برهان وجودی
جاناتان بارنز؛ ترجمۀ احمد دیانی؛ چ۱، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، بهار ۱۳۸۶، ۲۰۰ صفحه رقعی.
باورداشت خدا رکن اساسی در همۀ ادیان الهی است. این باور گاهی با اقامۀ دلیل و برهان همراه است؛ لکن به نظر برخی رتبۀ ایمان مقدم بر رتبۀ تفکر و اندیشه است و شأن ایمان فراتر از آن است که با استدلال های تجربی و منطقی آزموده شود. با این همه اندیشمندان مسلمان و غیرمسلمان برای اثبات وجود خدای تعالی براهین گوناگونی اقامه کرده اند؛ از جمله در دایرة المعارف فلسفۀ پل ادواردز برهان هایی معرفی و تبیین شده است؛ مانند برهان جهان شناختی، برهان هدف شناختی، برهان درجات کمال و موارد دیگر. از جملۀ این براهین، برهان وجودی است که اندیشمند غربی، آنسلم، در قرن یازدهم آن را مطرح کرد. این برهان از جنجالی ترین براهین بوده که در رد و تأیید آن مقالات و کتاب های گوناگونی انتشار یافته و در جهان اسلام نیز بدان توجه شده است. برهان وجودی از چند منظر دارای اهمیت است؛ از جمله اینکه برهانی است که هم مدافعان و هم مخالفان سرسختی دارد. به لحاظ موضوعی نیز مهم ترین موضوعی است که بیشتر جهانیان به آن تعلق خاطر دارند و مبتکر آن نیز مقام روحانی برجسته و مورد احترام در دنیای مسیحیت است. اهمیت دیگر آن به لحاظ فلسفی است؛ چراکه این برهان خاستگاه مسائل فلسفی فراوانی است؛ مسائلی چون وجود چیست، وجود محمول است یا نه ذاتی است یا عارضی و مباحثی از این دست.
نویسنده در پی آن است که تبیین ساده و روشنی از چیستی برهان وجودی و درستی و نادرستی عناصر به کاررفته در آن عرضه کند؛ البته وی هدفی ثانوی نیز دارد
و آن اینکه نکات و اطلاعاتی دربارۀ چند موضوع فلسفی وسیع تر را که این برهان مطرح ساخته، نشان دهد. نویسنده خود را مدیون اندیشه های متفکران می داند و ازهمین روی تلاش کرده است مهم ترین آنها را در این متن ذکر کند.
کتاب برهان وجودی روشی تحلیلی - انتقادی دارد و یکی از مجموعه رساله ها یی است که دربارۀ مسائل اصلی فلسفۀ دین به نگارش درآمده است. در این مجموعه‌رساله ها مسائل فلسفی مرتبط با ادعاها و باورهای دینی از دیدگاه فلسفۀ تحلیلی معاصر مطرح و باورهای مذهبی و مسائل فلسفی برآمده از آن و راه حل های فلسفۀ کلاسیک و معاصر به صورت موجز و مفید تجزیه و تحلیل شده اند. کتاب حاضر بررسی دقیقی از برهان وجودی است که بیشتر نظریات و ادله ارائه شده تا زمان نگارش آن، بررسی، تجزیه و تحلیل شده اند. نویسنده با دقت و انصاف به تتبع و نقل و بررسی اقوال پرداخته و دلیل های مهم سنتی را در شکل منطق جدید بیان کرده است. نویسنده علاوه بر نقد آرای آنسلم، بسیاری از آرای دیگر را نیز به نقد کشیده است.
در این کتاب پس از ارزیابی تقریرهای معروف آنسلم، دکارت، هارتسهورن و ملکم از برهان وجودی و پس از بررسی ادلۀ نقضی مانند جزیرۀ گانیلون اشاره شده است که برهان وجودی در صورتی تام است که وجود حقایق ضروری ممکن باشد. نویسنده با توجه به حقایق ضروری ریاضی و منطقی، رأی هیوم مبنی بر محال شمردن وجود ضروری را تجزیه و تحلیل و رد کرده است؛ آن گاه با بررسی مفاهیم حمل و وجود، به بررسی شعار کانت مبنی بر « وجود، یک محمول نیست » پرداخته و نتیجه گرفته است که شعار کانت برهان وجودی را در هیچ یک از تقریرهای آن به مخاطره نمی اندازد. در پایان
نویسنده با تبیین و بررسی مفهوم « بزرگی » در برهان آنسلم، مفهوم « کمال » در برهان دکارت و نقش منطقی کلمۀ خدا و تعریف پذیری آن، نتیجه گرفته است که اگر واژۀ خدا در برهان وجودی اسم عام باشد، این برهان معتبر نیست و اگر اسم خاص باشد، برخی تقریرهای آن معتبر است؛ ولی در همۀ این موارد صدق مقدمات برهان بر صدق نتیجۀ آن متوقف می شود و ازاین رو نمی توان آن را یک برهان شمرد.
