✡ عهد عتیق، عهد جدید، عهد مصور (٧)
💥 هویّت یهودی سوپرمن
🔸 ١. حضرت موسی (ع)
1⃣ پیرامون نماد روی سینهٔ #سوپرمن نیز بحثهایی بین محققین وجود دارد.
2⃣ در فیلم #مرد_پولادین (Man of Steel) محصول سال ٢٠١٣، هنگامیکه لوئیس لِین از سوپرمن در مورد معنی S روی لباسش میپرسد، سوپرمن توضیح میدهد که این نماد، یک S نیست بلکه در سرزمین او (کریپتون) بهمعنی #امید (Hope) است و همچنین زمانی که کال-اِل با پدر خود در فضاپیما ملاقات میکند، پدرش این نماد را نماد «خاندان اِل» نیز معرفی میکند.
3⃣ برخی محققین، نماد روی سینهٔ سوپرمن را با حرف «لام» در زبان عبری (ל) که «لامِد» نامیده میشود، مقایسه کرده و آن را #نماد_ماندگار_یهودی نامیدهاند.
4⃣ با کنار هم قرار دادن این دو مطلب (معنی «امید» دادن این نماد و تشابه این نماد با حرف لامِ عبری)، این فرضیه در ذهن ایجاد میشود که ممکن است لغت «امید» در #زبان_عبری با حرف لام شروع شود. در کمال ناباوری، همینطور است و #امید_داشتن (To Hope) در زبان عبری، לְקַווֹת (lekavot) میباشد که با حرف لامِد عبری شروع شده است.
✍ نویسنده: علی حامدین
✅ اندیشکده مطالعات یهود
✡ عهد عتیق، عهد جدید، عهد مصور (۶)
💥 هویّت یهودی سوپرمن
🔸 ١. حضرت موسی (ع)
1⃣ از جمله موضوعاتی که اکثراً محققان در مطالعهٔ دینی پیرامون #سوپرمن به آن میپردازند و برای #یهودیبودن و بالاخص، موسیگونه بودن سوپرمن به آن استناد میکنند، نام کریپتونی سوپرمن یا همان کال-اِل است.
2⃣ نام Kal-EL از دو بخش تشکیل شده که هردو نیز ریشهٔ عبری دارند. Kal یا קל بهمعنی آسان (Easy) یا سبک (light) است؛ اما نکتهٔ مهم اینجاست که باید بهیاد داشته باشیم که با لهجهٔ سازندگان در آن زمان، Kal بهصورت Kol یا קול بهمعنی #صدا (Voice) خوانده شده است. EL نیز پسوندی است که از نام #خدا در زبان عبری אלוהים (Elohim) گرفته شده است؛ این پسوند را در اسامی #یهودی بهوفور مشاهده کردهایم؛ مانند: Dani-el ،Samu-el ،Gavri-el ،Immanu-el ،Isra-el و…
3⃣ حاصل این ترکیب Kol-EL بهصورت קול-אל میباشد که بهمعنی #صدای_خدا (Voice of GOD) است و ترکیب نزدیک به آن در فرهنگ اسلامی، #کلیمالله میباشد که لقب حضرت موسی (ع) است.
4⃣ چندان بیراه نیست اگر در اینجا به ریشهٔ لغت Hero نیز اشارهای بکنیم. گفته میشود که ریشهٔ این لغت در زبان عبری، لغت גִּבּוׄר (gibbor) میباشد که بهمعنی #توانا (Mighty) یا #قوی (Strong) است، و بهطور کلی معنی #فرد_قدرتمند (Strong person) را میدهد. همچنین معادل عربی این لغت عبری، «جَبّار» است.
✍ نویسنده: علی حامدین
✅ اندیشکده مطالعات یهود
✡ عهد عتیق، عهد جدید، عهد مصور (۴)
💥 هویّت یهودی سوپرمن
🔸 ١. حضرت موسی (ع)
✍ «سفر سوپرمن، داستان [حضرت] موسی را به دقت منعکس میکند»
📚 از کتاب «Up, Up, and Oy Vey»، نوشتهٔ حاخام سیمچا واینستین
1⃣ حاخام #سیمچا_واینستین، مشهور به «حاخام کتابهای مصور»، از جمله کسانی است که بهطور گسترده به بررسی ارتباط بین #یهودیان و #ابرقهرمانها پرداخته است.
