.
استاد سیدرضا مؤید؛
الگوی شاعران هیئتیسرا
بخش یکم
(بخشهایی از مقدمه دیوان استاد مؤید؛ به قلم اینجانب)
شعر مناسب اجرا در هیئت در حقیقت همان شعر مذهبی ولایی است؛
که به جهت مردمیبودن آن، نشانهها و ویژگیهای خاصی مییابد؛
به عبارت دیگر،
شعر هیئتی یا همان شعر مناسب اجرا در هیئت، تافته جدابافته از شعر ولایی نیست!
واضحترین و مهمترین وجه تمایز این نوع شعری با دیگر اشعار،
بهره گیری از زبان و شیوه بیان عامیانه است؛
پس میتوان گفت هر شعر مذهبی که با بهره گیری از ادبیات عامیانه و طبق معیارهای خاص آن سروده شده است، میتواند مناسب اجرا در هیئت باشد.
مرور ابیات این شعر در تبیین این فرضیه ما را یاری میکند:
مهر تو را به عالم امکان نمیدهم
این گنج پربهاست من ارزان نمیدهم
گر انتخاب جنت و کویت به من دهند
کوی تو را به جنت و رضوان نمیدهم
نام تو را به نزد اجانب نمیبرم
این اسم اعظم است به دیوان نمیدهم
جان میدهم به شوق وصال تو یا حسین
تا بر سرم قدم ننهی جان نمیدهم
ای خاک کربلای تو مهر نماز من
آن مهر را به مُلک سلیمان نمیدهم
دل جایگاه عشق تو باشد نه غیر تو
این خانه خداست به شیطان نمیدهم
گر جرعه ای ز آب فراتت شود نصیب
آن جرعه را به چشمه حیوان نمیدهم
تا سر نهاده ام چو مؤید به درگهت
تن زیر بارِ منت دونان نمیدهم
(سیدرضا مؤید خراسانی)
شعر، سرشار از مضامین روایی، نکات ادبی و فنی است؛
اما نکته مهم در این شعر، سادگی زبان و شیوه بیان است.
زبان شعر، بدون تکلّف و پچیدگی است
و شاعر در ضمن سهل کردن زبان، از ممتنع بودن آن غافل نبوده ست؛
به همین جهت، در لایههای درونی اکثر ابیات از تشبیه بهره برده و با چاشنی بیانی تعریضی،
نحوه بیان شعر را به فطرت زبان مردم نزدیک کرده است.
#پاسداشت_مقام_ادبی_معنوی_مرحوم_استاد_مؤید
#درباره_معیارهای_شعر_مناسب_اجرا_در_هیئت
#سید_مهدی_حسینی_رکن_آبادی
۱
.
استاد سیدرضا مؤید؛
الگوی شاعران هیئتیسرا
بخش پایانی
استاد مؤید در برخی آثار خود توانسته است با شناخت نیاز مخاطب در یک برهه تاریخی
در عین سادگی و طراوت کلام، محتوایی عمیق و شاعرانه مطابق شئون شعر ویژه هیئت ارائه کند؛
شعری که عموم آن را بهراحتی بفهمند
و علاوه بر آن، خواص و اهل فن بر ارزشهای آن صحّه گذارند.
