ا ﷽ ا ☘چه کسی اولین بار فروعات و مسائل فقهی را مطرح نمود؟ ❖ استاد معظم حاج سیدمحمدجواد شبیری: ● مرحوم شیخ طوسی در مقدّمه کتاب مبسوط ذکر می‌کند که فقه ما بر دو قسم است. یک قسم از آن اصول، و قسم دیگر، فروع است. ایشان در ادامه متذکّر می‌شوند که علمای ما عادت بر آن دارند که در کتب فقهی خودشان تنها فتاوایی را ذکر کنند که در روایات وارد شده است، و از ذکر فتاوایی که در روایات وارد نشده، خوف داشتند. شیخ طوسی بیان می‌کند که ما اولین کسی هستیم که از این عادت تخطّی می‌کنیم و فروع را هم در کتاب خویش ذکر می‌نماییم. ● کتاب مبسوط شیخ هم مشتمل بر اصول و هم مشتمل بر فروع فتاوی است. در مورد کتاب نهایه شیخ تعبیر می‌شود به «النهایة فی مجرّد الفتاوی». در این تعبیر، مراد از فتاوی، اصول فتاوی است. 🔺 درس خارج فقه؛ ۵ اردیبهشت ۱۴۰۳ #فقه شیخ #طوسی #فروعات_فقهی کتاب #المبسوط •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا ☘شیخ طوسی 🔻ابوجعفر محمد‌ بن حسن‌ بن علی طوسی (۳۸۵-۴۶۰ق)، معروف به شیخ طوسی، شیخ الطائفه و شیخ، از فقیهان، محدّثان و متکلمان بزرگ امامیه در قرن چهارم و پنجم هجری قمری بود. 🔹‌وی تحصیلات خود را تا ۲۳ سالگی در طوس و بعد از آن با مهاجرت به بغداد ادامه داد؛ ابتدا نزد شیخ مفید و سید مرتضی شاگردی کرد و بعدها به درجه استادی رسید، پس از وفات سید، دوازده سال در بغداد، کرسی درس استاد را اداره نمود و شهرتی عظیم پیدا کرد و به امر خلیفه عباسی، کرسی تدریس علم کلام در جهان اسلام به او واگذار شد. 🔸بعد از چهل سال اقامت در بغداد به علت حوادث ناگواری که بین امرا و صاحبان مذاهب مختلف روی داد و با به آتش کشیده‌ شدن کتابخانه و خانه شیخ و محله شیعه‌نشین بغداد، به نجف هجرت و حوزه هزار ساله نجف را پی‌ریزی نمود. شیخ تحولی در اجتهاد شیعه آغاز کرده و توانست آنرا در برابر اجتهاد اهل سنت به استقلال برساند. 🔹‌شیخ طوسی آثار بسیار زیادی را در حوزه‌های گوناگون علوم دینی تألیف کرده که برخی بیش از دویست اثر برای او بر شمرده‌اند؛ کتاب تهذیب الاحکام و الاستبصار وی دو کتاب از کتاب‌های چهارگانه حدیثی شیعه است. اثر مهم شیخ در تفسیر قرآن، کتاب التبیان فی تفسیر القرآن و از آثار مهم فقهی او کتاب الخلاف و المبسوط را می‌توان برشمرد. 🔸شیخ طوسی در ۲۲ محرّم سال ۴۶۰ در غری (نجف) درگذشت. سال وفات او را آخر محرّم سال ۴۵۸ و سال ۴۶۱ نیز نوشته‌اند. مطالعه کامل مقاله👇👇👇 📥 wikifeqh.ir/شیخ_طوسی #اعلام شیخ #طوسی •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا ☘"شيخ طوسی" 🔹شیخ ابوجعفر محمد بن الحسن طوسی معروف به شیخُ الطّائفه از ستارگان درخشان جهان اسلام در سال ۳۸۵ قمری در خراسان به دنیا آمد. در ۲۳ سالگی به بغداد مهاجرت کرد و تا پایان عمر در عراق ماند. او پنج سال ازمحضر شیخ مفید و ۲۳ سال هم از خدمت سیدمرتضی بهره مند شد. 🔺شیخ طوسی پس از استادش سید مرتضی، ریاست علمی و فتوایی شیعه را بر عهده گرفت و به علت یک سلسله آشوب های به وجود آمده از سوی مخالفان، خانه و کتابخانه اش به تاراج رفت. سپس شیخ از بغداد به نجف اشرف مهاجرت کرد و در آنجا حوزه ی علمیه نجف اشرف را تاسیس نمود. 