✡ #گولم در اساطیر یهودی نوعی موجود شبه‌انسان است که با استفاده از سحر از اشیای بی‌جان خلق می‌شود. مشهورترین داستان گولم مربوط به حاخام پراگ در قرن ١۶، یهودا لو بن بزالل است. او برای جلوگیری از حمله جنتیل‌ها به محله یهودی، با نوشتن نام سرّی خداوند بر پیشانی مجسمه گلی، به آن جان داد و یک گولم ایجاد کرد. تنها محدودیت در مورد این گولم این بود که او نمی‌توانست در روزهای شنبه کار کند. از این رو حاخام در روز جمعه با پاک کردن نام خدا گولم را از کار می‌انداخت. اما یک جمعه فراموش کرد که گولم را از کار بیندازد و گولم به خشونت دست زد. لذا حاخام نام اعظم خدا را از پیشانی او پاک کرد و گولم به چندین قسمت تقسیم شد.
✅ اندیشکده مطالعات یهود:
👉 @jscenter
✡️ مؤلفه‌های کابالایی فیلم شاگرد جادوگر
💥۵. انسانخداانگاری
1⃣ خدا در کتاب مقدس تحریف‌شدهٔ یهود، جسمانی، ناتوان و انسان‌گونه تصویر می‌شود و این به‌دلیل روحیه‌ی زمینی یهود، خواسته‌های قومی و خودمحوری آنان است. #کابالا می‌آموزد: #یهودی خدای زنده‌ای است در کالبد انسان و سیر صعودی عارف یهودی نهایتاً به رسیدن به مقام خدایی می‌انجامد!
2⃣ #انسانخداانگاری کابالایی در فیلم #شاگرد_جادوگر تا جایی پیش می‌رود که مخاطب، شاهد اَعمال خداگونه توسط جادوگران فیلم می‌شود و جادوگران قادر به خلق، جان‌بخشیدن به اشیا، تمثّل و… هستند.
3⃣ برای نمونه: بالتازار با دست‌کشیدن بر عقاب غول‌پیکر آهنین، به او جان می‌دهد و در خدمتش می‌گیرد. [این نوع جان‌بخشی اشاره به اسطوره #گولم دارد که از آن به‌عنوان یکی از کرامات برجسته #کابالیست‌ها یاد می‌شود.] یا هوروات به مجسمه گاو آهنین کنار خیابان جان می‌دهد و یا به تصویر چند گرگ خاکستری روح می‌بخشد و سپس بالتازار همین گرگ‌ها را به چند توله‌سگ کوچک تبدیل می‌کند!
4⃣ در این فیلم، جادوگر برای تصرف در عالَم نیاز به واسطی [همانند انگشتر، عصا، ستاره و…] دارد تا نیروی عصبیّت خود را به‌وسیله آن به عالَم خارج منتقل کند. در انتها می‌بینیم دیوید به مقامی می‌رسد که بدون واسط [انگشتر مرلین] قادر است نیروی خود را به خارج منتقل و کاری کند که حتی استادش از انجام آن عاجز است: یعنی زنده‌کردن انسانی مرده!
5⃣ در صحنه‌های آخر، وقتی «بالتازار» بی‌جان روی زمین می‌افتد و «ورونیکا» از مرگ او خبر می‌دهد، «دیوید» به دور «بالتازار» حلقه آتش ایجاد می‌کند و با انرژی نورانی دستان خود، چند بار سینه او را فشار می‌دهد و روح را به کالبد بی‌جان او برمی‌گرداند و بنابراین «دیوید» در انتهای سلوک جادویی خود به #الوهیت می‌رسد!
✍️ نویسنده: دکتر حفیظه مهدیان
✅ اندیشکده مطالعات یهود:
👉 @jscenter
✡ عهد عتیق، عهد جدید، عهد مصور (٣)
💥 بخش اول: سوپرمن، یک یهودی تمام عیار
1⃣ «همهٔ آن‌ها #یهودی هستند، ابرقهرمان‌ها. #سوپرمن، شما فکر نمی‌کنید یهودی است؟ از سرزمینی قدیمی می‌آید (مهاجرت می‌کند)، آن‌گونه نام خود را عوض می‌کند. کلارک کنت؛ فقط یک یهودی این‌گونه اسم برای خود برمی‌گزیند»
🔸 مایکل چابون، نویسندهٔ یهودی رمان ماجراهای شگفت‌انگیز کاوالیر و کلی
2⃣ با مطالعهٔ شخصیت سوپرمن درمی‌یابیم که دال‌های انکارناپذیری مبنی بر یهودی‌بودن سوپرمن و تطابق شخصیت او با شخصیت‌های مشهور #بنی‌اسرائیل وجود دارد!
3⃣ در خوش‌بینانه‌ترین حالت می‌توان این‌گونه در نظر گرفت که دو جوان یهودی، بدون قصد، و تنها به‌صورت ناخودآگاه، فرهنگ و هویّت خود را در این شخصیت دمیده‌اند (که البته با توجه به شواهدی که در ادامه ذکر خواهد شد، ناخودآگاه بودن آن بسیار غیرمنطقی به‌نظر می‌رسد).
