🗓
روش مبارزاتی ابراهیم (ع)
تاملی بر عمل بتشکنی ابراهیم بر اساس آیات قرآن
#بخش_نخست
ماجرای بتشکنی ابراهیم(ع) به خاطر مضمون انقلابی و حماسی آن شهرت زیادی دارد. در این یادداشت میکوشم تا بر اساس روایت قرآن - در آیات ۵۱ تا ۶۷ سورۀ انبیاء- نشان دهم این «گفتوگوی انقلابی» چه آداب و درسهایی دارد.
▪️**تحول با روش گفتوگویی/ dailogical transformation**
یکی از بارزترین صحنههای نمایش روش ابراهیم(ع) داستان بتشکنی اوست. بر اساس بیان قرآن، ابراهیم(ع) در این مرحله شخصیت رشدیافتهای دارد. شاید به این معنا که آگاهیها و تجارب لازم برای دعوت صحیح به توحید و دیگر ابعاد رسالت داراست[1]. ابراهیم (ع) در قرآن، در موقعیتهای گوناگون و به بهانههای متنوع، گفتوگو و اندیشیدن در موضوع «جهانبینی» را به «صحن علنی» جامعه میکشاند. ابراهیم(ع) این روش را گاه در گفتوگو با خویش[2]، گاه در گفتوگو با پروردگار[3]، گاه در گفتوگو با صاحبِان قدرت[4] و گاهی در گفتوگو با قوم خویش[5] دنبال میکند.
میتوان گفت: مهمترین ویژگی روش ابراهیم(ع) در مواجهه با چنین جامعهای گفتوگو و پرسشگری نقادانه است. ابراهیم در ماجرای شکستن بتها، عمل خود را به شکلی پیش میبرد که روحانیون صاحب قدرت را به «دادگاه علنی» میکشاند. مثلثی ساخته میشود که ضلع نخست آن، روحانیونِ صاحبِ قدرت؛ ضلع دوم: عموم مردم، و ضلع سوم، ابراهیم بتشکن است. پس ما شاهد یک گفتوگوی سه سویهایم که در آن مردم نقش «هیات منصفه» را دارند. گویا در عرف عام و وجدان اخلاقی جامعه ابراهیم (هم)، این امر پذیرفته است که بحث درباره مسائل فکری و عقیدتی نمیتواند بحثی پشت درهای بسته و یا محدودیتهای امنیتی باشد ویا هنر ابراهیم این بوده است که چنین سدهایی را در ماجرای بتشکنی شکسته است.
بخوانیم:
▪️چون به بتخانه آمدند، [روحانیون] با شگفتی گفتند: چه کسی این کار را با معبودان ما انجام داده است؟ به یقین او از ستمکاران است(۵۹)
▫️ [مردم] گفتند: «شنيديم جوانى، از معبودان ما [به بدى] ياد میکند كه ابراهيم صدایش میکنند (۶۰)
▪️ [روحانیون] گفتند: پس او را در برابر دیدگان مردم ( عَلَى أَعْيُنِ النَّاسِ) بیاورید تا مردم شاهد ماجرا باشند (۶۱)
▪️ [روحانیون] گفتند: ای ابراهیم! آیا تو با معبودان ما چنین کردهای؟ (۶۲)
ادامه دارد ...
▪️پانوشت:
[1] انبیاء ۵۱
[2] انعام/۷۵ تا ۷۹
[3] بقره/ ۲۶۰
[4] بقره/۲۵۸
[5] انبیاء/۵۱ تا ۶۷، شعراء/۸۹
#جهاد_تبیین
#تدبر_در_قرآن
#تفکر_نقادانه