اخلاق اجتماعی در اسلام
در تقسیمبندیهای جدید معمولا اخلاق اسلامی را به چهار حوزه اخلاق فردی، اخلاق اجتماعی، اخلاق بندگی و اخلاق زیستمحیطی تقسیم کردهاند. این تقسیم گرچه کار طبقهبندی فضایل و رذایل را سهل ساخته است از جهتی رهزن و لغزنده به شمار میرود و با کلان مدل اخلاق اسلامی تطابق ندارد.
حق این است که تمام اخلاق اسلامی اخلاق بندگی است؛ اخلاق فردی و اجتماعی و زیستمحیطی نیز ذیل اخلاق بندگی جای دارد و در عرض آن نیست. اخلاق اسلامی یکپارچه اخلاق اخلاق الهی و اخلاق توحیدی است. از نظر اسلام انسان تنها در مقابل خدا وظیفه دارد و همواره باید در صدد جلب رضای او باشد؛ البته خدای متعال وظایفی را برای انسان نسبت به خود یا دیگران یا محیط پیرامونی معین فرموده که آدمی باید برای جلب رضای او آن وظایف را انجام دهد؛ به بیان دیگر انسان در مقابل خود، دیگر انسانها و سایر موجودات مسئولیت الهی و وظیفهی عبودیت دارد. بنابراین انسان مؤمن در پرتو بندگی و به هدف جلب رضایت خداوند اموری را در مورد خودش یا انسانهای دیگر یا سایر موجودات مراعات میکند. این امور، اخلاق فردی یا اجتماعی یا زیستمحیطی است. در فرهنگ قرآنی، اخلاق فردی و اجتماعی قسیم ایمان یا یک خط موازی با ایمان و یک راه جداگانه از بندگی نیست، بلکه امتداد ایمان و رسم بندگی است. اخلاق فردی و اجتماعی را نباید یک دستگاه مستقل از تقوا و عبودیت تعریف کرد، بلکه جلوهی عبودیت و مصداق تقواست و قاعدهی موحد زیستن و ایمان ورزیدن
همهی ارزشهای اخلاقی در نظام اخلاق اسلامی مستقیم یا غیرمستقیم با خدای متعال پیوند خوردهاند؛ اما ارزشهای اخلاق بندگی ناظر به ارتباط بدون واسطه ارزش اخلاقی در تعامل بنده با خداست و اقسام دیگر ارزش اخلاقی در تعامل با انسانها و خود و طبیعت به صورت مستقیم ناظر به بایستههای رفتار با موضوعات آن دست از اخلاقیات است؛ ولی غیرمستقیم همگی برآمده از روح عبودیت و بندگی در برابر خدای متعال است.
البته این توضیح هرگز از اهمیت مباحث اخلاق اجتماعی و مانند آن در مسیر بندگی نمیکاهد، بلکه برعکس با مراجعه به قرآن و روایات، آموزههایی چون کسب حلال، انفاق، قضای حاجت مومنان و عفت، از مهمترین مولفههای بندگی و عبودیت قلمداد شدهاند.
در واقع وظایف انسان در قبال خدا به دو دستهی اصلی تقسیم میگردند: الف) وظایف دوجانبه یا عبادات بالمعنی الاخص، ب) وظایف چندجانبه یا عبادات بالمعنی الاعم. منظور از وظایف دوجانبه اعمال و افعال خاصی است که انسان موظف است در قبال خداوند انجام دهد. در انجام این دسته از عبادات، پای هیچ کس و هیچ چیز جز خداوند در کار نیست؛ این در حالی است که منظور از وظایف چندجانبه انجام اعمال و افعالی است که هرچند انسان موظف است همانند دستهی نخست آنها را به عنوان یک وظیفه برای خداوند انجام دهد؛ ولی علاوه بر خداوند پای فرد یا افراد و یا شیء یا اشیای دیگری نیز در میان است. در این دسته از اعمال و افعال، انسان موظف است کار یا کارهای خاصی را به عنوان وظیفهی الاهی در قبال آن افراد یا اشیا انجام دهد و یا از انجام آنها سر باز زند.
بنابراین جایی که انسان در مراوده با دیگران احکام اخلاقی را رعایت میکند (اخلاق اجتماعی) در واقع دارد تقوا میورزد و بندگی میکند.
یکی از دوستان خوشذوق میگفت رابطه ما با خدا خطی (من – خدا) و با غیر خدا مثلثی (من - خدا - دیگران) است. ما نباید با غیر خدا رابطه خطی برقرار کنیم. در فرهنگ غربی وقتی سخن از اخلاق اجتماعی میآید اثری از خدا مشاهده نمیشود. اما در اخلاق اسلامی حتما باید اخلاق اجتماعی را مصداق تقوا و اخلاق بندگی دید. تمام ملاحظات اخلاقیای که انسان مومن در قبال دیگران در نظر میگیرد به حکم ایمان و تقوا است و پیش از آنکه ملاحظه احوال دیگران باشد ملاحظه حریم خداست.
https://eitaa.com/mohammad_nooori
عزم و اراده: جوهر انسانیت
انسانیت انسان به عزم و اراده اوست.