👇👇👇برای خرید و مطالعه آنلاین به لینک زیر مراجعه کنید.
.
#پژوهشکده_فلسفه_وکلام
#احمد_دیانی
#کتب_کلامی
#آثار_ترجمه_ای
💠کتاب فقه قرائت ( فقه ادا و فقه موسیقی ادا ) از یک مقدمه و چهار بخش علمی تشکیل شده است.
در مقدمه کتاب پس از بیان اینکه نزول قرآن کریم، ملفوظ و صوتی بوده است و اهمیت‌دادن پیامبر صلی الله علیه و اله و صحابه به قرائت قرآن، قرائت را به میراث بزرگ اسلام تبدیل کرد، به این مطلب که در‌باره فقه قرائت آثاری مستقل تدوین نشده و فقیهان به برخی احکام مربوط به قرائت در دیگر مباحث فقهی متعرض شده‌اند، اشاره شده و سپس مباحث کتاب در چهار بخش ( کلیات، فقه ادا، اقسام قرائت تجویدی و فقه موسیقی ادا ) تدوین یافته است.
✳️در بخش اول با بیان مفهوم‌شناسی فقه قرائت در لغت و اصطلاح، به بیان قلمرو فقه قرائت پرداخته‌ایم که شامل چهار حوزه ( فقه ادا، فقه موسیقی ادا، فقه آداب و شرایط قرائت و فقه اختلاف قرائات ) می‌شود و در پایان با بیان ضرورت شناخت گونه‌های قرائت گفته‌ایم که در این کتاب تنها به حوزه اول و دوم فقه قرائت پرداخته شده است.
✅ مطالب بخش دوم در قالب پنج فصل ( قواعد و احکام زبان عرب، لزوم پرهیز از لحن در قرائت، حکم شرعی احکام تجوید در قرائت و مفهوم و حکم وقف و ابتدا ) بررسی شده است.
❇️در بخش سوم قرائت تجویدی به چهار قسم ( تحقیق، ترتیل، تدویر و حدر ) تقسیم و با بیان علت تقسیم قرائات به چهار قسم یاد شده، هر یک از آن قرائات در فصلی مستقل بررسی شده است ،. نیز به جهت تناسب قرائت هذرمه با قرائت حدر، قرائت
هذرمه ذیل قرائت حدر از نظر موضوع و حکم تبیین شده است.
🔽بخش چهارم به فقه موسیقی ادا پرداخته و سه فصل به آن اختصاص یافته است: یکی فصل موسیقی قرآن که در دو نوشتار مفهوم‌شناسی و اعجاز موسیقی قرآن بررسی شده است و با توجه به اینکه عالمان قرائت و نیز فقیهان برخی قرائات را مجاز و برخی را غیرمجاز دانسته‌اند، یک فصل به قرائت‌های روا اختصاص یافته و در چهار نوشتار قرائت تحسینی ( نیکوکردن صدا )، قرائت ترجیعی، قرائت تحزینی و قرائت گروهی بررسی شده است و قرائت گروهی نیز در دو موضوع قرائت همخوانی و قرائت اداره ( حلقات قرائت قرآن )، از نظر حکم و موضوع تبیین شده است و فصل دیگر به قرائت‌های ناروا اختصاص یافته و در سه نوشتار قرائت غنایی، ترقیص و ترعید در قرائت بررسی شده است
✳️سیره سیاسی معصومان(ع) در کتاب‌های چهارگانه شیعه
◀️پیامبر و ائمه رهبران مذهبی و سیاسی جامعه هستند. در زیارت جامعه سیاست مدارانِ بندگان، معرفی شده‌اند.
💠در آغاز کتاب مفهوم سیره سیاسی بیان شده و در چند فصل ادامه می یابد.
