🔰علت اقناعی 🔹علت اقناعی عبارت است از علتی که صرفا به جهت #قانع_کردن مخاطب آورده شده و حقیقتا هیچگونه دخلی در حکم ندارد مانند علت هایی که به عدم صحت آن قطع داریم 🟢سید عبدالاعلى سبزواری در ذیل بطلان خواندن سوره های سجده دار در نماز می فرماید: فرمایش حضرت که فرمودند: «سجده زیاده ای در نماز است» احتمالات مختلفی دارد: ... یکی از آن احتمالات این است که از علت های اقناعی باشد نه از حکمت یا علت. با توجه به این که در گفتگوهای ائمه علیهم السلام نیز رواج داشته است 🔘و منها: أن يكون من العلل الإقناعية لا من الحكمة و لا من العلة، كما هي الدائرة في محاورات الأئمة عليهم السلام و المتيقن هو الأخير و إثبات غيره يحتاج إلى دليل 📚مهذب الاحکام فی بیان الحلال و الحرام،ج۶،ص۲۶۷ 🆔@masire_feghahat

🔰علت تقیه ای 🔅علت تقیه ای خود دو قسم دارد 1️⃣تقیه در خود علت 🔸در این قسم، علت تقیه ای، #علتی است که خودش نزد شیعه #مقبول_نیست؛ اما نزد مخالفين مقبول است. 🔻محقق همدانی که در بحث حکم غسل میت زوج و زوجه توسط یکدیگر، صحيحه حلبی را ذکر می کند. صحيحه حلبی عبارت است از: « امام صادق علیه السلام در مورد غسل میت برای زن توسط شوهر سؤال شد. حضرت فرمودند: بله، از پشت لباس می تواند. اما نگاه به مو و به چیزی از آن نکند؛ اما زن می تواند همسر خود را غسل دهد؛ زیرا وقتی مرد می میرد زن در عده اوست؛ اما وقتی زن می میرد عده زن تمام شده است.» 👁‍🗨سپس در نقد استشهاد به صحيحة می فرماید: «همانا صحیحه همراه تعلیلی که در آن است جاری مجرای تقیه است؛ زیرا به همین مضمون از ابی حنیفة نقل شده است.» در این مورد همان طور که ایشان تصریح کردند اصل علت تقیه ای است چون علتی است که ابوحنیفه آن را آورده است. 🗯و أنّ الصحيحة- مع ما فيها من التعليل- جارية مجرى التقيّة حيث حكي القول بمضمونها عن أبي حنيفة 📚مصباح الفقیه،ج۵،ص۷۶ 🆔@masire_feghahat

🔰علت تقیه ای 2⃣تقیه در ذکر مصداق برای علت 🔶در این قسم، علت تقیه ای، علتی است که در مقام تقیه وارد شده است و ممکن است خودش نزد شیعه مقبول باشد و تنها #تطبيقش بر معلول تقیه ای باشد. 🔷امام خمینی در بحث عمومیت #حدیث_رفع نسبت به #احکام_وضعی برداشت شیخ انصاری را از صحيحه بزنطی نقد می کند 🗯صحيحه بزنطی عبارت است از:«از امام کاظم علیه السلام در مورد مردی که مجبور بر قسم شد و قسم به طلاق و آزاد کردن بنده و صدقه دادن آنچه مالک است، خورد، سوال پرسیدم که آیا عمل به آن قسم بر او لازم است؟ حضرت فرمودند: خیر، رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: آنچه به آن مجبور شده اند یا طاقت آن را ندارند یا در آن خطا کرده اند از امت من برداشته شده است¹.» 🔄 مرحوم امام میفرماید: « استفاده عموم از صحيحه بزنطی از ابی الحسن عليه السلام ... با این ادعا که قسم به طلاق و آزادی بنده، اگرچه نزد ما بدون اکراهش هم صحيح نیست اما صرف اینکه امام برای اثبات عدم آثار حلف به فقر «ما اكرهوا عليه» تمسک کرده اند دلیل بر عمومیت آن است، مشکل است؛ زیرا #استشهاد به آن به جهت #تقیه است نه به جهت تایید صحت علت برای آن² ✅ نزاع مرحوم امام و شیخ انصاری بر سر تطبيق علت است. شیخ انصاری می - فرماید: درست است که تطبيق تقیه ای است اما #تطبيق_صحیحی است که تقیه ای است بنابراین، می توانیم «ما اكرهوا عليه» را بر احکام وضعي تطبيق دهیم اما مرحوم امام معتقدند وقتی #تطبیق_تقیه_ای شد، صحت نیز از آن فهمیده نمی شود³ ❇️ بنابراین، روشن است که چه مرحوم امام و چه شیخ انصاری ، تقیه را در ناحیه تطبیق دیده اند نه در اصل علت ــــــــــــــــــــــ *¹:المحاسن،ج۲،ص۳۳۹ *²:کتاب البیع،ج۲،ص۸۰ *³:فرائد الاصول،ج۲،ص۴۰ 🆔@masire_feghahat

