✡ مقایسهٔ اعتقادات و سیرهٔ ذوالقرنین و کوروش 1⃣ یکی از مهم‌ترین معیارهای تطابق یا عدم تطابق شخصیت‌های تاریخی با #ذوالقرنین، اعتقادات و سیرهٔ عملی این شخصیت‌ها است. برای مثلاً بسیاری از محققین #اسکندر را به‌دلیل اعتقادات شرک‌آمیز و قتل و غارت‌هایی که انجام داده، مصداق ذوالقرنین ندانسته‌اند. از سوی دیگر #کوروش_کبیر به‌دلیل آن‌که مورد مدح قرار گرفته، از سوی برخی از اندیشمندان و در صدر آنان ابوالکلام آزاد، مابازاء تاریخی ذوالقرنین تلقّی شده است. 2⃣ جناب #ابوالکلام_آزاد معتقدات و خصایل اخلاقی کوروش را در کتاب خود بررسی کرده و با ارائه شواهدی، کوروش را فردی مؤمن و متخلّق به اخلاق الهی دانسته و کوشیده تا منش و مسلک کوروش و ذوالقرنین را یکسان جلوه دهد. 3⃣ ما برای دست‌یابی به نتیجه‌ای صحیح در خصوص اعتقادات و مسلک #کوروش با دو دسته از گزارش‌های تاریخی متفاوت روبه‌رو هستیم: 👈 برخی از منابع، کوروش را مورد ستایش #یهوه قلمداد نموده و شبان یا راعی خداوند می‌خوانند؛ لذا عده‌ای کوروش را مؤیّد به تأییدات الهی دانسته‌اند. 👈 گروهی از گزارش‌ها نیز او را خادم #مردوک خدای بزرک بابل دانسته و سخن از تعظیم او در برابر رب‌الارباب بابلیان به میان می‌آورند. 🔹 از سوی دیگر، مذهب و عقاید شخصی کوروش کبیر نیز محل بحث است: 👈 برخی او را پیرو آیین #زردشت و گروهی او را #مشرک دانسته‌اند. 4⃣ جناب ابوالکلام به سیاق رویّه‌ای که عمدتاً از آن تبعیت نموده‌اند، توجهی به تعارضات تاریخی نداشته و تنها به شرح قولی که مطلوبشان بوده است پرداخته‌اند!! لیکن راه صحیح برای فردی که در طلب #حقیقت است، بررسی تعارضات و ارائه دلیل برای اخذ یک قول و ردّ اقوال دیگر است. 5⃣ بر این اساس، در ادامه ابتدا موضع ابوالکلام آزاد در رابطه با #اعتقادات_کوروش تبیین شده و ادلّهٔ ایشان مبنی بر یکسان بودن معتقدات و منش کوروش و ذوالقرنین ارائه می‌گردد. سپس مباحث اختلافی دربارهٔ #عقاید_کوروش بررسی خواهند شد تا نتیجه‌گیری مناسبی از این اقوال تاریخی متضاد حاصل شود. https://eitaa.com/mesagh

✡ دیدگاه ابوالکلام و طرفداران نظریهٔ او درباره تسامح مذهبی کوروش (١) 1⃣ مطالبی که در استوانه کوروش، کتیبه‌های بابلی و تواریخ مدوّن دربارهٔ رویکرد مذهبی #کوروش نقل شده، چالشی بزرگ برای کسانی است که در صدد تطبیق او با #ذوالقرنین هستند. زیرا نمی‌توان کوروش را هم «شبان و راعی خدای یکتا» دانست، چنان‌که در #اسفار_یهود آمده، و هم «خادم و نگهبان #مردوک، #سین و دیگر خدایان بابل»!! 2⃣ اغلب محققینی که کوروش را ذوالقرنین می‌دانند، تلاشی در جهت رفع این شبهات ننموده و به‌کلّی قضیه را مسکوت گذاشته‌اند. جناب #ابوالکلام_آزاد نیز به محتوای الواح بابلی اشاره نکرده و در صدد توجیه سخنان #شرک‌آمیز کوروش برنیامده است!! 3⃣ لکن یکی از طرفداران نظریهٔ ایشان، در توجیه مطالب #استوانه_کوروش می‌نویسد: ✍ آیین کوروش را نمی‌توانیم از بیانیه‌های بابلی به‌دست آوریم زیرا کتیبه‌های بابلی از نگاه #کاهنان_بابلی