💠 علم نجات بخش
🔹 بعضی از مطالب را قرآن كریم به صورت مَثل بیان می كند كه همان مطلب پیچیده اساسی كه بزرگانی باید درباره آن بحث كنند، #در_دسترس_فهم همه باشد، بنابراین همه قرآن به استثنای آن اوجش كه علیّ حكیم است در دسترس همه است. این «امثال» برای دو هدف است: یكی اینكه دست كوته دستان را می گیرد و بالا می برد؛ یكی اینكه آن مطالب بلند را پایین می آورد تا دامن آن مطالب اوجگرفته، هم سطح دستِ بالا آمده اوساط مردم بشود تا اینها بفهمند؛ خاصیت مَثل زدن همین است.
🔹 فرمود ما این مَثلها را می زنیم اما این مَثل ها نردبان است. كسی می تواند از این نردبان بالا برود و به جایی برسد که از آن به بعد می تواند به مقصد برسد كه عالِم باشد. معلوم می شود #علم_نردبان_است، وقتی انسان عالِم شد كم كم این نردبان را می گیرد و بالا می رود، وقتی بالا رفت می شود عاقل اما هنوز به مقصد نرسید، وقتی عاقل شد ایمان می آورد و به مقصد رسیده است. فرمود: ﴿وَتِلْكَ الْأَمْثَالُ نَضْرِبُهَا لِلنَّاسِ﴾ ما برای همه مثل می زنیم اما ﴿وَمَا یعْقِلُهَا إِلَّا الْعَالِمُونَ﴾؛ این نردبانی است كه ما ایجاد می كنیم و كسی نمی تواند بالای نردبان برود مگر اینکه دست و پا داشته باشد؛ #علم_حوزه_و_دانشگاه به منزله این نردبان است.
🔹 علم، زمینه است (یك)؛ عقل، به مقصد رسیدن را نزدیك می كند (دو)؛ وقتی انسان عاقل شد، عقل «مَا عُبِدَ بِهِ الرَّحْمَنُ وَ اکْتُسِبَ بِهِ الْجِنَانُ» (سه)، آن گاه عاقل، ایمان می آورد، برای اینكه این چراغ است این نور است هیچ مانعی هم ندارد. كار #عقل_نظری همان علم است یعنی انسان میخواهد بفهمد، البته ممكن است انسان بفهمد بعد ایمان نیاورد ولی این فهمیدن, بالا رفتن از نردبان است تا انسان عاقل بشود؛ نه عقل نظری, بلکه #عقل_عملی كه «مَا عُبِدَ بِهِ الرَّحْمَنُ وَ اکْتُسِبَ بِهِ الْجِنَانُ»، آن وقت دیگر راحت است. هیچ عاقلی به جهنم نمی رود؛ عالِم به جهنم می رود ولی عاقل به جهنم نمی رود.
#آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی
📚 سوره مبارکه عنکبوت جلسه 11
تاریخ: 1391/09/26
🆔https://eitaa.com/moflehoon
💠 عقل عملی
▫️ در كتاب شریف تحف العقول آمده است که وجود مبارك امام باقر (سلام الله علیه) به جابر بن یزید جعفی فرمود: «واعلَمْ بأنّكَ لا تكونُ لنا وَلِیا حتّى لَوِ اجتَمعَ علَیكَ أهلُ مِصرِكَ وقالوا : إنّكَ رجُلُ سَوءٍ لَم یحزُنْكَ ذلكَ»؛ فرمودند انسان عاقل و خردمداری باش كه اگر همه مردم شهر گفتند تو آدم بدی هستی، وقتی معیاری داشته باشی، این حرف مردم در تو اثر نمی كند، چه اینكه اگر بد بودی و عده ای از تو تعریف بیجا كردند، حرف مردم در تو اثر نمی كند. این، #معیار_معرفتی می خواهد.
▫️ معیار معرفتی را عقل نظری دارد و این كار كه انسان اعمال خودش را تحت محاسبه قرار بدهد #مراقب باشد #محاسب باشد و با آن معیار بسنجد، این كار #عقل_عملی است. اینکه می فرمایند: «زِنُوا أَنْفُسَكُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ تُوزَنُوا»؛ قبل از اینكه شما را وزن بكنند خودتان را وزن بكنید؛ «حاسِبوا أنْفُسَكُم قَبلَ أنْ تُحاسَبوا»؛ «مَوْتُو اَ قَبْلَ اَنْ تَمُوتُوا»؛ قبل از اینكه مرگ طبیعی فرا برسد #مرگ_اختیاری داشته باشید و با موت ارادی بمیرد، همه اینها رهبری ها و هدایت های این ذوات قدسی است نسبت به عقل عملی.
#آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی
📚 خیارات جلسه 292
تاریخ: 1390/10/07
🆔https://eitaa.com/moflehoon
💠 ورطه عصیان
🔹 عمل طالح و #گناه دو كار می كند: یكی اینكه علاقه نسبت به اعمال صالح را كم می كند و دستِ این شخص را نسبت به گناهان بازتر می كند مِیلش را بازتر می كند و دیگر اینكه چركی است روی #صحنه_دل در بخش عقل عملی؛ یعنی آینه دل را چركین می كند، دیگر این آینه جایی را نشان نمی دهد.
🔹 تعبیر قرآن كریم نسبت به عمل طالح و سیئه این است كه ﴿كَلَّا بَلْ رَانَ عَلَی قُلُوبِهِم﴾؛ «رین» همان چرك است، خب اگر روی آینه دل, چرك و غبار بنشیند كه جایی را مشاهده نمی كند. این #عقل_عملی كه نمی خواهد بفهمد، می خواهد ببیند, دیدن بالأخره یك بصیرت درونی می طلبد. فرمود این رین است این چرك است (یك) و در بخش دیگر فرمود: ﴿أَفَلاَ یتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ أَمْ عَلَی قُلُوبٍ أَقْفَالُهَا﴾ (دو)؛ اینها چرا درباره قرآن تدبّر نمی كنند یا اینکه دلشان قفل است. گناه, قفلی است بر درِ دل، این دل می شود بسته، آن وقت چیزی در آن نفوذ نمی كند.
#آیت_الله_جوادی_آملی
📚 سوره مبارکه احزاب جلسه 13
تاریخ: 1392/02/07
🆔https://eitaa.com/moflehoon
عالم شدن تنها مشکلی را حل نمی کند / اگر می خواهید بهشتی شوید باید علم را به عقل عملی گره بزنید
🔹 پایگاه اطلاع رسانی اسراء: جلسه درس اخلاق هفتگی آیت الله العظمی جوادی آملی این هفته در محل مسجد اعظم قم به صورت حضوری و با حضور اقشار مختلف مردم برگزار گردید.
آیت الله العظمی جوادی آملی در این جلسه، به شرح حکمت 119 نهج البلاغه پرداختند.
ایشان بیان داشتند: وجود مبارک حضرت امیر(سلام الله علیه) در این کلمه حکیمانه فرمود: «مَثَلُ الدُّنْیا كَمَثَلِ الْحَیةِ، لَینٌ مَسُّهَا وَ السَّمُّ النَّاقِعُ فِی جَوْفِهَا؛ یهْوِی إِلَیهَا الْغِرُّ الْجَاهِلُ، وَ یحْذَرُهَا ذُو اللُّبِّ الْعَاقِلُ» انسان در زندگی یک #دشمن_درونی دارد که همان هوای نفس اوست و این را وجود پیامبر فرمود: «أعدى عَدوِّكَ نَفسُكَ الَّتی بَینَ جَنبَیكَ» و یک #دشمن_بیرونی دارد که همین ابزار دنیوی و زرق و برق دنیاست.
🔹خداوند در قرآن دنیا را مذمت کرده است، دنیایی که من و ماست، دنیایی که مقام و خودبینی و غرور هست و من برترم در آن وجود دارد مورد مذمت قرار گرفته است: «اعْلَمُوا أَنَّمَا الْحَیاةُ الدُّنْیا لَعِبٌ وَ لَهْوٌ وَ زینَةٌ وَ تَفاخُرٌ بَینَكُمْ وَ تَكاثُرٌ فِی الْأَمْوالِ وَ الْأَوْلادِ...» و این دشمن زگهواره تا گور از کودکی تا بزرگسالی با ما هست و اگر با ما نبود که خطرش را ذکر نمی کرد؛ لذا #در_طول_زندگی باید انسان از این دنیا بر حذر باشد.
🔹 جهل گاهی در مقابل علم است که قرآن کریم و روایات اهل بیت عصمت و طهارت به توده مردم می گویند #عالم_بشوید و «طلب العلم فریضة» که این هر چند کمال است اما مشکل را به تنهایی حل نمی کند، و گاهی جهل در مقابل عقل است، لذاست که به علما گفته اند #عاقل_بشوید، سرّش این است که انسان تنها اندیشه نیست، انسان با «اندیشه» و «انگیزه» زندگی می کند و این دو کاملا از هم جداست،....
