eitaa logo
حاج آقا مجتبی تهرانی رحمة الله علیه
1.5هزار دنبال‌کننده
153 عکس
1.4هزار ویدیو
3 فایل
دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت الله العظمی حاج آقا مجتبی تهرانی (ره) @masabiholhoda_77652134
مشاهده در ایتا
دانلود
﷽ 📍 کمک کردن به فرزند برای عمل خلاف حرام است❗️ 📌سؤالی که در اینجا مطرح می شود این است: آن کسی که مُعین اعانه کننده است و تهیّۀ اسباب می کند برای جرم یا معصیت، آیا باید او هم قصد این را داشته باشد که طرف مقابل معصیت کند تا او هم مجرم و گناهکار محسوب شود یا نه؟ جواب: نه خیر. علم به اینکه او می خواهد مرتکب جرم و معصیت شود برای حکم عقل به قبح اعانۀ او کافی است و لازم نیست که انجام معصیت توسط او را دوست هم داشته باشد. حالا یک مثال ساده بزنم از یک محیط کوچک و بعد شما همین طور بروید تا بالا و محیط های بزرگ. مثلاً بچّه ای آمده است پیش پدرش و پول می خواهد که با آن پول برود سراغ خلاف کاری؛ لازم نیست که قصد پدر این باشد که بچّه اش برود خلاف کاری کند؛ بلکه همین قدر که می داند که او پول را می خواهد بگیرد و برود خلاف کند کافی است. شرع می گوید پول دادن به او حرام است و عقل هم می گوید قبیح است. حتّی اگر این پدر خیلی هم ناراحت باشد که چرا این بچّه می خواهد این خلاف را مرتکب شود، باز هم حرام است که پول بدهد و کمکش کند. 〰️〰️〰️〰️〰️ 📚 📕 📝 جلسه ششم @mojtabatehrani_ir
﷽ 📍 همین‌که بدانی با کار و حرفت جامعه به‌فساد می رود حرام است❗️ 📌به تعبیر علمی می گویند: آیا «قصد توصّل» هم لازم است تا عقل حکم کند به قبح اعانۀ به اثم یا شرع حکم کند به حُرمت آن؟ جواب: نه خیر. همین که می دانی او می خواهد مرتکب حرام شود کافی است. تویی که می دانی یک جامعه با این حرف تو و با این کار تو رو به فساد می رود، حرام است که آن حرف، از دهانت در بیاید؛ اگرچه تو هم نمی خواهی مردم لااُبالی شوند، ولی همین قدر که می دانی که با این حرف تو مردم به لااُبالی گری می افتند، گفتنش بر تو حرام است. اگر بگویی: تو مجرمی! هم عندالله و هم عندالعقل، پس قصد توصّل لازم نیست و علم به اینکه او می خواهد کار حرام انجام دهد کافی است. اینکه آیۀ شریفه، «بِرّ» و «اثم» را مطرح کرده است جهتش این است که بحث، بحث «حقّ» و «باطل» است؛ «معروف» و «منکر» هم همین است. امر به معروف و نهی از منکر هم ماهیّتش همین است؛ یعنی معروف، حقّ و منکر، باطل است و تو نباید اعانه کنی به احیای منکر و احیای باطل، بلکه باید به اقامۀ حق و معروف کمک کنی! 〰️〰️〰️〰️〰️ 📚 📕 📝 جلسه ششم @mojtabatehrani_ir