💢دو اثر بسیار مهم شیخ طوسی با نام "تَهذیب" و "اِستِبصار" در کنار کتاب "کافی" از کلینی و "من لایَحضُرُه الفَقیه" از شیخ صدوق کتب چهارگانه حدیث شیعه را تشکیل می دهند. شمار آثار شیخ طوسی به بیش از ۵۰ جلد می رسد. او سرانجام در ۲۲محرم سال ۴۶۰ قمری در ۷۶ سالگی رخ در نقاب خاک کشید و در نجف اشرف به خاک سپرده شد. #اعلام شیخ #طوسی •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا 🍀کتاب امالی طوسی 🔸الأمالي، به زبان عربى، تأليف شيخ الطائفه، ابوجعفر، محمد بن حسن طوسى (385 - 460ق)، است. 🔸اين كتاب، شامل رواياتى است كه شيخ الطائفه در نجف اشرف طى جلسات منظمى برای شاگردان خود املاء مى‌كرده. اين واقعه، بعد از آن است كه در سال 448ق، حوزه نجف از رونق افتاده بود و شيخ طوسى آن را احياء نمود و شروع به تربيت شاگردان در آن حوزه علميه مقدس نمود. 🔸اولین مجلس كتاب، در سال 455ق، بوده و آخرين آنها در سال 458ق، برقرار شده و از مجلس 19 تا پایان كتاب روزهاى جمعه بوده كه تاريخ دقيق آنها در ابتداى هر مجلس ذكر شده است. در كتب تراجم، بيش از 30 كتاب با عنوان «الأمالي» ذكر شده كه كتب بزرگانى چون شيخ مفيد، شيخ صدوق و شيخ طوسى از مشهورترين آنهاست. 🔸ساختار كتاب، داراى 1537 روايت است كه در 46 مجلس تنظيم شده‌اند و در چاپ حاضر، برای روايات، شماره مسلسل زده شده و روايات هر مجلس نيز شماره رديف خورده است. 🔸گزارش محتوا گر چه كتاب «الأمالى»، ترتيب موضوعى ندارد و از اين جهت، به دست آوردن یک موضوع خاص در كتاب مشكل به نظر مى‌رسد، اما با نگاهى گذرا به كتاب، خواننده درمى‌يابد كه روايات اثبات ولايت و فضايل اميرالمؤمنين(ع)، حجم زيادى از كتاب را در بر گرفته است. شيخ طوسى، با دقت، تمام سلسله سند روايات را ذكر كرده و روايت مرسله يا مقطوعه در ميان آنها اندك است، لذا مى‌توان چنين گفت كه امالى شيخ طوسى، حاوى روايات منتخبى است كه شيخ از بين هزاران روايت كه در اختيار داشته انتخاب نموده است. كتاب «الأمالى»، از حيث تنوع موضوعات، بسيار جالب است، چرا كه موضوعاتى همچون اصول دين و معرفة الله و فضايل معصومين و سيره نبوى و ادعيه مأثوره و وقايع تاريخى و سياسى، مانند هجرت به حبشه و مقتل امام حسین(ع) و قيام مختار را در بر مى‌گیرد. در كنار روايات مربوط به امور مزبور، روايات اخلاقى در موضوعات گوناگون و روايات آداب، مانند آداب خوردن و آشاميدن و آداب مسجد نيز به چشم مى‌خورد. 🔸كتاب «الأمالى» شيخ طوسى، توسط فرزند بزرگوار او، ابوعلى طوسى، روايت شده و به همين خاطر، بعضى‌ها قسمت‌هایى از كتاب را از ابوعلى دانسته‌اند؛ در حالى كه صحيح نيست و تمام اين كتاب، املاء شيخ است به شاگردانش كه از جمله آنها، ابوعلى بوده است. 