در برخی از آثار استاد مؤید
نشانههایی فراوانی از تلاش برای ارائه مفهوم والا و شاعرانه،
و نیز اقتاع دو نوع مخاطب عام و خاص مشهود است:
نمونههایی از سادهسرایی و وصف شاعرانه
بر لب دریا لب دریادلان خشکیده است
از عطش دلها کباب است و زبان خشکیده است
سوز بی آبی اثر کرده است در اهل حرم
هر طرف بینی لب پیر و جوان خشکیده است
آه از این میهمان داری که در دشت بلا
میزبان سیراب و کام میهمان خشکیده است
نازم این همت که عباس آید از دریا ولی
آب بر دوش است و لبها همچنان خشکیده است
دامن مادر چو دریا، اصغرش چون ماهی است
کام ماهی بر لب آب روان خشکیده است
گر ندارد اشک تا آبی به لبهایش زند
چشمهء چشم رباب از سوز جان خشکیده است
و:
دل شکسته من انس با علی دارد
امید از همه بگسسته تا علی دارد
منم ز شهر ولايت، ز کوی سوختگان
شناسنامۀ من مهر ياعلی دارد
خدا مدال علی دوستی به ما داده است
به غير کشور ما شیعه کجا علی دارد
به روز حشر برای شفاعت امّت
علی حسين و رسول خدا علی دارد
سادهسرایی با محوریت مضمون حماسی:
اشک روز و شب ما وقف تو ای کشته عشق
گریه گر هست سزاوار غم توست حسین
من نگریم به عزایت که بهشتم بدهند
ور بهشتم بدهند از کرم توست حسین
در ره عشق زدی گام و در این راه خطیر
طفل شش ماهه تو هم قدم توست حسین
آیه کهف که خواندی خبر پیروزی است
سر بر نیزه بلندت عَلم توست حسین
مدح با محوریت تحلیل:
حسین از خون من بر چرخ پاشید
بلی عرش خدا را زیورم من
لبم سرچشمه ی آب حیات است
کجا محتاج شیر مادرم من
و:
نه عجب گر به شأن او گویند،
خاك را كیمیا كند زهرا
این مقام كنیز او باشد
تا دگر خود، چهها كند زهرا!
مدح و تحلیل تاریخ:
دل و بازوی قوی داری تو
مهر و قهر علوی داری تو
بازوانت چو جدا شد عباس
دست تو دست خدا شد عباس
زان خداوند مدالت بخشید
جای دو دست دو بالت بخشید
مدح با محوریت معرفی سبک زندگی حسینی:
شایسته است گفتن صلوا علی الحسین
چون مصطفی ز توست تو از مصطفی حسین
هر کس که جست بر تو توسل، نجات یافت
ای ناخدای فلک اتیکم نجی حسین
سنت بود سلام به تو بعد هر نماز
زیرا بود نماز هم از تو به پا حسین
از فاطمه به نام تو آغاز میشود
برنامه شفاعت روز جزا حسین
نامت چو بر زبان گذرد بند بند من
گویند با زبان و دلم یکصدا حسین
پر میزند دلم به هوای حریم تو
آنجا که مستجاب بود هر دعا حسین
سلام بر تو که در زیر تیغ با لب خشک
برای شیعه فرستاده ای پیام حسین
جزئی نگری در تاریخ و وصفهای حسی با هدف ارائه مرثیه:
سلام بر تو و آن قطرههای خون سرت
که ریخت روی زمین در مسیر شام حسین
ز خون سینه و پیشانی ات وضو کردی
برای سجده به درگاه ذوالکرام حسین
بخاک بود جبین و سرت جدا کردند
نماز عشق تو در سجده شد تمام حسین
جزئی نگری در تاریخ و کشف مضمونهای تازه:
قلب مولانا حسین بن علی
هست جای مهر دو دلبر ولی
در درون جای خدای اکبر است
در برون آرامگاه اصغر است
کربلا عرش سریر اصغر است
روز عاشورا غدیر اصغر است
زان علی حق کرد نعمت را تمام
زین علی گردید تکمیل قیام
و:
روح ایمانند کوچک یا بزرگ
هر دو قرآنند کوچک یا بزرگ
و:
در میان عاشقان روی دوست
هر کسی محرم شود در کوی اوست
حج او جز رنج چندین گام نیست
چند ساعت بیش در احرام نیست
لیک اصغر را که جان در کام بود
متصل شش ماهه در احرام بود
آنچه در این مختصر تقدیم شد، در حقیقت بیان بخشی از ارادت و شیفتگی سیساله صاحب این قلم،
به اشعار ولایی شاعر آلالله استاد سیدرضا مؤید است.
امید است ،
شاعران آلالله باشناخت شیوههای آفرینش شعر ولایی،
بتوانند به نیازهای واقعی مخاطبان شعر در هیئت پاسخگو باشند.
مسلما ًمطالعه آثار شاعران پیشکسوت و بررسی تجربههای موفق ایشان، این مسیر را هموارتر خواهد نمود.
