💠 بحثهایی کلی درباره کتاب مقدس (4)
✡️ بررسی متنی و سندی متون مقدس یهودی (قسمت اول)
🌐 ج) نقادی کتاب مقدس و نقد تاریخی
1⃣ سنت یهودی درباره تاریخ پیدایش، منشأ، نویسنده و محتوای متون مقدس خود دیدگاهی خاص داشته است. از آنجا که این دیدگاه بر #الهامی_بودن این متون در تمام مراحل آن مبتنی بوده کمتر اجازهی چون و چرا نسبت به آن داده میشده است.
2⃣ براساس این دیدگاه، #تورات را موسی (ع) نوشته و کتاب صحیفهی یوشع را یوشع بن نون نوشته و همینطور سایر کتابهای #عهد_قدیم را همان کسانی نوشتهاند که نامشان در عنوان کتابها ذکر شده است.
3⃣ برخی از کتابهایی که در عنوانشان نام فردی خاص نیامده نیز به یکی از شخصیتهای معروفی نسبت داده شدهاند که تقریباً مقارن با همان زمانی هستند که آن کتابها دربارهی آن سخن میگویند، برای نمونه کتاب داوران به سموئیل نبی نسبت داده شده است.
4⃣ این انتسابها همچنین تاریخ تقریبی نگارش این کتابها را مشخص کرده است. بهطوری که بخش عمدهی اعتبار و حجیت این کتابها در گرو انتساب آنها به شخصیتهای شناخته شده و موجه، از قبیل انبیا و دیگر بزرگان عهد قدیم بوده است.
5⃣ حال اگر این انتسابها ابهام ایجاد کند و یا تاریخ نگارش این کتابها جابهجا شود و مثلاً چند قرن یا چند دهه به عقب بیفتد به اعتبار آنها لطمه میزند؛ به همین دلیل بحث نقادانه در اینباره آسان نیست و برخی که از درون سنّت بر آن شدهاند تا دیدگاه سنتی را در اینباره به نقد کشند مجبور بودهاند سخن خود را به صورت رمزی بیان کنند.
6⃣ اما پس از قرن هجدهم و #نهضت_روشنگری بحثها وارد مرحله جدیدی شد. در این زمان نیز دیدگاه سنتی درباره #کتاب_مقدس به نقد کشیده شد، اما آنچه در این دوره صورت گرفت چه به لحاظ گستردگی و چه به لحاظ روش تأثیر با قبل، بسیار متفاوت بود.
7⃣ بنابراین نقادی کتاب مقدس را باید به دو بخش قبل و بعد از #عصر_روشنگری تقسیم کنیم و اولی را «نقد قدیم» و دومی را «نقد جدید» بنامیم.
✍️ نویسنده: عبدالرحیم سلیمانی اردستانی
📚 منبع: كتاب «بررسی متنی و سندی متون مقدس یهودی – مسیحی»، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت)، چاپ اول: بهار 1396.
📖 متن کامل مقاله در سايت اندیشکده:
👉 http://yon.ir/otestament
✅ اندیشکده مطالعات یهود:
👉 @jscenter
🔸 هشتگ اصلی: #متون_مقدس_یهودی
💠 بحثهایی کلی درباره کتاب مقدس (6)
✡️ بررسی متنی و سندی متون مقدس یهودی (قسمت اول)
🌐 ج) نقادی کتاب مقدس و نقد تاریخی / نقد جدید
1️⃣ نقادی جدید #کتاب_مقدس به جریانی گفته میشود که پس از جنبش قرن هجدهم اروپا و تحت تأثیر آن به وقوع پیوست و به #نهضت_روشنگری موسوم است.
2️⃣ پیروان این اندیشه بر آن بودند که انسان با #عقل_نقاد یا به تعبیر دقیقتر، با علم و تجربهی خود میتواند همهی زوایای مبهم عالم را کشف کند.
3️⃣ پیروان این اندیشه بر #اصالت_تجربه و مشاهده تأکید داشتند. آنان معتقد بودند که همهی شناختها، حتی فلسفه، باید به علم طبیعی مبدل شود.
4️⃣ بنابراین، اندیشهی #روشنگری بر جهانبینی خاصی متکی است و آن اینکه اگر تنها راه شناخت، تجربه است پس همهی هستی در واقع تجربهپذیر است و آنچه تجربه نشود در واقع وجود ندارد.
5️⃣ این فرایند شامل کتاب مقدس نیز گردید. پیروان سنتیِ این متون به آنها بهعنوان متون مقدس و کتاب خدا نگاه میکردند و معتقد بودند برای درک مطالب آنها باید با خضوع و خشوع و ایمان به سراغ آنها رفت.
6️⃣ اما کسانی که تحت تأثیر جریان روشنگری سراغ این متون رفتند، به آنها مانند دیگر کتابهای بشری نگاه میکردند و معتقد بودند این کتابها نیز باید مانند دیگر امور به صورتی علمی و نقادانه بررسی شود. این جریان #نقد_تاریخی_کتاب_مقدس خوانده میشود.
7️⃣ به هر حال کتاب مقدس نیز به آزمایشگاه علم برده شد و نتایج به دست آمده برای راستدینی نگرانکننده بود.
8️⃣ یکی از مهمترین نتایجی که به دست آمد و در واقع بر ایمان یهودی – مسیحی تأثیر ویرانکنندهای داشت، این بود که انتساب عمدهی نوشتههای این مجموعه به نویسندگان سنتی آنها مورد سؤال قرار گرفت و بلکه در بیشتر موارد قاطعانه رد شد.
9️⃣ نمونهی آن پنج کتاب نخست #عهد_قدیم بود، که #تورات خوانده میشود. سنّت، این کتاب را به موسی (ع) منتسب میساخت و معتقد بود کل این کتاب را او از خداوند دریافت کرده است؛ اما نقادان جدید نه تنها این انتساب را رد و ثابت کردند که این کتاب قرنها پس از حضرت موسی نوشته شده است، بلکه با دلایلی محکم اثبات نمودند که نویسندهی آن از منابعی خاص که در دسترسش بوده استفاده و این کتاب را تألیف کرده است.
🔟 از سوی دیگر در بسیاری از کتابهای مجموعهی عهد قدیم حوادثی پیشگویی شده، اما نقادان ثابت کردند که این کتابها پس از وقوع آن حوادث نوشته شده است.
✍️ نویسنده: عبدالرحیم سلیمانی اردستانی
📚 منبع: كتاب «بررسی متنی و سندی متون مقدس یهودی – مسیحی»، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت)، چاپ اول: بهار 1396.
📖 متن کامل مقاله در سايت اندیشکده:
👉 http://yon.ir/otestament
✅ اندیشکده مطالعات یهود:
👉 @jscenter
🔸 هشتگ اصلی: #متون_مقدس_یهودی