تعصب_ديني، ممدوح يا مذموم؟
🛑قسمت هفتم:
#تعصب عامل #ویرانی_جوامع♨️
🔻تعصب باعث ویرانی جوامع می شود. چرا که سرچشمه تعصب غریزه است و عقل در آن جایگاهی ندارد.
اگر انسان نسبت به تاریخ گذشته قبیله ای خود تعصب بورزد باعث جمود و رکود فکری می شود. چرا که او از نظر اندیشه ها و عادات و سنت ها، در حصار قبیله خود باقی می ماند و تحت تأثیر عاطفه غریزی اجازه مناقشه در اندیشه ها و رسوم گذشتگان خود را نمی دهد. همینطور انسان ممکن است نسبت به فرد خاصّی تعصب بورزد یا به حزبی تعصب بورزد و در عوامل و ویژگی های حزبی خود غرق گردد.
او با این تعصب خود همیشه در ابتدای راه باقی می ماند و نمی تواند یک قدم به جلو بردارد. زیرا تعصب باعث می شود که انسان نقش تابع و پیرو به خود بگیرد. عامل بسیاری از عقب گردها در جهان اسلام همین تعصب بوده است. چرا که بسیاری از درگیریهای موجود در جهان اسلام به خاطر تعصب است. کسانی که درگیر این تعصبات هستند، هیچگاه به عناصر اصلی حاکم بر این گروه یا آن گروه درگیر فکر نمی کند.
⛔️همین مسأله در جمود جریانهای #اعتقادی ادیان و مذاهب دیده می شود. تعصب موجود در جامعه سنّی و شیعه همین گونه است. سنّی ها عموماً هیچگاه نمی کوشند که حقایق شیعه را درک کنند و بلکه تمام سعی ایشان این است که بعضی نقاط منفی را برای شیعیان اثبات کنند که شیعیان هیچگاه بدان معتقد نیستند و می کوشند که بعضی اشتباهات و سنّت های بعضی از شیعیان عقب مانده را بزرگنمایی نمایند. عموم شیعیان نیز آمادگی ندارند که خطوط فکری و اعتقادی اهل سنّت را درک کنند. هر گروه می کوشد که فقط نقاط منفی گروه دیگر را ببینید و هیچ توجهی به نقاط مثبت آن ندارد. چنین پدیده ای ممکن است به مسائل گوناگون اجتماعی و سیاسی جامعه گسترش پیدا نماید.
👈شاید علت عقب ماندگی های بسیاری از جوامع عربی و اسلامی این باشد که به داشته های خود بسنده کرده اند و بدان #تعصب می ورزند. تعصب مانع از آن می شود که آنان به چشم اندازهای گسترده و تحولات و چالشهای پیش روی خود فکر کنند. در این روزها می بینیم که وقتی مسأله بروز فتنه بین سنّی و شیعه در دنیای اسلام مطرح گردید، بعضی ها وارد جزئیات تاریخی این قضیه شدند با اینکه زمین زیرپای خودشان متزلزل بود. ما در عین حالی که تأکید می کنیم #اختلافات_سنّی و #شیعه خالی از دلیل نیست و می تواند موضعی برای جدال علمی باشد، ولی باید پرسید آیا مشکل کنونی ما همان مشکل گذشتگان ماست؟
آیا مشکل ما همین است که پیرامون آن نزاع کنیم و یکدیگر را گمراه بپنداریم و تکفیر کنیم؟
ما می دانیم که استکبار جهانی می کوشد که همه چیز ما را در اختیار بگیرد و اوضاع فرهنگی و اقتصادی ما را تحت سیطره خویش درآورد. امّا ما مشغول به یکدیگریم. سنّی شیعه را تکفیر می کند و شیعه سنّی را. فریاد فتاوای تکفیر و گمراه پنداری از هر سوی بلند است و ما مثل شتر مرغی شده ایم که سر خود را در شن فرو برده است که صیاد را نبیند، ولی صیاد هشیار است و سلاحش را به سمت او نشانه گرفته است.
⭕️ پس #تعصب کور باعث می شود که مردم در زندانهای فردیت و تاریخ گرایی و گروه گرایی اسیر شوند. از این رو امام علی (ع) می ایستد تا مردمی را که ناخودآگاه از روی تعصب حرکت می کنند آگاهی ببخشد.
#تعصب نسبت به #مکارم_اخلاقی
🌹امام علی (ع) به بیان بعضی از مضامین #تعصب_مثبت می پردازد و می فرماید: «پس تعصب بورزید برای صفت های نیکو – که همان مکارم اخلاقی هستند.
#مکارم_اخلاقی یک عنوان اسلامی بزرگی است که رسول خدا (ص) دربارۀ آن می فرماید: «بعثت لاتمم مکارم الاخلاق» پس پیامبر ما حضرت محمد (ص) به عنوان خاتم پیامبران و رسالت ها آمده است که بر روند تاریخی نظام اخلاقی که از زمان حضرت ابراهیم (ع) آغاز شده بود، مهر پایان بزند. چرا که هر پیامبری طبق نیازهای جامعه خود عناوین جدیدی را مطرح می کند و حضرت محمد (ص) نیز مکارم اخلاقی را تکمیل کرد و مردم را واداشت که در پرتو نظام اخلاقی اسلام که تمام عرصه های فردی و اجتماعی و امنیتی و اقتصادی و سیاسی آنان را دربرمی گیرد زندگی کنند.
🌹امام صادق (ع) می فرماید: «مکارم ده تا هستند، پس اگر می توانی در تو باشد پس اینگونه باش. چرا که در مرد می باشد ولی در فرزندش نمی باشد.» چرا که این فرزندان ممکن است به اخلاق نیک و مثبت پدر و مادر خویش روی نیاورند «و در فرزندش است و در پدرش نیست و در بنده است و در آزاد نیست. گفته شد: این مکارم کدامند؟ فرمود: #راستی با #مردم و #راستگویی و #بازگرداندن_امانت»
🎙از سخنراني "نگاه اسلام به تعصب" مرحوم علامه محمدحسين فضل الله
ادامه دارد
کانالِ قرآنپویان
تدبر در قرآن ،تفقه در دين
┏━━🌹💠🌹━━┓
🆔@quranpuyan
┗━━🌹💠🌹━━┛