🔰سیره نظامی معصومان(ع) در کتاب‌های چهارگانه شیعه
⬅️سیره در ابتدا به سیره نظامی پیامبر گفته می‌شد، بعد تعمیم یافت.
در کتاب‌های چهارگانه شیعه سیره نظامی معصومان علیهم السلام گسترده مطرح نشده و مطالبی در کتاب جهاد آمده است.
شیخ صدوق در کتاب من لایحضره الفقیه اساسا کتاب جهاد ندارد.
♈️فصل اول این کتاب در باره آداب جهاد است. درآغاز قانون اساسی مدینه در تعامل مسلمانان با دیگر ساکنان مدینه مطرح شده که بخش‌هایی از آن در کتب اربعه آمده است.
دستورات و توصیه‌های رسول خدا(ص) و امیر مؤمنان(ع) در باره جهاد گزارش شده است. هم چنین بیان شده که هدف اصلی جهاد در اسلام اعلای کلمة الله است. برخی شعارهای مسلمانان در جنگ‌های مختلف گزارش شده است. هم چنین نکاتی در باره برده داری در اسلام آمده که اسلام تشویق به آزادی برده داشته و در سیره معصومان دیده نشده که برده‌ای فروخته باشند بلکه آن بزرگواران بعد از تربیت افراد، آنها را آزاد می‌کردند.
⬇️فصل دوم در باره سیره نظامی رسول خداست. مطالبی در باره جنگ بدر، احد و مقاومت علی علیه السلام در دفاع از پیامبر)ص) و نکاتی از جنگ خیبر و جریان فدک و برخی جنگ‌ها، آمده است.
در فصل سوم سیره امیرالمؤمنین علیه السلام در نبرد بغات مطرح شده است. جنگ حضرت با ناکثین (اصحاب جمل)، قاسطین(معاویه) و مارقین (خوارج) و عفو ایشان به عنوان الگو مطرح گردیده به گونه‌ای که فقهای شیعه و سنی معترف‌اند سیره امام علی علیه السلام مبنای مبارزه با باغیان داخلی است.
⬅️فصل چهارم جهاد امام حسین علیه السلام با یزید حاکم ستمگر وقت است. اخبار محدودی که در باره حضرت در کتب اربعه وجود دارد آمده. از جمله خبری در باره مختار.
▶️در پایان نبرد با محارب مطرح شده و لزوم حفظ امنیت اجتماعی و دفاع شخصی و حتی تشویق به دفاع مدنی و جلوگیری از سیل و آتش سوزی و اهمیت آن، بحث شده است.
https://eitaa.com/lib_isca_ac_ir
#پژوهشکده_تاریخ_وسیره_اهل_بیت
#علی_اکبر_ذاکری
#آثار_علمی
🔰در آمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهار گانه شیعه
علی اکبر ذاکری؛ چ۱، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، بهار 1398، 372 صفحه رقعی
🔼برای دستیابی به سیره صحیح و سبک زندگی پیامبر (ص) ، ائمه: و حضرت فاطمه (س) بهترین منبع، کتب معتبر است. تا آنچه نقل و ارائه می شود برای همه مورد پذیرش قرار گیرد.
برترین و گرانسنگ‌ترین و مستندترین آثار معتبر نزد پیروان اهل بیت(ع)؛ کتاب‌های چهارگانه شیعه است. ا
ولین و مهم ترین آن کتاب شریف الکافی است که مشتمل بر مسائل مختلف است.
🔵دو جلد آن در باره مسائل اصول دین، پنج جلد در مسائل فروع دین و یک جلد با عنوان روضه، شامل برخی مسائل تاریخی و خطب‌ها و نامه‌های معصومان است.
این کتاب را ثقة الاسلام محمد بن یعقوب کلینی (329ق) در عصر غیبت صغری در بغداد نگاشته است.
دومین کتاب من لا یحضره الفقیه است، کتابی در مسائل فروع دین و مسائل فقهی که محمد بن علی بن بابویه معروف به شیخ صدوق(3381ق) آن را نوشته و مشتمل بر حکم و نواهی پیامبر(ص) نیز هست و تلاش کرده از اخبار صحیح آن را گردآوری و در دسترس عموم قرار دهد.
سومین اثر تهذیب الأحکام و چهارمین آن الاستبصار فیما اختلف فیه الاخبار است که هر دو توسط محمد بن حسن معروف به شیخ طوسی(460ق) نگاشته شده است. هر دو در مسائل فقهی است.
