#اخلاق_فطری 🔴امیرالمؤمنین علیه السلام درباره فقر و ناداری سخنانی دارد که به چند نمونه از آنها اشاره می‌شود: اَلْقَبْرُ خَیْرٌ مِنَ اَلْفَقْرِ [۱] ؛ قبر بهتر از فقر است. اَلْفَقْرُ یُنْسِی [۲] فقر فراموشی می‌آورد. اَلْعُسْرُ یُفْسِدُ اَلْأَخْلاَقَ [۳] ؛ تنگدستی اخلاق را فاسد می‌کند. الْعُسْرُ یَشینُ الْأَخْلاقَ وَ یُوحِشُ الرِّفاقَ. [۴] تنگدستی اخلاق را بد می‌کند و دوستی را به خطر می‌اندازد. إِنَّ اَلْفَقْرَ مَذَلَّهٌ لِلنَّفْسِ مَدْهَشَهٌ لِلْعَقْلِ جَالِبٌ لِلْهُمُومِ [۵] همانا فقر نفس آدمی را ذلیل و عقل را حیران می‌کند و غم و اندوه می‌آورد. ایشان به فرزندشان امام حسن علیه السلام می‌فرماید: لاَ تَلُمْ إِنْسَاناً یَطْلُبُ قُوتَهُ فَمَنْ عَدِمَ قُوتَهُ کَثُرَ خَطَایَاهُ یَا بُنَیَّ اَلْفَقِیرُ حَقِیرٌ لاَ یُسْمَعُ کَلاَمُهُ وَ لاَ یُعْرَفُ مَقَامُهُ لَوْ کَانَ اَلْفَقِیرُ صَادِقاً یُسَمُّونَهُ کَاذِباً وَ لَوْ کَانَ زَاهِداً یُسَمُّونَهُ جَاهِلاً یَا بُنَیَّ مَنِ اُبْتُلِیَ بِالْفَقْرِ اُبْتُلِیَ بِأَرْبَعِ خِصَالٍ: بِالضَّعْفِ فِی یَقِینِهِ وَ اَلنُّقْصَانِ فِی عَقْلِهِ وَ اَلرِّقَّهِ فِی دِینِهِ وَ قِلَّهِ اَلْحَیَاءِ فِی وَجْهِهِ [۶] کسی را که قوت و خوراک خویش را طلب می‌کند، ملامت مکن؛ زیرا آن که خوراک ندارد، خطایش زیاد می‌شود. ای فرزندم، فقیر در میان مردم حقیر شمرده می‌شود و به سخنانش گوش داده نمی شود و مقام و منزلتش شناخته نمی شود و راستش را دروغ می‌شمارند و زهدش را جهل و نادانی می‌نامند. ای فرزندم، کسی که مبتلا به فقر و ناداری می‌شود به چهار خصلت مبتلا می‌شود: به ضعف در یقین و نقصان در عقل و خرد و رقت و سستی در دین و کمی در آبرو. 📚[۱]: تصنیف غرر، ص ۳۶۵؛ الکافی، ج ۸، ص ۲۰؛ تحف العقول، ص ۹۵؛ بحارالانوار، ج ۷۴، ص ۲۸۶. 📚[۲]: همان 📚[۳]: همان 📚[۴]: همان 📚[۵]: همان 📚[۶]: جامع الاخبار، ص۱۱۰؛ بحارالانوار، ج ۶۹، ص ۴۷. اخلاق فطری ، ص ۱۷۰ ، ۱۷۱ کانال رسمی استاد محمد بیابانی اسکوئی https://eitaa.com/joinchat/1465450678C012e77867a

#اخلاق_فطری 🔴با توجه به روایات روشن می‌شود که آثار سوء فقر و ناداری کمتر از غنا و توانگری نیست. فقیر معمولا در جوامع انسانی احترام و حرمتی ندارد و غالبا در حاشیه قرار می‌گیرد. در کارهای مهم برای رأی و نظر فقرا اعتباری قائل نمی شوند. فقیر هیچ گاه استراحت و رفاه و آسایش ندارد و شب و روز مشغول کارهای سخت و طاقت فرساست و اگر حادثه ای برایش اتفاق بیافتد برای برطرف کردن آن باید دست نیاز به سوی هر کس و ناکس دراز کند و هیچگاه فرصتی برای کسب علم و دانش پیدا نمی کند و فکر و ذکرش لمقه نانی است که از هر راهی بتواند آن را پیدا کند و شکم خود و اهل و عیال خویش را سیر کند. فقیر نه تنها خودش توان رسیدن به مدارج عالی علم و دانش را ندارد، بلکه معمولا فرزندانش هم از رسیدن به آن ناتوانند. فقیر اگر اندکی صبر و بردباری خویش را از دست بدهد به زمین و آسمان ناسزا می‌گوید. در این حال دیگر جایی برای به کار افتادن عقل و خرد باقی