✅ ویژگی های نظام آموزشی #پژوهش_گرا 🔹 مربیان و اساتید آن پژوهشگر هستند. یعنی در عرصۀ آن دانشی که مشغول آموزش آن هستند، دارای فعالیت تحقیقی هستند. این اساتید به لحاظ درگیر بودنِ فعال با مسائل آن دانش و رویکرد حل مسئله، همیشه دارای نشاط علمی هستند و سخنان تازه برای فراگیران دارند. ضمنا این اساتید در انتقال تجربیات پژوهشی به فراگیران نیز دست پُری دارند. 🔹 محتوای آموزشی از مجرای فرایندی پژوهشی انتخاب و تهی می شود. 🔹از روش های متنوع تدریس، مانند تدریس به روش کارگاهی، مشارکتی، بارش فکری و ... استفاده می شود. 🔹 به علم آموزان، به چشم فراگیران محض نگریسته نمی شود، بلکه یکی از عناصر دخیل در یادگیری محسوب می شوند از این رو با روش های مختلف زمینه مشارکت فعال آنان در برنامه های درسی فراهم می شود. مثلا موضوعات درسی از سوی معلم به صورت مسئله طرح می شود. 🔹علم آموزان برای کشف مفاهیم و بررسی محتوا به صورت گروهی یا فردی تشویق می شوند. 🔹 انجام تحقیقات فردی و گروهی، مباحثه و بحث علمی، پایان نامه نویسی، مقاله نویسی، شرکت در جشنواره ها و سمینارهای علمی، اردوهای علمی ـ پژوهشی، کارگاه های عملی و ... در برنامه تحصیلی قرار دارد. 🔹 به حدس ها و نظرات فراگیران، بهای کافی داده می شود. 🔹 خواندن علم برای علم، در عین اینکه مهم است، ولی ارزش نهایی ندارد. علم برای عمل و زندگی خوانده می شود. نمرات و مدارک، تنها تا حدی مهم هستند و در مقابل، تولیدات علمی و اندیشه های مطابق با نیاز های عینی است که ارزشمند تلقی می شوند. 🔹 رجوع به منابع دست اول، مورد اهتمام بیشتر علم آموزان است و رجوع به منابع پایین تر به عنوان مقدمه پذیرفته می شود. 🔹 در سطوح ابتدایی پیش نیازهای پژوهشی را به فراگیران منتقل می کنند و روحیات مورد نیاز پژوهش را در آنان نهادینه می کنند و در سطوح میانی فراگیران را با دردها و نیازهای پژوهشی جامعه آشنا و درگیر می کنند و در سطوح عالی حل مسائل و پاسخ به نیازها را از آنان مطالبه می کنند. 🔹 معلم سعی می کند به آنان بیاموزد چگونه خود، حقیقت را کشف کنند. 🔹 در ارزشیابی ها و امتحانات تنها به سنجش معلومات پرداخته نمی شود بلکه علاوه بر آن، سطوح مختلف فهم، قدرت تحلیل، مهارت های عملی و حتی روحیات پژوهشی آنها مورد ارزیابی قرار می گیرد. 🔹 چگونگی چیدمان میز و صندلی تغییر می کند و کلاس به شکل نیم دایره چیده می شود تا تعامل های دیداری و گفتاری افزایش یابد. 🔹 تمام عناصر سخت افزاری و امکانات لازم برای تحقیق و #پژوهش تامین و به راحتی در اختیار فراگیران قرار می گیرد. 🔹 کادر اجرایی آموزش و مجریان تا حد امکان ماهیت پژوهشی دارند. ♨️برای مطالعه بیشتر ر. ک: رهنامه پژوهش، ش 1، مقاله آموزش پژوهش محور؛ ضرورت ها، چیستی و چگونگی #آموزش_پژوهش_محور 👉@rahnameh

✅نکته مهم 💢رابطۀ #آموزش_پژوهش_محور با #آموزش_پژوهش_گرا همچون رابطه فقیر و مسکین است. (اذا اجتمعا افترقا و اذا افترقا اجتمعا) 🔻هنگام اجتماع دو ترکیب، آموزش پژوهش محور یعنی اینکه استاد با پاره ای مسائل علمی، وارد عرصه آموزش شده و ضمن اجرای تدریجی فرایند حل مسئله با مشارکت علم آموزان، به آموزش مطالب تکمیلی و تمرین عملی پژوهش می پردازد. 🔻ولی هنگام افتراق، مراد از هر دو ترکیب، همان پژوهشگرایی در آموزش است. #پژوهش 👉@rahnameh

🕌حوزه علمیه علوی قم؛ نمونه ای از #مدارس پژوهش گرای موفق 🔻طلبه، هر سال موظف است یک پژوهش ارائه کند. 🔻برپایی نمایشگاه و تجلیل از دست اندرکاران و پژوهش گران برتر، در آخر هر سال 🔻انتشار مجله اندیشه علوی (تاکنون 15 شماره منتشر شده است) ▪️ آدرس: قم، خیابان شهید دل‌آذر، کوچه 20 ▪️سایت: www.alavi-qom.ir 👉@rahnameh

✍️بزرگ ترین مانع بر سر پژوهش گرایی در نظام آموزشی حوزه ♦️اگر طلبه بخواهد دروس سطح را خوب و عمیق بفهمد باید چهار کار انجام دهد: 1ـ پیش مطالعه با استفاده از صِرف کتاب درسی 2ـ حضور جدی در کلاس با حداقل غیبت 3ـ مطالعه درس استاد و رجوع به حواشی در موارد لازم 4ـ مباحثه جدی با حداقل غیبت 🔹بنابراین و با توجه به کثرت دروس هر پایه و تاکید بر محدوده ها، عملا زمانی برای فراگیری عملی پژوهش و انجام مشق پژوهش باقی نخواهد ماند؛ تازه اگر فراگیری رشته تخصصی را نیز اضافه کنیم که دیگر هیچ .... ✅پیشنهادات: 1ـ بخشی از دروس آموزشی یا محدوده های مصوب، به نفع پژوهش کاسته شود. (دفع دخل: اگر انگیزه و نشاط علمی طلبه حفظ شود، در ادامۀ حیات علمی خود ـ به هنگام تدریس یا تحقق ـ آنچه را لازم دارد و احیانا نخوانده است خودجوش فرا خواهد گرفت.) 2ـ فقه و اصول نیز از پایۀ هفتم، یک رشته تخصصی در کنار دیگر رشته های تخصصی تلقی شود و دیگر لازم نباشد همه طلاب به یک اندازه مکاسب، رسائل و کفایه را درس بگیرند. رشته های غیر فقه و اصول، بخشی از این کتاب ها را بخوانند کافی است و در عوض رشتۀ تخصصی خود را به شکل پژوهشگرا بگذرانند. (دفع دخل: به تعویق انداختن «پژوهش گرایی» به بعد از مقطع سطح، #فرصت_سوزی است چرا که «فراگیری پژوهش»، تنها نیازمند سواد پژوهش نیست؛ بلکه نیازمند روحیات و مهارتهای پژوهشی نیز هست، و اینها اموری است که باید به تدریج شکل بگیرند و سرمایۀ پژوهش در درس خارج شوند نه اینکه تازه زمانی که باید به تولید دانش پرداخت به فکر پیش نیازهای نداشته افتاد. البته بگذریم که درس خارج نیز عمدتا به حاشیه نگاری و تقریر نویسی می گذرد تا فعالیت پژوهشی جدی و تولید مقالات علمی!) #آسیب_شناسی_پژوهش در حوزه #آموزش_پژوهش_محور 👉@rahnameh

📖درس خواندن به سبک آیت الله کوه کمری 🔻نقل است آیت الله سید محمد حجت کوه کمري (ره)، عشق فراوانی به مطالعه داشت، به گونه اي که هنگام مطالعه هرگز احساس خستگی نمی کرد. عادت ایشان اینگونه بود که هر سه چهار سال یکبار، همه کتابهاي درسی حوزه را از مقدمات گرفته تا کفایه به دقت مطالعه می کرد. 📚مردان علم در میدان عمل، ج 1، ص 70 #سیره_پژوهشی_بزرگان 👉@rahnameh

✳️مدرسه معصومیۀ قم، نمونه ای از #مدارس پژوهش گرای موفق ♦️برگزاری جشنواره پژوهشی سالانۀ امام خمینی (ره) (هشتمین جشنواره) 🔹انتشار نشریه میثاق اندیشه (تاکنون 10 شماره منتشر شده است) ♦️برگزاری کارگاههای متعدد علمی ـ پژوهشی 🔹اجرای طرح الزامی تحقیقات کلاسی ♦️راه اندازی سالن پژوهش 🔹افتتاح #اتاق_مشاورۀ_پژوهشی ♦️تشکیل کانون های علمی 🔹برگزاری بازدیدهای علمی ♦️برگزاری دوره های دانش افزایی مهارت های پژوهشی اساتید ▪️آدرس: قم ـ ابتدای بلوار امین ـ تقاطع جمهوری ▪️سایت: www.masoumieh.ir 👉@rahnameh

⛔️عجله نکنید❗️ ✅سطوح #پژوهش عبارتند از: 1ـ پژوهش های درسی و آموزشی (هدف: آشنایی و یادگیری) 2ـ پژوهش های تمرینی (هدف: کسب مهارتهای پژوهشی) 3ـ پژوهش به مفهوم دقیق کلمه (هدف: تولید دانش) 🔻برخی از طلاب جوان ما گاهی به اصطلاح عجله می کنند؛ بدون اینکه مراحل پژوهشهای درسی و مراحل پژوهش های تمرینی را پشت سر گذاشته باشند، مستقیما می خواهند وارد پژوهشهای تولید علم بشوند که این امکان پذیر نیست. 📚مصاحبه با استاد مجید طرقی، رهنامه پژوهش، ش 2، ص 23 ـ24 📖متن کامل در: 🌐rahnamehmag 👉@rahnameh