﷽ 📍 چه کسی در روز قیامت که قدم ها می لغزد ثابت قدم است❗️ 📌روایت از پیغمبر اکرم(ص) است که حضرت فرمودند: «مَنْ مَشَى فِی حَاجَةِ أَخِیهِ الْمُؤْمِنِ لِیُثَبِّتَهَا لَهُ ثَبَّتَ اللهُ قَدَمَیْهِ یَوْمَ تَزِلُّ الْأَقْدَامُ»1️⃣؛ کسی که همراه با مظلومی برود و بخواهد او را کمک کند که حقّ او را اثبات کند، خدا روز قیامت که تمام قدم ها می لغزد، او را ثابت قدم می کند؛ یعنی تو باید این طور باشی و به دنبال این باشی! در باب استعانه و طلب تعاون هم اتّفاقاً همین را داریم؛ یعنی اگر برای اقامۀ حق کمک بگیری، هم عقلاً ممدوح است و هم شرعاً؛ ولی از آن طرف اگر بخواهی برای احیای باطل کمک بگیری، هم عقلاً مذموم است و هم شرعاً حرام است. در روایتی از امام علی(ع) آمده: «طَلَبُ التَّعَاوُنِ عَلَى إقَامَةِ الْحَقِّ دِیَانَةٌ وَ أمَانَةٌ»2️⃣؛ اگر می خواهی کمک بگیری برای اینکه حقّی را اقامه کنی یا معروفی را بر پا داری، این هم دیانت است و هم امانت؛ «دیانت» اشاره به حکم شرع و «امانت» اشاره به حکم عقل است. امّا از آن طرف، «طَلَبُ التَّعَاوُنِ عَلَى نُصْرَة الْبَاطِلِ جِنَایَةٌ وَ خِیَانَةٌ»3️⃣؛ اگر کمک می گیری که باطل را یاری کنی، خیانت است و جنایت؛ عقل و شرع این طور می گویند. 1️⃣ مستدرک الوسائل، ج 12، ص 410 2️⃣ غررالحکم و دررالکلم، ص 69 3️⃣غررالحکم و دررالکلم، ص 460 〰️〰️〰️〰️〰️ 📚 📕 📝 جلسه ششم @mojtabatehrani_ir
﷽ رُوِيَ‏ عَنْ‏ رَسُولِ‏ اللَّهِ‏ صَلَّى‏ اللَّهُ‏ عَلَيْهِ‏ وَ آلِهِ‏ وَ سَلَّمَ‏ قَالَ: «شَرُّ النَّاسِ‏ مَنْ‏ بَاعَ‏ آخِرَتَهُ بِدُنْيَاهُ وَ شَرٌّ مِنْ ذالِک مَنْ بَاعَ آخِرَتَهُ بِدُنْيَا غَيْرِهِ» ترجمه: بدترین مردم کسی است که آخرت خود را به دنیای خویش بفروشد و بدتر از او کسی است که آخرت خود را به دنیای دیگری بفروشد. شرح: دیروز یک کسی، از من سؤالی کرد اینجا، جوابش را هم دادم البتّه؛ به ذهنم آمد این روایت را بخوانم. البتّه ما دو تا تعبیر داریم، یکی اش این بود البته، یکی و او این است که: «شَرُّ النَّاسِ‏ مَنْ‏ بَاعَ‏ دینَهُ بِدُنْيَاهُ وَ شَرٌّ مِنْ ذالِک مَنْ بَاعَ دینَهُ بِدُنْيَا غَيْرِهِ»؛ دین و دنیا، این آخرت و دنیا است؛ تقابل این جوری درست شده است توش. یک نکته ای را من عرض کنم، ترجمه این روایت را خوب شاید مکرر شنیده باشید. و او این است به این که، شر به معنای بد و بدتر، بدترین مردم، کسی است که آخرت را به دنیایش بفروشد. این یعنی چی؟ من حالا عرض می کنم. بحث همان آخرت است. در آخرت یک جهنّم داریم و یک دانه بهشت. درست است یا نه؟ دو تا چیز که بیشتر نداریم که، تبادل بین این دوتاست. رسیدید شما به عرض من یا نه؟ مبادله بین این دوتاست؛ ولی توی این قالب ریختن تحویل ما دادند. یعنی بدترین مردم این است که بهشت را مبادله کند با جهنّم. همچنین صریح بهتان بگویم. بهشت را مبادله کند با چی؟ با جهنّم؛ این است مسئله. توجّه می کنید چی می خواهم بگویم؟! دنیا که دارد، فهمیدی؟ یعنی چی؟ نه این است مطلب؛ توی قیامت دو تاچیز که ما بیشتر نداریم که: یک بهشت است، یک جهنّم. درست است یا نه؟هان؟! یا ان شاءالله، می رویم توی بهشت یا نعوذبالله می رویم توی جهنّم، درسته؟ می گوید تو، این را مبادله اش نکن. بهشت را ول کنی، جهنّم را بگیری. فهمیدی چه می گویم؟! مبادله بین این دو تا نکن، همین. حالا این چطوری مبادله می کنند آدم؟ آن وقت اینجا تعبیری که به دنیا کرده این است به این که، یک وقت هست انسان نعوذبالله، مرتکب معصیت می شود، این جهنّم ساز است. درست است یا نه؟ بسیار خوب. بهشت را رها کرد، جهنّم را چکار کرد؟ گرفت. گوش کن! دو: یک وقت هست این طور نیست. و او این است که معصیت این طوری نمی کند که مثلاً آمده است دروغ بگوید، غیبت کند، عرق بخورد، زنا کند یا هرچی، محرمات؛ نه! ترک واجب می کند. فهمیدی چی؟ بسیار خوب. مشتری آمده؛ این را راهش بیندازم، نمازش قضا شد. خیلی ساده اش کردم. فهمیدی چه می گویم؟! دو جور است این: یکی این که یک عمل حرام انجام می دهد، یک وقت ترک واجب می کند. ترک واجب هم همان است. ا ین جا چه کار کرده؟ مبادله کرده بین بهشت و جهنّم. حالا خوب دقّت کن، من این را می خواهم بازش کنم. در این جا، حالا بستگی دارد که آن عملی را که به اصطلاح ما، این مرتکب می شود، چه حرام، چه ترک واجب، که این جاست، جنبه هاش، چه جنبه ای داشته باشد، این دیگر یک بحث گسترده دارد. من فقط به این مقدار، روایت را خواستم بگویم. بدترین مردم این است که مبادله کند بین بهشت و چی؟ جهنّم؛ اما برای چی؟خودش؛ برای خودش فقط. فهمیدی؟ بهشت را گذاشتم، جهنّم را گرفتم برای خاطر خودم. درست است؟
یک وقت هست نه، برای خودم نیست که چیزی این جا توی دنیا، به قول ما، گیرم بیاید؛ برای یکی دیگر است.بدتر از این بدتر. این را خوب دقت کن، شر؛ یعنی بدتر. بدترین مردم این است، بدتر از این بدتر کیه حالا؟ خواستم روایت را قشنگ، روشنش کنم؛ یعنی چی؛ شاید این جوری برای شماها نگفته باشند. بدتر از این بدتر، آن کسی است که بهشت را بدهد، جهنّم را بگیرد، شد؟! نه برای خودش، برای یکی دیگر. یعنی چی یکی دیگر؟ یکی دیگر حالا هر کی می خواهد باشد، هیچ چیز نیست، بستگی داشته باشد. مثلا فرض کن، بچّه اش باشد، همسرش باشد، بابا باشد، ننه اش باشد، برادرش باشد، رفیقش باشد، همکارش باشد هرکی باشد. درست است یا نه؟! بهشتم را می دهم، جهنّم را می گیرم؛ کیفش را او بکند توی دنیا. رسیدید شما به عرض من؟ خودم چیزی گیرم، توی دنیا نمی آید. این جا باز همین است، عمل حرام مرتکب بشود یا ترک واجب بکند، برای خاطر آن ها، اینش فرق نمی کند. شد! گاهی هست یک تیر و دو تا نشان می زند این، هم دنیای خودش، هم دنیای یکی دیگر، حالا من صاف دارم بهتان می گویم خیلی ساده اش کنم. فرض کن دارد، معامله انجام می دهد. درست است یا نه؟ بسیار خب، دروغ می گوید، واسه چی؟ هم واسه خودش می خواهد بیشتر کیف کند، هم زن و بچّه اش؛ یک تیر دو تا نشان زده این. فهمیدی چه می گویم؟! یک دانه دروغ است،ها! فهمیدی؟! اما با یک تیر دو تا نشان زد، شد. هم دنیای خودش هم دنیای چی؟ غیرش. بحارالأنوار، ج74، ص 46 〰〰〰〰〰 شرح حدیث @mojtabatehrani_ir
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
﷽ رُوِيَ‏ عَنْ‏ رَسُولِ‏ اللَّهِ‏ صَلَّى‏ اللَّهُ‏ عَلَيْهِ‏ وَ آلِهِ‏ وَ سَلَّمَ‏ قَالَ: «شَرُّ النَّاسِ‏ مَنْ‏ بَاعَ‏ آخِرَتَهُ بِدُنْيَاهُ وَ شَرٌّ مِنْ ذالِک مَنْ بَاعَ آخِرَتَهُ بِدُنْيَا غَيْرِهِ» ترجمه: بدترین مردم کسی است که آخرت خود را به دنیای خویش بفروشد و بدتر از او کسی است که آخرت خود را به دنیای دیگری بفروشد. 〰〰〰〰〰 شرح حدیث 🎞 @mojtabatehrani_ir
