🔰 بررسی نقش عقل و نقل در استکشاف و تبعیت احکام از مصالح و مفاسد
🔻 آیت الله علیرضا اعرافی مدیر حوزه های علمیه کشور در درس خارج خود مطرح کرد؛
▫️بحث اول این است که بر اساس دیدگاه عدلیه در فلسفه اخلاق، احکام تابع مصالح و مفاسدند و حکم نمیتواند خود ملاکساز باشد. این بخش، بحثی عقلی است. اما در مرحله دوم، که بحثی نقلی است، میپذیریم که ملاک گاهی در جعل حکم، گاهی در مسیر عمل (مصلحت سلوکیه) و گاهی در ذات متعلق قرار دارد.
▫️بحث دوم اما به این میپردازد که این مصالح و مفاسد می توانند در جعل، در سلوک، یا در متعلق باشند. اینجا عقل به تنهایی کافی نیست و نیازمند ظهورات و ادله نقلی هستیم. شواهد روایی نشان میدهد که اصل در احکام این است که حکم تابع ملاک است و اصل امتحان یک ملاک است حال عیبی ندارد که حکمی را بگوید؛ ولو اینکه ملاکی در متعلقش نیست.
▫️برای اینکه از بسیاری از گزارهها عبور و به گزارههایی برسیم که قابل مقایسه با گزارههای علوم انسانی یا سایر علوم باشند، لازم است هر دو مسیر را طی کنیم. بحث اول کاملاً عقلی است؛ البته مانعی ندارد در بحث عقلی، دلیلی نقلی نیز مطرح شود که مؤید آن باشد، اما اگر دلیل نقلی نباشد، عقل به تنهایی قادر به حل مسئله خواهد بود.
متن گزارش: https://ihkn.ir/?p=42764
_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_
#فقه
#گزارش_خبری
#قم
🔳 با پایگاه خبری علوم انسانی مفتاح همراه باشید
🆔 @meftahandishe_com
📍فاصله معنادار تولید انرژی تجدیدپذیر با اهداف برنامه هفتم / ابزارهای قانونی برای توسعه انرژی پاک
🔺اندیشکده اقتصاد مقاومتی در گزارشی با عنوان «ایجاد ظرفیت ۱۲ هزار مگاوات برق تجدیدپذیر؛ موانع و اقدامات لازم» منتشر کرد؛
🔸بیش از ۷۲ درصد از تولید انرژی اولیه کشور به گاز طبیعی وابسته است که امنیت انرژی را در برابر ناترازیها و تهدیدهای ژئوپلیتیکی به چالش میاندازد. توسعه نیروگاههای تجدیدپذیر، یکی از راهکارهای کلیدی برای تنوعبخشی به سبد انرژی و کاهش این وابستگی است.
🔸بر اساس ماده ۴۲ قانون برنامه هفتم پیشرفت، دستیابی به ظرفیت ۱۲ هزار مگاوات برق تجدیدپذیر تا سال ۱۴۰۷ هدفگذاری شده، در حالیکه تا پایان سال ۱۴۰۳ تنها ۱.۶ هزار مگاوات محقق شده است.
🔸سازمان انرژیهای تجدیدپذیر و بهرهوری انرژی برق (ساتبا) برای جبران این فاصله، طرحهایی در قالب خرید تضمینی، بورس انرژی، تهاتر با صنایع و فاینانس خارجی تعریف کرده است، اما بخش زیادی از این طرحها هنوز به مرحله بهرهبرداری نرسیدهاند. رفع موانع اجرایی، ارتقاء جذابیت سرمایهگذاری و استفاده کامل از ظرفیتهای قانونی، شرط تحقق این هدف و مقاومسازی سبد انرژی کشور است.