🔰مقاله 🌀شکل‌گیری و کارکردهای مرجعیت علمی زرارة‌بن‌أعين 📃 چکیده 🔸انقلاب علمی و فرهنگی شیعه در عصر امامت امام باقر علیه‌السلام با مدیریت پیوسته آن حضرت و تربیت راویان کوشا و فرهنگ‌گستر آغاز گردید. در پرتو هدایت امام معصوم، جامعه شیعه از مرحله فقر فرهنگی گذر کرده و به مرحله شکوفایی و بالندگی رسید. 🔹زرارة بن اعین یکی از آن نخبگان شیعه است که با دریافت حداکثری آموزه‌های دینی در جایگاه مرجعیت علمی قرار گرفته و به نشر آن معارف در بستر جامعه فرهنگی پرداخت. 🔸توجه ویژه نهاد امامت به زراره، ضرورت بازشناسی ویژگی‌های وی و هم‌چنین کارکردشناسی فرهنگی او در جایگاه مرجعیت علمی را بیش‌ازپیش نمایان می‌سازد. نوشتار حاضر، با شیوه تحلیل متون حدیثی و رجالی شیعه، به این دو امر مهم پرداخته است. 📝نویسندگان ▪️سیدعلیرضا حسینی شیرازی ▪️محمد لطفی پور @masire_feghahat

🔰مقدس اردبیلی ( رضوان الله علیه) 💢تراجم💢 🔸صاحب معالم و صاحب مدارک در سن، قریب به یکدیگر بودند و هر دو در نزد اردبیلی درس خواندند و مقدس محقق ملا احمد اردبیلی، در آن زمان شرح ارشاد مینوشت و اجزا را به صاحب مدارک و صاحب معالم می داد و می گفت: شما نظر کنید در عبارت آن و اصلاح نمایید؛ زیرا که من میدانم که بعضی از عبارات آن غیر فصیح است. 🔹 و چون خواستند که از خدمت اردبیلی به جانب بلاد خود مراجعت کنند، شیخ حسن صاحب معالم، از خط ملا احمد اردبیلی چیزی خواست که در نزد او باشد و باعث تذکار او باشد؛ پس محقق اردبیلی، بعضی از احادیث برای صاحب معالم نوشت ❇️ و آخر آنها نوشت که: این را عبد، برای مولای خود نوشته است به جهت امتثال امر مولا و برای این که متذکر او باشد و او را فراموش نکند در خلوات خود و عقيب صلات خود. و خدای - تعالى - توفیق دهد او را برای آنچه محبوب اوست و از او راضی باد به منّ او و کرم او، به محمد و آل او، صلوات خدا بر ایشان باد. 📚قصص العلماء تنکابنی،ص۳۵۲ @masire_feghahat

🔰حجیت اطمینان از دیدگاه شیخ انصاری {بخش اول} 🔸منجزیت و معذریت #قطع ذاتی بوده و قابلیت جعل و نفی ندارد. از سویی دیگر، بدون شک اصل اولی در #ظن عدم حجیت بوده و برای حجیت، نیازمند دلیلی علم‌آور است. مرتبه سومی بین علم و ظن وجود دارد که از آن به #اطمینان یاد می‌شود. اطمینان در حقیقت همان #ظن_قوی است که موجب اطمینان و سکون نفس بوده و به #احتمال_خلاف موجود در آن، اعتنا نمی‌‌شود 🔹بر خلاف رویه معروف و متداول که حجیت اطمینان به نحو عمومی پذیرفته شده و اطمینان در عداد علم قرار گرفته است، به نظر می‌رسد، شیخ اعظم حجیّت اطمینان را نیازمند #دلیل دانسته و آن را به طور کلی حجّت نمی‌داند و به عبارتی دیگر، اطمینان را مانند ظن، نیازمند دلیل بر حجیت دانسته و اصل اولی در آن را حرمت عمل می‌انگارد. برای اثبات این سخن، دو شاهد قوی در رسائل وجود دارد که به آنها اشاره می‌شود 🆔@masire_feghahat

