#نکات_علمی 7️⃣1️⃣1️⃣
#نکات_فقهی 0️⃣3️⃣
❇️ مقتضای قاعده اولیه این است که الاشتغال الیقینی یستدعی الفراغ الیقینی.
👈 اگر کسی نماز بخواند ولی بعض اجزائش را اخلال کند مأتیبه او ناقص بوده لذا امتثال نماز حاصل نمیشود.
👈 اگر شک کردی رکوع انجام دادی یا نه؟ قاعده اشتغال میگوید احراز امتثال نکردی، اشتغال یقینی یستدعی الفراغ الیقینی.
✅ اما شارع مقدس در بعضی موارد ارفاق کرده و آسان گرفته.
👈 مثلاً فرموده نماز را که تمام کردی اگر شک کردی قاعده فراغ جاری کن. بعد از وقت شک کردی اصلاً نماز خواندی یا نه، قاعده فراغ جاری کن. یا شک بین عدد رکعات؛ اگر ظن داری عمل به ظن کن، ارفاق شده و الا الظن لایغنی من الحق شیئاً.
👈 در قضیه عمل به احکام اجتهاد نمیکنیم، گفته شده تقلید کنید که ارفاق است. و الا اشتغال یقینی یستدعی الفراغ الیقینی.
لذا در آن روایت تقلید نفرموده تقلید واجب است، نفرموده علی العوام أن یقلدوه، فرموده للعوام أن یقلدوه.
در روایت لام یعنی یک ارفاق و یک نفعی است که به عوام میرسد. چون اگر ما نگوییم تقلید برای شما تشریع شده مجبور است یا اجتهاد کند و یا احتیاط کند.
پس تقلید را میگوییم ارفاقی است نه اینکه یک واجبی است بر شماها که باید تقلید کنید. لزومی ندارد تقلید کردن.
◀️ لذا یک سری ارفاقات شارع مقدس کرده آسان گرفته. یکی از این موارد قاعده تجاوز است. اگر شک کردم در جزیی از اجزاء نماز، و وارد شدم در جزء دیگر. چون تجاوز کردم بنا میگذارم که انجامش دادم.
ادامه دارد....
📚 برگرفته از نشست علمی آیت الله شاهرودی (20 اردیبهشت 1402)
👈 آدرس کانال:
https://eitaa.com/pelle_pelle_ta_ejtehad
👈 ارتباط با مدیر کانال و ارسال مطالب کاربردی:
@Pazhuhesh_Aleyasin
🔰 مدرسه فقهی آل یاسین (علیهم السلام)
#کانال_پژوهش_آل_یاسین #پله_پله_تا_اجتهاد #آیت_الله_شاهرودی
#نکات_علمی 1️⃣2️⃣1️⃣
#نکات_فقهی 1️⃣3️⃣
❇️ گفته شد که شارع مقدس یک سری ارفاقات کرده. یکی از این موارد قاعده تجاوز است. اگر شک کردم در جزیی از اجزاء نماز، و وارد شدم در جزء دیگر. چون تجاوز کردم بنا میگذارم که انجامش دادم.
📕 دلیلش هم روایت معتبره است. «کلما شککت فی شیءٍ و دخلت فی غیره فشکک لیس بشیء إنّما الشک فی شیءٍ لم تجزه»
👈 تا این جا محل اتفاق همه علماء است و اشکالی ندارد. که اگر هنوز در محل باشد نشسته شک دارد تشهد یا سجده کرده یا نه، میگوییم شک در محل است برو انجام بده. «إنّما الشک فی شیء لم تجزه» ولی اگر وارد عمل دیگری شده، قیام کرده، شک دارد در تشهد، یا تشهد میکند شک دارد در سجده. در این جا مشمول صدر روایت میشود که «کلما شککت فی شیء و دخلت فی غیره فشکک لیس بشیء»
🔄 فقط یک راه است که محل ابتلاء است و مورد اختلاف واقع شده. این جا را باید تحقیق کنیم که حق با کدام طرف است
👈 و آن این است که نه این که نشسته باشد شک کند در تشهد، و نه این که ایستاده باشد و شک کند در تشهد که بگویید اگر ایستاده قاعده تجاوز است، اگر نشسته شک در محل است و باید تشهد را انجام بدهد
⏸ بلکه حد وسط است. در حال حرکت به طرف قیام است. از نشستن بلند شده، ولی هنوز نایستاده، بلکه در حال ایستادن است. در عربی به آن میگویند نهوض، نهوض نه یعنی ایستادن، نهوض یعنی در حال حرکت به طرف ایستادن.
👈 حالا اگر کسی در این حال شک کرده تشهد کرده یا نکرده، یا رکعت سوم است در حال ایستادنش شک کرد سجده کرده یا نکرده، میگوییم شما «دخلت فی غیره» صدق میکند که صدر روایت است پس اعتناء نکنیم یا ذیل روایت صدق میکند که هنوز شک در محل است؟ آیا تشهد بکند یا نکند؟
ادامه دارد ....