◀️فصل اول در باره سیره سیاسی در برابر حاکمان است؛ سیره آنان در برابر حاکمان وقت و مبارزه با آنان با اجتناب از بیعت مطرح و با نهی یاران خود از ورود به امور حکومتی و نفرین حاکمان فاسد و ستمگر و درگیر شدن با برخی حاکمان و اعتراض به آنان ادامه می یابد. مخالفت با مراجعه شیعیان به دستگاه قضائی و مخالفت با احکام خلاف شرع آنان از این موارد است. برای مبارزه با ستم حکام فاسد و حمایت از شیعیان گاهی لازم می‌دانستند برخی شیعیان در دستگاه اداری آنان وارد شوند. مانند علی بن یقطین و نجاشی حاکم اهواز . کفاره حضور و همکاری آنان با دستگاه جور را حمایت از ستمدیدگان شیعه معرفی می‌کردند.
▶️فصل دوم در باره تعامل با حاکمان و حل مشکلات قضائی و فقهی آنان در راه اعلای حق و دعوت به وحدت اسلامی بوده است. نمونه‌هایی از این دست تعاملات در سیره ائمه(ع) بیان شده است. گاهی نیز پی‌گیر اجرای حدود الهی بودند و خود در زمان خلفا به این امر اقدام می‌کردند که مجازات ولید نمونه‌ای از این همکاری است. در مواردی نیز به آنان مشورت می‌دادند.
⏹فصل سوم موضع معصومان در برابر قیام‌های عصرشان است. سیره ائمه در برابر قیام زید بن علی الحسین مطرح و ابعاد مختلف آنان بیان شده است. در عین این که امام صادق(ع) قیام را در آن زمان روا نمی‌دانسته، زید را مورد تأیید قرار داده و از شهادتش ناراحت شدند.
پیامدهای قیام زید که برای شیعیان داشته و فرق مختلفی که زیدیه پیدا کرده‌اند و موضعی که در برابر امام صادق (ع) داشتند، مورد واکاوی قرار گرفته است.
◀️موضع امام صادق(ع) در برابر محمد بن عبد الله که خود را مهدی معرفی می‌کرد و مخالفت حضرت با وی و این که او مهدی نیست و بیان این نکنه که اگر برای امر به معروف و نهی از منکر قیام کند ما از او حمایت خواهیم کرد.
🔰موضع موسی بن جعفر (ع) نیز در برابر قیام حسین شهید فخ، مطرح شده است. هم چنین موضوع ایشان در برابر قیام یحیی بن زید که روایتی در کافی در این باره آمده و اشاره‌ای مختصر به دیگر قیام‌های مطرح در آن زمان شده است.
https://eitaa.com/lib_isca_ac_ir
#پژوهشکده_تاریخ_وسیره_اهل_بیت
#علی_اکبر_ذاکری
#آثار_علمی
👇👇👇
🔰سیره فرهنگی و اجتماعی معصومان(ع) در کتاب‌های چهار گانه شیعه
💠فرهنگ و آموزش زیر بنای تمدن و باعث رشد جوامع بشری است.
رفتار منطقی اجتماعی، در سامان یابی جامعه نقش بسزائی دارد.
⬅️این کتاب به سیره فرهنگی و اجتماعی معصومان: در کتاب‌های چهارگانه شیعه پرداخته و دارای دو بخش فرهنگی و اجتماعی است.
در بخش فرهنگی به اهتمام به فرهنگ در اسلام توجه شده و مفهوم فرهنگ بیان و مبارزه رسول خدا (ص) با فرهنگ جاهلی تبیین شده و از کتاب و آثار شیعی یاد گردیده است.
شیوه‌های گوناگون آموزش در اسلام و توجه به علوم نافع مورد توجه قرار گرفته است.
استفاده از زبان اشاره و نظارت بر امور فرهنگی، در سیره، مواد آموزش، محل آموزش که در آن مقطع مسجد بوده است و انواع آموزش‌ها مانند تدریس، نگارش و آموزش در سفر موردتوجه قرار گرفته است.
🌐از دیگر فصول این کتاب: ادب پرسش و پاسخ است، در این فصل ابتدا از اهمیت پرسش سخن به میان آمده سپس انواع پرسش و پاسخ‌ها بیان شده که هدف از پرسش باید فهم باشد نه ایجاد مشکل برای پاسخ دهنده، معرفی پرسشگران از ادیان مانند یهود و نصارا و اصناف مختلف مانند حاکمان و قاضیان و دیگر اقشار و تعیین وقت برای پاسخگوئی در سیره معصومان آمده و نمونه‌هایی از سؤالات آنان ارائه شده است.