#سید_مهدی_حسینی_رکن_آبادی✍
#پاسداشت_مقام_ادبی_معنوی_مرحوم_استاد_مؤید
#درباره_معیارهای_شعر_مناسب_اجرا_در_هیئت
۵
فرات.سید مهدی حسینی جلسه ۱۹۷ بخش اول.mp3
9.51M
#حلقه_شعر_ولایی_فرات
جلسه ۱۹۷
سخنان #سید_مهدی_حسینی_رکن_آبادی
موضوع: بررسی استحسان و زبان حال در مراثی حسنی (#امام_حسن )
بخش اول
🔸حلقه شعر ولایی فرات
فرات.سید مهدی حسینی جلسه ۱۹۷ بخش دوم.mp3
9.64M
#حلقه_شعر_ولایی_فرات
جلسه ۱۹۷
سخنان #سید_مهدی_حسینی_رکن_آبادی
موضوع: بررسی استحسان و زبان حال در مراثی حسنی
بخش دوم
🔸حلقه شعر ولایی فرات
فرات.سید مهدی حسینی جلسه ۱۹۷ بخش سوم.mp3
9.73M
#حلقه_شعر_ولایی_فرات
جلسه ۱۹۷
سخنان #سید_مهدی_حسینی_رکن_آبادی
موضوع: بررسی استحسان و زبان حال در مراثی حسنی
بخش سوم
🔸حلقه شعر ولایی فرات
فرات.سید مهدی حسینی جلسه ۱۹۷ بخش چهارم.mp3
5.34M
#حلقه_شعر_ولایی_فرات
جلسه ۱۹۷
سخنان #سید_مهدی_حسینی_رکن_آبادی
موضوع: بررسی استحسان و زبان حال در مراثی حسنی
بخش چهارم
🔸حلقه شعر ولایی فرات
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
لحظه پیوند یاران از نجف تا کربلا
موج مهر غمگساران از نجف تا کربلا
#حلقه_شعر_ولایی_فرات
جلسه ۱۹۷
شعر خوانی #محسن_غلامحسینی
به همراه نقد استاد #سید_مهدی_حسینی_رکن_آبادی
🔸حلقه شعر ولایی فرات
32.64M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
#حلقه_شعر_ولایی_فرات
جلسه ۱۹۷
نقد استاد #سید_مهدی_حسینی_رکن_آبادی
به شعر #سید_جعفر_حیدری
بخش اول
🔸حلقه شعر ولایی فرات
34.53M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
#حلقه_شعر_ولایی_فرات
جلسه ۱۹۷
نقد استاد #سید_مهدی_حسینی_رکن_آبادی
به شعر #سید_جعفر_حیدری
بخش دوم
#گودال
دم زد از حق و ناروا کشتند
از وفا گفت و از جفا کشتند
دعوت از کوفه بود و مهمان را
قبل کوفه به نینوا کشتند
هرکس آمد پی نصیحت شان
یا به سنگش زدند یا کشتند
خنجر از پشت خوردنش درد است
طبق تاریخ از قفا کشتند
آه از ازدحام رعیت ها
شاه را زیر دست و پا کشتند
با وضو، بلکه قربة لله
تا که راضی شود خدا کشتند
هرکسی هرچه کرد گفت آن روز
مزد می خواست، با ریا کشتند
گاه با تیر و نیزه و شمشیر
گاه با طعن و ناسزا کشتند
حوصله خرج شد برای علی
اکبرش را هجا هجا کشتند
داغ عباس کار خود را کرد
کودکش را دگر چرا کشتند؟
از سر ظهر تا غروب آن روز
ذره ذره حسین را کشتند
علقمه…پشت خیمه…در گودال
پس نه یک بار، بارها کشتند
سید جعفر حیدری✍
محسن غلامحسینی ونقد شعر توسط استاد حسینی جلسه ۱۹۷. فرات.mp3
3.31M
#فایل_صوتی
لحظه پیوند یاران از نجف تا کربلا
موج مهر غمگساران از نجف تا کربلا
#حلقه_شعر_ولایی_فرات
جلسه ۱۹۷
شعر خوانی #محسن_غلامحسینی
به همراه نقد استاد #سید_مهدی_حسینی_رکن_آبادی
قاعده افزایی در شعر سخنان استاد حسینی جلسه ۱۹۸ . فرات.mp3
6.79M
#آموزش
🔅🔆🔅🔆🔅🔆🔅🔆🔅🔆🔅🔆
قاعده افزایی در شعر چیست؟
بیان چند نمونه در اشعار حافظ
#سید_مهدی_حسینی_رکن_آبادی
.