🌐 متن گزارش: https://ihkn.ir/?p=42781
_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_
#اقتصاد
#گزارش_خبری
#تهران
🔳 با پایگاه خبری علوم انسانی مفتاح همراه باشید
🆔 @meftahandishe_com
📍امتداد فلسفه در حوزه علوم انسانی اسلامی / عدالت، آزادی و امنیت در کانون فلسفه سیاسی
🔺آیتالله یدالله یزدان پناه، استاد درس خارج حوزه علمیه، در نشست «امتداد اجتماعی فلسفه و نقش فلسفه در فقه»، مطرح کرد؛
🔹در باب علوم انسانی اسلامی باید از طریق فلسفه خیز برداشت چرا که بسیاری از نظریات در علوم انسانی دارای مبانی فلسفی نهفتهای هستند که گاه تصریحی و گاه غیرتصریحیاند. با بررسی این مبانی فلسفی، میتوان به نقد و ارزیابی علوم انسانی رایج پرداخت و راه را برای شکلگیری جامعهشناسی اسلامی، روانشناسی اسلامی و سایر شاخههای علوم انسانی اسلامی گشود. این امر، یکی از امتدادات مهم فلسفه در عرصه علوم انسانی است.
🔹فلسفه اسلامی، اگرچه از یونان آغاز شد، اما به تدریج با خطدهی معارف دینی و نبوت، شکل خاص خود را یافت و بدون دستبردن در ضوابط فلسفی به نتایجی رسید که عمیقاً با معارف دینی گره خورده است. همین مدل را میتوان در حکمت عملی اسلامی پیاده کرد.
🔹فلسفه سیاسی، با مباحثی نظیر ضرورت حکومت، انواع حکومتها، قواعد حاکم بر آن، و مفاهیمی چون امنیت، عدالت، آزادی، مردم، ریاست و نهادها، قادر است مسائل کلان و راهبردی جامعه را حل کند. این دانش، ذهنیت طلبه را با شیوه امتداد فلسفه درگیر میکند و او را قادر میسازد تا از فلسفه به سمت حل مسائل جامعه حرکت کند.
🌐 متن گزارش: https://ihkn.ir/?p=42761
_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_
#علوم_انسانی_اسلامی
#گزارش_خبری
#مشهد
🔳 با پایگاه خبری علوم انسانی مفتاح همراه باشید
🆔 @meftahandishe_com
📍ریسک به مثابه کالای بد در ادبیات اقتصاد متعارف / سودآوری بیمهها از تجمیع ریسکها
🔺دکتر علی سعیدی، عضو هیئت علمی دانشگاه قم، در نشست «ماهیت ریسک در اقتصاد متعارف: تحلیل انتقادی با رویکرد اسلامی» مطرح کرد؛
🔹مفهوم ریسک و نااطمینانی از جمله مفاهیمی هستند که کالاسازی بر روی آنها انجام گرفته است. تحلیل بازاری، ریسک را به عنوان یک «کالای بد» در نظر میگیرد که صاحبان آن میکوشند با پرداخت مبلغی ریسک خود را پوشش دهند و آسیب محتمل را از خود دور سازند. برای این منظور، بازار ریسک تشکیل میشود که در آن بیمهگذاران، عرضهکنندگان این کالای بد و شرکتهای بیمه، تقاضاکنندگان آن هستند.
🔹در عصر کنونی، پلتفرمهای فضای مجازی بیمه، شرکتهای بیمه را به مشتریان مرتبط کرده و بازار بیمه را گسترش و تعمیق دادهاند. با این حال، تحت تأثیر رقابت مخرب، برخی شرکتهای بیمه برای جذب بیشتر مشتری و کسب سود بالاتر، بدون داشتن پشتوانه مالی کافی و با محاسبات پرریسک، نرخ حق بیمه خود را کاهش میدهند تا سهم بیشتری از بازار کسب کنند،
🔹اما این اقدام در نهایت میتواند به زیان صنعت بیمه منجر شود. بنابراین، علیرغم ادعاهای مدافعان خصوصیسازی شرکتهای بیمه، این شرکتها بدون نظارت حاکمیت بر قیمتگذاری و ارائه خدمات، قادر به برآوردن انتظارات جامعه و صنعت نیستند.
