مهم‌ترین بخش سفرم به بوسنی، پیاده‌روی سه‌روزه در جنگل به مسافت 100 یا 120 کیلومتر است. این مسیر، در حدود 30 سال پیش، قتلگاه نزدیک به ده هزار نفر از مسلمانان بوسنی بوده است، همان‌روزی که نیروهای حافظ صلح(UN) خيانت می‌کنند و پناهندگان را تحویل دشمن می‌دهند یعنی صرب‌ها ... از شدت تلخی کاری که با دختران و زنان کردند و اینکه الان مقتضای حالم نیست از توضیح این بخش ماجرا را منصرف می‌شوم تا بعدا به تفصیل از این غم بگویم ... مردانی که سوار اتوبوس‌ها شدند تا پس از بازرسی و ... پیش خانواده‌شان، یعنی همان زنان و دخترانی که اشاره کردم برگردند مورد حمل وحشیانه صرب‌ها قرار می‌گیرند و یکی یکی شهید می‌شوند حتی با اره برقی و تکه تکه کردن اعضای بدن. عده‌ای که این صحنه‌ها را می‌بینند پا به فرار در دل جنگل می‌گذارند، در همین مسیری که من چند روز دیگر در آن قدم می‌زنم چند شبانه روز فرار می‌کنند و عده کمی جان سالم به در می‌برند. سال‌ها بعد از جنگ، گورستان‌های دسته‌جمعی این شهدا پیدا شد، علیرغم اینکه صرب‌ها چند بار با بلودوز منطقه را زیر و رو می‌کردند تا بعدا کسی این اجساد را پیدا نکند و دادگاه‌های بین‌المللی! محاکمه‌شان نکنند. پیکر مطهر شهدا، هر سال تفحص می‌شود و روز سوم پیاده‌روی با حضور مادران شهید تشییع و تدفین می‌شود. و من از بیابان‌های ریمدانِ سیستان و بلوچستان سفرم به بوسنی در اروپا شروع شد تا این مادران را ببینم. #بوسنی #سفرنامه #شهید ✔️ سفرنامه سفر به بوسنی پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha

دکتر آمور چند روز پیش گفت: یکی از شهدای پوتوچاری یک جوان ۲۲ ساله است. از این شهید ۶ تکه استخوان پیدا شده است. این ۶ استخوان از ۵ گور دسته جمعی در طی ۵ سال تفحص شده و این ۵ گور در ۵ نقطه با فاصله زیاد از هم قرار داشتند. بالاخره خانواده شهید راضی شدند که شهیدشان را با همین ۶ تکه استخوان به خاک بسپارند. دکتر آمور ابروهایش در هم شد، لحن صدایش رفت بالاتر: ولی پرونده این شهید هنوز باز است و مادر و خانواده این شهید هنوز چشم انتظار تکه‌ای دیگر از بدن شهیدشان هستند و هر سال ممکن است این داغ با عضوی تازه تفحص شده تازه‌تر شود. _ قبلا هم گفتم دلیل اینکه پیکر این شهید در چند گور پیدا شده این است که صرب‌ها ۵ بار پیکر این شهید را همراه با کلی شهید دیگر جابه‌جا و اینگونه پیکر این جوان ۲۳ ساله را تکه تکه کرده‌اند. #بوسنی #سفر #شهید پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha

آقای جاودان گفت بین مادران سربرنیتسا جمله‌ای معروف است: همه مادران از زنده بودن بچه‌شان خوشحال می‌شوند ولی ما وقتی تکه استخوانی از فرزندمان پیدا می‌کنیم خوشحال می‌شویم. __ #بوسنی #سفر #شهید پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha

تا ساعتی دیگر می‌رسیم به قبرستان پوتوچاری. دقایق آخر پیاده‌روی است. نایب‌الزیاره همگی هستم، اینجا مقتل بیش از ۸ هزار شهید مسلمان است. #بوسنی #سفر #شهید پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha

عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ علیه‌السلام قَالَ: إِنَّ فِي الْجَنَّةِ لَشَجَرَةً تُسَمَّى الْمُزْنَ فَإِذَا أَرَادَ اللَّهُ أَنْ يَخْلُقَ مُؤْمِناً أَقْطَرَ مِنْهَا قَطْرَةً فَلَا تُصِيبُ بَقْلَةً وَ لَا ثَمَرَةً أَكَلَ مِنْهَا مُؤْمِنٌ أَوْ كَافِرٌ إِلَّا أَخْرَجَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْ صُلْبِهِ مُؤْمِناً. امام صادق علیه‌السلام: درختی در بهشت هست به نام مُزن، وقتی خداوند بخواهد مومنی را خلق کند و قطره‌ای از آن درخت را بر هر سبزی یا میوه‌ای بریزد و کسی چه مومن یا کافر از آن بخورد خداوند از صلب او مومن خلق می‌کند. ______ چه مومنان مسلمانی که اینجا در قلب اروپا به دنیا آمده‌اند و خون‌شان اینجا پای درختان جنگل‌های بوسنی و هرزگوین ریخته است. #بوسنی #سفر #شهید پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha

همخوانی سرود کجایید ای شهیدان خدایی به زبان بوسنیایی و فارسی این سرود در زمان جنگ بوسنی به تقلید از سرود کجایید ای شهیدان خدایی ساخته شده است. شهید حیدری، نواب، نیکنام و کلاشک سر سفره سیدالشهدا متنعم باشند که اینجا در سربرنیتسا این سرود به یاد همه شهدای ایران و بوسنی خوانده شد. #بوسنی #سفر #شهید پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha

♨️ قبور امانی شهدا یکی از چیزهایی که دیدنش در لبنان سخت غریبانه است، قبور امانی شهداست. وقتی کسی شهید می‌شود و ممکن نیست در وطنش یا جایی که وصیت کرده دفن شود به صورت امانی او را دفن می‌کنند تا در آینده پیکرش را از قبر بیرون بیاورند و دوباره دفن کنند. دیروز در معیسره تعداد زیادی قبور امانی شهدا بود که از روستا یا شهر خود مهاجرت کرده و در غربت شهید شده بودند. شنیدم شهید سیدحسن نصرالله نیز در قبری امانی در جایی نامعلوم دفن شده تا بعد از جنگ در ضاحیه دفن شود. #بیروت #لبنان #سفر #ضاحیه #شهید پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha

🎥 امروز وقتی در یکی از مخیّم‌ها (محل اسکان نازحین) بودم مردی به استقبالم آمد و بعد از گپ و گفت عکس شهیدی را بر دیوار نشانم داد. خواهرزاده‌اش بود. ۱۹ ساله و ۲ هفته قبل به شهادت رسیده بود. فیلم بالا لحظهٔ وداع مادر شهید، خواهر همین آقا با پیکر فرزندش است. #سفر #لبنان #بیروت #مقاومت #شهید پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha