✳️ #بروشور «شیوۀ نگارش مقاله و رسالۀ علمی» 🔻شأن یک مقاله علمی ـ پژوهشی این است که در مقیاس تاریخ آن علم، نوآوری داشته باشد و تولید علم کند؛ بر خلاف مقاله علمی ـ ترویجی که بسط علم داده و اطلاع رسانی می نماید. 👉@rahnameh

♨️سنگی بزرگ پیش پای #آموزش_پژوهش_گرا 🔻شهید مطهری (ره): چند سال پیش، در زمان رهبری و ریاست «مرحوم آیت‌الله سید ابوالحسن اصفهانی» ـ اعلی الله مقامه ـ عده در خور توجهی از علما و فضلای مشهور نجف که در زمان حاضر مرجع تقلیدند، جلسه گرفتند و پس از مشورت و هم‌فکری، خواستند برنامه دروس طلبه‌ها را تغییر دهند و نیازهای روز مسلمانان را در نظر بگیرند؛ به ویژه مسائلی که جزء اصول عقاید مسلمانان است، جزء برنامه درسی طلبه‌ها قرار دهند و خلاصه حوزه نجف را از انحصار فقاهت و رساله عملیه‌نویسی خارج کنند. خبر به گوش مرحوم سید ابوالحسن اصفهانی رسید. ایشان پیغام دادند که تا من زنده هستم کسی حق ندارد دست به ترکیب این حوزه بزند و اضافه کردند: سهم امامی که به طلبه‌ها داده می‌شود، فقط برای فقه و اصول است، نه چیز دیگر. (مقاله نواقص حوزه از دیدگاه شهید مطهری، رهنامه، ش 2، ص 28) ✅پانوشت: مقام معظم رهبری در آغاز سال تحصیلی حوزه های علمیه سال 1370: «در حوزه‌ها، اساس، فقاهت است. فقه باید پیشرفت بکند ... در عین حالی که فقاهت اساس امر است، نباید از دیگر علوم اسلامی در حوزه‌ها غفلت بشود ... این‌گونه نباشد که همه باید رشته‌ی فقاهت را بگیرند؛ نخیر!» 👉@rahnameh

🌀شاه کلید #پژوهش چیست؟ 🔻عن رسول الله (صلی الله علیه وآله): العلمُ خَزائنُ و مَفاتیحُها السوالُ. (تحف العقول، ج 2، ص 41) 🔻دانش گنجینه هایی است که کلیدهای آن سوال است. ✅پانوشت: با نگاهی دیگر می توان گفت: این روایت افزون بر «سوال از معلم» بر «سوال از خود» نیز قابل انطباق است. پژوهش غالبا با مشاهدۀ یک «مشکل» جرقه می خورد و با پرسشِ محقق از خود درباره چیستی، چگونگی و چرایی آن روی ریل می افتد. پس کلید بازکردن گنجینه های دانش، طرح پرسشهای دقیق است. اتفاقا یافتن پاسخ نیز از مسیر درک درست و عمیق صورت مسئله می گذرد. نقل شده از انیشتین پرسیدند: «اگر برای حل مسئله‌ای پیچیده فقط یک ساعت زمان داشته باشی، چگونه این کار را انجام می‌دهی؟» پاسخ داد: «۵۵ دقیقه را به فهمیدن صورت‌مسئله اختصاص می‌دهم و ۵ دقیقه برای یافتن راه‌حل وقت می‌گذارم.» #حدیث_پژوهشی #مهارتهای_پژوهشی 👉@rahnameh

♦️از تو حرکت از خدا برکت 💠مقام معظم رهبری (حفظه الله): ما باید به آن‌جا برسیم که اگر در اکناف عالم یک پژوهشگر، یک دانشمند، بخواهد به فلان نظریه‌ی علمی یا نظریه‌ی فلسفی دست پیدا کند، ناچار باشد زبان فارسی را یاد بگیرد. ۱۴/۰۲/۱۳۸۴ #کلام_رهبری #چشم_انداز_پژوهش 👉@rahnameh

