بنیاد قمپژوهی
💢 خاطرات زمستانی: سنتها و زندگی روزمره مردم قم (۲) دکتر محسن اسماعیلی "زندگی آتشگهی دیرنده پا بر
💢 حکایت زمستان و کرسی در قم
درود و فراوان درود بر شما جناب آقای دکتر محسن اسماعیلی. نگارش و توصیف زیبای شما از زمستان و کرسی مرا در تونل زمان برد به دهه سی تا آخر دهه چهل ... . یادآوری خاطراتی شیرین و دقیقا شبیه توصیف شما. چون مادر من قالی میبافت و چند تا شاگرد داشت. بعد از ناهار باید برای شاگردان نقشه میزد که بیکار نباشند و قیچی میکرد و من از ده سالگی به غیر از بعضی کارهای خانه دو کار بزرگ را تا آخر دبیرستان انجام میدادم: یکی آتش کردن کرسی بود. ما در یک اتاق چال کرسی داشتیم که مخصوص مهمان بود و سالی چند شب بیشتر روشن نمیشد. ولی در اتاق نشیمن منقل داشتیم. بعد از ناهار منقل را بیرون میآوردم. یک کوفته در وسط و زغال روی آن و آتشهای باقیمانده روی آنها و در پایان با خاکاندازی که هنوز دارم خاکسترها را دور آتش ... و میگذاشتم زیر کرسی و یک طرف کرسی لحاف بالا تا گاز کربن خارج شود. کار دیگرم بار گذاشتن آبگوشت روی چراغ سه فتیلهای بود و بعد دبیرستان و برگشت گرفتن نان و شب جمع شدن در زیر کرسی گرم و زدن آبگوشت با نان سنگک. چه صفایی داشت.
پایههای کرسی را که فرموده بودید .حدود چهار تا پنج سانت جای پایهها را چال میکردن که پایهها در آن قرار گیرد؛ زیرا بچهها و حتی بزرگترها در خواب با پا به چهار چوب کرسی فشار میآوردند و آن را جابهجا میکردند ولی پایهها که درون چاله بود دیگر کرسی تکان نمیخورد. اگر از شیطنتهای بچهها و حتی بزرگترها در زیر کرسی بگوییم که سخن به درازا میکشد. دستشان را دراز میکردند و از یکدیگر منگش یا نیشگون میگرفتند و نمیفهمیدند چه کسی بود و ... .
در شب یلدا که نگو. انواع شبچره، آجیل برگه، جوزقند، تخمه و جمع شدن خانواده و فامیل دور هم و شاهنامه و حافظخوانی و قصه و ... .
صحبت از خانههای امام رضایی کردید. من این موضوع را در هیچ جای ایران ندیدم؛ مثل اینکه ویژه قمیها است.
قمیها به خانههایی که رو به مشرق است میگویند رو به امام رضا یا امام رضایی؛ چون رو به مشهد هست. و خانههایی هم که حیاط آنها به سمت جنوب و جنوب غربی بود میگفتند خانه رو به قبله. تفاوت آن ها در تابش خورشید بود. در زمستان رو به قبلهایها آفتاب زیادی داشتند و بر عکس امام رضاییها آفتاب کمتری داشتند. به همین جهت ارگها، کاخها و خانههای بزرگ و مسجدها را دو یا سه ایوانی میساختند تا در تابستان و زمستان جابهجا شوند.
خاطراتی به یاد ماندنی بود دکتر عزیز.
حسین مقیمی
۱۴۰۲/۱۲/۱۰
#خاطره
#بنیاد_قم_پژوهی
تلگرام | ایتا | سایت