الهیات اگزیستانسیالیستی
مهدی دشت بزرگی؛ چ۱، قم: بوستان کتاب، ۱۳۸۲، ۳۲۷ صفحه رقعی.
موضوع و اهمیت آن: پرسش از نسبت میان الهیات و تفکر فلسفی همواره پرسشی مهم و اساسی، هم برای الهی دانان و هم فیلسوفان بوده است. تاریخ ادیان، چه توحیدی و چه غیرتوحیدی، نشان می دهد که همواره الهی دانان برای دفاع و تبیین آموزه های دینی، از مفاهیم و امکانات تفکر فلسفی بهره برده اند. با این حال، باید توجه داشت که استفاده از اندیشه های فلسفی که زاییدۀ تفکر انسان اند، چه بسا به معنای دل سپردن به فلسفه ای دنیوی بوده و منشأ انحراف و ابهام وحی الهی و آموزه های دینی شود. با توجه به این مسئله، تأمل در باب رابطه و نسبت میان الهیات و فلسفه و اینکه « چگونه می تواند الهیات به فلسفه شکل دهد ؟» ضروری به نظر می رسد. از این گذشته، هر تفکری پیش فرض هایی دارد. تفکر الهیاتی نیز چنین است و پیش فرض های آن در تعیین و تحدید قلمرو و تبیین مفاهیم اساسی آن نقش تعیین کننده ای دارند. این پیش فرض ها عمدتاً هستی شناختی اند که فلسفه عهده دار تبیین و تفسیر آنهاست و این از نکات دیگر در باب ربط میان الهیات و فلسفه است.
کتاب الهیات اگزیستانسیالیستی تلاشی است قابل توجه در جهت یافتن و تبیین نسبت مذکور. البته مؤلف سعی کرده است نسبت الهیات معاصر با نهضت فلسفی اگزیستانسیالیسم را با توجه به آرا و انظار دو متفکر بزرگ یعنی بولتمان، به عنوان متکلم مسیحی معاصر و هیدگر، به عنوان فیلسوف اگزیستانسیالیست، بررسی و آرای آنان را مقایسه و سنجش کند؛ بنابراین نویسنده به روش مقایسه ای توانسته است نسبت میان الهیات و فلسفه را در حوزۀ تفکر اگزیستانسیالیستی توضیح دهد.
مطالب این کتاب در یک مقدمه و دو بخش صورت بندی شده است. در مقدمه نسبت میان فلسفۀ وجود الهیات بررسی می شود. در بخش اول مبحث « وجود غیرحقیقی » آورده شده و بخش دوم با عنوان « حیات مسیحی به مثابۀ وجود حقیقی » به مباحث مطروحه می پردازد. در پایان نیز نتیجه گیری تحقیقات ارائه می گردد.
مؤلف سعی کرده است نتایج تحقیقات خود را در فصلی مستقل در آخر کتاب عرضه کند. رهیافت وجودی مبتنی بر نهضت اگزیستانسیالیسم، به الهیات بر فهم انسان و مسئلۀ اسطوره زدایی مبتنی است. با نشان دادن سهم بولتمان به عنوان یک متکلم مسیحی در انسان شناسی مسیحی در طول تحقیق، به نقد و بررسی آن پرداخته و با تفکر هایدگر مقایسه شده است.
ویژگی های اثر:
۱ ) مرجعیت و اعتبار نویسندۀ کتاب در حوزۀ تفکر اگزیستانسیالیستی؛
۲ ) اتقان و استحکام مطالب کتاب به لحاظ استناد و دقت در اظهار نظر؛
۳ ) جامعیت تجزیه و تحلیل در موضوع بحث؛
۴ ) رسایی، صراحت و دقت بیان نویسنده.
☸️👇👇👇برای خرید و مطالعه آنلاین به لینک زیر مراجعه کنید.
.
#پژوهشکده_فلسفه_وکلام
#کتب_کلامی
#آثار_ترجمه_ای
انتظار بشر از دین
محمدامین احمدی؛ چ۱، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، زمستان ۱۳۸۴، ۴۶۴ صفحه رقعی.
مسئلۀ انتظار بشر از دین، به عنوان مسئله ای فلسفی از مسائل معرفت شناسی دینی است و در مقام فهم دین و احکام شریعت مطرح می شود. توضیح اینکه افراد در مقام فهم متون دینی، به ویژه کسانی که بین دین داری و عقلانیت مدرن جمع می کنند، به لحاظ فلسفی با پرسش هایی از این دست مواجه می شوند. اساساً دین برای چیست و چه نقش بدیل ناپذیری در زندگی آدمیان ایفا می کند ؟ اصولاً نصوص و متون دینی در آموختن و فراگرفتن چه اموری می توانند مرجع نهایی باشند ؟
پاسخ به این پرسش معلوم می کند که توقّع آموختن چه چیزی را از دین و نصوص دینی باید داشت و چه چیزی را نباید داشت.