🌐ضرورت مدرسۀ تابستانۀ #پژوهش 🔺امروز دیگر روزی نیست که ما اجازه بدهیم، یک روز یا یک ساعت از عمر جوانی متدین و آماده برای تلاش و مجاهدت در راه دین ـ یعنی یک طلبه ـ هدر رود. 🔺حوزه باید وقت او را به بهترین شکلی پُر کند و از وقتش بهترین استفاده را ببرد و از او انسانی بسازد که می‌تواند امروز برای نظام اسلامی آبرو باشد. (بیانات مقام معظم رهبری در دیدار مجمع نمایندگان طلّاب ـ۱۳۶۹/۱۱/۰۴) ✅پانوشت: تابستان، بهترین زمان برای یادگیری مهارتهای پژوهشی است. مدارس می توانند برای برگزاری دوره ها و کارگاه های پژوهشی برنامه ریزی کنند و طلاب نیز می توانند ـ افزون بر مطالبه این امر ـ به شکل خودجوش، با راهنمایی یک استاد، برای خود انجام طرحی تحقیقاتی را در نظر بگیرند. #کلام_رهبری 👉@rahnameh

پیشنهاد #موضوع_پژوهش 📚عنوان: «موانع شناخت در محیط اجتماع و راهکارهای مقابله با آن از نگاه قرآن» 🔻توضیحات: ما در متن جامعه با اخبار، حوادث و مسائلی روبه رو می شویم که نیازمند کسب اطلاع درست از یک سو و تحلیل صحیح و عمیق آن از دیگر سو هستیم. این در حالی است که ما در «شناخت اجتماعی» دست کم با دو دسته چالش روبه رو هستیم: 1ـ اطلاعات نادرست و یا ناقص از حوادث 2ـ تجزیه و تحلیل نادرست یا سطحی حوادث و مسائل متن جامعه. بنابراین برای اینکه «رفتار اطلاعاتی» صحیحی داشته باشیم نیازمندیم این موانع را بشناسیم و راهکارهایی برای حذف این موانع ارائه دهیم. 🔹به عنوان مثال شیطان با پوشاندن واقعیت «شجره ممنوعه» با زرورق «شجرة الخلد» حضرت آدم را به اشتباه انداخت و مقهور خود نمود (فَوَسْوَسَ إِلَيْهِ الشَّيْطَانُ قَالَ يَا آدَمُ هَلْ أَدُلُّكَ عَلَىٰ شَجَرَةِ الْخُلْدِ) چنانکه خداوند این ترفند ابلیس (قلب واقعیت با آرایش لفظی) را در «زَین لهم الشیطان اعمالهم» و «زُین له سوء عمله فراء حسنا» نیز مورد اشاره قرار می دهد. به نظر میرسد هر چه درباره هشدار نسبت به شیطان در قرآن آمده است میتواند سرنخ خوبی برای یافتن این موانع باشد چرا که یکی از پربسامدترین روشهای فریب شیطان، انحراف آفرینی در شناخت است. 🔹و به عنوان نمونه ای از راهکارها، می توان به داستان افک در سوره نور اشاره کرد. خداوند کسانی که اخبار مشکوک را منتشر می سازند «کاذبین» خوانده است لذا روشن می شود یکی از راهکارهای قرآن در قلمرو مدیریت شناخت اجتماعی این است که اخبار تایید نشده را در حکم دروغ قلمداد نموده است (با اینکه خبر مشکوک اعم از دروغ و راست است) لذا افراد تا زمانی که به صحت خبری واقف نشده اند باید آن را دروغ انگارند و حق انتشار و بازنشر آن را ندارند. جالب است که از پیامبر خدا (صلی الله علیه وآله) نیز نقل شده: کفی بالمرء کذبا أن یحدث بکل ما سمعه ـ امالی طوسی. [گفتی است خود این نکته اخیر نیز قابلیت نگارش یک مقاله مستقل را دارد.] (منبع: @mozoat) #سطح_سه #کاربردی 👉@rahnameh