🌐 متن گزارش: https://ihkn.ir/?p=42789
_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_
#اقتصاد
#گزارش_خبری
#قم
🔳 با پایگاه خبری علوم انسانی مفتاح همراه باشید
🆔 @meftahandishe_com
🔰فقه حکومتی پیوند حجیت شرعی با کارآمدی اجرایی
🔻 حجت الاسلام والمسلمین سید سجاد ایزدهی عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در درس خارج «فقه مقاومت» مطرح کرد؛
▪️متأسفانه فقه ما در طول تاریخ بیشتر در سطح خرد متمرکز بوده، زیرا عمده مسائل فقهی حول احوالات شخصی مردم شکل گرفته است. این رویکرد ریشه تاریخی دارد و بخشی از مشکل آن است که ما بدون توجه به تاریخ پیدایش و تطور علوم اسلامی، صرفاً به متن موجود اکتفا کردهایم. همانطور که در فلسفه، اگر تاریخ فلسفه را ندانیم، ورود ناگهانی به بحثهایی مانند «وجود و ماهیت» گیجکننده است، در فقه نیز اگر ندانیم چرا ساختار کنونی به این شکل تدوین شده، دچار همین ابهام میشویم.
▪️اما امروز یکی از تفاوتهای بنیادین مباحث حکومتی معاصر با فقه گذشته، طرح موضوع «کارآمدی حکومت» است. در گذشته، صورت مسئلهای به نام «کارآمدی» مطرح نبود؛ ولی امروز، بدون کارآمدی، حکومت نه مشروعیت اجتماعی خواهد داشت و نه پایداری سیاسی. حکومت، صرفاً به معنای تشکیل یک نظام نیست، بلکه باید ساختاری مستمر، مستقل و پایا باشد که توان ادارهی امور و همراه کردن مردم را داشته باشد. حکومتی که پس از چند سال دچار فروپاشی شود یا با اعتراض گستردهی مردم روبهرو گردد، در حقیقت از معنای واقعی حکومت فاصله گرفته است.
📎 متن گزارش: https://ihkn.ir/?p=42827
_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_
#فقه_مقاومت
#گزارش_خبری
#قم
🔳 با پایگاه خبری علوم انسانی مفتاح همراه باشید
🆔 @meftahandishe_com
📍تفاوت بنیادین میان جان دادن برای وطن و جان دادن برای خدا / چرا انسان جان خود را در جنگ به خطر میاندازد؟
🔺علامه محمدتقی مصباح یزدی در یادواره شهدای موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) که در تاریخ ۱۱ آذر ۱۳۹۱ برگزار شد، مطرح کرد؛
🎙جنگ و حضور در میدان نبرد، همیشه با خطر مرگ همراه است و این مسأله اختصاصی به جامعه ما یا جنگ هشتساله ندارد. در هر کشوری و هر نزاعی، انسانها با آگاهی از این خطر وارد میدان میشوند. پرسش اساسی این است که چه انگیزهای میتواند انسان را وادار به پذیرش چنین ریسکی کند؟
🎙یکی از رایجترین این انگیزهها در طول تاریخ، وطندوستی بوده است. حکومتها و ارتشها از آغاز تاریخ تا امروز، با برجستهکردن مفاهیم وطن، میهن، آب و خاک، سربازان خود را آماده فداکاری کردهاند. چنین تبلیغی باعث میشود افراد باور کنند که هیچ ارزشی بالاتر از حفظ سرزمین و مرزهای ملی وجود ندارد و جان دادن در این راه بالاترین افتخار است.
🎙اما اسلام در برابر این ارزش انسانی ـ که خود زاییده اندیشه و احساس انسانهاست ـ ارزش دیگری را مطرح کرد که از نظر اهمیت، فاصلهای چون نور و ظلمت با آن دارد. اسلام فداکاری را نه صرفاً برای وطن، بلکه برای خدا، دین خدا و رضایت الهی قرار داد.