2⃣ او اشاره میکند که بین داستان #سوپرمن و #حضرت_موسی (ع) توازی شگفتانگیزی وجود دارد.
3⃣ بیایید داستان سوپرمن و حضرت موسی (ع) را در کنار هم بخوانیم:
👈 هردو شخصیت از جامعهای آمدهاند که در آستانهٔ فاجعهای است که آن “نابودی” میباشد. اهالی کریپتون در خطر انفجار سیارهشان هستند و بردگان عبرانی (یهودی) با نسلکشی فرعون روبهرو هستند؛
👈 آخرین فرزند کریپتون که بهدلیل نزدیکبودن انفجار سیارهای در آستانهٔ مرگ است، توسط والدینش در یک فضاپیمای کوچک قرار داده شده و به زمین فرستاده می شود؛ موسای کوچک در سبدی از نِی گذاشته شده و در نیل رها میشود؛
👈 فضاپیما داخل یک مزرعهٔ ذرت فرود میآید؛ سبد به قصر فرعون میرسد؛ خانوادهٔ کِنت، کال-اِل (سوپرمن) را به فرزندی گرفته و او را در مزرعهٔ خود بزرگ میکنند؛ موسی در قصر فرعون رشد میکند؛
👈 موسی و کال-اِل، هردو در فرهنگی بیگانه رشد میکنند؛ کال-اِل بهعنوان پسرِ کشاورز فقیر (و در آینده بهعنوان خبرنگار) زندگی کرده و هویّت واقعی خود را مخفی میکند؛ موسی بهعنوان یک شاهزاده زندگی کرده و هویّت حقیقی (یهودی بودن)اش را مخفی نگه میدارد؛
👈 در ادامه، کال-اِل تبدیل به منجی بشریت میشود؛ موسی نیز تبدیل به منجی یهودیان میشود.
✍ نویسنده: علی حامدین
✅ اندیشکده مطالعات یهود
✡ عهد عتیق، عهد جدید، عهد مصور (۵)
💥 هویّت یهودی سوپرمن
🔸 ١. حضرت موسی (ع)
1⃣ همانطور که در مقایسهٔ فوق مشاهده کردید، تطابق نعل به نعل بین این دو روایت، بیانگر آن است که هیچ تصادفی در کار نبوده است.
2⃣ در همین راستا، #نیکلاس_پامفری، استادیار مطالعات دینی در دانشگاه بِیکِر، در کتاب خود چند علت را برای #یهودیبودن سوپرمن ذکر میکند که یکی از آنها، همین است که پسزمینهٔ داستان #سوپرمن، توازی غیرقابل انکاری با روایت زندگی حضرت موسی (ع) دارد.
3⃣ بهعنوان یک مورد جالب، از ٢٢ سپتامبر ٢٠١۴ تا ٢٨ فوریه ٢٠١۵، «موزهٔ معبد اسرائیل» در شهر ممفیسِ ایالتِ تِنِسی آمریکا، یک عنوان نمایشگاهی را به نمایش گذاشت:
👉 Superman: The Jewish Roots of America’s Superhero
👈 «سوپرمن: ریشههای یهودی ابرقهرمان آمریکا»
4⃣ بخشی از توضیحات نمایشگاه بیان میداشت:
👈 «برای سیگل و شوستر، گریختن کال-اِل به زمین، داستان #یهودیان و مهاجرت آنها از مصر است.»
✍ نویسنده: علی حامدین
✅ اندیشکده مطالعات یهود
✡ عهد عتیق، عهد جدید، عهد مصور (٣)
💥 بخش اول: سوپرمن، یک یهودی تمام عیار
1⃣ «همهٔ آنها #یهودی هستند، ابرقهرمانها. #سوپرمن، شما فکر نمیکنید یهودی است؟ از سرزمینی قدیمی میآید (مهاجرت میکند)، آنگونه نام خود را عوض میکند. کلارک کنت؛ فقط یک یهودی اینگونه اسم برای خود برمیگزیند»
🔸 مایکل چابون، نویسندهٔ یهودی رمان ماجراهای شگفتانگیز کاوالیر و کلی
2⃣ با مطالعهٔ شخصیت سوپرمن درمییابیم که دالهای انکارناپذیری مبنی بر یهودیبودن سوپرمن و تطابق شخصیت او با شخصیتهای مشهور #بنیاسرائیل وجود دارد!
