📚 درسهایی از نهج البلاغه شرح نامه۵۳/ جلسه شانزدهم ۵اسفند۱۴۰۱ حجت الاسلام محسن قنبریان #بخش_اول ▫️ بحث طبقات اجتماعی (واعلم انَّ الرعیة طبقات...) • طبقه دو بار در نهج البلاغه استعمال شده: اینجا (نامه ۵۳) و نامه۲۸ به معاویه • در لغت بمعنای جماعتی از مردم که جماعتی دیگر مثل آن هست؛ با اختلاف مراتب و حالات • در اینجا دو جور معنا شده: صنف/ قشر ❓ سؤالاتی مهم - این تعبیر چه نسبتی با "نظام طبقاتی" و "طبقات اجتماعی"(در جامعه شناسی) دارد؟! ❗️حتی اگر صنف بگیریم، موجب جایگاه اجتماعی می شود. دکتر و وکیل منزلتی متفاوت از کارگر و رفتگر دارند! - آیا تعبیر اینجا، با طبقات اجتماعی مارکس نسبتی دارد؟! ❓آیا از این تعبیر می شود نتیجه گرفت: جامعه لاجرم دارای طبقات است؟! و طبقات به حسب اقتصادی یا منزلت اجتماعی و نفوذ سیاسی متفاوت می شوند؟! ▪︎ توضیح کلمات: • تفاوت: اجمالا تفاوت انسانها قابل انکار نیست اما تفاوتها دو ریشه دارد: - طبیعی: که هرکس استعدادی را بیشتر یا کمتر دارد. - صناعی: تفاوتی که ساختار اجتماعی و نظم اجتماعی برای افراد می سازد. • قشر: جمعیت و گروهی از مردم - الزاماً طبقه نیست؛ چون: الف) طبقه جایگاه تثبیت شده براساس عوامل اقتصادی سیاسی است؛ اما قشر نوعی تقسیم کار اجتماعی است ب) طبقه عادتاً دوتا و مقابل هم میشود (مثل فقرا و اغنیاء) اما قشر متعدد است • البته قشربندی -که اول مبتنی بر استعداد و علاقه و تقسیم کار و وظیفه است- گاهی با تثبیت نهادی و ائتلافهای اقتصادی-اجتماعی ، تبدیل به طبقه می شود! • نگاهی به تاریخ همین هشدار را می دهد: تاجر و امیر سپاه فتوحات و زمین داران(ممتازان صدر اسلام) در ائتلافی نانوشته، طبقه برخوردار و تازه مسلمانان و اهل ذمه و دهقانان جزء، طبقه فرودست شدند! شکاف چنان زیاد شد که خلیفه بدین خاطر ترور یا مورد شورش واقع می شد! ⬅️ پس حتی اگر این فراز عهدنامه را به صنف و قشر هم معنا کنیم؛ باید از حضرت امیر(ع) بپرسیم: چه ضمانتی دارد که اصناف ۷گانه (نظامیان/ دبیران/ قاضیان/ بازرگانان و صنعت گران/ اهل جزیه و خراج/ مستمندان) دو طبقه ی اغنیاء_فقرا را تشکیل ندهند؟! ❓حضرت چه طرحی دارد که اصناف اول بخاطر منافع مشترک، ائتلاف نکنند و علیه طبقه فرودین، طبقه برخوردار تشکیل ندهند؟! ❓آیا راه حلِ "اجازه تحرک اجتماعی بین طبقات" برای این پیشگیری کافی است؟! ▪︎توضیح با مرور انواع طبقات در تاریخ: 1⃣ نظام برده داری: طبقه اربابان_طبقه بردگان! برده، بردگی به فرزند ارث می داد و خود و نسل و ثمره کارش مال ارباب بود! ارباب هم مالکیت به فرزند به ارث می داد! این تفاوتی طبیعی نبود؛ تفاوتی صناعی و ساخت نظم ظالمانه بود! بر پیشانی برده تا قیامت نسل برده بود حتی اگر بهترین هوش و استعداد در نسل داشته باشد! 2⃣ نظام کاستی(در شبه قاره هند) باز مثل نظام برده داری، طبقات جدا از هم و موروثی بود متشکل از ۵مرتبه: برهمنان یا روحانیون/ جنگاوران/ بازرگانان/ مستخدمان و پیشه وران خرد/ نجس ها! سه تای اول طبقه حاکم بر دوتای دوم می شدند. 3⃣ نظام رسته ای(سلسله مراتبی): فئودالیته اشراف و نجباء/ روحانیون/ شوالیه ها(شهسوران)/ سرف ها و دهقانان آزاد/ صنعتگران و بازرگانان شاه یا کلیسا بعنوان فئودال بزرگ، زمین های بزرگ(فیف) را به کُنت ها داده، او به بارون ها و بارون ها شوالیه ها را استخدام و طبقه برخوردار تشکیل می شد! کلیسا هم مثل برهمنان این نظم را تئوریزه می کرد! 4⃣ نظام طبقاتیِ انقلاب صنعتی از آن دو تقریر اصلی شد: - مارکس آنرا براساس روابط مالکیت تحلیل کرد: صاحبان ابزار تولید صنعتی/ نیروی کار ساده. مارکس طبقه را گروهی از مردم که روابط مشترکی با وسائل تولید دارند معنا می کرد. - وبر آنرا بر اساس روابط شغلی-بازار کار تحلیل کرد و سرمایه دار پروتستان را طبقه حاکم دید. ⬅️ در نظام طبقاتی نوین: - طبقات الزاما موروثی نیست (گرچه خاندان های سرمایه سالار بزرگ به فرزندان به ارث می رسد لکن به حسب ظاهر کسان دیگر هم می توانند در این طبقه در آیند) - تحرک اجتماعی بین طبقات هم فی الجمله محال نیست! یک فروشنده جزء یک کارتل شده باشد!(این قصه ها را زیاد برای مشروعیت بخشی به نظام طبقاتی سرمایه داری برایمان می خوانند)! ❓#مهم: آیا همین میزان برای نفی طبقاتی شدن کافیست؟! آیا این سهم از تحرک اجتماعی، نظام طبقاتی را مجاز می کند؟! ⬅️ می بینید نظام کاملا طبقاتی می ماند؛فقط یک در چند ده میلیون، یک فقیر یا کارگر ساده هم وارد طبقه بالا می شود! ادامه در بخش دوم ☑️ @m_ghanbarian

