🗣🧠 حکمت ۴۰ نهجالبلاغه
امام علی (ع): “زبان عاقل در پشت قلب اوست، و قلب احمق در پشت زبانش قرار دارد.”
امام علی (ع) در این سخن ژرف و حکمتآمیز، به اهمیت تفکر و تعقل پیش از سخن گفتن اشاره میکنند. ایشان، انسان عاقل را کسی میدانند که قبل از سخن، با قلب و عقل خود میاندیشد و سپس زبان به سخن میگشاید، اما احمق ابتدا حرف میزند و بعد شاید به پیامدهای سخنانش فکر کند!
این تشبیه زیبا نشاندهندهی ضرورت حفظ زبان است؛ یعنی باید زبان در اختیار قلب و عقل باشد، نه اینکه زبان بدون نظارت و تفکر عمل کند. سخن نسنجیده، گاه میتواند موجب پشیمانی یا زیانهای جبرانناپذیر شود.
🔍 نکات اصلی این حکمت
آرامش و اندیشه عاقلانه:
🧘♂️ عاقل سخنانش را بر اساس عقل، منطق و مصلحت میسنجد و تنها زمانی صحبت میکند که مطمئن باشد سخنش مفید است.
بیپروایی و شتابزدگی احمق:
🗯 احمق تند و بیفکر زبان میگشاید، پیامد سخنانش را در نظر نمیگیرد و گاه آسیب میرساند.
جایگاه قلب و زبان:
💬 زبان، نماد بیان است و قلب، مظهر اندیشه و خرد؛ زبان باید تحت کنترل عقل و قلب باشد.
اهمیت سکوت:
🤫 گاهی بهترین حرف همان سکوت است؛ زیرا فرصت تأمل بیشتر و جلوگیری از اشتباه را فراهم میکند.
💡 پیامهای کلیدی
اندیشیدن پیش از سخن گفتن:
🧐 هر سخن باید پس از تفکر باشد تا از پشیمانی احتمالی جلوگیری شود.
کنترل زبان:
🛑 زبان بسیار قدرتمند است؛ باید مراقب پیامد حرفهایی که میزنیم باشیم.
بیان فقط در زمان ضرورت:
⏳ سخن باید مفید و لازم باشد؛ گفتار بیفایده یا نابجا نشانه ضعف عقلی است.
نقش عقل در سخن و تصمیم:
🧠 انسان عاقل خود، زمان و نوع سخن را انتخاب میکند؛ اما احمق تابع زبان خویش است!
#نهج_البلاغه
#امام_علی
#حکمت
#عقل
#سکوت
#کنترل_زبان
#سخن
#تفکر
#اخلاق
#اندیشه
#پند
#سبک_زندگی_اسلامی
#خویشتن_داری
#کلام_حکیمانه
#انتخاب_سخن
#نهجالبلاغهبخوانیم
#نهجالبلاغهکتابزندگی
🖌 جعفر روحی (کارشناس ارشد نهج البلاغه)