3⃣ در خوشبینانهترین حالت میتوان اینگونه در نظر گرفت که دو جوان یهودی، بدون قصد، و تنها بهصورت ناخودآگاه، فرهنگ و هویّت خود را در این شخصیت دمیدهاند (که البته با توجه به شواهدی که در ادامه ذکر خواهد شد، ناخودآگاه بودن آن بسیار غیرمنطقی بهنظر میرسد).
4⃣ در چکیدهٔ پشت جلد کتاب «Is superman circumcised?» نوشتهٔ «روی شوارتز»، میخوانیم:
👈 «آنها [سیگل و شوستر] اصلِ داستانِ شخصیت خود [سوپرمن] را برپایهٔ [حضرت] #موسی، قدرت او را بر اساس #سامسون، مأموریت او را بر اساس #گولم و هویّت مخفی او را بر اساس خودشان پیریزی کردند.»
5⃣ بر همین اساس، ما نیز در ادامه، #هویّت_یهودی سوپرمن را بر مبنای همین چهار محور مورد بررسی قرار میدهیم:
✍ نویسنده: علی حامدین
✅ اندیشکده مطالعات یهود
✡ عهد عتیق، عهد جدید، عهد مصور (١٠)
💥 هویّت یهودی سوپرمن
🔸 ٢. سامسون (Samson)
🔸 در بسیاری از شمارههای #سوپرمن تصاویری وجود دارد که یادآور #سامسون بوده و باعث میشود خوانندگان بین آندو، بهطور جدّی ارتباط برقرار کنند:
1⃣ جلد اکشن کمیکز ٢٧، سوپرمن را در حال مبارزه با یک #شیر به نمایش میگذارد:
📚 «اینک شیری جوان بر او (سامسون) بغرّید و روح یَهُوَه بر او مستقر شده و آن را درید بهطوری که بزغالهای دریده شود و چیزی در دستش نبود»
2⃣ جلد سوپرمن ۴، سوپرمن را در حال پایین کشیدن ستونهای یک ساختمان و فرار مردم، نشان میدهد:
📚 «آنگاه سامسون بر دو ستون وسطی که تمام خانه بر آنها قرار داشت با دو دست خود فشار آورد و گفت: “بگذار با فلسطینیان بمیرم.” بعد با تمام قدرت، دو ستون را از جا کَند و سقف خانه بر سر بزرگان فلسطینی و همهی کسانی که در آنجا بودند، افتاد»
3⃣ بهعنوان شفافترین مورد، در سوپرمن گیرل فرند، لوئیس لین ٩٨، موهای سوپرمن توسط لوئیس بریده میشود:
👈 لوئیس: میبینی سوپرمن؟ با این قیچی جادویی، من حتی میتوانم موهای آسیبناپذیر تو را بِبُرم!
👈 سوپرمن: لوئیس… نه! تو مرا فریب دادهای، دقیقاً همانطور که #دلیله، سامسون را فریب داد! تو قدرت مرا دزدیدی!
📚 و او [سامسون] را بر زانوهای خود خوابانیده، کسی را طلبید و هفت گیسوی سرش را تراشید. پس به ذلیل نمودن او شروع کرد و قوّتش از او برفت.»
🔸 «نیکلاس پامفری» اشاره میکند:
👈 #سوپرمن_یهودی نظریهٔ متداولی است، اما چرا؟ این کاملاً امکانپذیر است که سیگل و شوسترِ [یهودی] با علاقه به داستانهای علمی-تخیلی، شخصیت را بدون تاثیرپذیری بیش از حد از کتاب مقدس، توسعه داده باشند؛ [اما] برخی اظهار داشتهاند که باید تاثیرگذاری کتاب مقدس وجود داشته باشد... متداولترین تفسیر این است که سیگل و شوستر تنها به موسی فکر نکرده بودند… ما میدانیم آنها به [سایر بخشهای] کتاب مقدس نیز بهدلیل تأثیری آشکار از سامسون، نگاهی داشتهاند.
✍ نویسنده: علی حامدین
✅ اندیشکده مطالعات یهود:
👉 @jscenter
✡ عهد عتیق، عهد جدید، عهد مصور (٩)
💥 هویّت یهودی سوپرمن
🔸 ٢. سامسون (Samson)
1⃣ براساس مطالعات مبتنی بر سنت در مورد #سیگل و #شوستر بهعنوان نویسندگان #یهودی، آنها بیشترین الهام را از شخصیت «سامسون» گرفتهاند.