﷽ 📍 تجاوز و ظلم به خود و تجاوز و ظلم به غیر❗️ 📌«اثم» یعنی اسائه؛ اسائه یک وقت تجاوز به غیر است و یک وقت اسائۀ به نفس است؛ یعنی یک وقت انسان به خودش بد می کند و یک وقت به دیگری بد می کند. مثلاً کسی که شُرب خَمر می کند یا روزه می خورد، به خودش بد می کند و این ها اسائۀ به نفس است؛ امّا کسی که سرقت می کند اسائه به غیر می کند؛ البتّه اسائۀ به نفس هم کرده است؛ چون معصیتش چند بُعدی است؛ لذا عدوان که به معنی ظلم و اسائه به غیر است، از مصادیق اثم است. همچنین عکس این را هم می شود گفت؛ یعنی بگوییم: اصلاً مطلقِ عمل ناروا از دیدگاه شرع، ظلم و عدوان است و از سوی دیگر عدوان گاهی ظلم به نفس است و گاهی ظلم به غیر است؛ بنابر این هم «اسائۀ» به نفس و غیر داریم و هم «ظلم» به نفس و غیر. 〰️〰️〰️〰️〰️ 📚 📕 📝 جلسه ششم @mojtabatehrani_ir
﷽ 📍 تُحفه ای که ابوذر به شخصی داد: به کسی که دوستش داری بد نکن ❗️ 📌روایتی از امام صادق(ع) است که حضرت فرمودند: «كَتَبَ رَجُلٌ إِلَى أَبِىݫݫݔ ذَرٍّ رَضِیَ اللهُ عَنْهُ یَا أَبَاذَرٍّ أَطْرِفْنِی بِشَیْ ءٍ مِنَ الْعِلْم»؛ شخصی نامه ای نوشت به ابوذر و گفت تحفه ای از علومی که داری به من بده. «فَكَتَبَ إِلَیْهِ أَنَّ الْعِلْمَ كَثِیرٌ»، ابوذر در جواب نوشت: علم زیاد است؛ «وَ لَكِنْ إِنْ قَدَرْتَ أَنْ لَا تُسِی ءَ إِلَى مَنْ تُحِبُّهُ فَافْعَل»؛ علم بسیار است؛ ولی اگر می توانی، به کسی که او را دوست داری بد نکن! ظاهراً وقتی این جواب به دست آن شخص می رسد، می رود سراغ ابوذر و می گوید: این چه حرفی است که می گویی؟ بد نکن به کسی که دوستش داری؟ «فَقَالَ لَهُ الرَّجُلُ وَ هَلْ رَأَیْتَ أَحَداً یُسِی ءُ إِلَى مَنْ یُحِبُّه»؛ مگر تو کسی را دیده ای که شخصی را دوست داشته باشد و به او بد کند؟ آدم به کسی که دوست دارد، خوبی می کند نه بدی. ابوذر گفت: «نَعَمْ، نَفْسُكَ أَحَبُّ الْأَنْفُسِ إِلَیْك»، قبول داری که جان تو پیش تو محبوب ترین جان ها است؟ یعنی ابوذر مسئلۀ «حُبّ به ذات» را مطرح می کند که انسان مفطور به این فطرت است و فلاسفه هم همین را می گویند. «فَإِذَا أَنْتَ عَصَیْتَ اللهَ فَقَدْ أَسَأْتَ إِلَیْهَا»1️⃣؛ وقتی رفتی سراغ گناه، این همان موقعی است که داری به خودت بد می کنی. این همان است که من گفتم:« اثم، اسائۀ به نفس است». 1️⃣الکافی، ج 2، ص 458 〰️〰️〰️〰️〰️ 📚 📕 📝 جلسه هفتم @mojtabatehrani_ir
﷽ 📍 ظلم به خود؛ به معنای تجاوز به حقوق انسانی خود است❗️ 📌البتّه عرض کردم که اسائه به غیر، اسائۀ به نفس هم هست؛ یعنی آنجایی که شخص به حقوق مشروع دیگران تجاوز می کند، اسائۀ به نفس هم می کند. از آن طرف از دیدگاه شرع، ظلم بر دو گونه است: ظلم به نفس و ظلم به غیر؛ یعنی آنجایی که انسان مرتکب گناه می شود، حتّی اگر تجاوز به حقّ مشروع دیگری هم نکرده باشد، باز هم ظلم است و عدوان؛ چون به خودش بد کرده و به حقوق انسانی خودش تجاوز کرده است. حضرت