🌐 متن گزارش: https://ihkn.ir/?p=42810
🖇 صوت کامل:https://ihkn.ir/wp-content/uploads/2025/08/1391-09-11.mp3
_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_
#مقاومت
#گزارش_خبری
#قم
🔳 با پایگاه خبری علوم انسانی مفتاح همراه باشید
🆔 @meftahandishe_com
📍فقه تربیت دانشی مستقل در کنار فقه اخلاق و تعلیم و تربیت است / نسبت ملاک و حکمت در فرآیند تربیت اسلامی
🔺حجتالاسلام و المسلمین ابوالقاسم مقیمی حاجی، استاد درس خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم، در نشست علمی «ماهیت و نقش ملاکات در فقه تربیت» مطرح کرد؛
🔹«فقه تربیت» نه صرفاً مترادف با فقه اخلاق، و نه تنها محدود به نظام تعلیم و تربیت اسلامی است، بلکه فقه تربیت دانشی مستقل و در عین حال مرتبط با این دو حوزه است که به بررسی ابعاد وظیفهگرایانه در فرآیند تربیت میپردازد.
🔹فقه اخلاق بیشتر به صفات نفسانی انسان میپردازد؛ صفاتی مانند راستگویی، شجاعت، عدالت و ملکات نفسانی که در نفس انسان ایجاد میشوند. هدف فقه اخلاق، تهذیب نفس و رسیدن به ملکات فاضله است. فقه تربیت ناظر به «افعال مکلف» است؛ چه فعل خود متربی، چه فعل مربی، و چه فعل جامعه و دولت در قبال متربی.
🔹تعریف ملاکات در فقه تربیت، «ما یدور الحکم مداره» است؛ یعنی آنچه حکم بر محور آن میچرخد و به وجود آن بستگی دارد. در فقه تربیت، بیشتر با «ملاک» سروکار داریم که نزدیک به حکمت است اما دقیقتر و تعیینکنندهتر است. هدف از کشف ملاکات، رسیدن به «منظومه احکام تربیت» و «مهندسی تربیت اسلامی» است. این مهندسی به معنای طراحی یک نقشه جامع برای فرآیند تربیت است که در آن، هر جزء بر اساس یک ملاک شرعی جای میگیرد.
🌐 متن گزارش: https://ihkn.ir/?p=42850
_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_
#تربیت
#گزارش_خبری
#مشهد
🔳 با پایگاه خبری علوم انسانی مفتاح همراه باشید
🆔 @meftahandishe_com
📍نقش فقه در ساماندهی زیست امت اسلامی در عصر غیبت / میراث علوی و نقش آن در تداوم هویت شیعی
🔺حجتالاسلام و المسلمین حمید پارسانیا، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، در همایش ملی «حفظ انسجام امت اسلامی در سیره و سنت پیامبر(ص)، امام حسن(ع) و امام رضا(ع)» مطرح کرد؛
🔹در عصر غیبت مهمترین پرسش این است که شیعه چگونه باید به وظایف خود عمل کند. از نگاه فقهی شیوه زیست امت اسلامی و چگونگی پاسداری از هویت دینی در این دوران اهمیت فراوان دارد. غیبت به معنای تعطیلی امامت نیست بلکه استمرار حضور امام در سطحی دیگر است و جامعه باید وظایف خود را بر اساس این مبنا سامان دهد.
🔹با ظهور حضرت ولیعصر(عج) باطن نبوت آشکار خواهد شد و نسبت انسان و عالم بهگونهای بنیادین تغییر خواهد کرد. این تحول نهتنها ساختار سیاسی امت اسلامی بلکه بنیان معرفتی جهان بشری را متحول خواهد ساخت.
🔹شناخت هویت امت اسلامی بدون رجوع به میراث نبوی و علوی امکانپذیر نیست. درک درست از سیره پیامبر اکرم(ص)، امام حسن(ع) و امام رضا(ع) میتواند چراغی برای امت اسلامی در عصر حاضر باشد تا در برابر جریانهای سکولاریستی و تحریفگرایانه مقاومت کند.