🔰حجیت اطمینان از دیدگاه شیخ انصاری {بخش دوم} 1⃣شاهد اول: حجیت خبر اطمینانی 🔸مرحوم شیخ در رسائل قائل به حجیّت خبر واحد #اطمینانی شده و تنها خبر واحدی که موثوق الصدور باشد را از باب ظنّ خاص حجت می‌داند. شواهد این سخن در کلام ایشان متعدد است که تنها به برخی از آنها اشاره می‌شود. 💢 مرحوم شیخ در آخر بحث دلالت آیات بر حجیت خبر واحد می‌فرماید: «نتیجه مدلول آیات، اعتبار خبر عادل واقعی به شرط افاده اطمینان و وثوق می‌باشد¹.‏» ایشان در نتیجه گیری از مفاد اخبار می‌گوید: «در وسائل ادعای تواتر اخبار بر عمل به خبر ثقه شده اما #قدر_متیقن از اخبار، تنها خبر ثقه‌ای است که احتمال کذب در آن به گونه‌ای باشد که عقلا به آن اعتنا نکرده و توقف در عمل را به واسطه این احتمال تقبیح کنند. شاهد بر این مدعا لفظ «ثقه»، «مأمون» و «صادق» است که در روایات وارد شده و اخبار مطلق نیز به همین معنا انصراف دارد²» 💢مرحوم شیخ در تقریب #اجماع بر عمل به خبر واحد، اجماع منقول، شهرت عظیمه و امارات فراوان بر عمل به خبر واحد را قابل قیاس با هیچ مسأله‌ای ندانسته و بیان داشته هر کس در تحقق اجماع بر عمل به خبر واحد شک کند، در هیچ مسأله دیگری جز ضروریات، نمی‌تواند اجماع را تحصیل کند. اما در انتها می‌نویسد: «ولی انصاف آن است که قدر متیقن از اجماع،#خبر_مفید_اطمینان است نه مفید صرف ظن³» 💢 ایشان به هنگام نتیجه گیری از ادله حجیت خبر واحد نیز می‌نویسد: «انصاف آن است که ادله دال بر حجیت خبر واحد تنها بر وجوب عمل به خبری که مفید وثوق و اطمینان به مفادش باشد، دلالت دارد که همان معنایی است که صحیح در اصطلاح قدما به آن تفسیر شده است. معیار در حصول وثوق آن است که احتمال مخالفت با واقع خبر به گونه‌ای بعید باشد که عقلا بدان اعتنا نکرده و تحیر و ترددی که با حصول ظن و رجحان منافات ندارد، برایشان ایجاد نشود. برای ظنی که هنوز همراه با تحیر و تردد است، می‌توان به ظن حاصل بعد از تروی در شک‌های نماز، تمثیل کرد⁴» ❇️اگر اطمینان با ظن تفاوت داشت و در هر مورد نیازمند دلیل بر اعتبار نبوده و اعتباری عمومی داشت، #چه_نیازی بود برای حجیّت خبری که اطمینان به صدور آن وجود دارد، به آیات، اخبار، دلیل عقل و اجماع بر حجیّت این اطمینان، تمسک کرد؟ ــــــــــــــــــــــــــــــ *¹:فرائدالاصول،ج۱،ص۲۹۶ *²:فرائدالاصول،ج۱،ص۳۰۹ *³:فرائدالاصول،ج۱،ص۳۴۱ *⁴:فرائدالاصول،ج۱،ص۳۶۶ 🆔@masire_feghahat