⁉️ چطور دلت می‌آید؟ یکی از طلبه‌ها در دیداری از شهید صدر می‌پرسد: «خیلی وقت‌ها دچار بی‌حوصلگی می‌شوم و درس و مطالعه و تألیف را کلاً رها می‌کنم. چه کنم [که از این حالت رها شوم]؟!» شهید صدر پاسخ می‌دهد: «کسی که توطئه‌ها و دسیسه‌ها و تبانی‌ها بر ضد اسلام و تهمت‌ها و دروغ‌پردازی‌هایی که نسبت به مبانی اسلامی می‌شود را می‌بیند چگونه دلش می‌آید که مطالعه و کار جدی و بی‌وقفه را رها کند؟!» 📚محمدباقر الصدر؛ السيرة والمسيرة في حقائق ووثائق، ج‏٢، ص٢٨٩ #سیره_پژوهشی_بزرگان #کلام_بزرگان 👉@rahnameh

🌿کسی که گرسنه است نان می خواهد نه آب! #نیازمحوری_در_پژوهش 🔻[پژوهش] بدون توجه به نیازهای مردم معنا ندارد. نظیر کسی که گرسنه است و برای او آب ببرند! 🔻لکن مطلب حسّاس این است که نیاز را باید در دو لایه دید، نیاز کنونی و امروزی و نیاز آینده. این را من با تاکید عرض می‌کنم. گاهی ما آن‌چنان به آینده فکر می‌کنیم که کنارِ دستمان فراموش می‌شود؛ گاهی هم چنان در نیازهای معاصر غوطه‌ور می‌شویم که به روزمرگی می‌افتیم و برای ده سال یا پنجاه سال دیگر، هیچ چیزی را نمی‌بینیم. این در واقع نیازمحوری نیست، بلکه روزمرگی است. یک شخص یا جریان یا حوزه باید نیاز را در دو لایه ببیند یک لایه نیاز کنونی و معاصر و لایه هم نیاز دراز مدت. 🔻بزرگان ما وقتی که کتابهای فقهی می‌نوشتند به ویژه در بخش سیاساتِ فقه (مثل قضا، شهادات، دیات، قصاص، تعزیرات) اگر می‌خواستند نیاز دوران معاصر را ببینند معنا نداشت که این آثار به وجود آید، چون اینها در یک سِری حکومتهای اهل تسنّن زندگی می‌کردند و حاکمیت با اهل سنّت بوده است. 📚مصاحبه با حجت الاسلام ابوالقاسم علی دوست، رهنامه، ش 6، ص 10 👉@rahnameh

♦️🔸لازم نیست نابغه باشی؛ شهامت داشته باشی کافی است❗️ ✅امروز شهامت و جسارت حرف نو زدن در محققان ما نیست، باید این توهم را که فقط نوابغ می‌توانند حرف نو بزنند، در هم بشکنیم؛ البته نوابغ جایگاه خاص خودشان را دارند؛ چنان‌که در عصر ما دو شخصیت موازی نوآور بودند: شهید محمدباقر صدر و شهید مطهری و من با جسارت می‌گویم اولی نابغه بود و دومی نبود؛ ولی دستاورد شهید مطهری بسی بیش از شهید صدر است زیرا هر دو از خصیصه جرأت و جسارت علمی برخوردار بودند. 📚علی اکبر رشاد،مقاله «حوزه باید متحول گردد»، رهنامه، ش6 #لوازم_پژوهشگری #سیره_پژوهشی_بزرگان #آسیب_شناسی_پژوهش 👉@rahnameh