#جهاد_تبیین
#شعر_تبیینی(۴)
#رحماءُبینهم
✔️سه عرصه مهم #شعر_تبیینی
هنرِ شاعر متعهد، در آفرینش شعر مطلوب و قابل دفاع، در سه عرصه متجلّی میشود:
۱. نگرش و بینش
2. موضع و واکنش عاطفی
3. پردازش هنری و شیوه بیان شاعرانه.
در تبیین سه اصل یاد شده،
توجه به این نکات ضرورت دارد.
سطح نخست: دیدگاه و نگرش
شاعر درباره یک موضوع، دیدگاه و اندیشه خود را مرور میکند.
به عنوان مثال، در مواجهه با بدحجابی یا بیحجابی،
میتواند یکی از این دیدگاهها را داشته باشد:
الف) برخورد تنبیهی همراه با خشونت
ب) برخورد ملاطفتآمیز و تبیینی
سطح دوم: واکنش عاطفی
در این عرصه، شاعر با محور تاثیر و تاثرات فرهنگی-اجتماعی،
موضع عاطفی و واکنش خود را در قبال موضوعات مذکور در شعر نشان میدهد.
به عنوان مثال،
اگر شاعر معتقد به این موضوع باشد که: «بسیاری از بدحجابان یا بیحجابها افرادی ناآگاهند و اگر بدانند پشتپرده موضوع بدحجابی یا بیحجابی چه کسانی هستند، مطمئناً راه خود را از آنان جدا میکنند...»
با اینحساب، شاعر به جای انتخاب برخوردی خشن و توبیخآمیز،
عکسالعملی مهربانانه، همراه با انعطاف انتخاب میکند.
سطح سوم: پردازش شاعرانه
در این بخش، نوع روایت زبان و شیوه بیان شاعر، قابل رصد و ارزیابی است.
این که شاعر در ارائه نگرش و واکنشهای خود،
زبان و بیان سالمی را به کار بسته است؟
آیا این شیوه بیان، جذاب است؟
آیا این شیوه بیان، غیرمستقیم و شاعرانه است یا شعاری و موعظهمحور؟
و....
شاعر واقعی دیدگاه خود را در لایههای درونی شعر پنهان میسازد
و آنچه در رویهٔ شعر آشکار است، بیان عاطفی و شاعرانه اوست
رعایت این اصول شعری، جذابیت، تغییر حال و باور مخاطب را رقم میزند.
جمعبندی
عیار هنریِ شعر تبیینی، با مرور سطوح یاد شده تعیین میشود:
١. غنای فکر و نگرش عمیق،
٢. موضع و واکنش عاطفیِ اثرگذار
٣. پردازش شاعرانه و بیان غیر مستقیم
نمونه مثال شعری:
در این شعر، موضع عاطفی شاعر در نوع بیان (حسی-عاطفی، لیّن، تبیینی)
از دیدگاه انعطافآمیز او حکایت دارد.
دیدگاهی که در لایههای درونی شعر گنجانده شده تا شعر، از تهمت شعار و بیانیهسرایی مصون بماند....
ما گردی از تو را به صبا هم نمیدهیم!
هستیم همچو کوه بر این نکته پایبند
زلفی ز دختران تو از شانه عفاف
بیرون مباد! تا که پلشتان به هم زنند...
ایران بی شهید و شهادت چه ظلمتی است
یعنی تو را ز وحشت و ظلمت بیاکنند؟
شمعی ز مهر فاطمه در من شکفت و گفت:
ایرانیان پاک....(*)، پروانه منند
گفتم: ولی گروهی از اینان...، اشاره کرد
محتاج توبهاند ولی پاکدامنند...
(*شعر از نظر وزنی مخدوش است؛ شاعر محترم، دچار خطا در قرائت شعر شده است)
#سید_مهدی_حسینی_رکن_آبادی ✍
👇
.
#جهاد_تبیین
#شعر_تبیینی(۴)
#رحماءُبینهم
✔️سه عرصه مهم #شعر_تبیینی
هنرِ شاعر متعهد، در آفرینش شعر مطلوب و قابل دفاع، در سه عرصه متجلّی میشود:
۱. نگرش و بینش
2. موضع و واکنش عاطفی
3. پردازش هنری و شیوه بیان شاعرانه.