نمی ماند و روشن است که دین و ایمان به ضعف و سستی رو می‌آورد و کارهای ناپسند و زشت از او سر خواهد زد و اخلاق او بد وتند خواهد شد. با وجود همه اینها به نظر می‌رسد در روایات معصومان علیهم السلام فقر به غنا ترجیح داده شده است. خدای تعالی در مناجات به حضرت موسی فرمود: یَا مُوسَی إِذَا رَأَیْتَ اَلْفَقْرَ مُقْبِلاً فَقُلْ: مَرْحَباً بِشِعَارِ اَلصَّالِحِینَ، وَ إِذَا رَأَیْتَ اَلْغِنَی مُقْبِلاً فَقُلْ ذَنْبٌ عُجِّلَتْ عُقُوبَتُهُ. [۱] ای موسی، آن گاه که دیدی فقر به تو روی آورد، بگو: خوش آمدی ای نشانه صالحان. و آنگاه که دیدی غنا و توانگری روی آورد، بگو: گناهی است که در عذابش تعجيل شده است. رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: سائِلُوا العُلَماءَ، وخاطِبُوا الحُکَماءَ، وجالِسُوا الفُقَراءَ [۲] از علما سؤال کنید و با حکما صحبت نمایید و با فقرا مجالست کنید. 📚[۱]: الكافي، ج ۲، ص ۲۶۳؛ عدة الداعی، ص ۱۱۷؛ بحارالانوار، ج۱۳، ص ۳۳۸. 📚[۲]: تحف العقول، ص ۴۱؛ الجعفريات، ص ۲۲۹؛ بحارالانوار، ج ۶۹، ص ۵۶ اخلاق فطری ، ص ۱۷۲ ، ۱۷۳ کانال رسمی استاد محمد بیابانی اسکوئی https://eitaa.com/joinchat/1465450678C012e77867a

#اخلاق_فطری 🔴پیش از این نقل شد که همنشینی با اغنيا و توانگران دل انسان را می‌میراند. با توجه به این که در این روایت امر به مجالست با فقرا شده است، روشن می‌شود که همنشینی با فقرا هم برای اغنیا و هم برای فقرا بهتر است؛ زیرا مجالست فقير با فقیری مثل خود، تسلیت و آرامش می‌آورد و مجالست غنی با فقیر او را به نعمت غنا متوجه می‌سازد و راهی برای شکر و قدردانی از نعمت‌های الهی برایش باز می‌نماید. امام صادق علیه السلام می‌فرماید: خدای تعالی فرمود: إنّي لَم اغنِ الغَنِيَّ لِكَرامَتِهِ بِهِ عَلَيَّ وَ لَم افقِرِ الفَقيرَ لِهَوانٍ بِهِ عَلَيَّ. وَ هُوَ مِمَّا اِبْتَلَیْتُ بِهِ اَلْأَغْنِیَاءَ بِالْفُقَرَاءِ، وَ لَوْلاَ اَلْفُقَرَاءُ لَمْ یَسْتَوْجِبِ اَلْأَغْنِیَاءُ اَلْجَنَّهَ [۲] همانا من غنی را به خاطر کرامت و ارجمندیش نزد خود توانگر نکردم و فقیر را به جهت پستی او نزد خویش فقیر ننموده ام، بلکه این امر به خاطر امتحان اغنيا به وسیله فقراست. اگر فقرا نبودند، اغنيا مستوجب بهشت نمی شدند. محمد بن حسین می‌گوید امام صادق علیه السلام به من فرمود: آیا به بازار می‌روی و میوه‌ها و چیزهایی را که دلت می‌خواهد می‌بینی که در معرض فروش گذاشته شده است؟ عرض کردم: آری. فرمود: أَمَا إِنَّ لَکَ بِکُلِّ مَا تَرَاهُ فَلاَ تَقْدِرُ عَلَی شِرَائِهِ وَ حَسَنَهً ؛ بدان به یقین برای تو در مقابل هر چیزی که می‌بینی و نمی توانی آن را بخری، ثواب نیکویی نوشته می‌شود. [۲] 📚[۱]: الکافی، ج ۲، ص ۲۶۵؛ التمحيص، ص ۴۷؛ بحارالانوار، ج ۶۹، ص ۵۱ 📚[۲]: الکافی، ج ۲، ص ۲۶۴. اخلاق فطری ، ص ۱۷۴ ، ۱۷۵ کانال رسمی استاد محمد بیابانی اسکوئی https://eitaa.com/joinchat/1465450678C012e77867a

