🌐 سرمایه های انسانی
مایه پرهیزگار قوت صبر است و عقل ٭٭٭ عقل گرفتار عشق صبر زبون هواست[1]
▫️ انسان و انسانیت انسانی بر اساس این بیان شاگرد وحی جناب #سعدی اینگونه آمده است: یعنی انسان پرهیزگار انسان با تقوا انسان شایسته، دوتا سرمایه عمده دارد ـ اینها داشته های انسان است، اینها امکانات انسان است، اینها مایه های وجودی انسان است ـ از یکی به عنوان «عقل» یاد می کند و از دیگری به عنوان «صبر».
▫️ صبر از آن جهت که سرآمد همه اعمال دشوار و کارهای سخت است از آن به «صبر» یاد می کنند. انسان ها به لحاظ اندیشه و تفکر و قوت تشخیص عقل دارند و به لحاظ عمل هم با #قوت_صبر می توانند کارها را پیش ببرند. این دو داشته انسان است. حالا این دو مایه، این دو سرمایه این دو توان انسانی تهدید نمی شود؟ در درون انسانیت و همچنین بیرون از حوزه انسان این دو دستمایه و سرمایه گرانقدر مورد آسیب و آفت نیست؟ چرا! اگر انسان ـ معاذالله ـ گرفتار هوس شد، این صبوری و بردباری کاری می تواند بکند؟! اگر انسان عاقل گرفتار عشق شد گرفتار هوسهای مادی شد و گرایش هایی این عقل را تحت سلطه قرار داد این عقل می تواند کاری بکند؟! «كَمْ مِنْ عَقْلٍ أَسِیرٍ تَحْتَ [عِنْدَ] هَوَی أَمِیر»[2] اگر تحت هوی و گرایش های شهوانی و یا غضبی قرار گرفت این عقل می تواند مؤثر باشد؟!
▫️ این را باید انسان بداند که داشته هایی در درون دارد؛ اما در عین حال یک سلسله شرایطی در درون او هست که با او در جدال است، با او در جنگ و ستیز است، این انسان تا خودش را از #درون نسازد نمی تواند بیاید بیرون برای خودش #هدف مشخص کند. هدف انسان هوس باز هدف او چیست؟ انسان #شهوت_گرا آن که تمام جهات وجودی او را شهوت فرا گرفته؛ شهوت #مال، شهوت #مقام شهوت، #اعتبارات و شهوت #عنوان، خیلی ها دنبال عنوان اند! اگر عقل در جایگاه عمارت خودش قرار نگیرد و اگر صبر، هوس را زبون خودش قرار ندهد، این انسان نمیتواند به جایی برسد. بله! «مایه پرهیزگار قوت صبر است و عقل»؛ اما «عقل گرفتار عشق، صبر زبون هواست». اینکه خدای عالم در درون انسان بُعد فجور و تقوا را به او گوشزد می کند: ﴿وَ نَفْسٍ وَ ما سَوَّاها ٭ فَأَلْهَمَها فُجُورَها وَ تَقْواها﴾[3] این تنوین ﴿نَفْسٍ﴾ یعنی «کلُّ نفسٍ نفسٍ»، یعنی هر انسانی فجور و تقوای او در درون او تعبیه شده است، تو به کجا به لحاظ تقوا می رسی به لحاظ فجور می رسی به او نمایانده شده است ﴿وَ نَفْسٍ وَ ما سَوَّاها ٭ فَأَلْهَمَها فُجُورَها وَ تَقْواها﴾.
[1]. دیوان اشعار سعدی، غزل شماره47.
[2]. نهج البلاغه(للصبحی صالح)، حکمت211.
[3]. سوره شمس، آیات7 و8.
#استاد_مرتضی_جوادی_آملی
◀️ سخنرانی در ماه مبارک رمضان
تاریخ: 1398/02/23
🆔 @m_vaezjavadi