⬅️هدف اصلی نویسنده در عین شرح کتاب استادش مقنعۀ شیخ مفید، بر طرف کردن تعارضات اخبار است. الاستبصار آن بخش از کتاب تهذیب است که شیخ طوسی در حل تعارضات اخبار، اظهار نظر کرده و با اندک ویرایش به صورت کتابی مستقل عرضه کرده است. این چهار اثر که در 24 مجلد منتشر شده از مهم‌ترین و ارزشمندترین آثار مکتوب شیعه است که از زمان تدوین تا کنون به عنوان منابع اولیه مسائل عقیدتی و فقهی مورد توجه بوده و از منابع اصلی فقه شیعه است. سیره پژوهشی مستقل در این آثار، برای اولین بار است که انجام می‌گیرد.
🖊این جلد مقدمه‌ای است بر استخراج سیره از این کتاب‌های چهار گانه شیعه. ابتدا به بیان مفهوم سیره و سنت در لغت و اصطلاح و دلایل پیروی از سیره معصومان پرداخته است. سپس ساختار و ویژگی‌های هر یک از این چهار کتاب، تبیین و نسخه‌ها، شروح و مؤلفان آنها معرفی شده‌اند. علت اعتماد به آنها و منابعشان که برگرفته از اصول چهارصدگانه شیعه است. همراه با سیر تدوین حدیث و نگارش اصول و جوامع حدیثی اولیه در بخش اول کتاب بیان شده است.
◀️بخش دوم در باره زندگانی معصومان(ع) در فصول متعددی ارائه و اخباری که در کتاب‌های چهارگانه شیعه در باره معصومان آمده نقل و به وضعیت سیاسی-اجتماعی زمان آنان نیز پرداخته شده است. از ویژگی‌های دیگر این اثر آن که، برخی اخبار که با حقایق تاریخی مخالف بوده، مورد نقد و بررسی قرار گرفته است.
https://eitaa.com/lib_isca_ac_ir
#پژوهشکده_تاریخ_وسیره_اهل_بیت
#علی_اکبر_ذاکری
#آثار_علمی
✳️سیره عبادی معصومان(ع) در کتاب‌های چهارگانه شیعه
⬅️عبادت یکی از ویژگی ادیان الهی است و به معنای خاص آن شامل نماز، روزه و حج می‌شود.
🔵فصل آغازین کتاب در باره نماز است. ابتدا به آداب نماز پرداخته و نکاتی در باره مقدمات نماز مانند وضو، وضوی معصومان، غسل و تیمم، مکان نماز، قبله ، اذان و اقامه پرداخته، سپس بیان قرائت سوره‌های خاص و خواندن نماز برای آموزش دیگران که در سیره معصومان آمده، مطرح شده است.
🔰 بررسی اخبار سهو یا اسهاء النبی(ص) از دیگر مباحث این فصل است و تفاوتی که بین اخبار شیعه و اهل سنت در این باره وجود دارد. نمازهای متعددی که برای امام علی(ع) و امام سجاد(ع) بیان کرده‌اند مورد نقد و بررسی قرار گرفته است.
در باره نماز جماعت هفده محور مورد توجه قرار گرفته است.
از جمله تهدید به اخراج کسانی که در نماز جماعت شرکت نمی کردند توسط رسول خدا(ص)، توجه به بچه‌ها و ضعیفان در هنگام نماز جماعت، حضور زنان در نماز جماعت و بدعت بودن نماز مستحبی را به جماعت خواندن که امیر مؤمنان (ع) از آن نهی کرد و مورد مخالفت عموم مردم در کوفه قرار گرفت. نماز جماعت با اهل سنت و نماز میت که نمونه‌ای از نماز جماعت است.
⬅️فصل دوم در باره روزه است. اعلام آغاز ماه به عهده حاکم است و توجه به دعاها در ماه رمضان. نکاتی از سیره معصومان در بیان احکام روزه نیز مطرح شده است. از جمله اجبار ام سلمه به خوردن روزه توسط پیامبر به جهت ضرری که برای چشمش داشت.
🔰فصل سوم در باره حج و عمره است. حج از عبادات مهم اسلامی است. اخباری در باره اهمیت حج و ثواب و تشویق به آن آمده. گزارش‌هایی از بنای کعبه، باز سازی و توسعه مسجد الحرام مطرح شده است. شیوه حج رسول خدا بیان شده است، به خطبه حضرت در منا اشاره گردیده است.
اخبار حج و عمره‌های متعدد پیامبر(ص) مورد تحقیق قرار گرفته و حج‌های متعدد پیاده ائمه: مورد بررسی و نقد قرار گرفته است.
https://eitaa.com/lib_isca_ac_ir
#پژوهشکده_تاریخ_وسیره_اهل_بیت
#علی_اکبر_ذاکری
#آثار_علمی
👇👇
🔰سیره اقتصادی معصومان(ع) در کتاب‌های چهارگانه شیعه
⬅️سیره اقتصادی و مالی معصومان در مهم‌ترین کتب حدیثی شیعه از جهات مختلف اهمیت دارد. از یک سو باعث تشویق افراد به کار و از سوی دیگر نشانه‌ای بر نفی زهد منفی و رهبانیت در اسلام و الگویی مناسب برای تولید ثروت در جامعه است.
