📖 #سلسله_درسهای_نهج_البلاغه جلسه سوم شرح نامه ۵۳ / ۱۴۰۱/۰۳/۲۰ جشن ولادت امام رضا(ع) 💥هیات راه فاطمه(س) قم #بخش_اول ✔️فراز دوم نامه (ثم اعلم یا مالک...فیما احبت او کرهت)/ افکار عمومی! ▫️ موقعیت این فراز بین فرازهای قبل و بعد: این فراز بعد از فراز اول (که مربوط به سیاست نفس بود) و قبل از فراز سوم (که اخلاق رهبری) است قرار دارد و مشحون به جملاتی در سیاست نفس (مثل: فاَملک هواک...) هم هست. • ترجمه فراز: "آگاه باش ای مالک که تو را به شهرهایی فرستادم که پیش از تو حاکمانی در آن به عدالت و ستم فرمانروایی کردند، و مردم در کارهایت می نگرند(وَ اَنَّ الناسَ یَنظُرونَ من اُمورک)همان گونه که تو خود در کارهای حاکمانِ پیش از خود می نگریسته ای، و آنچه تو در حق آنان می گفتی درباره تو خواهند گفت. صالحان را فقط از آنچه خداوند درباره ایشان بر زبان مردم جاری می کند می توان شناخت (اِنَّما یُستَدَلُّ عَلی الصَالِحینَ بِمَا یُجرِیَ اللهُ لَهُم عَلی اَلسُنِ عبادِه) پس باید دوست داشتنی ترین اندوخته ها در نزد تو عمل صالح باشد. بنابراین زمام هوا و هوست را به دست بگیر و بر نفس خود در آنچه برای تو حلال نیست، بخل بورز، که بخل ورزیدن بر خود همان انصاف دادن از خود است در آنچه دوست دارد یا نمی پسندد". ❓بین فرازهای سیاست نفس و اخلاق رهبری، یکبار سخن از نظارت مردم و زبان الهی بودن آنها در قضاوتشان درباره حکمران چه موقعیتی دارد؟! ❗️موقعیت اثباتی و اکتشافی! آن سجایا در سیاست نفس و خُلق حاکم "یک چیدمان و یک ثبوت" است، قضاوت همگانی درباره عادل یا جائر بودن حاکم، "یک کاشفیت از آن خصائص" و "یک طریق اثباتی برای آن ثبوت" هست؛ که حکیم مطلق(امیرالمومنین) در جای مناسب از این #منشور_حکمرانی تعبیه کرده است. ▫️ ۴نکته مهم حکمرانی در این فراز: 1⃣ مردم دلالت گر بر عدل و جور حکومت اند. • اصل و ریشه ی فروعات حکمرانی دست آخر به عدل یا جور می رسد. به تعبیر دیگر قضیه بدیهی در مسائل عقل عملی، "حُسن عدالت و قُبح ظلم" است. لذا حضرت امیر(ع) دولت های سابق را به وصف عدل و جور توصیف کرد نه کارآمد و غیر کارآمد، مردم دار یا خشن و... چون بازگشت اینها هم به عدل و جور است (مثلا کارآمدی برای امور مردم یا دستگاه سلطنت؟ اولی عدالت و دومی جور است) • این عدالت و جور، فطری بشر است. از "آراء محموده"، "تطابق علیه آراء العقلاء" است. از اینرو مردم خوب آنرا می شناسند؛ مجموع سیاستها و احکام و اجرای دولتی به عدالت انجامید یا جور و تبعیض؟ چیز پنهانی بر مردم نیست. • در غرر الحکم فرمود: "دلهای رعیت خزینه های حاکمان است پس هرچه از عدالت و جور در آن ودیعه بگذارند را خواهند یافت"(شرح ابن ابی الحدید ج۱۱ص۹۴) ⬅️ پس مردم دلالت گران بر حاکمان در عدالت و جور اند. 2⃣ تنها دلالت گر مردمند! با وجودی که می دانیم راه دیگری مثل وحی و بیان معصوم هم برای قضاوتِ عدالت و جور حاکم هست اما حضرت امیر(ع) با حصر(اِنَّما) تنها استدلال گر و دلالت گر بر صالحان را مردم می شمارد. چون این راه عمومی و همیشه در دسترس است (و اصلا بیانات دیگر هم ارشادی است به همین حکم وجدانی مردم) ⚠️ ممکن است برخی از ملزومات و فروعات عدالت، نظری و اختلافی باشد. همه بدیهی نیست(مثلا برای عادلانه بودن ارث و دیه در زن و مرد باید استدلال کرد) لذا عامه مردم نمی توانند نظر تعیینی دهند؛ برخی سیاستها و قوانین حکومت اینگونه اند! ❗️این نکته درستی است اما فروعات و تصمیمات منسجم است و سرجمع آثاری بار می آورد، قضاوت مردم در آنجا اشتباه نیست. 🔅 بیان آیت الله خامنه ای درباره این فراز: ایشان این فراز(انما یستدل علی الصالحین...) را با قید یاد شده معنا می کنند: "مردم در قضاوت های جمع بندی شده خودشان، یک قضاوتی درباره کسی یا کسانی دارند. این قضاوت افکار عمومیِ مردم نشان دهنده واقعیت است. نه اینکه مردم در همه جا اشتباه نمی کنند، چرا، اشتباهاتی هم ممکن است پیش بیاید اما آنچه در مجموع به صورت جمع بندی باقی می ماند، قضاوت درستی است بیان امیر المومنین این است. چون بالاخره ماچند روزی هستیم، سرو صدایی می کنیم، کاری می کنیم، چیزی می گوییم، می رویم. در همان لحظه ممکن است امکان قضاوت کافی نباشد اما بعد که مردم درباره ما فکر کردند، رفتند کارهای مارا دیدند، اثر کارهای ما را دیدند، نتایجش را ملاحظه کردند آنوقت به قضاوتی می رسند آن قضاوت، قضاوت درستی است فرمایش امیرالمومنین این است"(۹۴/۴/۲۳). - گاهی سیاستها نمونه مشابه دارد که وضع قبلی روشن شده، مردم در این سیاست قضاوت روشن و درست دارند! 🔴 به کانال هیئت بپیوندید👇 🌐 @rah_fatemeh