📌مدیریت #بازار در سیره اميرمؤمنان علی(ع)
اميرمؤمنان #علی(ع) هر روز با در دست داشتن چوب دستی، از #دارالاماره بيرون آمده و در بازارهاى #كوفه میگشتند و میان کاسبان مىايستاد و میفرمود:
اى #تاجران!
1⃣ پيش از داد و ستد، از خداوند طلب #نيكى کنید،
2⃣ با آسانگيرى در معامله، از خداوند #بركت جوئيد،
و به خريداران نزديك شويد.
3⃣ خود را به زينت #حلم و بردبارى زینت دهيد،
4⃣ از سوگند خوردن، خوددارى كنيد،
5⃣ از دروغ و ستم به مردم بپرهيزيد،
6⃣ با مظلومان به انصاف رفتار نمائيد و به #رباخوارى نزديك مشويد.
7⃣ كم فروشى نكنيد، چيزى از حقّ مردم كم نگذاريد و در منجلاب #فساد فرو نرويد.
سپس ایشان بازمى گشتند و در محلّى براى رسيدگى به كارهاى مردم مىنشستند.
📚شیخ مفید، امالی، ص۱۹۸
📌احتیاط کنیم
روزی امیرمؤمنان #علی(ع) به طرف #بازار كرباس فروشان رفت و در آنجا از يك مردى پرسيد:
شما دو #لباس به پنج درهم داريد؟ آن مرد گفت: آرى يا اميرمؤمنان. هنگامى كه متوجه شد آن مرد او را شناخت، از دكان او دور شد، و بعد نزد جوانی كه #پارچه مى فروخت توقف كرد، و از وى پرسيد شما دو جامه به پنج درهم داريد؟
غلام گفت: آرى دارم. يكى از آنها بهتر از ديگرى مى باشد، يكى سه و دومى دو درهم مى باشد. فرمود: آنها را بياوريد، هنگامى كه غلام پارچه ها را آورد، على عليه السّلام به #قنبر گفت: پيراهن سه درهمى را شما برداريد و به تن كنيد و دو درهمى را من برمى دارم و به تن مى كنم.
قنبر عرض كرد:
يا امیرمؤمنان، شما بالاى منبر مى رويد و براى مردم #خطبه مى خوانيد، اكنون شما پيراهن سه درهمى را برداريد و در تن كنيد، على عليه السّلام فرمود:
اى قنبر شما #جوان هستيد و در عنفوان جوانى مى باشيد، من از خداوند شرم دارم كه خود را بر شما فضيلت دهم.
📚ثقفی، الغارات، ج1، ص105.
📌سفارش های اقتصادی امام کاظم(ع):
💰روزانه خرید کنید تا...
امام کاظم(ع) در جهت جلوگیری از احتکار و تنظیم بازار به مسئله #عرضه و #تقاضا توجه داشت و همواره به متصدیان امور مالی خود امر می کرد تا هنگام رسیدن محصول و #میوه، آنها را به #بازار عرضه کنند و خودشان مانند دیگر مسلمانان #روزانه #خرید کنند.
📚کلینی، الکافی، ج5، ص166، ح3.
📌تشویق به #تولید در سیره امام کاظم(ع)
امام #کاظم(ع) در جهت رونق تولید ضمن آنکه صبح زود به فعالیت میپرداخت، خطاب به مُصَادِف خدمتکار خود که کاسب و #فروشنده بود، فرمود:
«صبح زود به سوی عزّت خود- در #بازار- بشتاب.»
آن حضرت تلاش برای کسب #رزق_حلال را مانند #جهاد در راه خدا شمرده و در نهی از #تنبلی و بی توجهی به کار خطاب به اصحاب فرمود:
«خداوند از فرد #پرخواب و #بیکار #متنفّر است.»
ایشان همچنین خطاب به یکی از فرزندان خود فرمود:
«از سستی و تنبلی بپرهیز؛ زیرا این دو خصلت، تو را از بهره¬های دنیا و آخرت محروم می کند.»
📚کلینی، الکافی، ج5، ص149، ح7.
📚کلینی، الکافی، ج6، ص184، ح6.
📚شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ج3، ص169.