🌐 متن گزارش: https://ihkn.ir/?p=42869
_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_
#فقه_تمدن
#گزارش_خبری
#قم
🔳 با پایگاه خبری علوم انسانی مفتاح همراه باشید
🆔 @meftahandishe_com
📍بررسی جامع جایگاه عقل در فقه سیاسی حضرت امام خمینی(ره) / تحلیل فقهی ضرورت تشکیل حکومت از منظر امام
🔻حجتالاسلام والمسلمین عبدالله نظرزاده، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و علوم اسلامی، در هماندیشی علمی «فلسفه فقه سیاسی امام خمینی(ره)، نوآوریها و دلالتهای معاصر» مطرح کرد؛
🔹امام خمینی (ره) حکومت را جزء لاینفک دین میدانند و تحقق اهداف و احکام اسلامی را بدون حکومت ممکن نمیدانند، امام معتقد است که چه فردی و چه جمعی بتوانند حکومت را در دست گیرند، این امر واجب شرعی است، زیرا پیادهسازی اهداف و احکام دینی مستلزم وجود حکومت است.
🔹امام خمینی (ره) قاعده «لا ضرر» را یک حکم حکومتی میداند، نه قاعدهای که مجتهد بتواند آن را در استنباطهای مختلف به صورت مطلق به کار ببرد که این حکم از جایگاه حکومت پیامبر (ص) صادر شده است، همانند حکمی که درباره قطع درخت ثمرات بن جندب آمده است.
🔹بررسیهای عقلانی و روایی حضرت امام خمینی (ره) در حوزه فقه سیاسی، نشاندهنده جایگاه محوری عقل در فقه سیاسی ایشان است که بهطور همزمان از عقل و نقل بهره میبرد. نقش عقل در نظام فقهی و حکومتی امام بسیار بنیادین و حیاتی است.
🌐 متن گزارش: https://ihkn.ir/?p=41847
_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_
#حکمرانی
#گزارش_خبری
#تهران
🔳 با پایگاه خبری علوم انسانی مفتاح همراه باشید
🆔 @meftahandishe_com
📍معرفی روش پژوهشی «علمورزی مردمگرا» در تحلیل تاریخ فقها / فقیه بدون کارکرد اجتماعی فقیه نیست
🔺حجتالاسلام والمسلمین محسن الویری، استاد دانشگاه باقرالعلوم(ع)، در نشست علمی «بررسی تاریخ روش فقها در تبدیل گزارههای فقهی به هنجارهای اجتماعی» مطرح کرد؛
🔹بحث «بازخوانی تجربه تاریخی فقها در تعامل با جامعه» در ظاهر رنگ و بوی تاریخی دارد اما در حقیقت کانون اصلی آن فقه و فرایند کنش فقهاست؛ زیرا یکی از چالشهای جدی امروز ما کارکرد اجتماعی فقه است. تجربه صفویه نمونهای ارزشمند از توانایی فقه در تبدیل به هنجار اجتماعی است و اگر از این میراث بهره گرفته شود، میتوان به تحقق این آرمان امیدوار بود که اندیشه شیعی به گفتمان غالب غرب آسیا بدل شود.
🔹روش استقرایی مبنای روش پژوهشی «علمورزی مردمگرا» است. یعنی تاریخ فقها و رفتار اجتماعی آنان بررسی و فهرست شد و نهایتاً به این نتیجه رسیدیم که وجه جامع این کنشها چیزی جز مردمگرایی نیست. در نگاه دینی، عالم بدون کارکرد اجتماعی عالم نیست. در روایت امام باقر(ع) نیز آمده است که عالم چراغی است که برای مردم نور میافشاند و آنها را از تاریکی جهل بیرون میبرد. بنابراین، عالم و فقیه باید همواره پیوندی عمیق با جامعه و مردم داشته باشد. این شیوه علمی نهتنها مضامین دینی را در جان مردم جای میدهد بلکه الگویی برای سنجش نقش اجتماعی فقها در تاریخ نیز محسوب میشود.