#اخلاق_فطری 🔴پیامبر گرامی اسلام می‌فرماید: اِطَّلَعْتُ عَلَی اَلْجَنَّهِ فَوَجَدْتُ أَکْثَرَ أَهْلِهَا الْفُقَرَاءَ وَ الْمَسَاکِینَ [۱] بهشت را دیدم و بیشتر اهل آن را فقرا و مساکین یافتم. امام صادق علیه السلام می‌فرماید: اِنَّ فُقَرَاءَ الْمُسْلِمِینَ یَتَقَلَّبُونَ فِی رِیَاضِ الْجَنَّهِ قَبْلَ أَغْنِیَائِهِمْ بِأَرْبَعِینَ خَرِیفاً ثُمَّ قَالَ: سَأَضْرِبُ لَکَ مَثَلَ ذلِکَ، إِنَّمَا مَثَلُ ذلِکَ مَثَلُ سَفِینَتَیْنِ مُرَّ بِهِمَا عَلی عَاشِرٍ، فَنَظَرَ فِی إِحْدَاهُمَا، فَلَمْ یَرَ فِیهَا شَیْئاً، فَقَالَ: أَسْرِبُوهَا، وَ نَظَرَ فِی الْأُخْری، فَإِذَا هِیَ مَوْقُورَهٌ، فَقَالَ احْبِسُوهَا [۲] همانا فقرای مسلمانان (هفتاد سال یا چهل سال) [۳] پیش از اغنیا در باغ‌های بهشت به گشت و گذار می‌پردازند. پس فرمود: مثل این مانند دو کشتی است که بر مأمور مالیاتی عبور می‌کنند و به یکی از آنها نگاه می‌کند و می‌بیند خالی است، پس می‌گوید: رهایش کنید. به دومی که نگاه می‌کند می‌بیند پر از اموال قیمتی است، پسمی گوید: آن را نگه دارید. علامه مجلسی رحمة الله بعد از نقل این حدیث می‌فرماید: «این حدیث دلالت می‌کند که فقر برای کسی که صبر و بردباری دارد، بهتر از غنا و کفاف است». سپس می‌فرماید: «شکی نیست که فقر سالم تر و بهتر است نسبت به بیشتر مردم و غنا نسبت به برخی از آنها خوب است». پس شایسته است که مؤمن به آن چه خدای تعالی عطایش می‌کند، خشنود باشد و صلاح خود را در آن بداند. البته هیچ وقت در دعاها دیده نمی شود که از خدا فقر خواسته شود، بلکه در اکثر آنها از فقری که موجب شقاوت می‌شود و نیز از غنایی که سبب طغیان می‌گردد، استعاذه شده است. [۴] 📚[۱]: عدة الداعي، ص ۱۲۴؛ بحارالانوار، ۶۹، ج ۵۵ 📚[۲]: الكافی، ج ۲، ص ۲۶۰ 📚[۳]: ر. ک: بحار الانوار ۷۲ /۶. 📚[۴]: بحارالانوار، ج ۷۲، ص ۷. اخلاق فطری ، ص ۱۷۵ ، ۱۷۶ کانال رسمی استاد محمد بیابانی اسکوئی https://eitaa.com/joinchat/1465450678C012e77867a

#اخلاق_فطری 🔴امام صادق علیه السلام می‌فرماید: کُلَّمَا اِزْدَادَ اَلْعَبْدُ إِیمَاناً اِزْدَادَ ضِیقاً فِی مَعِیشَتِهِ [۱] بنده هر گاه به ایمانش افزوده می‌شود، به تنگی در زندگی او نیز افزوده می‌شود. و نیز می‌فرماید: لَوْلاَ إِلْحَاحُ اَلْمُؤْمِنِینَ عَلَی اَللَّهِ فِی طَلَبِ اَلرِّزْقِ لَنَقَلَهُمْ مِنَ اَلْحَالِ اَلَّتِی هُمْ فِیهَا إِلَی حَالٍ أَضْیَقَ مِنْهَا [۲] اگر اصرار مؤمنان در طلب رزق به خدای تعالی نبود، آنان را از حالی که داشتند به حالی تنگ تر از آن منتقل می‌کردیم. از روایاتی که در باب فقر و غنا وارد شده و همین طور دعاهایی که در طلب غنا و توانگری و پناه بردن از فقر و ناداری به خدا وارد شده است، به این نتیجه می‌رسیم که اگر فقر و غنا را به خودی خود و بدون در نظر گرفتن درجات مختلف ایمان و معرفت ملاحظه کنیم و به همان درجه اول از ایمان و معرفت بسنده کنیم، می‌شود گفت که در این صورت غنا و ثروت، مساوی با فقر و تنگدستی، بلکه بهتر از آن است، ولی با توجه به مراتب متفاوت ایمان و معرفت به نظر می‌رسد، فقر برای رسیدن به مراتب عالی و همنشینی با انبیا و اولیای الهی مناسب تر باشد. به همین جهت است که در روایت می‌فرمودند: هر وقت ایمان بنده ای افزوده شود، به تنگدستی او هم افزوده می‌شود. به ویژه در مورد شیعیان و محبان اهل بیت علیهم السلام وارد شده است که موالیان آنان باید خود را برای رسیدن بلاها و فقر و تنگدستی آماده کنند. 