علی(ع) می فرمایند: «ظَلَمَ نَفْسَهُ مَنْ عَصَی اللهَ وَ أطَاعَ الشَیْطَانَ»1️⃣؛ کسی که عصیان خدا و اطاعت از شیطان می کند، به خودش ظلم کرده است؛ و یا در روایت دیگری می فرماید: «مَنْ أهْمَلَ العَمَلَ بِطَاعَة اللهِ ظَلَمَ نَفْسَهُ»2️⃣؛ کسی که واجب را ترک می کند و اهمال می کند در اطاعت الهی، به خودش ظلم می کند. ما این مباحث را در معارفمان داریم، ولی چون در اینجا از دیدگاه فقاهتی بحث می کنیم، نمی خواهم بیشتر از این وارد شوم. 1️⃣غررالحکم و دررالکلم ص 185 2️⃣ غررالحکم و دررالکلم ص 186 〰️〰️〰️〰️〰️ 📚 📕 📝 جلسه هفتم @mojtabatehrani_ir
﷽ 📍 کمک به ظلم و عمل ناروا در منطقۀ بی‌دین هم قبیح است ❗️ 📌لذا عرض کردم که تهیّۀ مقدّمات و اسباب اثم و اسائه برای دیگران، هم عقلاً قبیح است و هم شرعاً حرام است. از استادمان(ره) نقل کردم این بود که یکی از احکام مستقلّ عقل فردی که عقل، به قُبح و زشتی آن حکم می کند و همه آن را ادراک می کنند این است که انسان، دیگری را بر یک عمل ناروا که ناروایی آن پذیرفته شده است کمک کند. حتّی در یک منطقۀ بی دین هم، عقل حکم به قُبح چنین اعانه ای می کند. و در منطقۀ کسانی که مولویّت الله تعالی و عبودیّت خود را پذیرفته اند، اگر دیگری را کمک کند که او عملی را انجام دهد که می داند حرام است و مقدّمات فعلی را که مبغوض خدا است برای او فراهم کند، عقل حکم به قُبح آن می کند. 〰️〰️〰️〰️〰️ 📚 📕 📝 جلسه هفتم @mojtabatehrani_ir
﷽ 📍 دادن امکانات برای بستر باز کردن ظلم گناه است❗️ 📌صورت بعدی، بستر باز کردن برای سوءاستفاده دیگران است. به این معنا که اگر انسان قصد نداشته باشد کمک کند به فعلی که مبغوض مولا و اثم است و می داند که طرف مقابل هم الآن در ذهنش این نیست که برود و گناهی انجام دهد و به تعبیر علمی «ارادۀ فعلیّه» نسبت به اثم و اسائه ندارد، امّا این را می داند که اگر به او کمک کند یا اسباب را در اختیارش قرار دهد و میدان را برایش باز کند او به این فکر می افتد که گناه کند، اینجا هم عقل می گوید که اعانه و فراهم کردن مقدّمات، قبیح است. مثلاً تا پول به او نداده ای، دنبال خلاف کاری نمی رود؛ الآن هم اصلاً در فکر خلاف کاری نیست و ارادۀ فعلیّه نسبت به اثم ندارد، امّا وقتی امکانات را در اختیارش گذاشتی و شرایط را فراهم کردی، به فکر گناه می افتد. از نظر علمی به این می گویند: «تجدید اراده». استاد ما (ره) می فرمایند: این، با آنجایی که ارادۀ فعلیّه نسبت به اثم داشت هیچ فرقی نمی کند و عقل اینجا هم حکم به قُبح می کند و این هم مثل همان گناه است. 〰️〰️〰️〰️〰️ 📚 📕 📝 جلسه هفتم @mojtabatehrani_ir