❇️گزیده ای از سخنان استاد علی_اکبر_رشاد در مقاله «حوزه باید متحول گردد»: 🔴کارآمدی حوزه در حد انتظار نیست! امروز ذهن‌ها و زبان‌ها پر از پرسش است. وقتی این همه سؤال‌های بی‌جواب را در قلمرو فلسفه، کلام و فقه ملاحظه می‌کنم و می‌بینم کمتر کسی خود را موظف به پاسخگویی می‌داند، تعجب می‌کنم. کارآمدی حوزه در حد انتظار نیست، زیرا مطالعات و تحقیقات در آن کاربردی نیست، تعلیم و تربیت و انتشارات نیازسنجانه نیست ... امروز اسلام در ایران در بوته آزمون و اجرا و در جهان در معرض داوری و ارزیابی قرار گرفته است. بدین لحاظ رسالت متفکران اسلامی و روشنفکران مسلمان در تبیین و توسعه معرفت دینی و رفع نواقص و ناراستی‌های تئوریک و ارائه پاسخ در‌خور به پرسش‌های نوپدید و پیشنهاد مدل‌های کاربردی در زمینه تدبیر مناسبات اجتماعی صد چندان شده است. 🔹لزوم تاثیر فلسفه در صدر تا ذیل حیات بشر فلسفه ما فلسفه آسمانی است و این فلسفه تا زمینی نشود و دوباره به زمین بازنگردد کارآیی و کاربرد کافی در حیات و مناسبات ما ایفا نخواهد کرد. فلسفه ما غنی و قویم، عمیق و دقیق است، بسیار گسترده و اصیل است. اما این فلسفه کمتر در حیات و زندگی ما نقش برعهده دارد. این فلسفه باید به ما بگوید که در سیاست چه کنیم، در اقتصاد چه کنیم، در مدیریت چه کنیم، در مواجهات اجتماعی و جامعه‌شناسی چه کنیم. در حوزه‌های مختلفی که مماس با لحظه‌های حیات روزمره ماست فلسفه باید راه را به ما نشان بدهد. تا زمانی که فلسفه را در محدوده متافیزیک متوقف می‌کنیم، یک علم اشراقی خواهد بود که خواص و نوادری با آن سروکار دارند. 🔻#جایگاه_نقد_در_پژوهش و تولید علم در ابتدا باید توجه داشت که میان مقوله نقد و مسأله نوآوری، پیوندی گسست ناپذیر برقرار است، آن سان که نفی هریک، ملازم با انتفای دیگری است، زیرا نقد منهای نوآوری، منفی بافی است و نوآوری بدون نقد نیز تلاشی است در معرض زوال، و یک نظریه نو، آن‌گاه شانس پذیرش و پایایی می‌یابد که نظریه‌های رقیب آن با نقادی جدی از صحنه خارج شده باشند، به علاوه نقدها سبب نوآوری‌هاست، بدین سان که، فکر مورد نقادی، از رهگذر دفاع و اصلاح، خود را بازسازی و نوسازی می‌کند یا با حذف شدن فکر نارس و ناتوان، فکر نوظهور به منصه اثبات و ثبات می‌نشیند. 🌿لزوم دیدارهای علمی مراجع دو مرجع که از قله های فقهی و فکری در یک عصر محسوب می‌شوند، گاهی دو سه دهه در یک شهر زندگی می‌کنند اما حتی یک دیدار_علمی میان آنها اتفاق نمی‌افتد! و اگر روزی چنین شد، به عنوان یک حادثه تاریخی ثبت می‌شود. در حالی که اگر این دیدارها فرهنگ شود، آیا احتمال ندارد که در تضارب علمی میان آن دو یک دیدگاه مورد قبول واقع شود و به لحاظ مبانی و اصول استنباط، این کار در حد فحص از دلیل ارزش علمی ندارد؟ «فقد سنت نقد و تضارب آرا» و همچنین «فقدان عرف تعلم و تبادل علمی و کار گروهی در تحقیق» از آثار این فرهنگ [کنونی] است. ♨️#نیازمحوری_در_پژوهش چند سال پیش یکی از فضلای قم که به نجف مشرف شده بود، خدمت حضرت آیت‌الله سیستانی می‌رسند و ایشان از اوضاع قم و دروس حوزه می‌پرسند. او پاسخ می‌دهد بحمدالله درس و بحث رونق خوبی دارد و کرسی‌های درس خارج دائر است. ایشان می‌پرسند چه مباحث و ابوابی مورد تدریس قرار می‌گیرند؟ او پاسخ می‌دهد: طبق عرف، ابوابی مانند طهارت، صوم و صلاه و… ایشان با تعجب می‌گویند: "هنوز این بحث‌ها مطرح می‌شوند؟!" موضوعات دروس فقه حوزه علمیه قم باید از مجلس شورای اسلامی بیاید! باید مجلس بگوید که نیاز فقهی کشور چیست. 📚رهنامه، ش 6، صص 16ـ19. #آسیب_شناسی_پژوهش 👉@rahnameh