🔸منابع نقل از جمله اساتيد شيخ طوسى، در اين كتاب، اين افرادند: شيخ مفيد، در مجلس‌هاى 1 تا 9 و 45؛ ابومفضل شيبانى، در مجلس‌هاى 16 تا 32 كه مجلس‌هایى كوتاه و مختصر است؛ ابن صلت اهوازى، در مجلس‌هاى 4 و 12 و 41 تا 44؛ ابن غضائرى، در مجلس‌هاى 15 و 32 و 33 و 34 و 38 و 40؛ حسين بن ابراهیم قزوينى، در مجالس 35 تا 38؛ ابن شاذان قمى، در مجالس 38 و 42. بقيه مجالس نيز از یک يا چند شيخ روايت شده كه روايات هر شيخ، در مجموعه‌اى جداى از ديگرى آمده است. 📚ویکی نور #کتاب_شناسی #طوسی #امالی_طوسی •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا 🍀مرسلات مشایخ ثلاثه ✳️ حضرت آیة الله شبیری زنجانی: مرحوم آقای خویی بنا بر مبنای خود مرسلات ابن ابی عمیر و بزنطی و صفوان را معتبر نمی‌‌داند. ایشان می‌‌گوید: مرحوم شیخ طوسی که در عُدّه ادعا نموده که این راویان «لا یروون و لا یرسلون الّا عن ثقة»، در تهذیب از این مطلب عدول نموده است و در روایتی که بعضی از این‌ها در سند وجود دارند، اشکال نموده است. ✅ اشکال به فرمایش مرحوم آقای خویی این فرمایش ایشان به نظر خیلی غریب می‌‌آید. تهذیب از اوّلین کتاب‌‌های شیخ طوسی است و قبل از عُدّة نگاشته شده است. تألیف تهذیب در زمان مرحوم شیخ مفید (وفات 413 ق) شروع شده است و شیخ تا اوایل صلاة را در زمان مرحوم شیخ مفید نگاشته است، به خاطر این که شیخ طوسی در اوایل تهذیب از شیخ مفید با تعبیر «الشیخ ایّده الله» یاد می کند، این‌گونه تعبیر که در نزدیک به 600 مورد در تهذیب به کار رفته تا اوائل جلد دوم (ص 3) ادامه یافته و پس از آن از شیخ مفید با عبارت «الشیخ رحمه الله» یا «الشیخ رحمه الله تعالی» یاد شده است. (اوّلین مورد آن در ج2، ص12). از این تعابیر استفاده میشود که شیخ طوسی تهذیب را در حیات شیخ مفید آغاز کرده و پس از وفات وی به پایان رسانده است. ولی تألیف عدّه را در زمان مرحوم سید مرتضی (وفات 436 ق) شروع و پس از وفات وی به اتمام رسانده است. 📚 کتاب الصوم، ج1،ص 157 #رجال #کتاب_شناسی #طوسی #تهذیب کتاب #عدة_الاصول کتاب #مشایخ_ثلاثة #حدیث_مرسل #مرسلات_ابن_ابی_عمیر #صَفوان_بن_یحیی #بزنطی #اِبن_اَبی_عُمَیر •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا 🍀کتاب رجال شیخ طوسی بعد از الفهرست نگاشته شده است. 🔸دلیل: در کتاب رجال خود گاهی ، به کتاب الفهرست ، ارجاع می دهد. 🔸رجال کشی همان اختیار معرفه الرجال شیخ است و آنرا بر شاگردان خود املاء کرده ، و آخرین اثری است شیخ به تألیف و تصنیف آن پرداخته است. و شروع املاء آن ، چهار سال قبل از وفات شیخ است. 🔸بنابر نظر آقا بزرگ طهرانی ره شیخ در این تصنیف اغلاط ی که نجاشی از آن یاد می کند را،حذف و آنرا از خطاتهذیب می کند. 🔰 بهمین سبب نامش را اختیار معرفة الرجال می نامد. یعنی مطالب برگزیده شده از رجال کشی. #رجال #رجال_طوسی #فهرست_طوسی شیخ #طوسی •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا 🎥 فقیه جریان ساز مروری بر زندگی شیخ الطائفه محمد بن حسن طوسی #اعلام #رجال شیخ #طوسی رحمة الله علیه •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا 🔸محل قبر حضرت زهرا علیهاالسلام 🔹احمدبن ابی نَصر گويد: «از امام #رضا(ع) درباره به قبر حضرت #فاطمه(س) پرسيدم، امام فرمود: در #خانه خود به خاك سپرده شد؛ چون بنی اميه مسجد را توسعه دادند، خانه، جزء #مسجد گردید.» 