اما بخواهد عقیده پیدا کند و بهشتی شود و از تکاثر برهد و به کوثر برسد، یک عقلی می خواهد که با دست آن، علم و اندیشه عقل نظری را به #عقل_عملی گره بزند!
🔹 ... اگر ما این مشکلات را نداشته باشیم، دیگر آن وقت تقصیر را به دین و قرآن و روایات مرتبط نمی کنیم بلکه می فهمیم که همه اینها نور و طیب و طاهر هستند و این ما هستیم که باید این مشکلات را بر طرف کنیم که در این صورت هیچ حادثه ای برای ما پیش نمی آید؛ لذا فرمود که عقلا می فهمند که دنیا ظاهرش زیبا هست ولی درونش سم مهلک است.
#آیت_الله_جوادی_آملی
📚 درس اخلاق
تاریخ: 1402/08/11
🆔 @moflehoon
پیام آیت الله العظمی جوادی آملی به کنگره بینالمللی علامه طباطبایی (ره)
🔹 پایگاه اطلاع رسانی اسراء: کنگره بینالمللی «علامه سید محمد حسین طباطبائی(ره)» امروز چهارشنبه ۲۴ آبان 1402 همزمان با چهل و دومین سالگرد ارتحال علامه طباطبائی(ره) برگزار گردید.
آیت الله العظمی جوادی آملی در پیامی تصویری به این کنگره بین المللی اظهار داشتند: بزرگان دینی ما عموماً و علامه طباطبایی (رضوان لله تعالی علیهم اجمعین) خصوصاً خود را به #قرآن_و_عترت سپردند؛ هم در فراگیری اصل علم هم در نحوه تعلّم هم در بهره وری از علم. این اصول سه گانه را رهبران الهی به خوبی تبیین کردند.
1️⃣ اصل اول ضرورت #فراگیری_دانش است که در روایات آمده است: «طَلَبُ الْعِلْمِ فَرِیضَةٌ»؛ دانشمند شدن یک فریضه است نه نافله، یک ضرورت زندگی است نه جزء حواشی و تذییلات.
2️⃣ اصل دوم #اجتهاد است در کنار اصل اول که اصل فریضه بودن طلب علم است. اصل دوم این است که «عَلَینَا إِلْقَاءُ الْأُصُولِ وَ عَلَیكُمُ التَّفْرِیع».
3️⃣ اصل سوم آن است که علم از آن جهت که علم است اگر به عقل نرسد، نه تنها کارآیی ندارد بلکه زیان بار است. علم، چراغ است؛ اگر این چراغ در تحت رهبری عقل عملی به نور نرسد، صراط را نشان نمی دهد، سرقت و تجاوز و ظلم و تعدی را نشان می دهد. چراغی که بخواهد صراط را نشان بدهد، باید در تحت هدایت و تربیت و ارائه طریق #عقل_عملی قرار بگیرد، لذا ائمه(علیهم السلام) این دستور سوم را این نظم و مدیریت حوزه و دانشگاه را به خوبی ارائه کردند و فرمودند: «التَّعَلُّمُ بِالْعَقْلِ یعْتَقَدُ».
🔹 این کار سوم را ائمه دستور دادند فرمودند صرف حوزه و دانشگاه کافی نیست، نماز شبی، سحری، مسجدی، ذکر به دوامی، تربیتی، حضور قلبی، محاسبه نفسی و ده ها کاری که بزرگان اخلاق ما گفتند لازم است. فرمودند: «بِالْعَقْلِ» که عقال می کند «یعْتَقَدُ»؛ یعنی علم اگر بخواهد عقیده بشود، آن عقد علمی اگر بخواهد به اعتقاد عملی در بیاید، این کار عقل عملی است. فرمود: «التَّعَلُّمُ بِالْعَقْلِ یعْتَقَدُ»؛ عقال می شود عقیده می شود. این کار سوم را #علامه_طباطبایی به خوبی انجام دادند؛ یعنی چیزی را که فهمیدند، به جان خود گره زدند.
مطالعه بیشتر:
↙️ متن کامل پیام:
#سالگرد_علامه_طباطبایی
#آیت_الله_جوادی_آملی
#پیام
📚 پیام به کنگره بین المللی علامه طباطبایی ره
تاریخ: 1402/08/24
🆔 @moflehoon