🌀✳️🌀وقتی استادی پژوهش‌گر نباشد، طلبه‌اش هم دنبال #پژوهش نمی‌رود!! 🔸تا ما نیرو و برنامه برای تربیت فضلای حوزه، جهت توانمندی در پژوهش نداشته باشیم، نیازهای جامعه هم برطرف نمی‌شود. ♦️وقتی استادی پژوهش‌گر نباشد، طلبه‌اش هم دنبال پژوهش نمی‌رود؛ چون در این کار تربیتی، طلبه متأثر از روحیات و توانایی‌های استاد است. اگر استادی در دانشگاه مقاله علمی-پژوهشی منتشر نکند، نه تنها پیشرفت نمی‌کند، حتی بعدها از دانشگاه اخراج هم می‌شود. بنابراین باید کار پژوهشی بکند. چرا در حوزه استادان را رتبه‌بندی نمی‏کنیم؟ نمی‌گویم به پیروی از دانشگاه، استادان را با عنوان‌های مربی، استادیار و استاد تمام رتبه‌بندی کنیم؛ بلکه حوزه باید برای خودش عنوان درست کند و ارتقای اساتید براساس کارهای پژوهشی‌ اساتید باشد. کار پژوهشی‌شان هم باید در راستای نیازهای پژوهشی جامعه باشد، نه مسائلی که گره‌ای از جامعه باز نمی‌کند. 📚گفتگوی حجت الاسلام خسروپناه با رهنامه، ش 6، ص 27ـ28 #آسیب_شناسی_پژوهش در حوزه #نقش_اساتید_در_پژوهشگرایی_طلاب 👉@rahnameh

🔴نقش استاد دلسوز در ظهور پژوهشگران موفق 🔹حجت الاسلام عبدالحسین خسروپناه: 🌿ما الآن از برکت عنایات حضرت ولی عصر (عج) در همه این رشته‌ها متخصصانی داریم که صاحب‌نظرند؛ اما اشکال این است که این صاحب‌نظران، طلبه‌های مستعد علاقه‌مند را تربیت نمی‌کنند. 🌿فرض کنید علّامه‌طباطبایی چطور یک سری شاگردان را دور خودش جمع کرده بود؟ یک وقت حضرت آیت الله جوادی آملی به بنده می‌فرمود: «علامه طباطبایی ما را با بال و پرش تربیت می‌کرد.» معلوم است کسی که این‌گونه‌ شاگرد تربیت کند، آقای مطهری، آقای جوادی آملی، آقای حسن زاده آملی، آقای سبحانی، آقای مصباح و این شخصیت‌ها را به جامعه تحویل می‌دهد که هر کدام از این بزرگان برکات زیادی در حوزه داشته‌اند. 📚گفتگو با رهنامه #پژوهش ، ش 6، ص 29 👉@rahnameh