💠 ولاء ها و ولایت ها در قرآن حجت الاسلام محسن قنبریان رمضان ۱۴۴۵ / جلسه یازدهم/ بخش چالشها و قواعد ❗️ چالش اول: جانب پیوند اجتماعی(ولاء عرضی) بگیریم یا جانب حق و جلوگیری از انحراف! 🔅 مرور آیات ۷۷تا۹۴ طه ❓ توحید مهمتر است یا وحدت اجتماعی؟! • هارون در تزاحم دو امر موسی (توحید و وحدت)! • ولیّ با مفتی فرق دارد؛ باید مقام تحقق را لحاظ کند! منشور روحانیت امام در اینباره چه دارد؟ • اگر هارون بیش از تبیین (آیات ۹۰و۹۱) جلو می رفت، نه وحدت می ماند نه توحید برمی گشت! • انتظار ید بیضاء برای جمع دو ضرورت! • معنای دقیق فرمایش شهید مطهری: در منطق اهل حق، عدالت بر وحدت و حق بر جماعت تقدم دارد! • خطبه۱۳۱ به ما می گوید ولاء عرضی و پیوند اجتماعی که شکست نه عدالت اجتماعی برقرار نه انحراف از حق تصحیح می شود • خطبه۱۶۸ قاعده ای می گوید که حق آسان گرفته شود(توخذ الحقوق مسمحه) #مهم ☑️ @m_ghanbarian

💠 ولاء ها و ولایت ها در قرآن حجت الاسلام محسن قنبریان رمضان ۱۴۴۵ / جلسه پانزدهم ❗️ الزامات و اجبارهای شرعی ❗️نقضی برای دوتا از مبادی بحث: ۱. ولایت تشریعی، از سپهر درون انسان(آگاهی و اختیار) می گذرد؛ اجبار چرا؟ ۲. حمل مردم به بهشت(خ۱۵۶)، عطا کردن اطاعتِ غیر اکراهی می خواهد(خ۱۶۹)؛ اجبار چرا؟ 🔅 فلسفه حدود • حدود، مجرم را به زور بهشت نمی برد، راه های عقلایی و فطری بهشت رفتن را از رهزن پاک می کند... 🔅 نمونه هایی از احکام الزام و اجبار 1⃣ تقسیم عادلانه ارث برای ضایع نشدن حق ضعیف(الکافی ج۷ص۷۷) 2⃣ ابطال طلاقهای بدعی و ظلم به زنان (الکافی ج۶ص۵۷) 3⃣ برخی الزامات در حوزه خانواده • اجبار به نفقه به قدر کفایت(وسائل ج۲۱ص۵۰۹) • وجوب تخییری کفاره ی(ایلاء یا ظهار) یا طلاق؛ نه اسیر نگهداشتن زن (وسائل ج۲۲ص ۳۴۱و ۳۴۹) ❓آیا اینها نقض قاعده جلسه قبل(حفظ پیوستگی اجتماعی) است؟! ⬅️ امیر المومنین(ع) ولی امر شد اما بر برخی از همین موارد تازیانه یا شمشیر نکشید ،بخاطر گسست اجتماعی(الکافی ج۸ص۵۸و۵۹) 4⃣ اجبار به زیارت نبی(ص) در صورت ترک کلی(الکافی ج۴ص۲۷۲) • اشکال اجبار مستحب(السرائر ج۱ص۶۴۷) • پاسخ فقهاء که ترک کل تهاون بر نبی(ص) است و واجب کفایی است(الدروس ج۱ص۴۷۳/ جواهر ج۲۰ص۵۱/ و...) • مشروط به اینکه اگر از فقر است، زیارت از بیت المال تامین شود. • ترک کلی اذان در شهر مسلمان! #مهم ☑️ @m_ghanbarian