✍️شیوۀ نگارش مقاله و رسالۀ علمی ✅در #پژوهش آغاز کار، روبه رو شدن با مشکل است. محقق باید با روشهای خاص، مشکل را به «مسئله» تبدیل کند. ✅برای انجام دادن یک تحقیق موفق، تهیه طرح تحقیق، لازم بلکه ضروری است و عدم تهیۀ آن موجب سردرگمی است. 🔻مشاهده📖 🔻دریافت📎 #بروشور 👉@rahnameh

✳️ #بروشور «شیوۀ نگارش مقاله و رسالۀ علمی» 🔻شأن یک مقاله علمی ـ پژوهشی این است که در مقیاس تاریخ آن علم، نوآوری داشته باشد و تولید علم کند؛ بر خلاف مقاله علمی ـ ترویجی که بسط علم داده و اطلاع رسانی می نماید. 👉@rahnameh

♨️سنگی بزرگ پیش پای #آموزش_پژوهش_گرا 🔻شهید مطهری (ره): چند سال پیش، در زمان رهبری و ریاست «مرحوم آیت‌الله سید ابوالحسن اصفهانی» ـ اعلی الله مقامه ـ عده در خور توجهی از علما و فضلای مشهور نجف که در زمان حاضر مرجع تقلیدند، جلسه گرفتند و پس از مشورت و هم‌فکری، خواستند برنامه دروس طلبه‌ها را تغییر دهند و نیازهای روز مسلمانان را در نظر بگیرند؛ به ویژه مسائلی که جزء اصول عقاید مسلمانان است، جزء برنامه درسی طلبه‌ها قرار دهند و خلاصه حوزه نجف را از انحصار فقاهت و رساله عملیه‌نویسی خارج کنند. خبر به گوش مرحوم سید ابوالحسن اصفهانی رسید. ایشان پیغام دادند که تا من زنده هستم کسی حق ندارد دست به ترکیب این حوزه بزند و اضافه کردند: سهم امامی که به طلبه‌ها داده می‌شود، فقط برای فقه و اصول است، نه چیز دیگر. (مقاله نواقص حوزه از دیدگاه شهید مطهری، رهنامه، ش 2، ص 28) ✅پانوشت: مقام معظم رهبری در آغاز سال تحصیلی حوزه های علمیه سال 1370: «در حوزه‌ها، اساس، فقاهت است. فقه باید پیشرفت بکند ... در عین حالی که فقاهت اساس امر است، نباید از دیگر علوم اسلامی در حوزه‌ها غفلت بشود ... این‌گونه نباشد که همه باید رشته‌ی فقاهت را بگیرند؛ نخیر!» 👉@rahnameh

🌀شاه کلید #پژوهش چیست؟ 🔻عن رسول الله (صلی الله علیه وآله): العلمُ خَزائنُ و مَفاتیحُها السوالُ. (تحف العقول، ج 2، ص 41) 🔻دانش گنجینه هایی است که کلیدهای آن سوال است. ✅پانوشت: با نگاهی دیگر می توان گفت: این روایت افزون بر «سوال از معلم» بر «سوال از خود» نیز قابل انطباق است. پژوهش غالبا با مشاهدۀ یک «مشکل» جرقه می خورد و با پرسشِ محقق از خود درباره چیستی، چگونگی و چرایی آن روی ریل می افتد. پس کلید بازکردن گنجینه های دانش، طرح پرسشهای دقیق است. اتفاقا یافتن پاسخ نیز از مسیر درک درست و عمیق صورت مسئله می گذرد. نقل شده از انیشتین پرسیدند: «اگر برای حل مسئله‌ای پیچیده فقط یک ساعت زمان داشته باشی، چگونه این کار را انجام می‌دهی؟» پاسخ داد: «۵۵ دقیقه را به فهمیدن صورت‌مسئله اختصاص می‌دهم و ۵ دقیقه برای یافتن راه‌حل وقت می‌گذارم.» #حدیث_پژوهشی #مهارتهای_پژوهشی 👉@rahnameh

♦️از تو حرکت از خدا برکت 💠مقام معظم رهبری (حفظه الله): ما باید به آن‌جا برسیم که اگر در اکناف عالم یک پژوهشگر، یک دانشمند، بخواهد به فلان نظریه‌ی علمی یا نظریه‌ی فلسفی دست پیدا کند، ناچار باشد زبان فارسی را یاد بگیرد. ۱۴/۰۲/۱۳۸۴ #کلام_رهبری #چشم_انداز_پژوهش 👉@rahnameh

🌐ضرورت مدرسۀ تابستانۀ #پژوهش 🔺امروز دیگر روزی نیست که ما اجازه بدهیم، یک روز یا یک ساعت از عمر جوانی متدین و آماده برای تلاش و مجاهدت در راه دین ـ یعنی یک طلبه ـ هدر رود. 🔺حوزه باید وقت او را به بهترین شکلی پُر کند و از وقتش بهترین استفاده را ببرد و از او انسانی بسازد که می‌تواند امروز برای نظام اسلامی آبرو باشد. (بیانات مقام معظم رهبری در دیدار مجمع نمایندگان طلّاب ـ۱۳۶۹/۱۱/۰۴) ✅پانوشت: تابستان، بهترین زمان برای یادگیری مهارتهای پژوهشی است. مدارس می توانند برای برگزاری دوره ها و کارگاه های پژوهشی برنامه ریزی کنند و طلاب نیز می توانند ـ افزون بر مطالبه این امر ـ به شکل خودجوش، با راهنمایی یک استاد، برای خود انجام طرحی تحقیقاتی را در نظر بگیرند. #کلام_رهبری 👉@rahnameh