اهمیت مسئلۀ انتظار بشر از دین از این روست که عالمان هرمنوتیک ادعا کرده اند که فهم و تفسیر هر متنی تحت تأثیر پیش فرض هایی است که مفسر دارد. از جملۀ این پیش فرض ها انتظارات مفسر از متن مورد تفسیر است. هیچ کس بدون انتظارات خاصی سراغ دین نمی رود و برای فهمیدن آن تلاش نمی کند. آیا این مدعا صحیح است ؟ آیا هر فهمی از هر متنی همراه با پیش فرض ها و انتظارات خاصی از آن متن است و تحت تأثیر آنها قرار دارد ؟ اگر فهم از دین متأثر از انتظار از دین باشد، با تغییر و اصلاح انتظارات علمای دین از دین، فهم آنها از دین هم تغییر خواهد کرد.
مباحث اصلی اثر: در بخش اول مبادی تصوری و معرفت شناختی بررسی شده است.
مسائل عمده و اساسی این بخش به ترتیب ذیل است: معنای محصّل و دقیق « انتظار بشر از دین » چیست ؟ آیا به لحاظ تاریخی صورت بندی متفکران مسلمان از آموزه های اسلامی تحت تأثیر انتظارات آنان از دین بوده است ؟ آیا فهم ما از متون دینی لزوماً مسبوق به انتظاری است که از دین داریم ؟
در بخش دوم تحت عنوان « حدود و ثغور انتظار بشر از دین » مسائل زیر بررسی شده است: دین و متون دینی را مرجع نهایی آموختن و فراگرفتن چه اموری نمی توان به حساب آورد ؟ وجه حاجت بشر به دین چیست و فراگرفتن چه اموری را از دین باید انتظار داشت ؟ آیا بر پایۀ نظریۀ کمال دین می توان گفت هر چیزی که تعلیم آن توسط دین غیرمعقول نباشد، آموختن آن را باید از متون دینی انتظار داشت ؟
این کتاب تلاشی است برای پاسخ دادن به این دو پرسش: آیا می توان از دین انتظار معرفت بخشی در همۀ امور ناظر به واقع و ناظر به ارزش داشت ؟ ما در چه جهاتی به دین نیاز داریم و آیا این جهات نیاز تعیین کنندۀ انتظارات ما هم هستند ؟ مؤلف با رجوع به منابع اصلی علم هرمنوتیک و نقد و ارزیابی آنها سعی می کند پرسش نخست را پاسخ دهد. در بحث از پرسش دوم عمدتاً از روش برون دینی بهره می برد.
☸️👇👇👇برای خرید و مطالعه آنلاین به لینک زیر مراجعه کنید.
.
#پژوهشکده_فلسفه_وکلام
#محمد_امین_احمدی
#کتب_کلامی
#کلام_جدید
انسان کامل از نگاه امام خمینی
محمدامین صادقی اُرزگانی؛ چ۱، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، بهار ۱۳۸۸، ۲۱۶ صفحه رقعی.
بر اساس آموزه های دینی و عرفانی، پس از توحید و خداشناسی، شناخت انسان کامل از مهم ترین وظایف دینی و حوزۀ معرفت انسانی و الهیاتی به شمار می آید؛ همچنین در آموزه های دینی، انسان کامل سرمشق و الگوی آدمیان معرفی شده است. حرکت در مسیر رشد و کمال مستلزم آن است که انسان الگوی کامل انسانیت را بشناسد تا از او پیروی کند. بر این اساس بحث از انسان کامل، ضرورتی اجتناب ناپذیر برای پویندگان راه معنویت و تعالی است. پیش زمینه پیروی از انسان کامل، شناخت اوست؛ باید ابتدا انسان کامل را شناخت و آن گاه از او تبعیت کرد.
نویسنده برای شناخت انسان کامل تلاش کرده است به این پرسش ها پاسخ دهد: انسان کامل کیست ؟ چه ویژگی هایی دارد ؟ جایگاه او در نظام هستی چیست ؟ راه دستیابی به این مقام چگونه است ؟ در این پژوهش، ساحات وجودی انسان کامل با رویکرد عرفانی از منظر حکیم و عارف بزرگ امام خمینی بررسی شده و با توجه به آرای برخی دیگر از عارفان، این موضوع بازشناسی گردیده است. هدف نویسنده ارائۀ نموداری کوچک از صفات و کمالات انسان کامل و طرح جلوه هایی از انوار وجودی اوست.
