اراده تشریعی خدا، وابسته به اراده ما
#آیت_الله_جوادی_آملی
#جوادی_آملی
#اراده_الهی
#تکوین
#تشریع
🔅تفسیر و قرآن پژوهشی
@rahighemakhtoom
#یک_نکته_از_این_معنی
#پرسش
📌هماهنگی نظام #تکوین و #تشریع
🔹جايگاه نظم در آفرينش جهان و ارتباط موجودات با همديگر خصوصاً آسمانها و زمين و گردش شب و روز آشكار است، جهان تكوين صفحاتي منظم از اراده الهي است.
🔹هماهنگي در نظام تكوين وجود نظم را در نظام تشريع ضروري ميسازد. با اندك دقتي در دستورات دين اين هماهنگي جلوهگر ميشود كه نظم در عبادات (مثل نمازها) از جمله آنهاست.
امام علي ـ عليه السّلام ـ در آخرين لحظات حيات خود در وصيتي دلسوزانه همه را به نظم در امور فرا ميخواند.
🔹 آيات الهي قرآن كه به صورت مكتوب فراروي بشريت نهاده شده، از اين قاعده همگاني، يعني «نظم پذيري» مستثني نيستند. لذا خداي سبحان دستور به تلاوت قرآن به صورت ترتيل ميدهد: «و رتّل القرآن ترتيلاً» يعني كلمات قرآن را منظم، منسجم و هماهنگ بخوان. بدون اينكه حرفهاي آن مبهم باشد. يا اينكه بين كلمات فاصله بيندازي تا آنها را از انتظام و انسجام بازداشته و جدا كند. بايد نظم ظاهريش مانند: انتظام معنوي آن محفوظ بماند.
🔹براي بيان اين نظم در تلاوت از واژه ترتيل استفاده ميشود، زيرا واژه ترتيل از ماده رَتَل (بر وزن قمر) به معني منظم بودن و مرتب بودن است. لذا كسي كه دندانهايش خوب و منظم و مرتب باشد، عرب به او «رَتَل الاسنان» ميگويد. از اين جهت ترتيل به معني پي در پي آوردن سخنان يا آيات روي نظام و حساب ميباشد.
🔹لذا آيات قرآن گر چه با فاصله و در مدت ۲۳ سال نازل شده، امّا اين نزول #تدريجي نيز روي نظم و حساب و برنامه بوده، به گونهاي كه در افكار رسوخ كند و دلها را مجذوب خود سازد.
🔹در تفسير #مجمع_البيان از پيامبر نقل شده كه به ابن عباس فرمود: «اذا قرأت القرآنَ فرتّله ترتيلاً» هنگامي كه قرآن مي خواني آن را با ترتيل بخوان، ابن عباس ميگويد پرسيدم ترتيل چيست؟ پيامبر ـ صلّي اللّه عليه و آله و سلم ـ فرمود: «بينه تبييناً و لا تنثره نثر الدغل (الرمل) و لا تهذه هذا الشعر قفوا عند عجائبه و حركّوا به القلوب و لا يكوننّ همّ احدكم آخر السورة: حروف و كلمات آن را كاملاً روشن ادا كن، نه همچون خرماي خشكيده (يا ذرات شن) آن را پراكنده كن، نه آن را همچون شعر پشت سر هم بخوان، به هنگام برخورد با عجائب قرآن توقف كنيد و بينديشيد و دلها را با آن تكان دهيد و هرگز نبايد همت شما اين باشد كه به سرعت سوره را به پايان رسانيد.»
🔹بنابراين همانگونه كه قرآن منظم نازل شده، بايد منظم تلاوت شود و اين نظم در تلاوت از تلاوت به صورت ترتيل استفاده ميشود. خداوند به ما توفيق تلاوت با تدبر به صورت ترتيل و عمل به دستورات اين كتاب حيات بخش آسماني را عطا فرمايد.
📚معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
۱. تفسير نمونه، آيت الله مكارم شيرازي، ج ۱۵.
۲. تفسير موضوعي قرآن كريم، آيت الله جوادي آملي، ج ۹.
۳. تفسير موضوعي قرآن كريم، آيت الله جوادي آملي، ج ۱.
۴. پژوهشي پيرامون تدبر در قرآن، دكتر نقي پور فرد.
📎مدرسه تفسير و علوم قرآنی
@rahighemakhtoom
🎇 #احباط ،نابودی کار نیک (قسمت اول)
⚡️از آیات قرآن استفاده میشود که برخی از گناهان ، مایة احباط و باطل شدن اعمال پاک و نیک پیشین میشود . از جمله:
☑️ ارتداد پس از اسلام
هرگاه مؤمن پس از مدتی راه #ارتداد در پیش گیرد، ایمان و عمل صالح او نزد خدا بی ارزش میشود :
«وَ مَنْ یَرْتَدِِدْ مِنْکُمْ عَنْ دِینِهِ فَیَمُتْ وَ هُوَ کافِرٌ فَاُولئِکَ حَبِطَتْ اَعْمالهُمْ فِی الدُّنیا و الآخِرَهِ وَ اُولئِکَ اَصْحابُ النّارِ هُمْ فیها خالِدُونَ» بقره/217
[هرکدام از شما از دین حق خود بازگردد، و کافر بمیرد، اعمال آنان در دنیا و آخرت باطل گردیده و از دوزخیانند که در آن جاودانه هستند.]
☑️ شرک ورزی
از بیانی که درباره ارتداد انجام گرفت، تکلیف شرک نیز روشن میگردد.
«ما کانَ لِلْمُشْرِکینَ اَنْ یَعْمُرُوا مَساجِدَ اللهِ شاهِدِینَ عَلی اَنْفُسِهِمْ بِالْکُفْرِ اُولئِکَ حَبِطَتْ اَعْمالُهُمْ وَ فی النار هُمْ خالِدُونَ» توبه/17.
[بر مشرکان نیست که مساجد خدا را تعمیر کنند، در حالی که بر کفر خود گواهی میدهند آنان کسانی هستند که اعمال آنها باطل گردیده و در آتش جاودانه هستند.]
این دو آیه ٍگواه بر این است که پذیرش اعمال #صالح مشروط بر این است که عامل به هنگام عمل، #موحد بوده و یا پس از عمل از آئین حق به کفر بازنگردد.
☑️ناخوشایندی از دستورات خدا
#ناخوشایندی از دستورات خدا موجب #حبط اعمال شایسته میگردد، چنانکه میفرماید:
«وَ الَّذِینَ کَفَرُوا فَتَعْساًلَهُمْ وَ اَضَلَّ اَعْمالَهُمْ، ذلِکَ بِاَنَّهُمْ کَرِهُوا ما اَنْزَلَ اللهُ فَاَحْبَطَ اَعْمالَهُمْ» محمد/8-9.
[آنان که کافر شدند خود و اعمالشان نابود باد، به خاطر اینکه آنچه را که خدا نازل کرده است، ناخوشایند شمرده اند.]
تعلیل وارده در این آیه میتواند دامن مسلمان را بگیرد، آنگاه که آگاهانه بر برخی از #تشریع قوانین الهی انگشت #اعتراض بگذارد، بنابراین حبط در این آیه اختصاص به کافر ندارد، هر چند مورد آیه کافر است.
#واژه_شناسی
👈در صفحه جستارهای قرآنی با ما همراه باشید .
@rahighemakhtoom