2⃣ به اینصورت که سوپرمن، ترکیبی از حضرت موسی (ع) و سامسون را به نمایش میگذارد؛ سامسون به او قدرت میدهد و حضرت موسی (ع) میل به نجات مردم را.
🔸 در ادامه، به تشابهات موجود بین داستان #سوپرمن و #سامسون میپردازیم.
3⃣ اسم سامسون در عبری بهصورت «شامشون» است که ریشهٔ آن שמש (shemesh) بهمعنی «خورشید» بوده و معنی این اسم، #مرد_خورشید (Man of The Sun) میباشد. در داستان سوپرمن نیز، او قدرت خود را از #خورشید میگیرد؛ اگر موهای سامسون بریده شود، او قدرت خود را موقتاً از دست میدهد و سوپرمن نیز وقتی با «کریپتونایت» مواجه میشود، قدرت خود را موقتاً از دست میدهد.
4⃣ مادر سامسون همانند بسیاری از بانوان در کتاب مقدس، نازا بوده و نمیتوانست فرزنددار شود؛ داستان سوپرمن و خانوادهٔ کنت، از این منظر به داستان سامسون شباهت زیادی دارد.
5⃣ «استفان اسکلتون» اظهار میکند:
👈 «براساس سیمای اصلی او [مارتا کِنت، مادرخوانده کال-اِل] بهعنوان یک خانم مسن -تصویر سنتی مارتا کنت- سایر توازیهای «کتاب مقدس»گونه نیز برای مارتا بهکار برده شده است. [روایت] زنان نازایی که به آنها از طرف خدا بچه داده میشود، یک موضوع برجسته در کتاب مقدس است… در Superman: The movie، زمانیکه مارتا و شوهرش، پسر را پیدا میکنند، مارتا اقرار میکند: “همهٔ این سالها به همان اندازه که خوشحال بودیم، دعا کردم و دعا کردم که خداوند مهربان صلاح بداند و فرزندی به ما بدهد.” او این ورود معجزهآساِ[ی کودک] از آسمانها را بهعنوان پاسخی در برابر دعاهایش تعبیر میکند.»
✍ نویسنده: علی حامدین
✅ اندیشکده مطالعات یهود:
👉 @jscenter
✡ #عهدعتیق ،#عهدجدید ،#عهدمصور (١٢)
💥 هویّت یهودی سوپرمن
🔸 ٣. گولِم (Golem)
1⃣ #سوپرمن نسخهای بهروز و مدرن از #گولم است که میتوان دلیل اصلی خلق آن را، نیاز یهودیان به یک #منجی معرفی کرد.
2⃣ در همین راستا، #ویل_آیزنر طراح یهودی-آمریکایی کتابهای مصور، سوپرمن را بهعنوان بخشی از سنّت یهودی و کسی که از فرزندان گولم افسانهای است، در نظر میگیرد.
3⃣ #یهودیان به یک #قهرمان نیاز داشتند. به کسی که بتواند از آنها در برابر یک نیروی تقریباً شکستناپذیر محافظت کند؛ بنابراین سیگل و شوستر، یک قهرمان شکستناپذیر خلق کردند.
4⃣ «مردخای ریچلر»، نویسندهٔ یهودی-کانادایی، در سال ١٩۶٨ طیّ مقالهای حتی تا آنجا پیش میرود که ادعا میکند عصر طلایی ابرقهرمانها برای خوانندگانِ جوانِ یهودیشان، مانند یک گولم بوده است:
5⃣✍ «آنها [جنتیلها = غیریهودیان] شکستناپذیر و غالب بودند، در حالیکه ما ضعیف، تیرهبخت و شکستخورده بودیم.»