⏹فصل اول این اثر به کار و تلاش از دیدگاه معصومان: پرداخته که آن را نوعی جهاد معرفی کرده‌اند و افراد را از تنبلی، نیاز به مردم و حتی بیت المال باز می‌داشتند
البته تعامل در کار و رسیدگی به دیگر امور را توصیه می‌نمودند. یاران خود را به کار و تلاش از جمله تجارت تشویق می‌کردند و برخی یارانشان را که تجارت را رها کرده مورد نکوهش قرار می‌دادند. با نظارت بر بازار افراد را از انجام کارهای خلاف مانند احتکار، کم فروشی و ربا ، معاملات حرام، غش و تقلب باز می‌داشتند.
⏹فصل دوم در باره کارهای اقتصادی معصومان است. مانند کشاورزی، دامداری و تجارت و مدیریت تولید و حتی کار در مزرعه و کار برای دیگران که نمونه‌هایی از سیره امام علی(ع) بیان شده است.
◀️فصل سوم در باره شیوه مصرف است. موارد مصرف معصومان در تأمین مخارج خانواده و اولویت آن و وسعت و رفاه آنان مطرح شده است و این که بخشش باید بعد از بر طرف کردن نیاز خانواده باشد و لازم است به نزدیکان کمک شود. مصرف صحیح و بدور از اسراف، تبذیر و فساد باشد. البته در مسائل بهداشتی و حج محدودیت کمتری وجود دارد.
⏹فصل چهارم به منابع اموال عمومی و بیت المال مانند زکات پرداخته شده و موارد و مصارف هشت گانه آن که در قرآن آمده، توضیح داده شده است. دیگر منابع بیت المال از جمله فیء، غنائم، خراج، جزیه، وقف و انفال معرفی شده است. و به ابداع وضع خراج در زمان خلیفه دوم به پیشنهاد امیرالمؤمنین(ع) پرداخته شده است.
⏹فصل پنجم در باره روش اصلاحی امیرالمؤمنین در باره مصرف عادلانه و بدور از تبعیض بیت المال است. این شیوه با روش خلفای گذشته در تضاد بود. به همین جهت با مخالفت جمعی رو به رو شد. به مواردی از این مخالفت‌ها اشاره شده است . حضرت پیشنهاد تبعیض در تقسیم بیت المال را که از سوی برخی یارانش مطرح شد، رد و بر تقسیم عادلانه بیت المال اصرار داشت.
https://eitaa.com/lib_isca_ac_ir
#پژوهشکده_تاریخ_وسیره_اهل_بیت
#علی_اکبر_ذاکری
#آثار_علمی
کتاب ماخذشناسی فلسفه غرب: معرفی توصیفی منابع فارسی (کتاب، مقاله و پایان نامه) تا 1380 را در کتابخوان پژوهان ببینید.
pajoohaan.ir/document/893
💠هم چنین می توانید از فروشگاه نشر پژوهشگاه کتاب را تهیه کنید.
http://yon.ir/VPOJ2
▶️ماخذ شناسی فلسفه غرب ،معرفی توصیفی منابع فارسی (کتاب، مقاله و پایان نامه) تا 1380
✅حسینعلی رحمتی ، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، بهار ۱۳۸۶ُ - ۹۱۰ صفحه . رحلی
🔵خلاصه ی کتاب
⬛️داد و ستد علمی ـ فرهنگی تمدن‌ها، به‌ویژه دو تمدن بزرگ اسلامی و غربی از دیرباز جریان داشته است. از جمله، در صد سالۀ اخیر ایرانیان به پیشرفت‌های تمدن غرب رو كرده و به واسطه ارتباطاتی كه با غربیان داشته‌اند، اموری را شایسته آموختن دیده‌اند.
در این میان، به فلسفۀ جدید غرب كه پس از رنسانس پدید آمده و منشأ بسیاری از تحولات در جهان غرب بوده، بیش از همه توجه شده است؛ از‌این‌رو بسیاری از آثار فلسفۀ غرب به فارسی برگردانده شده یا مضمون آنها در لابه لای تألیفات ایرانیان به چشم می‌خورد.
