✳️افسوس که همین بضاعت حاصل نیز گاه با سختگیرىها، درشتىها و رقابتهاى فرقهاى، و گاه بر اثر گذشت روزگاران و بلاهاى طبیعى، و بیش از همه، تاخت و تازهاى اقوام بیگانه و دانش ستیز، به ورطه نابودى کشیده و به وادى غفلت سپرده شد و آنچه مانده است در مقایسه با آنچه پدید آمده بود، بسى ناچیز و کمرنگ است و هنگام جستوجو در پى آثار نوشتارى اسلامى، گاه تنها نامى از آنها در کتابها به ویژه در فهرستها و منابع کتابشناسى مشاهده مىشود.
🔰پژوهشکده تاریخ و سیره اهلبیت علیهم السلام با درک عظمت و اهمیت فعالیتهاى علمى در سرزمینهاى اسلامى و نیاز جامعه اسلامى به داشتن تصویرى از دانشمندان و نویسندگان اسلامى که بى تردید، تاریخ و هویت علمى آنان به شمار مىآید و هم اینکه وجهه دانش مدارى اسلام را نمایان مىسازد، بر آن شد تا به کشف و معرفى چهره هاى علمى نویسندگانى که در قلمرو اسلامى سربرآوردهاند، بپردازد.
▶️بى گمان در این میان، آثار و پدیدههاى آنان که خود میراث بزرگ تمدن اسلامى شمرده مىشوند نیز تصویر خواهد شد. البته ضرورت فهرست نگارى و معرفى آثار مؤلفان و حفظ سرمایه هاى علمى مسلمانان، از دیرباز دغدغه برخى از دانشمندان بوده و در همین راستا مجموعه هایى پدید آمده که هر یک شیوه و معیار خاص خود را داشته و در این مقدمه به شمارى از آنها اشاره شده است، اما آن مجموعه ها، با همه ارزش و اهمیتى که دارند و بى تردید مأخذ عمده مطالعات کنونى ما نیز تلقى مىشوند، نه فرا گیرند و نه زندگىنامه عمومى نویسندگان و پدیدآورندگان اثر را در اختیار پژوهنده قرار مى دهند، به ویژه آن که هیچیک از آنها، حتى آثار متأخران که تا حدى جامع اند، به زبان فارسى و قابل بهره گیرى براى پارسى دانان نیستند.
🔴 بر این اساس، ضرورت انجام دادنِ چنین کارى در دستور قرار گرفت تا ضمن معرفى اجمالى مؤلف، اثر یا آثار او در یک جا فهرست شده و زمینه آشنایى پژوهشگران و خوانندگان با آنها و نیز منابع و مآخذى که به گونهاى به آنها پرداخته اند، فراهم شود. با این که در معرفی این نویسندگان، ابعاد مختلف شخصیتی آنان مورد توجه بوده، اما وجهه علمی – فرهنگی شان نمود بیشتری یافته است.
🌐گفتنى است که آثار و فرهنگنامه هاى پدید آمده در کشورهاى عربى در ادوار اخیر، گذشته از بیگانگى زبان آنان براى ایرانیان، کاستى دیگرى نیز دارد که ضرورت انجام دادن این کار را با وجود آنها دو چندان مىکند و آن کم توجهى به نویسندگان و نوشته هاى شیعى یا معرفى آنان با نگره هاى غیر شیعى است که به راستى با واقعیتهاى تاریخى نمى سازد. از این رو سامان دادنِ این کار، فراتر از آنچه تصور مىشد ارزش و ضرورت یافته است.
◀️این اثر معرفی مولفان سه قرن نخست هجری را بر اساس ترتیب الفبایی در بر دارد و ذیل نام و نسب هر نویسنده، اطلاعات زیست نامه آن فرد، همانند خاستگاه، تاریخ ولادت، دوران دانش آموختگی، سفرهای علمی، برخی استادان و شاگردان، فعالیت های سیاسی اجتماعی، تاریخ درگذشت و در نهایت کتاب ها و آثار علمی او یک جا آمده است.
این معرفی نامه بر پایه داده های موجود در منابع پدید آمده، از این رو در مورد شماری از نویسندگان که گزارش های منابع در مورد آنان اندک می باشد، تنها اشاره ای کوتاه به نام و اثرشان شده است.
💠جلدهای بعدی به ترتیب زیر است:
جلد دوم فرهنگ نامه به معرفی مولفان قرن چهارم هجری (301 – 400هجری) می پردازد و آماده نشر می باشد.
جلد سوم فرهنگ نامه به معرفی مولفان قرن پنجم هجری (401 500هجری) می پردازد و در حال آماده سازی آماده نشر است.
جلد چهارم فرهنگ نامه به معرفی مولفان قرن ششم هجری (501 600هجری) می پردازد و در حال آماده سازی آماده نشر می باشد.
جلد پنجم فرهنگ نامه به معرفی مولفان قرن هفتم هجری (601 700) می پردازد و نیمی از مقالات آن نگارش یافته است.
#فرهنگ_نامه
#مولفان
#پژوهشکده_تاریخ_وسیره_اهل_بیت
#آثار_علمی
#آثار_پژوهشی