💠سیره معصومان در برخورد با پرسش‌های مخالفان از جمله دهریان و زندیقان بیان شده است.
فصل دیگر آن در باره تربیت شاگرد است، علی (ع) به عنوان برترین و عالم‌ترین شاگرد پیامبر(ص) معرفی شده است.
برخی شاگردان دیگر ائمه از جمله تعدادی از شاگردان امام صادق(ع) معرفی شده‌اند و توجهی که ایشان به تربیت شاگرد متخصص در رشته‌های مختلف فقهی و کلامی داشتند.
✳️بخش دوم کتاب ویژه سیره اجتماعی است. فصل اول با ارائه اصولی کلی در این باره از جمله عدالت و حق گرائی آغاز می‌شود. فصل دوم در باره شیوه برخورد معصومان با دیگر مسلمانان و گروه‌های مختلف اجتماعی همراه با تبیین اندیشه آنان از جمله رفتار با خوارج، ناصبیان، اسماعیلیه، مرجئه، واقفه است و فصل سوم برخورد آنان با دهریان و مرتدان مورد واکاوی قرار گرفته است.
👇👇👇👇
https://eitaa.com/lib_isca_ac_ir
#پژوهشکده_تاریخ_وسیره_اهل_بیت
#علی_اکبر_ذاکری
#آثار_علمی
🔰سیره نظامی معصومان(ع) در کتاب‌های چهارگانه شیعه
⬅️سیره در ابتدا به سیره نظامی پیامبر گفته می‌شد، بعد تعمیم یافت.
در کتاب‌های چهارگانه شیعه سیره نظامی معصومان علیهم السلام گسترده مطرح نشده و مطالبی در کتاب جهاد آمده است.
شیخ صدوق در کتاب من لایحضره الفقیه اساسا کتاب جهاد ندارد.
♈️فصل اول این کتاب در باره آداب جهاد است. درآغاز قانون اساسی مدینه در تعامل مسلمانان با دیگر ساکنان مدینه مطرح شده که بخش‌هایی از آن در کتب اربعه آمده است.
دستورات و توصیه‌های رسول خدا(ص) و امیر مؤمنان(ع) در باره جهاد گزارش شده است. هم چنین بیان شده که هدف اصلی جهاد در اسلام اعلای کلمة الله است. برخی شعارهای مسلمانان در جنگ‌های مختلف گزارش شده است. هم چنین نکاتی در باره برده داری در اسلام آمده که اسلام تشویق به آزادی برده داشته و در سیره معصومان دیده نشده که برده‌ای فروخته باشند بلکه آن بزرگواران بعد از تربیت افراد، آنها را آزاد می‌کردند.
⬇️فصل دوم در باره سیره نظامی رسول خداست. مطالبی در باره جنگ بدر، احد و مقاومت علی علیه السلام در دفاع از پیامبر)ص) و نکاتی از جنگ خیبر و جریان فدک و برخی جنگ‌ها، آمده است.
در فصل سوم سیره امیرالمؤمنین علیه السلام در نبرد بغات مطرح شده است. جنگ حضرت با ناکثین (اصحاب جمل)، قاسطین(معاویه) و مارقین (خوارج) و عفو ایشان به عنوان الگو مطرح گردیده به گونه‌ای که فقهای شیعه و سنی معترف‌اند سیره امام علی علیه السلام مبنای مبارزه با باغیان داخلی است.
⬅️فصل چهارم جهاد امام حسین علیه السلام با یزید حاکم ستمگر وقت است. اخبار محدودی که در باره حضرت در کتب اربعه وجود دارد آمده. از جمله خبری در باره مختار.
▶️در پایان نبرد با محارب مطرح شده و لزوم حفظ امنیت اجتماعی و دفاع شخصی و حتی تشویق به دفاع مدنی و جلوگیری از سیل و آتش سوزی و اهمیت آن، بحث شده است.
https://eitaa.com/lib_isca_ac_ir
#پژوهشکده_تاریخ_وسیره_اهل_بیت
#علی_اکبر_ذاکری
#آثار_علمی