🔵 بخش اول مباحث مطرح شده در نشست حکمرانی و سیاستگذاری عمومی از منظر فارابی 🖊دکتر احمدرضا یزدانی مقدم، دانشیار گروه فلسفه سیاسی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی موضوع بحث؛ حکمرانی از منظر فارابی است. تعریفی که از حکمرانی (Governance) ارائه شده است به قرار ذیل است: حکمرانی فرایند قاعده گذاری، اجرای قواعد، بررسی، نظارت و کاربست بازخوردها با اعمال قدرت مشروع و به منظور دستیابی به هدف مشترکی برای همه کنشگران و ذینفعان در چارچوب ارزشها و هنجارها در محیط یک سازمان یا یک کشور است. بر اساس این تعریف، تنظیم قوانین و فرآیند‌هایی که بر سبک سیاست‌گذاری و نحوه نقش‌آفرینی کنشگران و ذینفعان در فرآیند سیاست‌گذاری و اعمال قدرت تاثیر می‌گذارد بخشی از وظایف حکمرانی است. به علاوه موفقیت حکمرانی معمولاً با مشخصه‌هایی از جمله: دستیابی به ارزشها، رضایتمندی، عدالت گستری، مهار فساد، مشارکت، مسئولیت پذیری، اثربخشی، یکپارچگی، و امثال آن سنجیده می‌شود. تعریفی که فارابی از حکومت دارد به تعریف حکمرانی نزدیک است. از دیدگاه فارابی حکومت افعال و اخلاق ارادي را در اجتماع مدیریت مي‌کند و آنها را در جهت مقصود به کار مي‌گيرد و در صدد تحقق اخلاق و رفتار فاضله در مدینه است. همچنین فارابی در تحصیل السعادة به تفصیل درباره چگونگی و انواع و مراتب قانونگذاری سخن می گوید. فارابی در فصول منتزعة اصول و معیارهای لازم یا مکانیزم و طریق و چگونگی قانونگذاری را توضیح می دهد. حکومت چگونه قوانین را اجرا می کند؟ حکومت چگونه جامعه را اداره میکند؟ فارابی مفاهیمی را مطرح کرده است که به ما در پاسخ این پرسش ها یاری میرساند. فارابی در سه‌گانه فصول منتزعة، تحصیل السعادة و الملة برای حکومت سه ویژگی و بایسته را در نظر میگیرد: حکمت نظری، حکمت عملی و تعقل. مقصود از حکمت نظری چنانکه فارابی در مواردی متذکر می‌شود آن است که رهبری جامعه؛ مبدا و معاد انسان و حال انسان میان مبدا و معاد را بداند و اصول و چهارچوب های کلی دست او باشد. با تفسیر موسّع از گفتار فارابی میتوان چنین نتیجه گرفت که آشنایی با مباحث دقیق فلسفی و جزئیات مباحث فلسفی برای رهبری جامعه ضرورت ندارد بلکه آن چیزی که مورد انتظار است آشنایی کلی با مباحث فلسفی و درک و فهم مبدا و معاد و موقعیت انسان در این دنیا است. چنین تفسیر موسّعی را میتوان از فارابی استفاده کرد. آنجا که فارابی می گوید پیامبران الهی اصول و مقاصدی دارند که به تناسب مخاطبان خود آنها را عرضه می کنند. از این رو ظاهر ادیان متفاوت است در حالی که باطن و حقیقت دعوت پیامبران یکی است. افراد عادی به ظاهر نگاه میکنند و ادیان را متعارض می یابند. در حالی که اندیشمند و فیلسوف که به حقیقت حال توجه دارد به باطن توجه میکند و آن را یگانه می یابد. بنابراین حقیقت و باطن ادیان همانا مقاصدی است که دین در نظر دارد. برای همین هم هست که فارابی برای فقیه در عمل؛ آگاهی از مقاصد پیامبر را لازم می داند. به همین ترتیب بر پایه روش تفسیری که از فارابی استفاده میکنیم به مقصود او از ویژگی فیلسوف بودن توجه میکنیم و می یابیم که مقصود او همانا آگاهی از مبدا و معاد و وضع انسان میان مبدا و معاد است. در مورد حکمت عملی هم لازم است رهبری اصول کلی اداره جامعه را بداند. پس از تحقق حکمت نظری و حکمت عملی؛ رهبری مانند طبیبی است که اصول طبابت را بلد است اما تجربه و مهارت لازم را ندارد. از این رو نیازمند تجربه و ممارست و مشاهدات طولانی است. فارابی از این ویژگی سوم به عنوان تعقل یاد می کند. وی در فصول منتزعة به تفصیل درباره تعقل و نسبت آن با عقل عملی سخن گفته است. وِزان تعقل همانا وِزان قوه فکری است که اگر در خدمت تحقق آرمان های الهی انسانی قرار گیرد فضیلت فکری است و اگر در خدمت تحقق مقاصد ضد انسانی و غیر الهی قرار گیرد رذیلت فکری است. از این روست که فارابی بارها در مقالة فی معانی العقل توضیح می دهد که آنچه در نزد معاویه بود؛ عقل نبود بلکه شرارت بود. فضیلت نبود بلکه رذیلت بود. از گفتار فارابی در فلسفه افلاطن استفاده می‌شود که فارابی در مقام جمع میان تعقل و حکمت نظری و حکمت عملی است. به بیان دیگر خواهان تحقق فضیلت فکری در مقابل رذیلت فکری است. این موضوع مورد توجه اشتراوس هم قرار گرفته و او هم با بیانی دیگر چنین موضوعی را اظهار می دارد. ادامه مطلب در پست بعدی کانال...