📚ابن جعفر حمیری، قرب الاسناد، ص367. 📚کلینی، الکافی، ج1، ص461، ح9؛ 📚شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ج1، ص229. 📚ابن شبّه نمیری، تاریخ المدینه المنوره، ج1، ص106. 🔹 شخصى از امام #صادق(ع) پرسید حضرت #فاطمه(س) در كجا دفن شده است؟ عیسى بن موسى کارگزار خلافت عباسى که در آن جمع حضور داشت، پاسخ داد: در بقیع. آن شخص دوباره از امام سؤال كرد. حضرت فرمود: عیسى پاسخ تو را داد. آن شخص گفت: از شما مى‏پرسم و کار به عیسی ندارم. از پدرانت به من خبر بده. امام صادق(ع) فرمود در خانه‌اش دفن شده است (قرب الاسناد، ص۳۶۷). شیخ #صدوق می‌گوید همین درست است و من پس از اعمال حج که به مدینه رفتم آن حضرت را در خانه‌اش نزدیک ستون باب جبرئیل زیارت کردم (فقیه ۵۷۲/۲). شیخ #طوسی هم در کتاب تهذیب (۹/۶) می‌نویسد اینکه آن حضرت در #بقیع مدفون باشد درست نیست. 🔹 کتاب تاریخ المدینة المنوره منبعی کهن به قلم عمر بن شبّه نُمیری یکی از محدثان و مورخان اهل‌سنت در قرن سوم هجری است. در این کتاب اطلاعات ارزشمندی از تاریخ قدیم مدینه و جغرافیا و حوادث آنجا وجود دارد. از جمله روایاتی درباره محل دفن صدیقه طاهره و تصریح به شبانه بودن آن است. ابن شبه از امام #صادق(ع) روایت می‌کند که #فاطمه(س) در خانه خود دفن شد و بعدها در توسعه مسجدالنبی، آن خانه را به مسجد افزودند. دقیقاً همین مطلب از امام #رضا(ع) در کتب اربعه شیعه نقل شده است. ابن شبه سپس به نقل از راوی دیگری می‌نویسد: آن حضرت را شبانه در خانه‌اش دفن کردند همانطور که رسول‌خدا در محل بستر خود دفن شد. وی بر وجود قبر در خانه به شبانه بودن #دفن و بی‌اطلاعی بیشتر مردم استدلال می‌کند. بدین معنا که اگر جای دیگری بود، مخفیانه برگزار نمی‌شد. 📚مستبین #تاریخی حضرت #فاطمه_الزهرا سلام الله علیها •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا 📚«مرشد الخواص» شرح هزار حدیث از پیشوایان دین ✔️دوره سه‌جلدی کتاب «مرشد الخواص فی شرح بعض الآیات و الاحادیث المشکله» اثر محمدبن حسن طوسی با تحقیق و تصحیح حجت‌الاسلام والمسلمین محمدجواد مروارید از سوی بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی به زبان عربی، به زیور طبع آراسته شده است. 📖در این اثر گران‌سنگ، بیش از یک هزار حدیث از پیشوایان دین روایت و با بهره‌گیری از سخنان شارحان پیشین، شرح و توضیح داده شده است، و افزون بر این معدودی از آیات مبارک قرآنی نیز در این اثر شرح و تفسیر شده است. این موسوعه برای نخستین‌بار با تحقیقی که در نسخه‌های خطی آن انجام شده، همراه با تعلیق‌هایی که بر آن افزوده شده، در اختیار محققان قرار گرفته است. #کتاب_شناسی #مرشدالخواص #طوسی •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا 💠 نسبت مشایخ نجاشی و شیخ طوسی 🔹 نزدیک به بیست شیخ از مشایخ نجاشی هستند که شیخ طوسی آنها را درک نکرده است. مثل ابن نوح که در سال ورود شیخ به بغداد به بصره سفر می‌کند، اما تنها دو نفر هستند که نجاشی آنها را درک نکرده، ولی شیخ درک کرده است. 