📚[۱]: الكافی، ج ۲، ص ۲۶۱؛ بحارالانوار، ج ۶۴، ص ۲۳۸. 📚[۲]: الكافی، ج ۲، ص ۲۶۱؛ بحارالانوار، ج ۶۹، ص۹. اخلاق فطری ، ص ۱۷۶ ، ۱۷۷ کانال رسمی استاد محمد بیابانی اسکوئی https://eitaa.com/joinchat/1465450678C012e77867a

#اخلاق_فطری 🔴در روایتی می‌خوانیم: مردی به خدمت امير المؤمنین علیه السلام شرفیاب شد و عرض کرد: من به ولایت شما و دین خدا معتقدم و شما را آشکارا و نهان دوست دارم. حضرت فرمود: صَدَقْتَ طِینَتُکَ مِنْ تِلْکَ اَلطِّینَهِ وَ عَلَی وَ لاَیَتِنَا أُخِذَ مِیثَاقُکَ وَ إِنَّ رُوحَکَ مِنْ أَرْوَاحِ اَلْمُؤْمِنِینَ فَاتَّخِذْ لِلْفَقْرِ جِلْبَاباً فَوَ اَلَّذِی نَفْسِی بِیَدِهِ لَقَدْ سَمِعْتُ رَسُولَ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ یَقُولُ إِنَّ اَلْفَقْرَ إِلَی مُحِبِّینَا أَسْرَعُ مِنَ اَلسَّیْلِ مِنْ أَعْلَی اَلْوَادِی إِلَی أَسْفَلِهِ؛ [۱] راست گفتی و طینت و سرشت تو از همان سرشت است. و میثاق تو بر ولایت ما گرفته شده است. روح تو از ارواح مؤمنان است، پس جامهء فقر را برگیر. سوگند به آن که نفس من در دست اوست به یقین از رسول خدا شنیدم که می‌فرمود: همانا فقر به دوستان ما زودتر از رسیدن سیل از بالای دره به پائین آن می‌رسد. در مورد محاسبه دو مؤمن که یکی فقیر و دیگری غنی است، امام صادق علیه السلام می‌فرماید: وقتی دو مؤمن، یکی فقیر و دیگری غنی باشد، در حالی که هر دو از اهل بهشت هستند، وقتی در موقف حساب قرار می‌گیرند، فقیر می‌گوید: پروردگارا، مرا برای چه نگه داشته اند؟ سوگند به عزتت، خودت می‌دانی که مرا نه حکومتی دادی که در آن عدل یا ظلم را پیشه کنم و نه مالی دادی که حقش را ادا کنم یا نکنم و روزی مرا به علم و تقدیر خود به اندازه كفاف رساندی. پس خدای عزوجل می‌فرماید: بنده‌ام راست می‌گوید، رهایش کنید تا داخل بهشت شود. آن دیگری باقی می‌ماند تا از بدن او آن اندازه عرق جاری شود که چهل شتر را بس باشد و بعد داخل بهشت می‌شود. و وقتی داخل بهشت می‌شود، دوست فقیرش به او می‌گوید: برای چه تو را نگه داشته بودند؟ می‌گوید: به جهت طول حساب. یک مورد را می‌پرسیدند ووقتی تمام می‌شد و بخشیده می‌شدم، از امر دیگری سؤال می‌کردند تا این که رحمت خدای عزوجل شامل حالم شد و مرا به توبه کنندگان ملحق نمودند. بعد از دوست خویش پرسید: تو کی هستی؟ فقیر گفت: من همانم که همین الان با تو بودم. و او می‌گوید: بعد (جدایی) از من، نعمت الهی (بهشت) تو را این گونه تغییر داده است! [۲] 📚[۱]: بصائر الدرجات، ص۳۹۰؛ الاختصاص، ص ۳۱۰؛ بحارالانوار، ج ۶۹، ص۴۳؛ 📚[۲]: بحارالانوار، ج ۷۲، ص ۳۶ اخلاق فطری ، ص ۱۷۷ ، ۱۷۸ کانال رسمی استاد محمد بیابانی اسکوئی https://eitaa.com/joinchat/1465450678C012e77867a