🔰حجیت اطمینان از دیدگاه شیخ انصاری {بخش سوم} 2⃣شاهد دوم: حکم عقل به جواز عمل به اطمینان در فرض انسداد 🔸مرحوم شیخ در بحث انسداد، با پذیرش تقریر حکومت در دلیل انسداد، نتیجه آن را حکم عقل به وجوب امتثال اطمینانی دانسته است. ایشان عقل را حاکم به این دانسته که در فرض تعذر علم، ظن قوی اطمینانی اقرب به علم بوده و بر فرض عدم امکان قطع، تحصیل اطمینان لازم است. باز جای این پرسش است که اگر مرحوم شیخ، اطمینان را به نحو عام حجّت می‌داند، تمسک به دلیل انسداد و تقریر حکومت بر اعتبار بخشی به اطمینان، چه جایگاهی می‌‌تواند داشته باشد؟ 🔹باید دانست: مرحوم شیخ حتی در فرض انسداد، قائل به حجیت اطمینان نبوده و تنها عمل به اطمینان را برای دفع حرج در احتیاط تام، جایز می‌دانند. ایشان اثر عدم حجیت اطمینان را در عدم امکان رجوع به اصول عملیه می‌داند. زیرا اگر اطمینان در فرض انسداد، حجت بود، موجب انحلال علم اجمالی به تکلیف شده و در مواردی که شک در حکم وجود دارد یا حتی ظن غیر معتبر موجود است، باید به اصل مناسب با آن مورد، رجوع کرد. اما در صورتی که اطمینان حجیت نداشته باشد، علم اجمالی منحل نشده و باید در مشکوکات و مظنونات، احتیاط کرد. مرحوم شیخ این نتیجه را پذیرفته و از آن به تبعیض در احتیاط، یاد کرده است. 🆔@masire_feghahat

🔰حجیت اطمینان 🔸سایر نظرات و تحلیلات در رابطه با حجیت اطمینان را میتوانید در کانال مسیر فقاهت مرور کنید 🔹#لینک_میانبر🔻 💢https://eitaa.com/masire_feghahat/323 💢https://eitaa.com/masire_feghahat/340 💢https://eitaa.com/masire_feghahat/346

🔰تحلیل قاعده «الشک فی الحجیة مساوق للقطع بعدم الحجیة» 💢بخش اول💢 🔸 «عند الشک فی الحجیة» علماء علم اصول فرموده اند که اصل اولی ، #عدم_حجیت است البته تقاریبی که از این اصل شده است مختلف است 🔲تقریبی که #مشهور ارائه کرده عبارت است از این مطلب که در موارد شک در حجیت نیاز به دلیل تعبدی نداریم چرا که «الشک فی الحجیة مساوق للقطع بعدم الحجیة» 🔹اما آنچه که بدوا به ذهن خطور میکند آن است که مراد مشهور از این جمله چیست ؟ ♦️مگر محال نیست که #مشکوک و #مقطوع یکی باشد ؟ ♦️یا مگر میشود شک در چیزی #مساوق با قطع به عدم آن چیز باشد؟مثلا شک در قیام زید مساوق است با قطع به عدم قیام زید؟! ✅پس باید مراد از حجیت مشکوکه غیر از آن حجیت مقطوعة العدم باشد که تفاسیر آن ذکر میشود 🆔@masire_feghahat نقل‌مطلب‌صرفا‌بالینک‌کانال

🔰مرحوم #آخوند_خراسانی (قدس سره) 💢افتخار آخوند💢 🔸مرحوم آخوند خراسانی در #اواخر_عمر خود میفرمود: #افتخار من این است که اکنون #رسائل_را_میفهمم 📚حدیث خوبان،ص٤۸ 🆔 @masire_feghahat

🔰تحلیل قاعده «الشک فی الحجیة مساوق للقطع بعدم الحجیة» 💢بخش دوم💢 🔸گفته شد که باتوجه به اشکالاتی که به این قاعده میشود بایستی مراد از حجیت مشکوکه غیر از آن حجیت مقطوعه العدم باشد 🔅در تفسیر این عبارت مشهور با توجه به استظهاری که از آن شد(تغایر حجیت اول و حجیت دوم) میتوان سه تفسیر ارائه داد 1️⃣تفسیر اول 🔹اینکه بگوئیم مراد از حجیت مشکوکه #حجیت_شرعیه است، ومراد از قطع به عدم حجیت، قطع به عدم #حجیت_عقلیه یعنی معذریت و منجزیت است 🔸 یعنی هر گاه شک بکنیم در حجیت شرعیه ظن، این مساوق است با قطع به عدم حجیت عقلیه و قطع به عدم منجزیت و معذریت آن ظن زیرا عقل وصول حجیت شرعیه را #موضوع می داند برای تنجیز و تعذیر 🔹مثلا حجت شرعیه ای مانند شهرت مادامی که به ما واصل نشود موجب عذر عقلی نمیباشد و به صرف احتمال اینکه شهرت حجت باشد اولا و ثانیا به احتمال اینکه شهرت بر عدم وجوب یک حکمی قائم شده باشد مکلف معذور نمیباشد و در صورت ترک خلاف علم اجمالی عمل شده 🆔@masire_feghahat