از نظر امام خمینی انسان کامل همچنان که آینۀ حق نماست و خدای سبحان ذات خود را در آن مشاهده می کند، آینۀ شهود تمام عالم هستی نیز می باشد. امام خمینی علاوه بر رویکرد کلامی و فلسفی درباره ضرورت وجود انسان کامل با رویکرد عرفانی نیز به مسئله پرداخته و معتقد است وجود انسان کامل پیش از هر چیز دیگر برای نشان دادن اسما و صفات الهی ضروری است و تنها اوست که می تواند مظهر اسم اعظم الهی واقع شود. انسان کامل از دیدگاه امام خمینی، جایگاه ویژه ای در نظام هستی دارد؛ به طوری که او محل مشیت الهی و آینۀ تمام نمای حق و مظهر اسم جامع الله است و در میان موجودات عالم تنها اوست که به مقام خلافت الهی بار یافته است. معیت و احاطۀ علمی او بر عالم، مطابقت به عنوان کتاب تکوین با کتاب تدوین، یعنی قرآن، فضیلت بر فرشتگان و قدرت تصرف در عالم از اوصافی است که در معرفی انسان کامل ذکر شده است. انسان کامل دارای مقاماتی است؛ مانند اینکه او تجلی گاه ولایت الهی است، تنها او مشکات تام انوار الهی است و این مقامات همه محصول عبودیت کامل انسان کامل است، او دارای مقام عصمت، مقام رسالت و نبوت که مهم ترین مقام اوست و نیز دارای مقام امامت است. لازمۀ دستیابی به مقام انسان کامل، سیر و سلوک الی الله است که جنبه های مختلفی دارد. او چهار سیر و سفر باید داشته باشد که جمیع این اسفار برای خاتم انبیا حاصل آمده و همۀ مقامات آن حضرت نیز در علی بن ابی طالب و اولاد طاهرش موجود است. در منظر امام خمینی انسان کامل برزخ میان واجب الوجود و ممکن الوجود است و مصداق حقیقی انسان کامل پیامبر و اهل بیت اوست و پس از آنها هر کس بهرۀ بیشتری از کمالات انسانی و صفات خدای متعال برده باشد، به مقام انسان کامل نزدیک تر است.
☸️👇👇👇برای خرید و مطالعه آنلاین به لینک زیر مراجعه کنید.
.
#پژوهشکده_فلسفه_وکلام
#محمد_امین_صادقی_ارزگانی
#کتب_کلامی
ایمان گروی
رضا اکبری؛ چ۱، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ۱۳۸۴، ۲۸۷ صفحه رقعی.
موضوع اثر و اهمیت آن: نسبت عقل و ایمان از بحث انگیزترین موضوعات در حوزۀ مطالعات الهیاتی است؛ یعنی بحث بر سر این است که آیا اساساً لازم است ایمان و باورهای دینی عقلانی باشند یا نه. دراین باره سه گرایش پدید آمد: گرایش نخست عقل گرایی است که پذیرش باورهای دینی را منوط به داشتن شواهد کافی می داند.
گرایش دوم از عقلانیت عملی دین سخن می گوید. گرایش سوم که ایمان گروی نامیده می شود، ایمان را فراتر از آن می داند که نیازمند اسندلال و محاسبات عقلی باشد.
به عقیدۀ ایمان گرایان استدلال های فلسفی نه تنها با باورهای دینی بی ارتباط اند، بلکه مخرّب باورهای دینی متدینان نیز هستند. پس می توان گفت ایمان گروی نظریه ای است که بر اساس آن، باورهای دینی نیازمند توجیه معرفت شناختی نیستند.
در این کتاب سه تقریر مختلف از ایمان گروی که سه اندیشمند مشهور، یعنی کرکگور، ویتگنشتاین و پلانتینگا ابراز کرده اند، بررسی شده است. در فصل اول اندیشه های کرکگور بررسی شده است. او استدلال ها را بی ارتباط و حتی مضرّ به باورهای دینی می داند. در فصل دوم به دیدگاه ویتگنشتاین پرداخته شده است. او با تأکید بر نظریات فلسفی خود و با به کارگیری مفاهیمی کلیدی از فلسفۀ خود، همچون بازی های زبانی، استدلال های فلسفی را کاملاً بی ارتباط با باورهای دینی قلمداد می کند. در فصل سوم آرای پلانتینگا بیان شده است. او « گزاره خدا وجود دارد » را پایه ای و بی نیاز از استدلال تلقی می کند.
مؤلف ابتدا نظریه های سه اندیشمند مذکور را توصیف و تبیین می کند؛ آن گاه لوازم، آثار و نتایج آنها را مشخص و در نهایت به خلل های منطقی آنها اشاره می کند. هدف اصلی این اثر معرفی جامع دیدگاه ایمان گروانه دربارۀ باورهای دینی و آشنا نمودن خوانندگان با ادبیات موجود در باب این موضوع است.
☸️👇👇👇برای خرید و مطالعه آنلاین به لینک زیر مراجعه کنید.
.
#پژوهشکده_فلسفه_وکلام
#رضا_اکبری
#کتب_کلامی
افعال گفتاری
جان آر. سرل؛ ترجمۀ محمدعلی عبداللهی؛ قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ۱۳۸۵، ۴۰۸ صفحه وزیری.