﷽ 📍 حرمت صورت‌های مختلف قرار دادن ابزار برای انجام فعل حرام❗️ 📌 این حرف‌هایی که دارم می‎زنم تمام استدلال‌های امام (ره) است در حرمت اعانۀ بر اثم. که فقیه طبق‌آن هم فتوا می‎دهد. صورت دیگر، جایی است که فراهم نکردن اسباب و مقدّمات و در اختیار قرار ندادن امکانات گناه، هیچ اثری در عدم وقوع آن فعل حرام نداشته باشد؛ یعنی آن فعل حرام را از هر راهی که بتواند انجام می دهد و کمک نکردن من هم هیچ تأثیری در عدم ارتکاب حرام ندارد.مثلاً کسی آمده است پیش من که نردبان بخرد تا برود دزدی: من هم نمی خواهم دزدی بشود، امّا می دانم اگر من این نردبان را نفروشم، این طور نیست که او دزدی نکند. مغازه های نردبان فروشی زیاد است؛ می رود از دیگری می خرد. حالا اگر من به او نردبان بفروشم، این فروختن من چه حکمی دارد؟ یا مثلاً پدر می داند فرزندش با گرفتن پول می خواهد برود لودگی و گناه کند، امّا می داند که اگر او پول را ندهد، مادر مخفیانه به او پول می دهد و بالاخره او کار خودش را می کند. حالا آیا این برای پدر مجوّز می شود که به او پول بدهد؟از محیط خانوادگی شروع می‎کنم تا می‎روم در سطح مملکت. استاد ما (ره) می فرماید: اصلاً و ابداً این مجوّز اعانۀ به اثم نمی شود و این صورت هم از مواردی است که عقل حکم به قُبح مساعدت می کند. نگو «من اگر نردبان نفروشم، دیگری می فروشد»؛ نگو«من اگر پول ندهم، مادرش می دهد»؛ ببین وظیفۀ تو چیست! تو نباید به اثم کمک کنی! بنابراین تمام این صُوَر حرام است: چه «قصد توصّل» داشته باشی که دیگری حرام را انجام دهد و چه قصد نداشته باشی، ولی بدانی که حرام را انجام می دهد، چه او «ارادۀ فعلیّه» داشته باشد برای انجام حرام و چه ارادۀ فعلیة نداشته باشد و مساعدت تو موجب فراهم شدن بستر برای تجدید اراده اش شود، چه مساعدت تو و تهیّۀ اسباب توسط تو «مدخلیّت» داشته باشد در ایجاد آن فعل حرام و چه مدخلیّت نداشته باشد؛ تمام این چند صورت حرام است. 〰️〰️〰️〰️〰️ 📚 📕 📝 جلسه هفتم @mojtabatehrani_ir
﷽ رُوِيَ اَنَّهُ قِيلَ لِأَمِيرِالْمُؤْمِنِينَ عَلَيْهِ السَّلامُ قَالَ: «أَيُّ النَّاسِ خَيْرٌ عِنْدَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فَقَالَ علیه السلام أَخْوَفُهُمْ لِلَّهِ تَعَالَی وَ أَعْمَلُهُمْ بِالتَّقْوَى وَ أَزْهَدُهُمْ فِي الدُّنْيَا» ترجمه: سؤال شد از امیرالمؤمنین(ع) که از میان مردم چه کسی مورد نظر خداوند عزّوجلّ بوده و بهترین مردمان نزد خداوند می باشد؟ حضرت علی (ع)فرمودند: آن کسی که از نظر نفسانی بیم و خوفش از خداوند بیشتر باشد و همواره در راه تقوا قدم برمی دارد و کمترین وابستگی به دنیا را دارد. شرح: روایت نقل شده است که شخصی به علی(ع)، عرض می کند: چه کسی در بین مردم یا چه کسانی از مردم، مورد نظر خداوند قرار می گیرند و به تعبیری خداوند، آن ها را انتخاب می کند. خیر؛ خوب است به معنای خوبی است؛ ولی انتخاب است این جا. هان؟! یعنی خوبانی که مورد نظر خدا قرار می گیرند. علی (ع)، سه تا نشانه فرمود، به تعبیر من، که هر کدام در رابطه با یکی از ابعاد وجودی انسان است، اگر آدم بخواهد تحلیلش بکند. یکی نفس، دیگری اعضا و جوارح ظاهری است، دیگری قلب. قلب غیر نفس است. در رابطه با هر کدام یک نشانه حضرت فرمود. اما در رابطه با نفس: آن انسانی که از نظر نفسانی بیمش از خدا بیشتر باشد، «أَخْوَفُهُمْ لِلَّهِ تَعَالَی»؛ یعنی آن کسانی را که خوف از خدا ندارند، مورد نظر خدا