پیشنهاد #موضوع_پژوهش 📚عنوان: «موانع شناخت در محیط اجتماع و راهکارهای مقابله با آن از نگاه قرآن» 🔻توضیحات: ما در متن جامعه با اخبار، حوادث و مسائلی روبه رو می شویم که نیازمند کسب اطلاع درست از یک سو و تحلیل صحیح و عمیق آن از دیگر سو هستیم. این در حالی است که ما در «شناخت اجتماعی» دست کم با دو دسته چالش روبه رو هستیم: 1ـ اطلاعات نادرست و یا ناقص از حوادث 2ـ تجزیه و تحلیل نادرست یا سطحی حوادث و مسائل متن جامعه. بنابراین برای اینکه «رفتار اطلاعاتی» صحیحی داشته باشیم نیازمندیم این موانع را بشناسیم و راهکارهایی برای حذف این موانع ارائه دهیم. 🔹به عنوان مثال شیطان با پوشاندن واقعیت «شجره ممنوعه» با زرورق «شجرة الخلد» حضرت آدم را به اشتباه انداخت و مقهور خود نمود (فَوَسْوَسَ إِلَيْهِ الشَّيْطَانُ قَالَ يَا آدَمُ هَلْ أَدُلُّكَ عَلَىٰ شَجَرَةِ الْخُلْدِ) چنانکه خداوند این ترفند ابلیس (قلب واقعیت با آرایش لفظی) را در «زَین لهم الشیطان اعمالهم» و «زُین له سوء عمله فراء حسنا» نیز مورد اشاره قرار می دهد. به نظر میرسد هر چه درباره هشدار نسبت به شیطان در قرآن آمده است میتواند سرنخ خوبی برای یافتن این موانع باشد چرا که یکی از پربسامدترین روشهای فریب شیطان، انحراف آفرینی در شناخت است. 🔹و به عنوان نمونه ای از راهکارها، می توان به داستان افک در سوره نور اشاره کرد. خداوند کسانی که اخبار مشکوک را منتشر می سازند «کاذبین» خوانده است لذا روشن می شود یکی از راهکارهای قرآن در قلمرو مدیریت شناخت اجتماعی این است که اخبار تایید نشده را در حکم دروغ قلمداد نموده است (با اینکه خبر مشکوک اعم از دروغ و راست است) لذا افراد تا زمانی که به صحت خبری واقف نشده اند باید آن را دروغ انگارند و حق انتشار و بازنشر آن را ندارند. جالب است که از پیامبر خدا (صلی الله علیه وآله) نیز نقل شده: کفی بالمرء کذبا أن یحدث بکل ما سمعه ـ امالی طوسی. [گفتی است خود این نکته اخیر نیز قابلیت نگارش یک مقاله مستقل را دارد.] (منبع: @mozoat) #سطح_سه #کاربردی 👉@rahnameh

⁉️ چطور دلت می‌آید؟ یکی از طلبه‌ها در دیداری از شهید صدر می‌پرسد: «خیلی وقت‌ها دچار بی‌حوصلگی می‌شوم و درس و مطالعه و تألیف را کلاً رها می‌کنم. چه کنم [که از این حالت رها شوم]؟!» شهید صدر پاسخ می‌دهد: «کسی که توطئه‌ها و دسیسه‌ها و تبانی‌ها بر ضد اسلام و تهمت‌ها و دروغ‌پردازی‌هایی که نسبت به مبانی اسلامی می‌شود را می‌بیند چگونه دلش می‌آید که مطالعه و کار جدی و بی‌وقفه را رها کند؟!» 📚محمدباقر الصدر؛ السيرة والمسيرة في حقائق ووثائق، ج‏٢، ص٢٨٩ #سیره_پژوهشی_بزرگان #کلام_بزرگان 👉@rahnameh