فلسفه زبان شاخه ای از فلسفه است که جنبه های عام و کلی زبان را توصیف و تبیین می کند؛ یعنی به مسائلی می پردازد که اختصاص به زبان خاصی ندارد، بلکه در هر زبانی صادق اند؛ مسئلۀ معنا، حکایت، حمل، صدق، ضرورت و مانند اینها، جزو مسائل فلسفه زبان هستند. کتاب مهم و کلاسیک افعال گفتاری، اثر جان سرل پژوهشی در قلمرو فلسفۀ زبان است که می کوشد با عرضۀ نظریه ای جامع، پرسش های اصلی این حوزه از فلسفه را پاسخ گوید. تلقی جدید و متمایزی که ویتگنشتاین از زبان به دست داد، موجب شد بحث افعال زبانی یا افعال گفتاری به عنوان یکی از مباحث مهم فلسفه زبان درآید. افعال گفتاری نظریه ای کلی است که هدف اصلی آن تحلیل و بررسی مسائل فلسفۀ زبان، به ویژه افعال زبانی است. مطالب این کتاب پس از مقدمه ای تفصیلی از مترجم در معرفی مطالب کتاب و نویسندۀ آن، در دو بخش اصلی و هشت فصل به ترتیب زیر فراهم شده است: بخش نخست نظریه ای در باب افعال گفتاری ( شامل پنج فصل:
۱ ) روش ها و قلمرو؛
۲ ) عبارات، معنا و افعال گفتاری؛
۳ ) ساختار افعال مضمون در سخن؛
۴ ) حکایت به عنوان فعل گفتاری؛
۵ ) حمل )
و بخش دوم بعضی از کاربردهای نظریه افعال گفتاری ( شامل سه فصل:
۱ ) سه مغالطه در فلسفه معاصر؛
۲ ) مشکلات حکایت؛
۳ ) استنتاج « باید » از « است ».
☸️👇👇👇برای خرید و مطالعه آنلاین به لینک زیر مراجعه کنید.
.
#پژوهشکده_فلسفه_وکلام
#محمد_علی_عبداللهی
#کتب_فلسفی
#آثار_ترجمه_ای
ادراک حسی از دیدگاه ابن سینا
محمدتقی فعالی؛ چ۱، قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، ۱۳۷۶، ۲۳۶ صفحه وزیری.
معرفت شناسی در میان شاخه های بسیار متنوع فلسفه از جهاتی ممتاز است؛ ازجمله اینکه بسیاری از مباحث و مسائل در دیگرشاخه های فلسفه، توان عقل و ذهن انسان را در فهم، ادراک و کشف واقعیت پیش فرض گرفته اند؛ از همین رو وجود معرفت و نفی شکاکیت را در انسان مفروض دانسته اند.
در این میان مسئلۀ ادراک حسی نقش ممتازی دارد؛ زیرا مایه و اساس دیگرادراکات تصوری و تصدیقی در انسان است.
در این اثر نویسندۀ محترم به بررسی ادراک حسی در آرای ابن سینا پرداخته است.
این کتاب در پنج بخش زیر تنظیم شده است:
بخش اول نفس؛
بخش دوم قوای نفس؛
بخش سوم ادراک؛
بخش چهارم احساس؛
بخش پنجم حواس.
☸️👇👇👇برای خرید و مطالعه آنلاین به لینک زیر مراجعه کنید.
.
#پژوهشکده_فلسفه_وکلام
#محمد_تقی_فعالی
#کتب_فلسفی
بازگشت به مبناگروی سنّتی
ریچارد فومرتن و دیگران؛ ترجمۀ رضا صادقی؛ چ۱، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، پاییز ۱۳۸۷، ۲۷۲ صفحه رقعی.
نظریۀ مبناگرایی دیدگاهی پر طرفدار در قلمرو معرفت شناسی بوده و در فلسفۀ غرب تا مدت های طولانی بر مباحث معرفت شناسی سایه افکنده بود و بر دیگرنظریه ها غلبه داشت. در دوران معاصر مبناگرایی معرفتی در معرض حمله های بی امان وگوناگونی بوده است. با این حال ویژگی های مبناگرایی و پیامدهای مترتب بر آن موجب شدند که این نظریه همچنان محور بحث های جدی در معرفت شناسی باشد. مهم این است که تا کنون تفسیرهای جدیدی از مبناگرایی توأم با نقد تفسیر پیشینیان از آن عرضه شده است. در این کتاب مقاله های ریچارد فومرتن و لورنس بونجور گامی مهم در مسیر احیای نوعی مبناگرایی کاملاً سنّتی و بازگشت به آن است.
در بخش نخست کتاب ریچارد فومرتن و لورنس بونجور به دفاع از نظریه مبناگرایی می پردازند. فومرتن در مقالۀ خود مباحثی دربارۀ درون گرایی حالت
درونی، درون گرایی دسترسی حداکثری، درون گرایی استنتاجی، درون گرایی غیرطبیعت گرایانه و ... مطرح می نماید.