✍ نویسنده: علی حامدین
✅ منبع:اندیشکده مطالعات یهود
✡ #عهدعتیق ،#عهدجدید ،#عهدمصور (١٣)
💥 هویّت یهودی سوپرمن
🔸 ٣. گولِم (Golem)
1⃣ حاخام واینستین به یک مورد مشهود از ارتباط #گولم با #سوپرمن در شمارهٔ ٨١ سوپرمن اشاره میکند:
👈 به کلارک کنتِ (سوپرمن) خبرنگار، مأموریتی برای دریافت اطلاعات واقعی در مورد اشغال لهستان توسط #نازیها داده میشود. در لهستان، او شاهد وحشیگری نازیها است، اما نگران است تبدیل شدنش به سوپرمن برای جلوگیری از آن، موجب بدتر شدن اوضاع شود. بنابراین کلارک مجبور میشود به #یهودیان رنجور بپیوندد. او با دو پسر جوان به نامهای موشه و باروخ دوست میشود و به آنها در کاری بسیار وحشتناک کمک میکند؛ آنها مجبور میشوند یک گور دستهجمعی را با اجساد قربانیان #یهودی پر کنند. موشه و باروخ، کلارک را به خانهٔ خود دعوت میکنند و بعد از خوردن شامی محقر، باروخ شروع به طراحی روی یک کاغذ قهوهایرنگ میکند. سپس کلارک میپرسد: «شما پسرا دارین چیکار میکنین؟»
موشه: «باروخ دوباره فرشته [نجات] ما رو میکشه! من داستانها رو میسازم و اون تصاویر رو»!
بعد، پدربزرگ باروخ میگوید: «اون بیشتر شبیه یک گولمه تا یک فرشته»
کلارک: «یک گولم؟»
پدربزرگ: «…گولم مجسمهای بود تا وقتی که نام مکتوب خدا در دهان اون قرار گرفت، زنده شد. اون به موجودی نیرومند و ترسناک تبدیل میشه که دشمنان رو دور کرده و مردم رو نجات میده»
2⃣ موشه و باروخ در این شماره، بهوضوح استعارههایی برای سیگل و شوستر هستند؛ همچون سیگل، موشه داستان قهرمان را مینویسد و همچون شوستر، باروخ طراحی آن را انجام میدهد و همانطور که حدس میزنید، طرحی که روی کاغذ ترسیم شده است، بیشک نزدیکترین طراحی به خود سوپرمن است.
3⃣ این بخش از داستان همچنین به عامل مشترک خلقت سوپرمن و گولم اشارهی مستقیم دارد: #نیاز_به_نجات؛ چیزی باعث میشود سوپرمن از فرزندان گولم محسوب شود.
4⃣ اینگونه الهامگرفتن خالقان کتابهای مصور، در آثار دیگری نیز مشاهده شده است. برای مثال، #مایکل_چابون در رمانش بهنام «ماجراهای شگفتانگیز کاوالیر و کلی» که بهخاطر برقراری ارتباط بین سنّت یهودی و ابرقهرمانها و همچنین تسلسل تاریخی آن که به جنگ جهانی دوم و #هولوکاست میرسد، در سال ٢٠٠١ برنده #جایزه_پولیتزر شده، به این مسأله پرداخته است.
5⃣ چابون نیز اشاره میکند که شباهتی بین سوپرمن سیگل و شوستر و گولم وجود دارد... و پیشگامان یهودی کتابهای مصور مانند سیگل و شوستر، تحت تاثیر گولم بودهاند.
✍ نویسنده: علی حامدین
✅ منبع:اندیشکده مطالعات یهود
📆 تقویم روزانه
🌺 امروز : شنبه
🌞 ٨ بهمن ۱۴٠١ هجریشمسی
☪️ ۶ رجب ۱۴۴۴ هجریقمری
✝️ ٢٨ ژانویه ۲۰٢٣ میلادی
🕎 ۶ شِواط ۵۷۸٣ عبری
🌍 مناسبتهای شمسی
✍ مرگ #سیدحسن_تقیزاده، استاد اعظم فراماسونری، عاقد پيمان دارسی و از عوامل اصلی مبارزه با ديانت در نهضت مشروطه (١٣۴٨ش)
🌍 مناسبتهای میلادی
✍ مرگ #جری_سیگل خالق یهودی شخصیت #سوپرمن (١٩٩۶م)
📚 بیشتر بدانیم:
📖 عهد عتیق، عهد جدید، عهد مصور
👉 https://jscenter.ir/jews-and-the-media/jews-and-myth/15064
👉 https://jscenter.ir/jews-and-the-media/jews-and-myth/15670
🗓 تذکر ضروری: این تقویم تنها به ذکر مناسبتهای مرتبط با #یهود میپردازد.
