#اشاره‌ای_به_موضوع_بداء ▪️«بداء» در لغت به معنی آشکار شدن و در اصطلاح به معنی تغییر در قضاء و مقدرات الهی بر اساس حوادث و وقایع است. در خصوص موضوع و مفهوم بداء، آنچه که میان عموم مردم بنا به تعلیمات متکلمین و فلاسفه جاری است و به آن اعتقاد دارند این است که اعمال آدمها زمینه‌ی تغییر در مقدرات الهی است. ▪️عَنِ ابْنِ‌سِنَان عَنْ أَبِی‌ عَبْدِ‌الله علیه السلام یَقُول إِنَّ اللهَ یُقَدِّمُ مَا یَشَاءُ وَ یُؤَخِّرُ مَا یَشَاءُ وَ یَمْحُو مَا یَشَاءُ وَ یُثْبِتُ مَا یَشَاءُ وَ عِنْدَهُ أُمُّ الْکِتابِ وَ قَالَ فَکُلُّ أَمْرٍ یُرِیدُهُ اللهَ فَهُوَ فِی عِلْمِهِ قَبْلَ أَنْ یَصْنَعَهُ لَیْسَ شَیْءٌ یَبْدُو لَهُ إِلَّا وَ قَدْ کَانَ فِی عِلْمِهِ إِنَّ اللهَ لَا یَبْدُو لَهُ مِنْ جَهْلٍ. (تفسیر اهل‌بیت علیهم السلام، ج۷، ص ۳۰۸) ابن سنان این روایت را در باب بداء از امام صادق علیه السلام نقل می‌کند. البته بحث بداء که در علم کلام هم مطرح شده است مطلبی است که خیلی از متکلمین و فلاسفه ما در طول تاریخ علم پیرامون آن بحث کرده‌اند؛ اجمال آن این است که قائل به این هستند که در علم الهی و در مقدرات الهی تغییر حاصل می‌شود و البته حق به دو امر محو و اثبات شده علم دارد. در روایت هم داریم که «لا يَرُدُّ القَضَاءَ إلّا الدُّعاء» دعا قضا را تغییر می‌دهد و لذا در حدیثی امام سجاد علیه السلام می‌فرماید: «لَوْ لَا آیَةٌ فِي کِتَابِ اللهِ لَحَدَّثْتُکُمْ بِمَا یَکُونُ إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَةِ». اگر یک آیه در قرآن نمی‌بود، آنچه تا روز قیامت اتفاق می‌افتد را برای شما می‌گفتم. پرسیده شد کدام آیه؟ حضرت فرمود: قَوْلُ الله: «یَمْحُوا اللهُ ما یَشاءُ وَ یُثْبِتُ وَ عِنْدَهُ أُمُّ الْکِتابِ» (رعد، ۳۹) این آیه به سنت بداء اشاره دارد. در علم حق متعال چیزهایی است که اهل‌بیت علیهم السلام به علم الهی به آن علوم به صورت اطلاقی آگاه هستند و می‌دانند که در نظام وجود حادثاً بعد حادث چه اتفاقاتی می‌افتد؛ این ذوات مقدس از همه حدوث عالم، آن به آن خبر دارند؛ موجودات آن به آن حادث می‌شود و حق متعال بی‌نهایت تجلی دارد. تجلیات خداوند در هر لحظه بی‌نهایت است و انسان کامل از یکایک این تجلیات بی‌منتها آگاه است. حضرت می‌فرماید که اگر بداء نبود ما به شما تا روز قیامت را خبر می‌دادیم. بعضی‌ها گفتند بداء یعنی چه؟ ظاهر مطلب این است که، انسان کامل می‌فرماید، من اکنون به علم خدا اطلاع دارم اما در این قضاء و مقدرات الهی تغییر حاصل می‌شود و چون اینگونه است، ما آن را نمی‌گوییم! به نظر می‌رسد این برداشت از مفهوم بداء دقیق نباشد. ▪️«لَا تَبْدِيلَ لِكَلِمَاتِ اللهِ» (یونس، ۶۴) «وَبَدَا لَهُمْ مِنَ اللهِ مَا لَمْ يَكُونُوا يَحْتَسِبُونَ» (زمر، ۴۷). علامه شعرانی بداء را بر اساس این آیه تفسیر می‌کند. ایشان می‌فرماید بداء این نیست که بگوییم بر علم خدا تغییر حاصل می‌شود؛ علم خدا مطلق و فوق اطلاق است. اینکه علم خدا چگونه است و نحوه تعلق علم خدا بر مخلوق قبل و بعد از خلقت به چه شکلی است شامل بحث‌هایی سنگین و پیچیده است که در این بیان نمی‌گنجد. ایشان می‌فرماید بداء این است که اتفاقاتی در عالم می‌افتد که مردم گمان آن را نمی‌برند؛ یعنی انسان کامل خبر از یک موضوع می‌دهد، خبر از امری می‌دهد که در آینده قرار است واقع شود و آن امر واقع نیز می‌شود ولی مردم گمان نمی‌کنند که آن امر، واقع شده باشد؛ 👇👇👇👇👇