لورنس بونجور در دفاع از مبناگرایی تجربی، به بحث و بررسی مسائلی با عناوین مبناگرایی و اشکال اساسی، باورهای مبنایی دربارۀ باورهای خود، دو نظریه در باب آگاهی، باورهای مبنایی دربارۀ تجربۀ حسی و مسئلۀ جهان خارج می پردازند. در بخش دوم پالوک و پلانتینگا به نقد دیدگاه های فومرتن و بونجور می پردازند و در بخش پایانی نیز فومرتن و بونجور نقدهای آن دو را پاسخ می گویند.
در این کتاب ابتدا مقالات فومرتن و بونجور در دفاع از مبناگرایی سنّتی ارائه شده، آن گاه به نقدهای پالوک و پلنتینگا بر آن دو پرداخته شده است. در نهایت فومرتن و بونجور به نقدهای پالوک و پلنتینگا پاسخ می دهند. هدف این اثر آشنا شدن با مبناگروی سنّتی و تفاسیر جدید از آن و دلایل بازگشت به مبناگروی سنّتی است.
☸️👇👇👇برای خرید و مطالعه آنلاین به لینک زیر مراجعه کنید.
.
#پژوهشکده_فلسفه_وکلام
#رضا_صادقی
#کتب_فلسفی
#آثار_ترجمه_ای
#فلسفه_غرب
برهان صدیقین در تفکر اسلامی
سعیده سادات نبوی؛ چ۱، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، بهار ۱۳۸۹، ۲۴۸ صفحه رقعی.
برهان صدیقین یکی از مهم ترین و معتبرترین برهان های فلسفی اثبات وجود خدا در اندیشۀ اسلامی است. تمایز برجستۀ این برهان از دیگربرهان های اثبات کنندۀ وجود خدا، آن است که وجود خدا را با قطع نظر از مخلوقات و ماسوی الله اثبات می کند. نخستین بار ابن سینا این برهان را در کتاب الاشارات و التنبیهات مطرح کرد که البته سخن وی با انتقادهایی مواجه شد. ملاصدرا این برهان را برهان صدیقین نمی داند، بلکه آن را چیزی شبیه به برهان صدیقین می داند
با گذشت چندین قرن، این برهان در تعریف و توصیف و اثبات و تبیین با تغییراتی مواجه شده است که ابعاد گوناگون آن، تنها از راه مطالعۀ تطبیقی و نقد و تحلیل آشکار می گردد.
با این توضیحات می توان گفت کتاب حاضر عهده دار شناخت ویژگی های برهان صدیقین و تبیین و بررسی تقریرهای گوناگون آن است. نویسنده برای رسیدن به این مقصود، تلاش کرده است سیر تاریخی برهان صدیقین و نقش همۀ مشرب های فکری و فلسفی را بررسی کند. وی مقدمات استدلال را از یکدیگر تفکیک و اصول موضوعه و پیش فرض های آنها را بیان کرده است.
ابن سینا با قبول اصل واقعیت، اصل علیت و استحالۀ دور و تسلسل و تقسیم موجود به حسب مفهوم به واجب و ممکن به اثبات واجب پرداخته و آن را طریق صدیقین نامیده است؛ ولی برهان ابن سینا با اشکالات متعددی مواجه بود؛ به همین دلیل ملاصدرا با تکیه بر اصولی چند از جمله اصالت وجود، تشکیک وجود و اصل علیت، تقریر دیگری از آن ارائه نمود. در شرح و توضیح استدلال ملاصدرا حکمای بعد او اتفاق نظر ندارند. برخی به عنصر وحدت وجود تأکید و تقریر های وحدت گرایانه از آن عرضه کرده اند و برخی نیز با توجه به هر دو رکن وحدت و کثرت تقریرهای تشکیک گرا از آن ارائه کرده اند. ویژگی های برهان صدیقین در حکمت صدرایی این است که در آن غیر خدا واسطه نیست، نیازی به ابطال دور و تسلسل نیست؛ همچنین نظر به حقیقت وجود است نه مفهوم آن و نهایت اینکه با برهان صدیقین صدرایی علاوه بر اثبات وجود خدا، توحید و بقیۀ صفات ثبوتی و سلبی و فعلی خداوند نیز اثبات می شود.
☸️👇👇👇برای خرید و مطالعه آنلاین به لینک زیر مراجعه کنید.
.
#پژوهشکده_فلسفه_وکلام
#سعیده_نبوی
#کتب_کلامی
تأثیر گناه بر معرفت با تکیه بر آرای غزالی
زهرا پورسینا؛ چ۱، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، بهار ۱۳۹۶، ۶۴۸ صفحه رقعی.