📚 برگرفته از نشست علمی آیت الله شاهرودی (20 اردیبهشت 1402)
👈 آدرس کانال:
https://eitaa.com/pelle_pelle_ta_ejtehad
👈 ارتباط با مدیر کانال و ارسال مطالب کاربردی:
@Pazhuhesh_Aleyasin
🔰 مدرسه فقهی آل یاسین (علیهم السلام)
#کانال_پژوهش_آل_یاسین #پله_پله_تا_اجتهاد #آیت_الله_شاهرودی
#نکات_علمی 5️⃣2️⃣1️⃣
#نکات_فقهی 2️⃣3️⃣
❇️ بحث در این فرض بود که مثلا نمازگزار در حال نهوض است (توضیح داده شد)
⬅️ معمولاً علماء و مشهور بین علما این است که حالا که شک کردی هنوز نایستادی و به ایستادن نرسیدی برگرد و تشهد را انجام بده، چون این حرکت نهوضی دخلت فی غیره نیست. شما هر وقت قیام کردی یکی از اجزاء نماز است.
اما این مقدمه است برای جزء نمازی و دخول در مقدمه اعتباری ندارد. پس برگردد تشهدت را بخوان.
👈 ولی صاحب عروه رحمة الله علیه در مسأله نوزده از مسائل علم اجمالی که بعد از نماز ذکر کرده میفرماید لازم نیست تشهد را بیاوری، اعتنا نکن.
⬅️ دلیل ایشان این است که شما رفتید توی یک حالت دیگری پس مشمول صدر روایت میشوید. «کلما شککت فی شیءٍ و دخلت فی غیره» شما شک در تشهد کردی و داخل شدی در نهوض، حالا لازم نیست داخل در قیام یا رکوع بشوی و شک کنی تشهد کردی یا نه، هم آنها، هم این مورد قاعده تجاوز است.
⬅️ اما علمای دیگر قبول ندارند. میفرمایند برگرد.
👈 حالا در این جا یک بحث اصلی هست و یک بحث ضمنی. بگوییم در دو مقام باید بحث بشود.
1️⃣ بحث اول این است که حق با کدام یک از این علماء است.
2️⃣ بحث دوم این که حالا ما به مبنایشان کار نداریم، هر کسی به مبنای خودش. صاحب عروه شما مبنایتان این شد که در حال نهوض انسان شکش بعد از تجاوز محل است و برنگردد، تشهد واجب نیست.
🔶 ما در مبنا ایراد نمیگیریم، هر کسی مبنای خودش، اما ایراد ما این است که حالا مبنای شما این شد که نهوض مورد شک در تجاوز از محل است، خیلی خوب بگو تشهد لازم نیست. اما چرا در مسأله بیستم که همسایه همین مسأله است اگر شک کردی که سجده انجام دادی یا نه؟ میفرمایید برگرد و سجده را بیاور؟
ادامه دارد.....
📚 برگرفته از نشست علمی آیت الله شاهرودی (20 اردیبهشت 1402)
👈 آدرس کانال:
https://eitaa.com/pelle_pelle_ta_ejtehad
👈 ارتباط با مدیر کانال و ارسال مطالب کاربردی:
@Pazhuhesh_Aleyasin
🔰 مدرسه فقهی آل یاسین (علیهم السلام)
#کانال_پژوهش_آل_یاسین #پله_پله_تا_اجتهاد #آیت_الله_شاهرودی
#نکات_علمی 9️⃣2️⃣1️⃣
#نکات_فقهی 3️⃣3️⃣
❇️ اشکال این بود: مبنای صاحب عروه این شد که نهوض، مورد شک در تجاوز از محل است، لذا تشهد لازم نیست. اما در مسأله بعد گفته اند اگر شک کردی که سجده انجام دادی یا نه برگرد و سجده را انجام بده.
(در این مسأله در حالت نهوض است و شک میکند که تشهد کرده یا نه. در مسأله بعد در حال نهوض است شک میکند سجود کرده یا نه)
🔷 صاحب مستمسک میفرماید ایراد به ایشان نگیرید. ایشان مبنایش با بقیه علما فرق دارد. میفرماید روایت گفته «کلما شککت فی شیءٍ و دخلت فی غیره فشکک لیس بشک» دخلت فی غیره گفته، شما که در حال نهوض هستی این نهوض غیر تشهد است، شک کردی در تشهد و دخلت فی غیره. پس قانون اصلی میگوید شک در غیر هر غیری باشد موجب میشود که اعتماد به شک نکنی.
🔦 اما در خصوص سجود صحیحه ابیبصیر آمده که از امام سؤال میکند که من در حال نهوض هستم، شک کردم سجده کردم یا نه، چه کنم؟
👈 حضرت میفرمایند برگرد و سجده را انجام بده.