4⃣ در چکیدهٔ پشت جلد کتاب «Is superman circumcised?» نوشتهٔ «روی شوارتز»، می‌خوانیم:
👈 «آن‌ها [سیگل و شوستر] اصلِ داستانِ شخصیت خود [سوپرمن] را برپایهٔ [حضرت] #موسی، قدرت او را بر اساس #سامسون، مأموریت او را بر اساس #گولم و هویّت مخفی او را بر اساس خودشان پی‌ریزی کردند.»
5⃣ بر همین اساس، ما نیز در ادامه، #هویّت_یهودی سوپرمن را بر مبنای همین چهار محور مورد بررسی قرار می‌دهیم:
✍ نویسنده: علی حامدین
✅ اندیشکده مطالعات یهود:
👉 @jscenter
✡ عهد عتیق، عهد جدید، عهد مصور (١١)
💥 هویّت یهودی سوپرمن
🔸 ٣. گولِم (Golem)
✍ «همهٔ ابرقهرمان‌های بزرگ از حدود دههٔ ۴٠ میلادی توسط یهودیان در طول یک دوره از آزار و اذیت (یهودی‌ستیزی) خلق شده اند… [بنابراین] سوپرمن یک گولم بوده است.»
📚 فرانک میلر، نویسندهٔ کتاب‌های مصور
1⃣ #گولم موجودی افسانه‌ای در یهودیت است که داستان‌های زیادی پیرامون آن نقل شده است. برجسته‌ترین داستان در مورد گولم، پیرامون «حاخام لو» (Rabbi Loew) و «گولم پراگ» است. حاخام لو در اواخر قرن ١۶، گولم را از گِل می‌سازد. نام عبری אמת (EMET) که از اسامی خداوند بوده را روی پیشانی گولم حک کرده و با کمک #کابالا حیات در آن دمیده می‌شود.
2⃣ حاخام لو، گولم را برای محافظت از یهودیان در برابر #جنتیل‌ها (غیریهودیان) می‌سازد. هر زمان که یهودیان به محافظت نیاز پیدا کنند، گولم زنده می‌شود. برای کُشتن گولم، حاخام لو حرف اول نام אמת که א (حرف آلف) می‌باشد را از روی پیشانی گولم پاک کرده و نام روی پیشانی به מת (met) به‌معنی «مُرده» مبدل می‌شود و گولم از بین می‌رود!
3⃣ هر فرهنگی به #قهرمان نیاز دارد. این قهرمانان، ارزش‌های اجتماعی را منعکس کرده و نیازهای اهالی فرهنگ خود را برآورده می‌کنند. بر طبق افسانه‌ها، وظیفهٔ گولم حفاظت از یهودیان بوده است.
4⃣ #الن_جافی کارتونیست یهودی-آمریکایی، علت نیاز یهودیان به گولم را این‌گونه بیان می‌کند:
✍ «...وقتی متوجه می‌شوید به هیچ‌وجه نمی‌توانید خود را در این دنیای خصمانه [دوست بدارید]… باید شروع به ایجاد نوعی موجود فانتزیِ اسطوره‌ای کنید که در آینده به‌وجود می‌آید و شما را از وحشت‌زدگی نجات می‌دهد… به‌همین دلیل آن‌ها [یهودیان] گولم را اختراع کردند.»
5⃣ در عصر مدرن نیز گولم همین وظیفه را برعهده دارد. عصری که یهودیان عادی [نه زرسالاران یهودی که خود عامل وقوع جنگ‌های جهانی و سودبرنده از آن‌ها بودند] در هنگام جنگ جهانی دوم و پس از آن، امید خود را از دست داده بودند. «دکتر بن بلیچ»، مدرس ارشد گروه تاریخ و نظریه در آکادمی هنری بِزالِل، اشاره می‌کند:
✍ «...داستان گولم در #ژن‌های_یهودی که در جست‌وجوی #نجات بودند، نقش بسته بود. برداشت‌های متعددی از #سوپرمن به‌عنوان یک قهرمان اسطوره‌ای، تجسّمی مدرن از اساطیر باستان و قهرمانی با قدرت‌های فراطبیعی وجود دارد که می‌تواند تمدن را از دست نیروهای طبیعت یا اهریمنان جامعه انسانی، نجات دهد.»
✍ نویسنده: علی حامدین
✅ اندیشکده مطالعات یهود:
👉 @jscenter
✡ عهد عتیق، عهد جدید، عهد مصور (١٢)
💥 هویّت یهودی سوپرمن
🔸 ٣. گولِم (Golem)
1⃣ #سوپرمن نسخه‌ای به‌روز و مدرن از #گولم است که می‌توان دلیل اصلی خلق آن را، نیاز یهودیان به یک #منجی معرفی کرد.