این کتاب تأثیرات معرفتی گناه را به منزله مقوله ای دینی - اخلاقی در اندیشه متفکر بزرگ مسلمان، امام محمد غزالی پی می گیرد. نگارنده با قراردادن مسئله در ساختاری نظام مند، از دریچه تعامل ساحت های نفس به موضوع می نگرد. در نظام معرفت شناسی غزالی، با عنایت به تأثیر و تأثرات متقابل ساحت های نفس، معرفت یقینی، محصول فرایندی معرفتی - اخلاقی است و بدون درنظرگرفتن تأثیرات مثبت و منفی ساحت های عاطفی و ارادی به دست نمی آید. در این نظام، عالی ترین مرتبۀ معرفت، مرتبۀ نبوی معرفت است که انبیای الهی بدان مجهزند و غایت نهایی آفرینش همۀ انسان ها نیز دستیابی به چنان سطحی از معرفت است. به نظر نگارنده این سطح از معرفت، معرفتی کشفی است؛ اما نه به معنای کشفی صوفیانه، بلکه کشفی مبتنی بر برهان که به لحاظ ماهوی ظهور عالی تر مرتبۀ عقل استدلالی است. دستیابی به چنان مرتبه ای علاوه بر تحصیل علم، مستلزم پاکسازی ساحت های عاطفی - ارادی از هر آن چیزی است که به نحوی ذیل عنوان گناه قرار می گیرد
تأثیر گناه بر معرفت در اندیشه غزالی تأثیری واقعی و نفس الامری و به حدی است که عقل برای روی کردن به مبادی عالی و داشتن نگاه و التفات غیرخودمحورانه، نیازمند یاری کسی است که در مرتبۀ عقل قدسی، یعنی عقل پیراسته و متصل به عقل مطلق قرار دارد. با چنین یاری و همراهی ای است که ساحت های غیرعقیدتی طبق بایدها و نبایدهای نشئت گرفته از سطح علم مکاشفه انضباط می یابند و عقل به رشدی دست می یابد که در غایت آن، می تواند به معرفتی پیراسته از خطا و تردید در حوزۀ واقعیت ها و ارزش ها و تکالیف نایل گردد؛ از این رو نیاز انسان ها به نبی، نه به دلیل ناتوانی عقلشان، بلکه به دلیل آسیب پذیری عقل از تأثیرات گناهان و نیازمندی به محافظت از توانمندی آن است.
👇👇👇برای خرید و مطالعه آنلاین به لینک زیر مراجعه کنید.
.
#پژوهشکده_فلسفه_وکلام
#زهرا_پورسینا
#کتب_فلسفی
#امام_غزالی
تأثیر گناه بر معرفت با تکیه بر آرای آگوستین قدیس
زهرا پورسینا؛ چ۱، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، زمستان ۱۳۸۵، ۴۰۸ صفحه رقعی.
در آموزه های اسلامی و سایر ادیان به این نکته اشاره شده است که گناهان و اخلاق ناپسند تأثیراتی بر انسان دارند. تأکید بر پاک سازی درون، پیش از کسب معرفت بر همین امر دلالت دارد. پرسشی که در اینجا مطرح می شود آن است که آیا انسان برای دستیابی به معرفت، با موانعی از سنخ موانع اخلاقی روبرو می شود ؟ به عبارت دیگر آیا گناه به منزله عاملی غیرمعرفتی می تواند بر معرفت تأثیر بگذارد ؟ آیا رفتارهای نادرست اخلاقی از جمله گناه می توانند انسان را از رسیدن به معرفت باز دارند ؟
کتاب حاضر در صدد پاسخ به این گونه پرسش ها از منظر دانشمند مسیحی به نام آگوستین است
این کتاب در پی تبیین و اثبات آن است که نه تنها آلودگی های اخلاقی می تواند معرفت بشر را به انحراف کشاند، بلکه به طورخاص گناه را باید از مقولات اصلی معرفت شناختی قلمداد کرد.
این موضوع در تاریخ فلسفه مواد خام فراوانی دارد؛ اما ازآنجاکه موضوع نو و بدون پیش زمینه ای نظام مند است، طرح اصلی پژوهش مبتنی بر یک موضوع است و مواد و محتوای آن بر اساس دیدگاه های آگوستین، یکی از دانشمندان متقدم مسیحی است که برای پاسخ به پرسش دربارۀ تأثیر گناه بر معرفت، سیری منطقی را طی می کند تا گام به گام به پرسش های مربوط پاسخ دهد و ما را به پاسخ نهایی نزدیک گرداند.
مطالب کتاب در سه بخش عرضه شده است. در بخش اول به معرفی ساخت های وجودی انسان ( ساخت های عقیدتی، عاطفی و ارادی )، در بخش دوم به چگونگی امکان تأثیرات مثبت و منفی ساخت های غیرعقیدتی بر ساخت عقیدتی و در بخش سوم به چگونگی تأثیر گناه در مقام رویکرد به موضوع معرفت و تحصیل لوازم آن بر معرفت پرداخته شده است.
با بررسی نویسنده که به تحلیل و توصیف اندیشۀ آگوستین پرداخته است، گناه تأثیر همه جانبه بر معرفت دارد؛ به ویژه تأثیر گناه بر معرفت در حوزه هایی که مربوط به شناخت ما از کانون هستی - یعنی منافع ما - است، بارزتر است. پذیرفتن و اثبات تأثیر گناه بر معرفت به معنای کم اهمیت نشان دادن ابزارهای شناخت دیگر و نیز به معنای برکناربودن دین داران از آثار معرفتی گناه نیست. از منظر نویسنده، توجه به عمق و گستردگی دامنه تأثیر گناه بر معرفت، مانع از غرور انسان می گردد.
👇👇👇برای خرید و مطالعه آنلاین به لینک زیر مراجعه کنید.
.
#پژوهشکده_فلسفه_وکلام
#زهرا_پورسینا
#کتب_فلسفی
#آگوستین_قدیس
تجربۀ دینی و گوهر دین
علیرضا قائمی نیا؛ چ۱، قم: بوستان کتاب، ۱۳۸۱، ۲۹۱ صفحه رقعی.
نگاه جدید به دین و باورهای دینی و طرح عناوین و مسئله های نو در این ارتباط، مدت زمانی است که اذهان متفکران دینی را به خود معطوف کرده است. آنچه امروزه تحت عنوان فلسفۀ دین یا مسائل کلامی جدید طرح می شود، با آنکه عمر چندان طولانی ندارد، در همین فاصلۀ اندک بسط و توسعۀ زیادی یافته است. از جمله عناوین جدیدی که در سدۀ اخیر در این زمینه مطرح شده است، بحث « تجربۀ دینی » است. اگر نگوییم این موضوع مهم ترین بحث کلام جدید است، یکی از مهم ترین مباحث آن است. این بحث در دورۀ مدرن میان برخی متکلمان مسیحی، ازقبیل شلایر ماخر، اُتو و واخ رونق گرفت. آنها برای نجات دادن مسیحیت از انتقادهایی که در دورۀ مدرن مطرح شد، گوهر و هستۀ مسیحیت را نوعی تجربۀ دینی دانستند. تجربه گرایی به طورکلی گرایشی است که گوهر دین را تجربۀ دینی می داند. در این اثر این گرایش و عوامل پیدایش آن بررسی و پیش فرض های معرفت شناختی طرفداران آن موشکافی شده اند.
دو ویژگی این اثر را در میان آثار مشابه در زبان فارسی برجسته می سازد: اول اینکه بیشتر کتب و مقالاتی که به زبان فارسی دربارۀ تجربۀ دینی منتشر شده اند، ترجمۀ آثار انگلیسی هستند؛ اما این کتاب تألیف است و در نتیجه برای خوانندۀ فارسی زبان بسیار قابل فهم تر از ترجمه هاست. ویژگی دیگر که البته مکمّل امتیاز اول نیز هست، این است که مؤلف این اثر با زبان منابع اصلی این بحث، یعنی انگلیسی به خوبی آشناست؛ از این رو با مراجعه به منابع اصلی و
دست اول، اثری قابل اعتماد در بحث تجربۀ دینی فراهم آورده است.
تألیف این اثر به روش تحقیق کتابخانه ای صورت گرفته است؛ یعنی مؤلف با رجوع به منابع مربوط به بخش تجربۀ دینی دیدگاه های موجود در این زمینه را گردآوری و جمع بندی کرده است. مؤلف در سیری منطقی ابتدا به خود مفهوم تجربۀ دینی، پدیدارشناسی آن و اقسام این تجربه پرداخته، آن گاه مکتبی که تجربۀ دینی را اصل و اساس دین می داند، یعنی تجربه گرایی دینی را بررسی کرده و ادله موافق و مخالف این مکتب را ارائه کرده است و در نهایت نیز به نسبت میان تجربۀ دینی و تفسیر پرداخته است.
مؤلف در این اثر به دنبال اثبات فرضیۀ خاصی نیست، بلکه به معرفی مسئلۀ تجربۀ دینی و گرایش تجربه گرایی دینی می پردازد و در بیان مسئله ادلۀ له و علیه تجربه گرایی دینی هم قصد نتیجه گیری ندارد و در حقیقت نتیجه گیری را به خواننده وا می گذارد. البته در این میان چون مهم ترین ادله و اشکالاتی که دربارۀ دیدگاه ها وجود دارد، عرضه شده است، هر خواننده ای می تواند با پیش فرض های خود دراین باره نتیجه بگیرد و به آن اعتماد کند.
مباحث اصلی اثر: در فصل اول مبادی تصوری و تصدیقی بحث تجربۀ دینی بیان شده اند. تعریف های مختلف تجربۀ دینی و تقسیمات آن را می توان در این فصل جست. در فصل دوم گرایش های متفاوت تجربه گرایی دینی کالبد شکافی شده اند و فصل سوم به بحثی معرفت شناختی که تأثیری عمیق بر مباحث تجربۀ دینی به طورعام و تجربه گرایی دینی به طورخاص دارد، اختصاص یافته است. این اثر، درحقیقت، حلقۀ مفقود از مباحث تجربۀ دینی را تحلیل و بررسی کرده است.
👇👇👇برای خرید و مطالعه آنلاین به لینک زیر مراجعه کنید.
.