صاحب عروه میفرماید این یک مخصص است، ما از عموم عام دست میکشیم در مورد تخصیص ولی نسبت به سایر موارد به آن عمومها تمسک میکنیم.
⬅️ مثل بقیه مواردی که مثال میزنند در اصول «اکرم کل عالم» بعد مخصص آمد که فاسق را اکرام نکن.
نسبت به فاسق ما تخصیص قائل بشویم. اما نسبت به غیرفاسق به عموم عام عمل میکنیم. پس اشکال به صاحب عروه وارد نیست.
👈 ایشان گفته قانون اعتنا نکردن است ولی تخصیص خورده در سجده به خاطر صحیحه ابیبصیر.
❎ اما باز یک مقداری ایراد بر صاحب عروه باقی میماند که کسی متعرض نشده. و آن این است که علمای دیگر هم این روایت را دیدند، ولی چگونه از این روایت شما به دست آوردی که فقط در سجده باید برگردی و انجام بدهی ولی علمای دیگر گفتند هم سجده و هم تشهد اگر شک کردی در حال نهوض برگرد و انجام بده.
🔷 حق با ایشان است یا حق با مشهور است؟ باز این سؤال باقی میماند.
📚 برگرفته از نشست علمی آیت الله شاهرودی (20 اردیبهشت 1402)
👈 آدرس کانال:
https://eitaa.com/pelle_pelle_ta_ejtehad
👈 ارتباط با مدیر کانال و ارسال مطالب کاربردی:
@Pazhuhesh_Aleyasin
🔰 مدرسه فقهی آل یاسین (علیهم السلام)
#کانال_پژوهش_آل_یاسین #پله_پله_تا_اجتهاد #آیت_الله_شاهرودی
#نکات_علمی 3️⃣3️⃣1️⃣
#نکات_فقهی 4️⃣3️⃣
❇️ اگر در نماز شک کردی تشهد یا سجده را انجام دادی یا نه و هنوز به ایستادن نرسیدی (نهوض) نظر مشهور به خلاف صاحب عروه این است که باید برگشت و تشهد را انجام داد، چون این حرکت نهوضی "دخلت فی غیره" نیست و نمی شود قاعده تجاوز جاری کرد. بله هر وقت قیام صورت گرفت (به طور کامل) یکی از اجزاء نماز است.
✅ دلیل: ما باشیم و صدر روایت بله ما هم نظرمان با شما موافق میشد، میگفتیم نهوض هم به حکم این است که داخل در غیر شده، و لکن ادامه روایت ما را از این نظر منصرف میکند.
🔶 محقق نائینی رحمة الله علیه فرموده اند (مرحوم آقای شاهرودی رحمة الله علیه از ایشان نقل کرده اند): علیرغم این که روایت غیر را فرموده و معنای عام دارد، اما امام مثال هایی آورده که مثلا شما در رکوع هستی و شک کنی در قرائت یا در سجود هستی و شک کنی در رکوع، یا در تشهد هستی و شک کنی در سجود، یا در سلام هستی و شک کنی در تشهد، به اینها اعتنا نکن.
⬅️ از این کثرت مثالها که همهاش اجزاء کامل و اصلی نماز را گفته نه مقدمات را مثل نهوض و هوی، معلوم است که منظور از غیر هر غیری نیست. لذا میگوییم روایت اولش دلالت دارد اما به قرینه ذیلش ما میگوییم مخصوص اجزاء رئیسه است نه هر جزیی. بنابراین مقدمه جزء نیست لذا قاعده تجاوز جاری نمیشود.
🔴 اشکال: حضرت مثال زده، حالا از کجا شما می گویید فقط اینها هستند.
🟡 جواب: یک قانون داریم در اصول که اگر شک در وجود قرینه داریم اصل عدم قرینه است. و اگر شک در قرینیت موجود داریم یعنی یک چیزی هست و شک داریم قرینه هست یا نه؟ در این جا موجب اجمال میشود. مجمل که شد قاعده تجاوز برخلاف اصل است. اصل الاشتغال الیقینی یستدعی الفراغ الیقینی. قاعده تجاوز یک ارفاقی است و هر جایی که شک در ارفاق داشته باشیم وظیفهمان است که به قاعده اصلی برگردیم.
📚 برگرفته از نشست علمی آیت الله شاهرودی (20 اردیبهشت 1402)
👈 آدرس کانال:
https://eitaa.com/pelle_pelle_ta_ejtehad
👈 ارتباط با مدیر کانال و ارسال مطالب کاربردی:
@Pazhuhesh_Aleyasin
🔰 مدرسه فقهی آل یاسین (علیهم السلام)
#کانال_پژوهش_آل_یاسین #پله_پله_تا_اجتهاد #آیت_الله_شاهرودی