🌐 متن گزارش: https://ihkn.ir/?p=42894
_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_
#علوم_انسانی_اسلامی
#گزارش_خبری
#قم
🔳 با پایگاه خبری علوم انسانی مفتاح همراه باشید
🆔 @meftahandishe_com
📍ورود عمیق در حوزه علومانسانی اسلامی هویتساز و فرهنگساز است / استخراج نیازهای جامعه از فرهنگ غنی اسلام
🔺آیتالله محمود رجبی، رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) و عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، مطرح کرد؛
🔹علومانسانی اسلامی از جمله حوزههایی است که هم فرهنگساز و هم هویتساز است و جهتدهنده به جامعه محسوب میشود و دشمنان نیز با هزینههای گسترده و اهداف استعماری، در این حوزه سرمایهگذاری کردهاند؛ ازاینرو تقویت علومانسانی اسلامی اهمیت بسیاری دارد. تمدن نوین اسلامی دارای ابعاد متعددی است و بخش محتوایی آن، شامل نظام، فرهنگ و علومانسانی میشود که در فرهنگ غنی اسلام منابع فراوانی برای آن وجود دارد و استخراج نیازهای جامعه از این فرهنگ غنی در قلمرو علومانسانی امری ضروری است.
🔹اقداماتی که در این حوزه تاکنون انجام شده، کارهای اساسی و بنیانی نبوده و ورود عمیق علمی در علومانسانی است که هم هویتبخش، هم فرهنگساز و هم جهتدهنده است و امتیاز اسلام و فرهنگ اهلبیت(ع) را نسبت به سایر مکاتب نمایان میکند.
🔹توجه به مسائل موردنیاز جامعه و نظام در حوزه علومانسانی اسلامی، امری ضروری است چرا که کارآمدی فرهنگ و نظام اسلامی را در عرصه عمل نشان میدهد؛ چیزی که دشمنان ما درصدد تضعیف آن هستند.
🌐 متن گزارش: https://ihkn.ir/?p=42899
_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_
#علوم_انسانی_اسلامی
#گزارش_خبری
#قم
🔳 با پایگاه خبری علوم انسانی مفتاح همراه باشید
🆔 @meftahandishe_com
📍فلسفه صدرایی، مبانی متافیزیکی لازم برای تأسیس علوم انسانیِ بدیل را دارد / چرا علوم انسانی مدرن پاسخگوی نیازهای جامعه اسلامی نیست؟
🔺حجتالاسلام والمسلمین حمید پارسانیا، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، در نشست «نسبت حکمت عملی و علوم انسانی مدرن» مطرح کرد؛
🔸«حکمت عملی» در سنت اسلامی شامل سه بخش اخلاق، تدبیر منزل و سیاست مُدُن است که غایت آن، «قرب الهی» و «سعادت حقیقی» انسان است. در مقابل، علوم انسانی مدرن دانشی است که با کنار گذاشتن غایات الهی، صرفاً به «توصیف» و «تفسیر» رفتارهای انسان در چارچوبی طبیعیگرا و ماتریالیستی میپردازد.
🔸فلسفه صدرایی، به ویژه نظریه «اصالت وجود» و «حرکت جوهری»، مبانی متافیزیکی لازم برای تأسیس علوم انسانیِ بدیل است. علوم انسانی موجود، فاقد نگاه وجودی و متافیزیکی به انسان است و انسان را تا سطح یک موجود صرفاً طبیعی و اجتماعی تنزل داده است. در حالی که حکمت عملی اسلامی، انسان را موجودی دارای روح الهی و جهتدار به سوی کمال مطلق میداند.
🔸یکی از بزرگترین آسیبهای علوم انسانی مدرن «غفلت از بعد متافیزیکی و معنوی انسان» است که منجر به تولید دانشی شده که نه تنها پاسخگوی نیازهای جامعه اسلامی نیست، بلکه در موارد بسیاری در تقابل با ارزشهای بنیادین آن قرار میگیرد.
🌐 متن گزارش: https://ihkn.ir/?p=42920
_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_
#علوم_انسانی_اسلامی
#گزارش_خبری
#مشهد
🔳 با پایگاه خبری علوم انسانی مفتاح همراه باشید
🆔 @meftahandishe_com