💢 عمل صالحِ احسن در شرایط خاص جلسه دوم #مهم / ۲۳آبان۱۴۰۳ حجت الاسلام قنبریان / هیات اصحاب الحسین دانشگاه تهران • ارزش عمل (جملاتی از کتاب طرح کلی) ▫️ هر عملی، صالح نیست! اثر شرایط بیرونی بر عمل. • حتی مسجد ساختن وقتی اعانه جائر باشد، صالح نیست! (روایت) - نظر متفاوت امام خمینی درباره تعمیر بیت المقدس و ساخت مقابر بقیع! (اینجا بیشتر بخوانید!) • اما اعانه ظالم در جهاد دفاعی اشکال ندارد! - اقسام جهاد دفاعی؛ افضل جهادها - کشته اش، بمنزله شهید با سید الشهدا(ع) (کاشف الغطاء) - امام سجاد(ع) مرزدارانی را دعا کرد که اموی بودند! / همین سرباز وقتی پلیس داخلی بود نفرین می شد! - دعوت برادران سنّی به حدیث نبوی درباره مرزداری عسقلان یا غزه کنونی! • همین مرزداری وقتی از سپاه صفین مرخص شوی، صالح نیست! - ماجرای ربیع بن خثیم و ۴۰۰قاری کوفه • در جبهه صفین پرسش از سقیفه چون جبهه مقابل طاغوت زنده را می شکند، سخن بیجاست (خطبه ۱۶۲) - معجزه حضرت امیر(ع) در جبهه سازی با وجود اختلافات بسیار (ابن ابی الحدید ج۷) - بحث از هویت امام در کوفه و با مناشده رحبه • همان سقیفه، مساله میدان بود و عمل صالح، روز فاطمه(س)! - آن روز مثل آن برادر اسدی، به چیزهای دیگر(مثل وحدت و جماعت) مشغول شدند! ☑️ @m_ghanbarian

💢 عمل صالحِ احسن در شرایط خاص جلسه چهارم #مهم / ۲۵آبان۱۴۰۳ حجت الاسلام قنبریان / هیات اصحاب الحسین دانشگاه تهران ▫️ هر عمل صالحی، احسن نیست! • مطالبه فدک در روز فاطمه(س) و در روز علی(ع)؛ عمل صالح احسن و عمل صالح (نامه۴۵) • عمل احسن، ضایع نمی شود(۳۰کهف) ✔️ ادعای مهم: در قرآن "تشکیل مجتمع صالح اسلامی"، "حسنه دنیا"، "للذین احسنوا" بیان شده ⬅️ ذات مقاومت حفظ و تعالی این مجتمع است؛ هم در مقاومت ۱۱ه هم در مقاومت معاصر با حفظ مراتب! • اثبات: جمع آیات ۱۰زمر و ۴۱نحل... • بیان عالی علامه طباطبایی ذیل ۴۱نحل • هجرت وسیله آن مجتمع نه هدف؛ گاهی هجرت(کوچ) نکردن آن مجتمع را نگه می دارد • جمله عجیب فاطمه(س) در مقاومت اول: مَعاشِرَ النّاسَ الْمُسْرِعَةَ إلی قِیلِ الْباطِلِ الْمُغْضِیةِ عَلَی الْفِعْلِ الْقَبیحِ الْخاسِرِ! - فعل قبیح خاسر مقابل عمل صالحِ احسن - قیل باطل و گفتمان های غلط تسهیل گر فعل خسارت بار و غیر قابل جبران! - در حرف های خوب نابجا بگردید نه الزاما حرفهای غلط؛ آن روز "وحدت و جماعت"، امروز...؟ • روضه از روایات ذیل ۳۱نجم؛ "الذین احسنوا"، مقاومت فاطمیه ۱۱هجری! ☑️ @m_ghanbarian

🎥 مقاومت یک مقاومت است؛ از فاطمه تا غزه! ✍ جلسه چهارم و آخر سخنرانی حجت الاسلام #قنبریان در هیات اصحاب الحسین(ع) به ادعای عجیبی رسید! مقاومت یک عنوان برای موارد بیگانه از هم نیست؛ مقاومت یک مقاومت است و آن پیرامون "حسنه دنیا" -یعنی مجتمع صالح اسلامی- است... تشکیل آن، حفظ آن، ارتقاء و تعالی آن هر کدام یک "عمل صالح احسن" می خواهد یک روز، "هجرت" یک روز "اعتراض و سوزن بانی فاطمه(س)" و یک روز "حفظ کیان و مرزهای اسلام" و "حفظ هویت امت اسلامی" یک روز "عدالت خواهی و خدا خواهی" و... مقاومت فاطمه(س) با مقاومت معاصر در ماهیت و هویت یکی است؛ او فرد اعلا و قله است که از مجتمع صالح اسلامی دست ساز پیامبر(ص) حفاظت می کند، ما از خاک این مجتمع و هویت باقیمانده اسلامی در مقابل صهیونیست! این طرح بحث را باید کامل شنید و قضاوت کرد! 📎 فایل صوتی جلسه چهارم #مهم ☑️ @m_ghanbarian