💳 فعالیت اندیشکدهٔ مطالعات یهود خصوصی بوده و تنها از طریق #کمکهای_مردمی حمایت میشود. شما هم اگر به حمایت مالی از اندیشکده علاقهمند هستید، از طریق شمارهٔ کارتی که در قسمت توضیحات کانال اعلام شده، اقدام نمایید.
💎 صفحات رسمی اندیشکدهٔ مطالعات یهود:
👉 https://zil.ink/jscenter
✅ اندیشکده مطالعات یهود:
🇮🇷👉 @jscenter
✡️ سوپر هیروها آمریکا را به خود آوردند!
💥 چرا «یهودیان مهاجر» سوپر هیروها را خلق کردند؟
1⃣ روزنامهٔ اسرائیلی #هاآرتص در سال ۲۰۰۹ دربارهٔ نقش یهودیان در کتابهای مصور (کمیک بوک) و فوق قهرمانها (سوپر هیروها) مطلبی پژوهشی به چاپ رساند که در آن به #ایدئولوژیک بودن این قهرمانها و ارتباط آنها با #آرمانهای_صهیونی اشاره داشت.
2⃣ در آن مطلب آمده بود:
👈 «هیچیک از این قهرمانها چهرهٔ یهودی ندارند، ولی خُلق و خو و اعتقادات خالقان یهودیِ خود را به ارث بردهاند».
3⃣ در همان زمان مجلهٔ تخصصی «Mad Magazin» از نشریات معروف کارتونی در غرب، نوشت:
✍ «یهودیان در طراحی شخصیتهای #سوپرمن، #اسپایدرمن، #هالک، #بتمن و #کاپیتان_آمریکا، نقش کلیدی داشتند. کارتونیستها اغلب #یهودیان_مهاجر بودند و این کارتونها در واقع آرزوهای آنان را به نمایش میگذاردند».
4⃣ اما این آرزوهایی که یهودیان مهاجر به آمریکا در سر داشتند، چه بودند که برای نمایش آنها، اقدام به تولید داستان و کارتون و فیلم و انیمشین از شخصیتهای خیالی در حد و قواره #سوپر_هیروها یا فوق قهرمانها کردند؟
5⃣ روزنامهٔ «هاآرتص» در همان مطلب، این سؤال را با یک جملهٔ کلیدی پاسخ داد:
👈 «تلاش برای بازگرداندن آمریکا به مسیر اصلی خود».
6⃣ اما آن #مسیر_اصلی چه بود که خالقان فوق قهرمانها یا سوپر هیروها یعنی همان یهودیان مهاجر، سعی داشتند با فیلمها و داستانها و کارتونهای خود، آمریکا را به آن بازگردانند؟
✍️ نویسنده: سعید مستغاثی
✅ اندیشکدهٔ مطالعات یهود:
🇮🇷👉 @jscenter
📆 تقویم روزانه
🌺 امروز : سهشنبه
🌞 ٩ بهمن ۱۴٠٣ هجریشمسی
☪️ ٢٧ رجب ۱۴۴۶ هجریقمری
✝️ ٢٨ ژانویه ۲۰٢۵ میلادی
🕎 ٢٨ طِوِت (طِبِت) ۵۷۸۵ عبری
🌍 مناسبتهای قمری
✍🌺 #مبعث رسولخدا حضرت محمد بن عبدالله (ص) (١٣سال قبل از هجرت)
📚 بیشتر بدانیم:
📖 یهود و عصر بعثت
👉 https://jscenter.ir/judaism-and-islam/jewish-intrigue/3579
🌍 مناسبتهای میلادی
✍ مرگ #جری_سیگل خالق یهودی شخصیت #سوپرمن (١٩٩۶م)
📚 بیشتر بدانیم:
📖 عهد عتیق، عهد جدید، عهد مصور
👉 https://jscenter.ir/jews-and-the-media/jews-and-myth/15064
👉 https://jscenter.ir/jews-and-the-media/jews-and-myth/15670
🗓 تذکّر ضروری: این تقویم، تنها به ذکر مناسبتهای مرتبط با #یهود میپردازد.
💳 «اندیشکده» تنها با #کمکهای_مردمی اداره میشود. برای این منظور، شمارهٔ کارتی در قسمت توضیحات کانال اعلام شدهاست.
💎 صفحاترسمیاندیشکدهٔمطالعاتیهود:
👉 https://zil.ink/jscenter
✅ اندیشکدهٔ مطالعات یهود:
🇮🇷👉 @jscenter