نیستند. بله، حالا البتّه این یک چیزی دارد نمی خواهم من وارد آن بشوم. هر به اصطلاح ما، شخصی از مؤمنین نسبت به مراتب خوف مختلف می شود، توجّه کنید. اولیاء خدا مثلاً خوف از عظمت خدا دارند؛ امّا من باید خوفم از چی باشد. از این که نکند من را توی جهنّم ببرد که پایین ترینش هم، همین است. اوّل حضرت رفتند سراغ این نشانه، «أَخْوَفُهُمْ لِلَّهِ تَعَالَی»؛ این، از نظر نفسانیش این جور باشد، این جور نباشد که از خدا نترس باشد. می فهمید چه می خواهم بگویم؟ من یک نکته ای را به شما عرض کنم و آن این است به این که آنی که بیم از خدا دارد نعوذبالله، علی فرض که شیطان هم او را اغوا بکند،ها! فهمیدید؟ فریب بدهد و دستش آلوده به خطا و گناه بشود، می لرزد هنگام معصیت، من یک نشانه خیلی عمومی گفتم،ها! سطح پایین. بی باکانه معصیت نمی کند، می فهمی چه می خواهم بگویم؟ شد؟! پُر رو نیست به تعبیر من، خیلی همچین می آورم سطحش را پایین، شد؟! نه؛ ته دلش می لرزد، از این که دارد معصیت می کند؛ از این که دارد دروغ می گوید، از این که دارد غیبت می کند، از این که همین جور، دارد مال مردم را می خورد.همین جور برو جلو، دانه دانه.هان! می فهمی چه می خواهم بگویم؟«أَخْوَفُهُمْ لِلَّهِ تَعَالَی»؛ از نظر نفسانی؛ نفس بیشتر، خوفش از خدا بیشتر است به این معنا: حریم الهی را حفظ می کند. دوّم: می رود سراغ چی؟ «أَعْمَلُهُمْ بِالتَّقْوَى»؛ از نظر اعضا و جوارح ظاهریش، مراقبت می کند که اعضا و جوارحش آلوده به گناه، چیه؟ نشود. چشمش، گوشش، زبانش، دستش، همه چیزش این ها مال اعضا است. گوش کنید! مراقبت دارد، «أَعْمَلُهُمْ بِالتَّقْوَى»؛ این هم از نظر اعضايش؛ بعد می رود سراغ قلبش، دلش. نگاه کنید این بُعد ما سه تا چیز هم بیشتر نداریم،ها! هان؟ اشرف ابعاد وجودی را آخر می آورد علی (ع). آن را از اوّل شروع می کند چون همگانی تر است. «وَ أَزْهَدُهُمْ فِي الدُّنْيَا»؛ آنی که از نظر وابستگی دلش به دنیا، کمترین وابستگی را دارد. ازهد؛ زهد معنای همین است. این را بهتان بگویم،ها! زهد، حقیقت زهد این است، عدم وابستگی و تعلّق قلبی به چی؟ دنیا؛ این را به اش می گویند زهد. درست است؟ کمترین وابستگی نسبت به دنیا دارد از نظر درونیش. این جور نیستش که نعوذبالله، مثلاً فرض کنید، یک پیش آمد دنیوی برایش بکند، جگرش بسوزد. نه خیر؛ اصلاً و ابداً نمی سوزد. فهمیدی چی می خواهم بگویم؟ یک تعبیر خیلی ساده کردم. نه خیر نسبت به امور دنیا این جوری نیست، البتّه تا می رسد به جایی که پول و پِهن یکی است پیشش؛ یاعلی مدد! که آن ها اولیاء خاص خدایند. یک همچین آدمی است. بنابراین، سه تا نشانه می گوید علی (ع): «أَيُّ النَّاسِ خَيْرٌ عِنْدَ اللَّهِ»؛ در بین مردم که خدا انتخابش می کند؟سه تا نشانه: نفسانی اش، جوارحی اش، قلبی اش. شد؟! این سه تا درش باشد، این مورد نظر الهی قرار می گیرد؛ این است که خوب است نزد خدا؛ چون آدم خوب را انتخاب می کند. لذا تعبیر دارد، خَیر. بحارالأنوار، ، ج67، ص 378 〰〰〰〰〰 شرح حدیث @mojtabatehrani_ir