2⃣ در همین راستا، #ویل_آیزنر طراح یهودی-آمریکایی کتاب‌های مصور، سوپرمن را به‌عنوان بخشی از سنّت یهودی و کسی که از فرزندان گولم افسانه‌ای است، در نظر می‌گیرد.
3⃣ #یهودیان به یک #قهرمان نیاز داشتند. به کسی که بتواند از آن‌ها در برابر یک نیروی تقریباً شکست‌ناپذیر محافظت کند؛ بنابراین سیگل و شوستر، یک قهرمان شکست‌ناپذیر خلق کردند.
4⃣ «مردخای ریچلر»، نویسندهٔ یهودی-کانادایی، در سال ١٩۶٨ طیّ مقاله‌ای حتی تا آن‌جا پیش می‌رود که ادعا می‌کند عصر طلایی ابرقهرمان‌ها برای خوانندگانِ جوانِ یهودی‌شان، مانند یک گولم بوده است:
5⃣✍ «آن‌ها [جنتیل‌ها = غیریهودیان] شکست‌ناپذیر و غالب بودند، در حالی‌که ما ضعیف، تیره‌بخت و شکست‌خورده بودیم.»
✍ نویسنده: علی حامدین
✅ اندیشکده مطالعات یهود:
👉 @jscenter
✡ عهد عتیق، عهد جدید، عهد مصور (١٣)
💥 هویّت یهودی سوپرمن
🔸 ٣. گولِم (Golem)
1⃣ حاخام واینستین به یک مورد مشهود از ارتباط #گولم با #سوپرمن در شمارهٔ ٨١ سوپرمن اشاره می‌کند:
👈 به کلارک کنتِ (سوپرمن) خبرنگار، مأموریتی برای دریافت اطلاعات واقعی در مورد اشغال لهستان توسط #نازی‌ها داده می‌شود. در لهستان، او شاهد وحشی‌گری نازی‌ها است، اما نگران است تبدیل شدنش به سوپرمن برای جلوگیری از آن، موجب بدتر شدن اوضاع شود. بنابراین کلارک مجبور می‌شود به #یهودیان رنجور بپیوندد. او با دو پسر جوان به نام‌های موشه و باروخ دوست می‌شود و به آن‌ها در کاری بسیار وحشتناک کمک می‌کند؛ آن‌ها مجبور می‌شوند یک گور دسته‌جمعی را با اجساد قربانیان #یهودی پر کنند. موشه و باروخ، کلارک را به خانهٔ خود دعوت می‌کنند و بعد از خوردن شامی محقر، باروخ شروع به طراحی روی یک کاغذ قهوه‌ای‌رنگ می‌کند. سپس کلارک می‌پرسد: «شما پسرا دارین چیکار می‌کنین؟»
موشه: «باروخ دوباره فرشته [نجات] ما رو می‌کشه! من داستان‌ها رو می‌سازم و اون تصاویر رو»!
بعد، پدربزرگ باروخ می‌گوید: «اون بیشتر شبیه یک گولمه تا یک فرشته»
کلارک: «یک گولم؟»
پدربزرگ: «…گولم مجسمه‌ای بود تا وقتی که نام مکتوب خدا در دهان اون قرار گرفت، زنده شد. اون به موجودی نیرومند و ترسناک تبدیل می‌شه که دشمنان رو دور کرده و مردم رو نجات می‌ده»
2⃣ موشه و باروخ در این شماره، به‌وضوح استعاره‌هایی برای سیگل و شوستر هستند؛ همچون سیگل، موشه داستان قهرمان را می‌نویسد و همچون شوستر، باروخ طراحی آن را انجام می‌دهد و همان‌طور که حدس می‌زنید، طرحی که روی کاغذ ترسیم شده است، بی‌شک نزدیک‌ترین طراحی به خود سوپرمن است.
3⃣ این بخش از داستان هم‌چنین به عامل مشترک خلقت سوپرمن و گولم اشاره‌ی مستقیم دارد: #نیاز_به_نجات؛ چیزی باعث می‌شود سوپرمن از فرزندان گولم محسوب شود.
4⃣ این‌گونه الهام‌گرفتن خالقان کتاب‌های مصور، در آثار دیگری نیز مشاهده شده است. برای مثال، #مایکل_چابون در رمانش به‌نام «ماجراهای شگفت‌انگیز کاوالیر و کلی» که به‌خاطر برقراری ارتباط بین سنّت یهودی و ابرقهرمان‌ها و هم‌چنین تسلسل تاریخی آن که به جنگ جهانی دوم و #هولوکاست می‌رسد، در سال ٢٠٠١ برنده #جایزه_پولیتزر شده، به این مسأله پرداخته است.
5⃣ چابون نیز اشاره می‌کند که شباهتی بین سوپرمن سیگل و شوستر و گولم وجود دارد... و پیشگامان یهودی کتاب‌های مصور مانند سیگل و شوستر، تحت تاثیر گولم بوده‌اند.
✍ نویسنده: علی حامدین
✅ اندیشکده مطالعات یهود:
👉 @jscenter