#پژوهشکده_فلسفه_وکلام
#علیرضا_قائمی_نیا
#کتب_کلامی
#کلام_جدید
#آثار_ترجمه_ای
تفکر دینی در قرن بیستم
عباس شیخ شعاعی و محمد محمدرضایی؛ چ۱، قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، ۱۳۷۵، ۳۹۲ صفحه رقعی.
بازشناسی اندیشه های گذشته که تأثیرات عمده ای بر بروز تفکرات جدید دارند، از ارکان شناخت هر عصر و میراث موجود علمی و فرهنگی آن است؛ چه اینکه کم نیستند اندیشه هایی که فرهنگ ها و تمدن هایی را تغییر داده یا به مرور در آن نفوذ کرده اند. به راستی آیا اندیشه ها پایه های تمدن ها نیستند ؟ تاریخ نگاری اندیشه ها، در این میان اگر بخواهد بی طرفانه و جامع باشد، کاری بس دشوار است؛ به طوری که اولاً بازتاب بدون پیش داوری تفکرات باشد و ثانیاً تحلیل ها و چالش های فراروی آنها را پیش کشد. در این راستا انتقال تلاش های مختلف دیگران در جهت معرفی و تحلیل آرا و اندیشه ها، کاری پسندیدۀ به نظر می رسد تا هم منبعی باشد برای دریافت اطلاعات لازم و هم امکانی برای آشنایی با تحلیل ها و نقد و بررسی های موجود.
کتاب تفکر دینی در قرن بیستم کوششی است در جهت تحلیل بدون پیش داوری مسائل مربوطه که نویسندۀ محترم، جان مک کویری، در آن تلاش کرده است هم گرایش های دینی معاصر را به روشنی تبیین نماید و هم در حد توان خود، به نقد و تحلیل آنها بپردازد؛ از این رو برای دانش پژوهانی که در صدد آشنایی با گرایش های متفاوت در باب دین و چالش های آنها هستند، منبعی مفید خواهد بود.
مؤلف این اثر یکی از نویسندگان توانای قرن بیستم است که هم بر تفکر فلسفی احاطه دارد و نیز جریان هایی فکری - الهیاتی را به خوبی می شناسد و نشان دهد.
هدف کمی این اثر معرفی تاریخ تفکر عقلی دربارۀ دین در قرن بیستم است. هرچند مؤلف به ارزیابی هر یک از دیدگاه ها نیز می پردازد، در پی اتخاذ موضع و ترجیح دیدگاه خاص بر سایر دیدگاه ها و مکاتب نیست؛ از این رو خود تصریح می کند این کتاب ممکن است یک کتاب راهنما یا اثری که دیدگاهی کلی دربارۀ مکاتب فکری مربوط به دین در قرن بیستم ارائه می کند، مفید واقع می شود؛ اما هدف از نگارش آن، این است که با معرفی دیدگاه های رایج در قرن بیستم تاریخ تفکر دینی در این قرن روشن شود.
مباحث اصلی اثر: در این اثر، به جهت تبیین گرایش های مختلف دینی در قرن بیستم، مطالب در یازده بخش ساختاربندی می شود. ابتدا حوزه، روش و هدف این تحقیق و نظریات ابتدایی جوانب مختلف مسئله بیان می شود. در بخش دوم ایدئالیسم مطلق در تقریرات مختلف آن مطرح و نقد می شود.
در بخش سوم ایدئالیسم شخصی، همراه با نظریات مختلف در باب آن، اشاره و نقد و بررسی می شود. در بخش چهارم به مباحثی در باب فلسفه های روح پرداخته شده و در ادامه، در بخش پنجم مفهوم ارزش در فلسفه و کلام مورد بحث هستند. پوزیتیویسم و اصالت طبیعت و نقد این گرایش بر دین، مباحثی است که در بخش ششم می آیند. در بخش هفتم تحت عنوان مرحلۀ اول و مرحلۀ دوم، ابتدا اشاراتی به مکتب هایی می شود که تا اینجا از آنها بحث شده است و مشخصۀ آنها این بود که حرکت شکوفای خود را پیش از قرن نوزدهم آغاز کردند و در مرحلۀ دوم مکتب هایی که در قرن نوزدهم آغاز و در قرن بیستم شکوفا شدند، بررسی می شوند. در بخش هشتم به فلسفه های تاریخ و فرهنگ و تفسیرهایی تاریخی و فرهنگی از دین اشاره می شود. بخش نهم اختصاص به مسیحیت و نگرش هایی مختلف در باب آموزه های آن دارد. در بخش دهم ما با مباحث و تحلیل ها و نقدهایی درباره نظریۀ جامعه شناختی در باب دین آشنا می شویم و در پایان، در بخش یازدهم اندیشۀ پراگماتیستی در باب دین مطرح و نقد و بررسی می شود.
♈️این کتاب در پژوهان عرضه نشده است.
.
#پژوهشکده_فلسفه_وکلام
#عباس_شیخ_شجاعی
#محمد_محند_رضایی
#کتب_کلامی
#کلام_جدید