📚ابن شعبه حرّانى، تحف العقول، ص409.
❌ #تبعیض ممنوع
روزی دو زن، نزد امیرمؤمنان #علی(ع) آمده و اظهار #فقر و طلب کمک نمودند. امام فرمود:
بر ما واجب است تا در صورتی که سخنان شما درست باشد، به شما کمک کنيم. آنگاه آن حضرت، مردي را به #بازار فرستاد تا براي آنان #پوشاک و #غذا تهیه کند و به هر يک از آنان نيز صد درهم بدهند.
يکي از زنان، لب به #اعتراض گشود و گفت: من #عرب هستم! در حالي که اين زن #عجم است! چرا شما با ما يکسان رفتار مي کنيد؟ سهم عرب بايد بيشتر باشد! امیرمؤمنان علی فرمود:
#قرآن را خوب خوانده ام و در آن تأمل نموده ام. در هيچ يک از آيات قرآن نديده ام که به اندازه بال پشه اي بين عرب و عجم فرقي باشد.»
📚یعقوبی، التاریخ، ج۲، ص۱۸۳؛
📚بَلاذُرى، انساب الأشراف، ج۲، ص۱۴۱.
📌عمه و خاله را فراموش نکنیم
روزى امام #صادق(ع) به میسربن عبدالعزیز فرمود:
«فكر ميكنم تو نسبت به خويشانت #مهربانى ميكنى؟» وی گفت: آرى فدايت شوم؛ من كودك بودم و در #بازار شاگردى مي كردم و روزى دو درهم مزد ميگرفتم؛ يك درهم آن را به عمهام و یک درهم ديگر را به خالهام ميدادم.
امام فرمود:
«بدان كه بخدا سوگند تا كنون دوبار يا بيشتر اجلت فرا رسيده و هر بار خداوند سبحان به جهت آن که #صله_رحم ميکردی، آن را تأخير انداخته است.»
📚شیخ طوسی، اختیار معرفه الرجال، ج2، ص513.
📌بازاریها شب عید هوای مردم را داشته باشید.
امیرمؤمنان #على(ع) وقتى در #بازار مى گشت، بازاریان را چنين موعظه مى کرد:
📌هان اى گروه #بازرگانان،
1⃣در آغاز از خدا #خیر بخواهید،
2⃣با سهل گیرى #برکت بجویید،
3⃣در #اخلاق و جایگاه، به خریداران نزدیک شوید،
4⃣به #صبر و #بردبارى آراسته باشید،
5⃣از #سوگند خوردن بپرهيزيد،
6⃣ #دروغ نگویید،
7⃣ #ستم نکنید و حق #مظلومان را بپردازید،
8⃣ #ربا نخوردید،
9⃣ #پیمانه و #ترازو را کامل کنید و #کم_فروشی نکنید،
🔟و در زمین #فساد نکنید.
📚شیخ صدوق، من لایحضر، ج۳، ص۱۹۳
📚حرانی، تحف العقول، ص۲۱۶
📌نقش #دولت در تنظیم بازار
امیرمؤمنان #علی(ع)، #گرانفروش و فروشنده #متخلف را از #بازار بیرون میکرد و از #کارگزاران دولتی نیز درخواست می کرد تا با #احتکار و محتکر و گرانفروش برخورد کنند؛
لذا #بخش_نامه ای به تمامی کارگزاران خود نوشت.
در گزارشی خطاب به #مالک_اشتر نیز فرمود:
«از احتکار جلوگیری کن که رسول خدا(ص) از آن جلوگیری میکرد.
#خرید و #فروش باید به #سادگی و با موازین #عدالت انجام گیرد و با نرخ هایی که به فروشنده و خریدار زیانی نرساند.»
آن حضرت در نامه ای خطاب به #رُفَاعةبن شَدّاد بجلی والی #اهواز نیز فرمود:
«از #احتکار جلوگیری و آن کسی را که احتکار کند، تأدیب کن و با آشکار ساختن آنچه احتکار کرده، او را کیفر کن.»
📚قاضی نعمان، دعائم الاسلام، ج2، ص36.
📚شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ج3، ص267.
📚نهج البلاغه، نامه: 53، ص438.