🌿کسی که گرسنه است نان می خواهد نه آب! #نیازمحوری_در_پژوهش 🔻[پژوهش] بدون توجه به نیازهای مردم معنا ندارد. نظیر کسی که گرسنه است و برای او آب ببرند! 🔻لکن مطلب حسّاس این است که نیاز را باید در دو لایه دید، نیاز کنونی و امروزی و نیاز آینده. این را من با تاکید عرض می‌کنم. گاهی ما آن‌چنان به آینده فکر می‌کنیم که کنارِ دستمان فراموش می‌شود؛ گاهی هم چنان در نیازهای معاصر غوطه‌ور می‌شویم که به روزمرگی می‌افتیم و برای ده سال یا پنجاه سال دیگر، هیچ چیزی را نمی‌بینیم. این در واقع نیازمحوری نیست، بلکه روزمرگی است. یک شخص یا جریان یا حوزه باید نیاز را در دو لایه ببیند یک لایه نیاز کنونی و معاصر و لایه هم نیاز دراز مدت. 🔻بزرگان ما وقتی که کتابهای فقهی می‌نوشتند به ویژه در بخش سیاساتِ فقه (مثل قضا، شهادات، دیات، قصاص، تعزیرات) اگر می‌خواستند نیاز دوران معاصر را ببینند معنا نداشت که این آثار به وجود آید، چون اینها در یک سِری حکومتهای اهل تسنّن زندگی می‌کردند و حاکمیت با اهل سنّت بوده است. 📚مصاحبه با حجت الاسلام ابوالقاسم علی دوست، رهنامه، ش 6، ص 10 👉@rahnameh

♦️🔸لازم نیست نابغه باشی؛ شهامت داشته باشی کافی است❗️ ✅امروز شهامت و جسارت حرف نو زدن در محققان ما نیست، باید این توهم را که فقط نوابغ می‌توانند حرف نو بزنند، در هم بشکنیم؛ البته نوابغ جایگاه خاص خودشان را دارند؛ چنان‌که در عصر ما دو شخصیت موازی نوآور بودند: شهید محمدباقر صدر و شهید مطهری و من با جسارت می‌گویم اولی نابغه بود و دومی نبود؛ ولی دستاورد شهید مطهری بسی بیش از شهید صدر است زیرا هر دو از خصیصه جرأت و جسارت علمی برخوردار بودند. 📚علی اکبر رشاد،مقاله «حوزه باید متحول گردد»، رهنامه، ش6 #لوازم_پژوهشگری #سیره_پژوهشی_بزرگان #آسیب_شناسی_پژوهش 👉@rahnameh

❇️گزیده ای از سخنان استاد علی_اکبر_رشاد در مقاله «حوزه باید متحول گردد»: 🔴کارآمدی حوزه در حد انتظار نیست! امروز ذهن‌ها و زبان‌ها پر از پرسش است. وقتی این همه سؤال‌های بی‌جواب را در قلمرو فلسفه، کلام و فقه ملاحظه می‌کنم و می‌بینم کمتر کسی خود را موظف به پاسخگویی می‌داند، تعجب می‌کنم. کارآمدی حوزه در حد انتظار نیست، زیرا مطالعات و تحقیقات در آن کاربردی نیست، تعلیم و تربیت و انتشارات نیازسنجانه نیست ... امروز اسلام در ایران در بوته آزمون و اجرا و در جهان در معرض داوری و ارزیابی قرار گرفته است. بدین لحاظ رسالت متفکران اسلامی و روشنفکران مسلمان در تبیین و توسعه معرفت دینی و رفع نواقص و ناراستی‌های تئوریک و ارائه پاسخ در‌خور به پرسش‌های نوپدید و پیشنهاد مدل‌های کاربردی در زمینه تدبیر مناسبات اجتماعی صد چندان شده است. 🔹لزوم تاثیر فلسفه در صدر تا ذیل حیات بشر فلسفه ما فلسفه آسمانی است و این فلسفه تا زمینی نشود و دوباره به زمین بازنگردد کارآیی و کاربرد کافی در حیات و مناسبات ما ایفا نخواهد کرد. فلسفه ما غنی و قویم، عمیق و دقیق است، بسیار گسترده و اصیل است. اما این فلسفه کمتر در حیات و زندگی ما نقش برعهده دارد. این فلسفه باید به ما بگوید که در سیاست چه کنیم، در اقتصاد چه کنیم، در مدیریت چه کنیم، در مواجهات اجتماعی و جامعه‌شناسی چه کنیم. در حوزه‌های مختلفی که مماس با لحظه‌های حیات روزمره ماست فلسفه باید راه را به ما نشان بدهد. تا زمانی که فلسفه را در محدوده متافیزیک متوقف می‌کنیم، یک علم اشراقی خواهد بود که خواص و نوادری با آن سروکار دارند. 🔻#جایگاه_نقد_در_پژوهش و تولید علم در ابتدا باید توجه داشت که میان مقوله نقد و مسأله نوآوری، پیوندی گسست ناپذیر برقرار است، آن سان که نفی هریک، ملازم با انتفای دیگری است، زیرا نقد منهای نوآوری، منفی بافی است و نوآوری بدون نقد نیز تلاشی است در معرض زوال، و یک نظریه نو، آن‌گاه شانس پذیرش و پایایی می‌یابد که نظریه‌های رقیب آن با نقادی جدی از صحنه خارج شده باشند، به علاوه نقدها سبب نوآوری‌هاست، بدین سان که، فکر مورد نقادی، از رهگذر دفاع و اصلاح، خود را بازسازی و نوسازی می‌کند یا با حذف شدن فکر نارس و ناتوان، فکر نوظهور به منصه اثبات و ثبات می‌نشیند. 🌿لزوم دیدارهای علمی مراجع دو مرجع که از قله های فقهی و فکری در یک عصر محسوب می‌شوند، گاهی دو سه دهه در یک شهر زندگی می‌کنند اما حتی یک دیدار_علمی میان آنها اتفاق نمی‌افتد! و اگر روزی چنین شد، به عنوان یک حادثه تاریخی ثبت می‌شود. در حالی که اگر این دیدارها فرهنگ شود، آیا احتمال ندارد که در تضارب علمی میان آن دو یک دیدگاه مورد قبول واقع شود و به لحاظ مبانی و اصول استنباط، این کار در حد فحص از دلیل ارزش علمی ندارد؟ «فقد سنت نقد و تضارب آرا» و همچنین «فقدان عرف تعلم و تبادل علمی و کار گروهی در تحقیق» از آثار این فرهنگ [کنونی] است. ♨️#نیازمحوری_در_پژوهش چند سال پیش یکی از فضلای قم که به نجف مشرف شده بود، خدمت حضرت آیت‌الله سیستانی می‌رسند و ایشان از اوضاع قم و دروس حوزه می‌پرسند. او پاسخ می‌دهد بحمدالله درس و بحث رونق خوبی دارد و کرسی‌های درس خارج دائر است. ایشان می‌پرسند چه مباحث و ابوابی مورد تدریس قرار می‌گیرند؟ او پاسخ می‌دهد: طبق عرف، ابوابی مانند طهارت، صوم و صلاه و… ایشان با تعجب می‌گویند: "هنوز این بحث‌ها مطرح می‌شوند؟!" موضوعات دروس فقه حوزه علمیه قم باید از مجلس شورای اسلامی بیاید! باید مجلس بگوید که نیاز فقهی کشور چیست. 📚رهنامه، ش 6، صص 16ـ19. #آسیب_شناسی_پژوهش 👉@rahnameh