نگاشته شده است... 4⃣ این‌که کتیبه‌های بابلی از نگاه کاهنان نوشته شده، صحیح است و مطالعات جدید ثابت کرده که تدوین استوانه کوروش موافق معتقدات کاهنان و مردم بابل بوده است. اما توجه به این نکته ضروری‌است که بیانیه‌های کاهنان، حین استیلای کوروش بر بابل صادر شده و کاهنان نمی‌توانستند مطالبی را ایراد نمایند که خلاف معتقدات پادشاهی غالب مانند کوروش باشد. 5⃣ آیا می‌توان پذیرفت پادشاه قدرتمندی چون کوروش، قدرت مخالفت با صدور بیانیهٔ شرک‌آمیز از سوی کاهنان را نداشته باشد؟! روشن است که چنین نیست و اگر کاهنان توانسته‌اند بیانیه‌ای را با مضامین شرک‌آمیز منتشر نموده و کوروش را مورد عنایت مردوک بخوانند، تنها به‌دلیل اذن و رضایت خود کوروش بوده است. 6⃣ علاوه بر این، مطالبی که در خصوص رفتار کوروش با مردم و پادشاهان ممالک مغلوب ارائه گردید، ثابت می‌کند که پادشاهان هخامنشی از جمله کوروش اساساً مردم را در معتقداتشان آزاد گذاشته و با عقاید شرک‌آمیز ملل همراهی می‌نمودند تا پایه‌های حکومت خویش را مستحکم نموده، قلوب مردم را تسخیر نمایند. لذا این رویکرد کوروش منحصر به بیانیهٔ بابل نبوده که با انتساب مطالب شرک‌آمیزِ بیانیه‌ها به کاهنان، کلیهٔ شبهات موجود در ارتباط با عقاید کوروش کبیر را حلّ و فصل نماییم!! https://eitaa.com/mesagh

✡ الف) سیاست‌های مذهبی کوروش (١) 1⃣ اسناد متواتر تاریخی مشتمل بر کتب مورّخین یونانی، اسفار یهود و الواح بابلی همگی بر این مطلب صحّه می‌گذارند که #کوروش نه‌تنها اقوام مختلف را در معتقداتشان آزاد می‌گذاشت، بلکه خود نیز به تکریم خدایان و نوسازی و آذین‌بندی معابد مبادرت می‌کرده است! 2⃣ در حقیقت این کار کوروش ریشهٔ #سیاسی داشت؛ او مذاهب ملل مختلف را محترم می‌شمرد نه به دلیل آن‌که حقیقتاً بدان معتقد بود، بلکه احترام به ادیان، پایه‌های حکومت او را مستحکم می‌نمود. 3⃣ یکی از محققین اشارهٔ جالب‌توجّهی به شباهت‌های چشمگیر میان کتاب اشعیاء نبی و استوانه کوروش دارد: 👈 استوانه: «مردوک دست او را گرفت: کوروش، شاه انشان» 👈 کتاب اشعیاء: «کوروش که یهوه دست او را گرفته است» 🔸 از این‌روی چه #یهوه باشد، چه #مردوک و چه خدایان دیگر، به‌نظر می‌رسد عمل کوروش در راستای معتقد نشان دادنِ خود نسبت به سنّت‌های مختلف بوده و این امر خشنودی روحانیون و نخبگان محلّی را در پی داشته است. 4⃣ مستندات مشابهی که به بازسازی پرستشگاه‌های #یهودیان و ترمیم معابد مردم بابل به ترتیب در کتاب عزرا و کتیبه‌های بابلی اشاره دارد نیز دلیل دیگری برای اثبات این مدعا است. 5⃣ از دیگر اشتراکات میان #روایات_یهودی و #الواح_بابلی، بازگرداندن استقلال مالی به معابد و اعطای معافیت‌های مالیاتی است. براساس متن استوانه، کوروش به مالیات‌گیری‌های نبونید از اماکن مذهبی بابل پایان داده و قدرت اقتصادی این پرستشگاه‌ها را بدان‌ها بازگردانده است. کتاب عزرا نیز به معافیت‌های اعمال شده بر مالیات‌ها و عوارض اشاره نموده است. https://eitaa.com/mesagh