🔸 در امثال ابن عبدون و شیخ مفید و ابن غضائری مشترک هستند. لذا رابطه عموم خصوص من وجه است. 🔹 با این بیان، مفردات نجاشی خیلی بیشتر از شیخ است. دلیل آن هم واضح است؛ چرا که نجاشی بچه بغداد بوده و پدرش هم شیخ‌الشیعه بوده و علما و مشایخ در منزل آنها رفت و آمد داشتند و مشایخ بیشتری را درک کرده است. به خلاف شیخ طوسی که در سال 408 ق وارد بغداد می‌شود و مشایخ قبل از آن سال را درک نکرده است. 📚 برگرفته از درس حدیث استاد آیت الله سید احمد #مددی (حفظه الله) #رجال #شیخ #مشایخ #نجاشی شیخ #طوسی •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا 💠 سبک نگارش کتاب تهذیب شیخ طوسی تصمیم داشته کتابی «فقهی استدلالی» در شرح کتاب مقنعه بنویسد؛ (۱) امّا پس از تألیف بخش زیادی از کتاب طهارت، از آن تصمیم برگشته و این رویکرد را پیش گرفته که بر پایه کتاب مقنعه، یک جامع حدیثی دربردارنده احادیث فقهی تألیف کند. (۲) 🔰شیخ طوسی روایات کتاب تهذیب را در قالب سه دسته کلّی آورده است: دسته اوّل: روایاتی که برای اثبات نظر خویش یا استادش در کتاب مقنعه، آورده است. دسته دوم: روایاتی که معارض با روایات دسته اوّل‌ هستند. دسته سوم: روایاتی که به عنوان شاهد جمع بین روایات دسته اوّل و دوم آورده است. ❇️ تغییر تصمیم شیخ طوسی سبب شد کتاب تهذیب از نظر سبک نگارش اسناد، دو بخش شود: بخش نخست: از آغاز کتاب تهذیب تا ابتدای «أبواب الزیادات في أبواب کتاب الطهارة» (تهذیب الأحکام: ج۱، ص۳۴۵) بخش دوم: از ابتدای همین بخش تا پایان کتاب. ————————————- ۱. تهذیب الأحکام: ج۱، ص۳. ۲. تهذیب الأحکام: ج۱۰، المشیخة، ص۴. مراحل تدوین و شیوه نگارش کتاب تهذیب، منحصر به این دو مرحله نیست؛ برای آشنایی بیشتر، ر.ک: مقاله «مصادر الشیخ الطوسي في کتابه تهذیب الأحکام». 📚کتاب استناد، ص۸۹-۹۰ #کتاب_شناسی #تهذیب_الاحکام #طوسی رحمة اللّه عليه •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135

ا ﷽ ا ✨بزرگ‌مردی که ستون اجتهاد شیعه شد 👤 ابوجعفر محمد بن حسن طوسی، معروف به شیخ الطائفه (۳۸۵–۴۶۰ق) از بزرگ‌ترین فقها، محدثان و متکلمان شیعه بود. 📍او تحصیل را از طوس آغاز کرد و در بغداد نزد شیخ مفید و سید مرتضی به مراتب عالی علمی رسید. 📖 پس از درگذشت استادش، ۱۲ سال کرسی درس را در بغداد به دوش کشید و به دستور خلیفه عباسی، عهده‌دار تدریس علم کلام در جهان اسلام شد. 🔥 اما با حمله به محله شیعیان و سوزاندن خانه و کتابخانه‌اش، بغداد را ترک کرد و به نجف رفت، جایی که با هجرت او حوزه‌ی هزار ساله نجف پایه‌گذاری شد. 🛤 شیخ طوسی راه اجتهاد شیعه را به اوج رساند و آن را از وابستگی به اهل سنت جدا کرد. 📚 بیش از ۲۰۰ اثر از او به‌جا مانده؛ از جمله: ▪️ تهذیب الاحکام و الاستبصار (از کتب اربعه حدیثی) ▪️ التبیان فی تفسیر القرآن ▪️ الخلاف و المبسوط در فقه 🕯 وفات این عالم سترگ در ۲۲ محرم سال ۴۶۰ق در نجف رقم خورد، هرچند سال‌های دیگری نیز ذکر شده است. 📚مطالعه کامل مقاله👇👇👇 📥 wikifeqh.ir/شیخ_طوسی #اعلام #طوسی •┈┈••✾••┈┈• @qalalsadegh135