در تبیین سه اصل یاد شده،
توجه به این نکات ضرورت دارد.
سطح نخست: دیدگاه و نگرش
شاعر درباره یک موضوع، دیدگاه و اندیشه خود را مرور میکند.
به عنوان مثال، در مواجهه با بدحجابی یا بیحجابی،
میتواند یکی از این دیدگاهها را داشته باشد:
الف) برخورد تنبیهی همراه با خشونت
ب) برخورد ملاطفتآمیز و تبیینی
سطح دوم: واکنش عاطفی
در این عرصه، شاعر با محور تاثیر و تاثرات فرهنگی-اجتماعی،
موضع عاطفی و واکنش خود را در قبال موضوعات مذکور در شعر نشان میدهد.
به عنوان مثال،
اگر شاعر معتقد به این موضوع باشد که: «بسیاری از بدحجابان یا بیحجابها افرادی ناآگاهند و اگر بدانند پشتپرده موضوع بدحجابی یا بیحجابی چه کسانی هستند، مطمئناً راه خود را از آنان جدا میکنند...»
با اینحساب، شاعر به جای انتخاب برخوردی خشن و توبیخآمیز،
عکسالعملی مهربانانه، همراه با انعطاف انتخاب میکند.
سطح سوم: پردازش شاعرانه
در این بخش، نوع روایت زبان و شیوه بیان شاعر، قابل رصد و ارزیابی است.
این که شاعر در ارائه نگرش و واکنشهای خود،
زبان و بیان سالمی را به کار بسته است؟
آیا این شیوه بیان، جذاب است؟
آیا این شیوه بیان، غیرمستقیم و شاعرانه است یا شعاری و موعظهمحور؟
و....
شاعر واقعی دیدگاه خود را در لایههای درونی شعر پنهان میسازد
و آنچه در رویهٔ شعر آشکار است، بیان عاطفی و شاعرانه اوست
رعایت این اصول شعری، جذابیت، تغییر حال و باور مخاطب را رقم میزند.
جمعبندی
عیار هنریِ شعر تبیینی، با مرور سطوح یاد شده تعیین میشود:
١. غنای فکر و نگرش عمیق،
٢. موضع و واکنش عاطفیِ اثرگذار
٣. پردازش شاعرانه و بیان غیر مستقیم
نمونه مثال شعری:
در این شعر، موضع عاطفی شاعر در نوع بیان (حسی-عاطفی، لیّن، تبیینی)
از دیدگاه انعطافآمیز او حکایت دارد.
دیدگاهی که در لایههای درونی شعر گنجانده شده تا شعر، از تهمت شعار و بیانیهسرایی مصون بماند....
ما گردی از تو را به صبا هم نمیدهیم!
هستیم همچو کوه بر این نکته پایبند
زلفی ز دختران تو از شانه عفاف
بیرون مباد! تا که پلشتان به هم زنند...
ایران بی شهید و شهادت چه ظلمتی است
یعنی تو را ز وحشت و ظلمت بیاکنند؟
شمعی ز مهر فاطمه در من شکفت و گفت:
ایرانیان پاک....(*)، پروانه منند
گفتم: ولی گروهی از اینان...، اشاره کرد
محتاج توبهاند ولی پاکدامنند...
(*شعر از نظر وزنی مخدوش است؛ شاعر محترم، دچار خطا در قرائت شعر شده است)
#سید_مهدی_حسینی_رکن_آبادی ✍
👇
آمادگی محتوایی و فنی برای ورود به محرمالحرام.mp3
12.51M
اصالت «محتوایی» و «هنری» معیار آمادگی برای ورود ذاکران و شاعران به محرم و عزاداری
(نشست با ذاکران جوان)
٩اردیبهشتماه١۴٠٢
#جهاد_تبیین
#سید_مهدی_حسینی_رکن_آبادی
33.21M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
چند سؤال مهم درباره نوحه
و جایگاه ارزشمند و خطیر آن (بخش یکم)
نکات استاد #سید_مهدی_حسینی_رکن_آبادی
#زیبایی_شناسی_نوحه
#نوحه_رسالت_محور
تبدیل شعارهای شیعی به شعر
#حلقه_شعر_ولایی_فرات
جلسه ۲۴۲