🔵مأخذشناسی توصیفی فلسفۀ غرب كوشیده است با استقصای عناوین تمامی كتاب‌ها، مقاله‌ها و پایان‌نامه‌هایی كه تا سال 1380 به فارسی درآمده یا دربارۀ فلسفۀ غرب نگاشته شده‌اند، توصیفی اجمالی، ولی گویا به دست دهد. با مراجعه به این مأخذشناسی می‌توان موضوعاتی را كه در این میان بدان‌ها توجه شده‌اند، دریافت و فیلسوفان و آثاری از فلسفۀ غرب را كه به فارسی برگردانده شده یا دربارۀ آنها در متون فارسی مطلبی به قلم آمده است، شناخت، از آنها بهره برد، راه‌های ناپیموده را پیمود و از قدم‌نهادن در راه‌های پیموده شده پرهیز كرد.
#پژوهشکده_فلسفه_وکلام
#کتب_فلسفی
#حسینعلیـرحمتی
▶️کتاب مواجهه غزالی و آکوئیناس با اخلاق فضیلت ارسطو
زهره سادات ناجی، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی،بهار 1396،312 صفحه رقعی
❇️خلاصه کتاب
برگزیدن یک متفکر از دنیای اسلام و یک متفکر از حوزۀ مسیحی مغرب زمین در این پژوهش، البته بدون دلیل نبوده است. دلیل اول چنین انتخابی ویژگی‌های فردی هر یک از این دو اندیشمند و دلیل دیگر تأثیری است که تفکر غزالی و آکویناس به ترتیب در جهان اسلام و مسیحیت داشته‌اند. اگرچه دربارۀ اندیشه‌های هر یک از این دو متفکر مطالب زیادی در دسترس است، اما پژوهشی مقایسه‌ای دربارۀ نگاه اخلاقی آنها پیش از این انجام نشده بود.
🔵به نظر می‌رسید برای رسیدن به اهداف یاد شده، باید از مباحث مقدماتی‌تر آغاز کرد. به این منظور در بخشی از این نوشتار به تعریف و ضرورت طرح بحث دربارۀ فلسفۀ اخلاق و همین‌طور غایت اندیشۀ اخلاقی پرداخته شد، همچنین برای روشن‌شدن مراد از اخلاق فضیلت علاوه بر تعریف آن، به منظرهای گوناگون در اخلاق هنجاری که مکاتب اخلاقی مختلف عهده‌دار بیان مبانی آن هستند، اشاره‌ای مختصر شده است.
✳️در ادامۀ متن دربارۀ اخلاق فضیلت ارسطو که به شکل مستقل موضوع این نوشته نیست به قدر مختصر و تنها برای افرادی که پیش از این آشنایی کمتری با اندیشۀ اخلاقی ارسطو داشته‌اند، توضیحی مختصرآمده است و به دلیل اینکه افکار هر اندیشمندی قطعاً متأثر از شرایط خاص فردی و اجتماعی اوست، در بخش‌هایی مجزا به زندگی، آثار و همین‌طور شرایط اجتماعی عصر غزالی و آکویناس پرداخته شده است.
دربارۀ اخلاق هنجاری غزالی و آکویناس، تعریفشان از فضیلت، اقسام و مهم‌ترین فضایل مورد نظر آنها و همین‌طور نحوۀ کسب‌شان مطالب جداگانه‌ای مطرح شده است.
💠در بخشی هم که به راه‌های کسب فضایل اخلاقی اختصاص دارد، به شکلی مجزا از ویژگی‌های منحصر به فرد فلسفۀ اخلاق غزالی به دربارۀ اخلاق تصوفی و همین‌طور بحث قانون طبیعی آکویناس سخن به میان آمده است. در مباحث فرا‌اخلاقی غزالی و آکویناس، نگاه تحلیلی- انتقادی به نظریۀ فضیلت و نحوۀ مواجهه این دو متفکر با پرسش‌هایی دربارۀ معرفت‌شناسی، معناشناسی، هستی‌شناسی و روان‌شناسی و همین‌طور نظریۀ سعادت بررسی شده است.
🔵برای اثبات فرضیه‌ها و مدعاهای متن، طبیعتاً استفاده از منابع مکتوب، ضرورت داشته که شامل آثار خود این اندیشمندان و همین‌طور نوشته‌هایی است که دربارۀ هر یک از آنها به نگارش در آمده است. طرح اولیه این پژوهش برگرفته از رسالۀ دکتری اینجانب با عنوان «بررسی مواجهه غزالی و آکویناس با نظریۀ فضیلت در فلسفۀ اخلاق ارسطو» زیر نظر استاد بزرگوار، جناب آقای دکتر محسن جوادی بوده که ضمن بازبینی کلی، جا به جایی برخی مطالب و افزودن توضیحاتی دربارۀ اخلاق فضیلت ارسطو، به نوشتۀ حاضر تبدیل شده است.
#پژوهشکده_فلسفه_وکلام
#کتب_فلسفه_اخلاق
#زهره_سادات_ناجی