🌀✳️🌀وقتی استادی پژوهش‌گر نباشد، طلبه‌اش هم دنبال #پژوهش نمی‌رود!! 🔸تا ما نیرو و برنامه برای تربیت فضلای حوزه، جهت توانمندی در پژوهش نداشته باشیم، نیازهای جامعه هم برطرف نمی‌شود. ♦️وقتی استادی پژوهش‌گر نباشد، طلبه‌اش هم دنبال پژوهش نمی‌رود؛ چون در این کار تربیتی، طلبه متأثر از روحیات و توانایی‌های استاد است. اگر استادی در دانشگاه مقاله علمی-پژوهشی منتشر نکند، نه تنها پیشرفت نمی‌کند، حتی بعدها از دانشگاه اخراج هم می‌شود. بنابراین باید کار پژوهشی بکند. چرا در حوزه استادان را رتبه‌بندی نمی‏کنیم؟ نمی‌گویم به پیروی از دانشگاه، استادان را با عنوان‌های مربی، استادیار و استاد تمام رتبه‌بندی کنیم؛ بلکه حوزه باید برای خودش عنوان درست کند و ارتقای اساتید براساس کارهای پژوهشی‌ اساتید باشد. کار پژوهشی‌شان هم باید در راستای نیازهای پژوهشی جامعه باشد، نه مسائلی که گره‌ای از جامعه باز نمی‌کند. 📚گفتگوی حجت الاسلام خسروپناه با رهنامه، ش 6، ص 27ـ28 #آسیب_شناسی_پژوهش در حوزه #نقش_اساتید_در_پژوهشگرایی_طلاب 👉@rahnameh

🔴نقش استاد دلسوز در ظهور پژوهشگران موفق 🔹حجت الاسلام عبدالحسین خسروپناه: 🌿ما الآن از برکت عنایات حضرت ولی عصر (عج) در همه این رشته‌ها متخصصانی داریم که صاحب‌نظرند؛ اما اشکال این است که این صاحب‌نظران، طلبه‌های مستعد علاقه‌مند را تربیت نمی‌کنند. 🌿فرض کنید علّامه‌طباطبایی چطور یک سری شاگردان را دور خودش جمع کرده بود؟ یک وقت حضرت آیت الله جوادی آملی به بنده می‌فرمود: «علامه طباطبایی ما را با بال و پرش تربیت می‌کرد.» معلوم است کسی که این‌گونه‌ شاگرد تربیت کند، آقای مطهری، آقای جوادی آملی، آقای حسن زاده آملی، آقای سبحانی، آقای مصباح و این شخصیت‌ها را به جامعه تحویل می‌دهد که هر کدام از این بزرگان برکات زیادی در حوزه داشته‌اند. 📚گفتگو با رهنامه #پژوهش ، ش 6، ص 29 👉@rahnameh

‼️حذف تدریجی برخی ارزشها از صحنه پژوهش‼️ ✅در پژوهشهای منتسب به حوزه، باید خصوصیاتی برای محقّق قائل شد، مثلاً: 🔸توقّع داشت که به #اخلاص‏ آراسته باشد؛ 🔸نگاهی قدسی به کار علمی داشته باشد؛ 🔸دغدغه کشف حقیقت داشته باشد؛ 🔸هدفش کسب وجاهت اجتماعی و نام یا نان نباشد. 🔻امّا متأسفانه شاهد کمرنگ شدن و حذف تدریجی برخی از این ارزشها در فضای تحقیقاتی حوزه هستیم. 📚مقاله «آسیب شناسی نظام پژوهش حوزه»، رهنامه، ش6، ص 54 #لوازم_پژوهشگری 👉@rahnameh