ارادة انسانی برخلاف اراده حیوانی مقابله با امیال و هواها است.
این که بخواهیم و بتوانیم ... اما انجام ندهیم. مثلا
• بخواهیم و بتوانیم بخوریم. اشتها هم داشته باشیم ولی نخوریم.
• بخواهیم و بتوانیم شوخی کنیم. اما نکنیم.
• بخواهیم و بتوانیم بخوابیم. خسته و نیازمند خواب هم باشیم ولی نخوابیم.
• بخواهیم و بتوانیم جواب دندان شکن کسی را بدهیم اما ندهیم.
• بخواهیم و بتوانیم از کسی انتقام بگیریم و نگیریم.
• بخواهیم و بتوانیم لذتجویی و عافیتطلبی کنیم و نکنیم.
• بخواهیم و بتوانیم نگاه کنیم ولی چشم خود را حفظ کنیم.
• بخواهیم و بتوانیم سکوت کنیم ولی نکنیم.
• بخواهیم و بتوانیم سخنی بگوییم ولی نگوییم.
• بخواهیم و بتوانیم به کسی اهانت کنیم و نکنیم.
• و ...
تفاوت ما با حیوان در همین خواستن و نکردن است:
• اگر کامل سیر شویم و نخوریم در این جهت با چهارپایان تفاوتی نداریم. چارپایان هم همین طورند. وقتی سیر میشوند نمیخورند.
• اگر کامل از خواب سیر شویم و نخوابیم با خرس تفاوتی نداریم. خرس هم وقتی کامل سیر شود نمیخوابد.
• اگر نتوانیم و نکنیم، هنر نیست. حیوان هم همین گونه است.
• اگر بتوانیم ولی انگیزه و اشتها یا تمایل نداشته باشیم، باز انجام ندادن هنر نیست. حیوان هم همین گونه است.
این امانتی است که حیوانات نتوانستهاند بکشند
انسان باید احساس تکلیف و تعهد کند. نقطه مقابل حیوانیت این تکلیف و رسالتمندی است.
زندگی رسالی در مقابل زندگی گوسفندی و حیوانی است.
https://eitaa.com/mohammad_nooori
اخلاق و سلوک در عصر امام خمینی - محمد عالمزاده نوری.docx
215.6K
#اخلاق و سلوک در عصر امام خمینی
فایل متنی
https://eitaa.com/mohammad_nooori
اخلاق و سلوک در عصر امام خمینی ۰۱.mp3
7.03M
#اخلاق و سلوک در عصر امام خمینی
فایل صوتی - بخش اول
https://eitaa.com/mohammad_nooori
اخلاق و سلوک در عصر امام خمینی ۰۲.mp3
17.65M
#اخلاق و سلوک در عصر امام خمینی
فایل صوتی - بخش دوم
https://eitaa.com/mohammad_nooori
توسعه قلمرو اخلاق اسلامی در عصر امام خمینی.pptx
847.5K
#اخلاق و سلوک در عصر امام خمینی
فایل پاورپوینت
https://eitaa.com/mohammad_nooori
حجةالاسلام عالم زاده - عبودیت جمعی.mp3
1.48M
#عبودیت_جمعی
⁉️ وجود ما خرج کدام جبهه می شود؟
💠 بخشش خطاهای فردیِ کسی که در جبهه حق است
✴️ اسلام، حکومت است
♨️ عبودیت ذیل ولایت
📻📻 خانه طلاب جوان 🔰🔰
http://eitaa.com/joinchat/2731802626C6597703c2f
https://eitaa.com/mohammad_nooori
🌀 «معنویت منهای دین »
برشی از کتاب «راهبرد تربیت اخلاقی در قرآن»، به بهانه ی مناظره با حسن آقامیری
🔺یکی از آسیبهای شایع در زمانه ما، سلیقهورزی در نحوه عمل ایمانی است. در دوران پسامدرن، که انسان جدید پس از یک دوره رهایی و رویگردانی از خدا و معنا و دست و پنجه نرم کردن با پوچی و بیمعنایی دوباره به ایمان و معنویت بازگشته و علاقهمند است فطرت معناگرای خود را بار دیگر به رسمیت شناسد و عطش سرشتی خود به خدا و ایمان و معنا را بار دیگر سیراب کند، این آسیب به گستره وسیعی پدید آمده است.
🔺معنویت جدیدی که انسان بدان رجوع کرده دین نیست؛ بلکه فارغ از عملِ تعریفشده دینی، نوعی قرائت شخصی پدید آورده است.
انسان پستمدرن از سویی آزادی را به عنوان تنها ارزش اخلاقی تقدیس میکند و از هرآنچه هوسهای او را محدود و مقید سازد میگریزد. از سوی دیگر بر اساس ندای فطری خود به ایمان و معنویت روی آورده است. با این ترکیب در میدان معناگرایی و ایمانورزی نیز آزادی را راه داده و علاقهمند است آن گونه که خود میخواهد و میپسندد و لذت میبرد معنویتورزی کند.
