✍️سلسله یادداشت های «بررسی اجتهادی موضوع محاربه» 📝به قلم آقای #امیررضا_ملکی #فقه 💢 یکی از موضوعاتی که پس از انقلاب، و مخصوصا در چندین سال اخیر، بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته، موضوع «محاربه» است. 🔰 مسائل مختلفی پیرامون محاربه وجود دارد، از جمله: 1. بررسی موضوع محابه و قیود دخیل در تحقق آن 2. چگونگی اثبات محاربه 3. حد محاربه و چگونگی اجرای آن 4. سقوط حد محاربه 5. دفع محارب 👈 در این سلسله یادداشت، به بحث اول یعنی «بررسی موضوع محاربه و بررسی قیود دخیل در تحقق آن» میپردازیم. 1️⃣ قید اول: زمان ⁉️ سوال: آیا محاربه صرفا در شب تحقق پیدا میکند یا در روز نیز قابل تحقق است؟ 🔹مقتضای اطلاق آیه محاربه (سوره مبارکه مائده، آیه 33) و بعضی روایات، تحقق آن در روز و شب است. 🔻تنها روایتی که ممکن است این اطلاق را مقید کند، صحیحه ذیل است: عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ رِئَابٍ عَنْ ضُرَيْسٍ الْكُنَاسِيِّ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ: مَنْ حَمَلَ السِّلَاحَ بِاللَّيْلِ فَهُوَ مُحَارِبٌ إِلَّا أَنْ يَكُونَ رَجُلًا لَيْسَ مِنْ أَهْلِ الرِّيبَةِ. (1) ♦️اما این روایت با توجه به دلایل و شواهدی، نمیتواند اطلاق آیه را مقید کند، زیرا: 🔸اولا دلالت روایت مذکور بر اعتبار قید «شب»، مبتنی بر مفهوم وصف است، که طبق نظر مشهور فقها و اصولیون، معتبر نیست. 🔸ثانیا اگر محاربه تنها در شب قابل تحقق بود، نیاز بود در روایات متعددی به آن اشاره شود تا توان تقیید اطلاق آیه و سایر روایات را داشته باشد. به نظر میرسد این روایت به تنهایی قابلیت تقیید مطلقات متعدد دیگر را ندارد. 🔸ثالثا اجماع محصل فقهای شیعه (2) بر این است که این قید معتبر نیست و محاربه هم در روز و هم در شب قابل تحقق است. این اجماع، هم فی نفسه میتواند حکم را ثابت کند، و هم از جهت اعراض فقها از دلالت روایت مذکور، میتواند برفرض ظهور روایت در اعتبار، موهِن آن باشد. ✅نتیجه: قید «تحقق در شب» در موضوع محاربه دخلی ندارد. 📚 منابع: 1- الكافي (ط - الإسلامية)، ج‌7، ص: 246‌ 2- النهایة، شیخ طوسی، ص720/ المهذب، ابن براج، ج2، ص553/ الوسيلة إلى نيل الفضيلة، ابن حمزه، ص206/ شرایع الاسلام، ج4، ص167/ تحرير الأحكام الشرعية على مذهب الإمامية، علامه حلی، ج5، ص379/ لمعه، شهید اول، ص263/ مسالک الافهام، شهید ثانی، ج15، ص5/ مجمع الفائدة و البرهان، مقدس اردبیلی، ج13، ص287/ کشف اللثام، ج10، ص634/ تحریر الوسیله، امام خمینی، ج2، ص492 و بسیاری از کتب فقهی دیگر 📎لینک دعوت به کانال اندیشکده مستعدان https://eitaa.com/joinchat/1079706013Ceed9a368e3 ❇️ عضو کانال اندیشکده مستعدان شوید