✅نیازسنجی علامه سید محمدحسین طباطبایی (ره) 🔻وقتی به قم آمدم، مطالعه‌ای در وضع تحصیلی حوزه کردم و فکری درباره نیاز جامعه اسلامی، بین آن نیاز و آنچه موجود بود، تناسبی ندیدم. جامعه ما نیاز داشت که به عنوان جامعه اسلامی قرآن را درست بشناسد و از گنجینه‌های علوم این کتاب عظیم الهی بهره‌برداری کند ولی در حوزه‌های علمیه حتی یک درس رسمی قرآن وجود نداشت. 🔻جامعه ما برای اینکه بتواند عقاید خود را در قبال عقاید دیگران عرضه کند و از آنها دفاع نماید، به قدرت استقلال عقلی نیازمند بود. باید درس‌هایی در حوزه وجود داشته باشد تا قدرت تعقل و استدلال دانشجویان را بالا ببرد. چنین درس‌هایی در حوزه تدریس نمی‌شد … تعلیم و تربیت معنوی و اخلاقی به چشم نمی‌خورد مگر برای افراد نادری. 🔻نه از فلسفه و معقول خبری بود و نه از تفسیر قرآن و نه از سایر بخش‌های کتاب و سنت، بلکه فقط فقه و اصول تدریس می‌شد که فقط بخشی از سنت پیامبر (صلی الله علیه و آله) و ائمه (علیهم‌السّلام) بود. 🍃بر خود لازم دیدم که یک درس فلسفه، یک درس تفسیر قرآن و یک درس اخلاق در حوزه شروع کنم. 📚رهنامه #پژوهش ، ش 6، ص 43 👉@rahnameh

✳️سهم #پژوهش_در_درس_خارج 🔹فعالیت شاگرد در درس خارج، به سه دسته تقسیم می‌شود که هر سه را باید انجام دهد. دسته اول، فعالیت‌های تمهیدی؛ دسته دوم، فعالیت‌های تقریری و دسته سوم، فعالیت‌های پژوهشی. 🔻فعالیت‌های تمهیدی این است که طلبه باید برای درس خارج مهیا شود ... طلبه باید پیش‌مطالعه دقیق داشته باشد، اقوال را ببیند ... و هر چه آمادگی‌های قبل از درس خارج، بیشتر باشد، میزان و سطح بهره‌مندی از درس خارج بیشتر می‌شود. 🔻فعالیت دیگر، فعالیت تقریری است. درس خارج به لحاظ اهمیت و نیز هدف مهمی که بر دوش خود دارد که ایجاد اجتهاد است، حتماً باید همراه با فعالیت تقریری باشد، چه تقریر شفاهی و چه تقریر کتبی. شاگرد باید بعد از درس، درس را تقریر کند. چه در قالب مباحثه‌... و چه تقریر کتبی با قلم خودش (نه اینکه حرف های استاد را من البدو الی الختم بنویسد). 🔻علاوه بر تقریر، یک مرحله دیگر هم وجود دارد که آن، نقد و پژوهش است. پس طلبه باید فعالیت تحقیقی هم داشته باشد. مثلاً اینکه استاد می‌گوید قال فلانٌ کذا، آیا درست می‌گوید؟ باید تحقیق شود یا اینکه ببیند وقتی استاد استدلالی می‌کند، درست استدلال کرده است؟ طلبه باید نسبت به آن نقد کند. پس اگر این رکن رکین تحقیق و فعالیت تحقیقی نباشد، درس خارج، ارزش و فایده‌ای ندارد و طلبه به مقلّدی تبدیل می‌شود که حرف‌هایی را می‌شنود که تأثیر دارد، اما اجتهادی را که خود طلبه پا پیش بگذارد و جرئت نظر دادن پیدا کند، به همراه نمی‌آورد. 📎حجت الاسلام احمد مبلغی، رهنامه، ش 7، ص16و17 ✍️پانوشت: گویا #پژوهش به معنای واقعی کلمه در درس خارج نیز چندان یافت نمی شود! 👉@rahnameh