👇👇👇 #صوت #نشست #حکمرانی #سیاستگذاری_عمومی #فارابی #فلسفه_سیاسی ⬅️ کانال مطالعات "فلسفه سیاسی و انقلاب اسلامی" با جدیدترین اخبار، صوت و گزارش نشستها، کرسیها و همایشها و مطالب متنوع دیگر در رابطه با انقلاب اسلامی و فلسفه سیاسی: 🆔 پیام رسان ایتا: eitaa.com/mirkhalili

بخش دوم مباحث مطرح شده در نشست حکمرانی و سیاستگذاری عمومی از منظر فارابی / دکتر احمدرضا یزدانی مقدم، دانشیار گروه فلسفه سیاسی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی👇👇👇 با توجه به ویژگی هایی که فارابی در آثار خود مانند فصول منتزعة، تحصیل السعادة، الملة، الحروف، مقالة فی معانی العقل و احصاء العلوم برای تعقل برمی شمارد می توان استفاده کرد که اگر قرار باشد تعقل مورد نظر فارابی در زمان ما تحقق پیدا کند نیاز به استفاده از همه دانش های بشری و کلّیت سیستم اداری و قوای اداره کننده کشور و آزادی بیان و آزادی احزاب و آزادی انتخابات است. مقصود از آزادی‌های یاد شده، در اینجا، آن است که واقعیت های سیاسی اقتصادی اجتماعی فرهنگی از حواشی و نقاط مماس با واقعیت به رهبر جامعه منتقل شود. چنانکه مقصود از استفاده از دانش های یاد شده و مانند آن نیز همین است. رهبری برای تصمیم‌گیری نیازمند بهره گیری از همه دانش های بشری موجود و تمامی توان ارکان حکومت و اطلاعات منتشر شده در سطوح مختلف اجتماعی انسانی است. در مسیر تحقق این ویژگی چنانکه اشاره شد می‌توان شورا های علمی و یا مجمع نمایندگان و برجستگان دانش های بشری و احزاب و انتخابات و مطبوعات و رسانه های آزاد را برای گردش و رساندن اطلاعات و آگاهی های لازم به مرکز تصمیم گیری در نظر گرفت. به علاوه می‌توان در زمان ما از انواع پیشرفت ها و امکانات رسانه‌ای و مانند آن هم در این رابطه استفاده کرد. لازم به تذکر است که منظور افتادن در ورطه اطلاعات مهندسی شده و هژمونی فرهنگی و مانند آن نیست بلکه چنین امری تیره و تاریک کردن ویژگی تعقل است که در اینجا برشمرده شده است. به نظر می‌رسد نهادهایی مانند مجلس شورا و یا انواع شوراها در وزارتخانه ها در سامان سیاسی جمهوری اسلامی می‌توانند در مسیر تحقق ویژگی تعقل قرار گیرند. همچنین به نظر می‌رسد می‌توان مصادیق و راه‌های جدیدی با استفاده از دیگر امکانات موجود و ممکن و لازم و یا جدید و بدیع؛ برای گردش و رساندن اطلاعات و آگاهی های لازم به مرکز یا مراکز تصمیم‌گیری پیدا کرد. چنانکه گذشت فلسفه سیاسی فارابی ایده های مهمی در حکمرانی دارد و معیارهای لازم را به ما ارائه می‌کند و به جنبه عمل و اجرا هم توجه دارد و با مفاهیمی که در اختیار ما می گذارد در واقع ابزارهایی برای تحلیل و به سامان کردن اوضاع سیاسی در اختیار ما قرار می دهد. #صوت #نشست #حکمرانی #سیاستگذاری_عمومی #فارابی #فلسفه_سیاسی پ ن: یکصد و پنجاه و سومین جلسه گروه علمی فلسفه سیاسی با موضوع “حکمرانی و سیاستگذاری عمومی از منظر فارابی”(جلسه هشتم) با ارائه حجت الاسلام دکتر یزدانی مقدم سه شنبه ۴ بهمن ۱۴۰۱ ساعت ۱۹ به صورت مجازی برگزار شد. ⬅️ کانال مطالعات "فلسفه سیاسی و انقلاب اسلامی" از یادداشتهای عزیزان در رابطه با موضوعات مرتبط با انقلاب اسلامی و فلسفه سیاسی استقبال می کند. 🆔 پیام رسان ایتا: eitaa.com/mirkhalili