🔺سالها پیش در یک محیط دانشگاهی جوانی را دیدم که نماز نمیخواند ولی میگفت با خدا رابطه قلبی عمیق و مؤثری دارد. پرسیدم این رابطه دلی و تأثیرگذار چگونه است؟ گفت نیمههای شب خلوتی را برای ارتباط با خدا برمیگزینم، شمعی برمیافروزم و یک آهنگ دلنواز ملایم پخش میکنم. در آن لحظههای ناب، لذت معنوی بینظیری را تجربه میکنم که در هیچ نماز و دعا و زیارتی مشابه آن برایم حاصل نمیگردد. به این نتیجه رسیدهام که از این طریق ایمان خود را جلوه دهم و معنویت خود را تأمین کنم. میخواهم خودم باشم و به ندای درونم توجه کنم.
🔺این نمونهای از جریان معنویت منهای دین است که متناسب با روحیةه انسان امروز، از مناسکِ تعریف شده دینی کاملا آزاد و سکولار گشته است. این ایده جذاب، سیال، فردی و رهاییبخش در ساحت ایمان و معنویت نوعی فرار از ساختارهای بیرونی دینی و ایجاد انضباط دلخواه درونی است.
🔺لازمه این گونه ایمان و معنویتِ خودمحور تکثر گزینههای مشروع معنویتورزی است. در این شرایط مدعیان معنویت و آرامش، در یک فضای اطلاعرسانی آزاد و با ابزارهای متنوع، تعالیم متعددی را عرضه کرده و بازاری از معنویتورزیهای گونهگون و رنگینکمانی را متناسب با سلایق و علایق مختلف پدید آوردهاند تا به گمان خود هر کس بتواند متناسب با شخصیت و نیازش معنویت مورد علاقهاش را پیدا کند.
آنچه تنور معنویت جدید را گرم میکند و بازار آن را پررونق میسازد اولاً پذیرش این نکته است که هرکس باید اعمال معنوی مختص به خود داشته باشد ثانیاً هرکس باید به طور خودآموز وارد بازار معنویت شده و بر اساس سلیقه و ذائقه خود، آنچه برای دردش مناسب تشخیص میدهد خریداری کند و به کار گیرد.
🔺 عمل کردن در قالبهای مندرآوردی و بر اساس تشخیص و خواسته خود، بندگی خدا نیست. نوعی خودپرستی است. زیرا بندگی خدا، اطاعت امر خدا و در بند فرمان او قرار داشتن است؛ (فَافْعَلُوا ما تُؤْمَرُونَ) و چنین عملی بیشتر نشانی از بندگی خواستهها و در بند هوسها قرار داشتن است. این گونه عملها اشباع کاذب معناگرایی انسان و نوعی تخدیر معنوی است. فرد را ارضا میکند، وجدان معنوی او را تسکین میبخشد، لذت و شیرینی و صفای روحانی را به او میچشاند و برای او ابتهاج معنوی فراهم میآورد؛ اما روح ایمان و بندگی خدا در آن وجود ندارد.
⏺ راهبرد تربیت اخلاقی در قرآن، محمد عالم زاده نوری، ص 200، با اندکی تلخیص
🔻🔻🔻
@mobahesat
از محدودیت های زندگی، تا بایدهای بسیار طلبگی2.pdf
1.69M
🌀 از محدودیت های زندگی، تا بایدهای بسیار طلبگی 🌀
#عالم_زاده_نوری
🔻 تأثیر عوامل برکت در زندگی طلبه
🔻 مشکلات جمع بین رشد و خدمت
🔻 ابعاد و مؤلفه های طلبگی
🔻 مسئله جامعیت
🔻 مأموریت گرایی
🔻 خدمت در دوران رشد
🔻 مهارت برنامه ریزی
#طلبه_عصر_انقلاب_اسلامی
📚📚 خانه طلاب جوان 🔰🔰
http://eitaa.com/joinchat/2731802626C6597703c2f
https://eitaa.com/mohammad_nooori
درباره #سیر_مطالعاتی_صراط (منظومه فکری مقام معظم رهبری) 🌀
🌐🌐 خانه طلاب جوان 🔰🔰
http://eitaa.com/joinchat/2731802626C6597703c2f
https://eitaa.com/mohammad_nooori
@khaneTolab .mp3
9.49M
🌀 توسعه قلمرو اخلاق اسلامی در عصر امام خمینی(ره) 🌀
🔻 نوع دید ما به #اخلاق_اجتماعی
🔻 #رسالت_تاریخی ما
🔻 مسئولیت #اصلاح آینده تاریخ بشریت
🔻 مطرح کردن جایگاه #ولایت در اخلاق اسلامی توسط امام راحل
🔻 #غایت_اخلاق در عصر امام خمینی(ره)
🔻 بخشیدن خطاهای فردی در #حرکت_کاروانی
🔻 معنای لقاء الهی و فنای در حق یعنی یکپارچگی عبودی
#معنویت
#اخلاق
#سلوک_انقلابی
❇️❇️ خانه طلاب جوان 🔰🔰
http://eitaa.com/joinchat/2731802626C6597703c2f
https://eitaa.com/mohammad_nooori