✅پیشنهادی شش مرحله اي، برای حضور بایستۀ #پژوهش_در_درس_خارج 🔻حجت الاسلام عبدالحمید واسطی: 1️⃣طلبه درس خارج، در مرحله نخست، مسئله را صرفاً به عنوان یک ایده دریافت کند و موظّف باشد صورت مسئله را موجّه‌سازی بکند که آیا واقعاً مسئله همین است با همین تقریر؟ 2️⃣برای حل مسئله فرضیه‌پردازی بکند. مقصود از فرضیه‌پردازی این است که بدون مراجعه به منابع و کارهایی که متخصّصین انجام داده اند سعی کند مستقیماً از آیات و روایات پاسخ مسئله را استخراج کند و این استخراجِ خود را بتواند قدم به قدم توضیح بدهد و استدلال عملیات استخراج خود را بیان کند. استظهارها ناخودآگاه نباشد، بلکه مستندسازی بشوند و نتیجه‌گیری‌ها مبتنی بر مقدمات باشد. 3️⃣نظرات متخصّصینی را که به این مسئله پرداخته‌اند و همین مسیر را طی کرده اند، شناسایی کند. به مطالعه تطبیقی این نظرات بپردازد، نقاط اشتراک، نقاط اختلاف، علت اختلاف و تأثیر این اختلاف را روشن کند. 4️⃣فرضیه خود را با این مطالعات تطبیقی مقایسه کند و سپس اصلاح و تکمیل یا تأیید نسبت به نظر خودش داشته باشد. آنگاه یک تقریر اولیه‌ای را به صورت یک بسته علمی از مسئله و نظرش تنظیم کند، 5️⃣ بعد سر کلاس برود. یعنی در مرحله ابتدایی تولید علم صورت بگیرد بعد سر درس برود. اگر این کار را انجام بدهد حتّی اگر استاد، استادی پژوهش‌محور یا مسئله‌محور نباشد، تفکر شاگرد فعال خواهد شد چون استاد به صورت ناخودآگاه این مراحل را با شدّت و ضعف‌هایی در مراحل مختلف طی می‌کند، و شاگرد دائم ذهن خود را در یک موقعیت تطبیقی بین عملیات خودش با عملیات استاد قرار می‌دهد و نقاط اشتراک و نقاط اختلاف بین کار خودش و کار استاد را ردیابی می‌کند، به خصوص کشف علّت اختلاف که چرا این مطلب را استاد متوجّه شده و من متوجّه نشدم یا استاد کجا را دیده و من ندیدم را ردیابی خواهد کرد. 6️⃣در نهایت هم حتماً در یک جمع‌بندی نهایی در قالب یک «مقاله»، آن مسئله تدوین بشود و تأثیر آن مسئله بر فضای فکری، فضای رفتاری چه در مقیاس خُرد و چه در مقیاس کلان توصیف شود. حل مسئله نباید ابتر بماند. مسئله‌ای داشتیم که حل شد، حال چه اثری دارد؟ حتماً تاثیر آن مسئله در عمل و کاربرد پی‌گیری و ارائه بشود. 📚رهنامه، ش 7، ص 19. 👉@rahnameh

🌿⭕️🌿درس خارج به سبک مکتب سامرا؛ نوعی از حضور بایستۀ #پژوهش_در_درس_خارج 🔹سبک سامرایی به سبک «شاگردمحوری»، معروف و دارای ویژگی‌های منحصر به ‌فردی است. میرزای شیرازی، بارزترین مجری این روش بوده است. در این روش، ابتدا استاد مسئله اصولی یا فرع فقهی را مطرح، و پس از بررسی موضوع توسط استاد، اصل بحث، به صورت شاگردمحوری و مباحثه میان شاگردان و استاد آغاز می‌شود و شاگردان به اظهار نظر و نقض و ابرام می‌پردازند و از آرا و افکار آن‌ها در درس بهره برده می‌شود. 🔹همه شاگردان پیش از حضور در درس، به تحقیق و بررسی آرا و تفکر می‌پرداختند. سپس در کلاس شرکت می‌کردند. 🔹وقتی از میرزای شیرازی سؤال می‌شد، ابتدا ایشان از شاگردان نظر می‌خواستند و پس از اظهار نظر شاگردان، به آن‌ها جواب می‌داد و با این شیوه، استعداد شاگردان هم شناسایی می‌شد. 🔹از آنجا که این سبک بر اساس شاگردمحوری بود، گاهی استاد چندین ساعت به کلاس ادامه می‌داد. میرزای شیرازی، بر اساس استعداد شاگردان، آن ها را امتحان می‌کرد و به آن‌ها موضوع تحقیق می‌داد. سپس از آن‌ها نتیجه تحقیق را می‌خواست. ♦️افزون بر میرزای شیرازی، میرزا محمدتقی شیرازی، سید میرزا حسن شیرازی، سید محمد فشارکی، میرزا عبدالهادی شیرازی، از طرفداران مکتب سامرا بوده‌اند. در این سبک، افراد با سرعت بیشتری پیشرفت می‌کردند و طی مدت کوتاه‌تری مجتهد می‌شدند. آخوند خراسانی و شیخ فضل‌الله نوری و بسیاری دیگر، از پرورش یافتگان این روش هستند. ♦️در این مکتب طلبه حکم محققی را دارد که استاد فقط راهنمای اوست. همچنین در این روش، روحیه علمی در شاگرد به وجود می‌آید و تثبیت می‌شود و او نحوه فعالیت جمعی را در حل و فصل مسائل علمی فرا می‌گیرد. در این سبک، شاگرد روش منطقی اندیشیدن، صحبت کردن و ارائه نظر به دیگران و احترام به نظر مقابل را می‌آموزد. 📚حجت الاسلام محمدعلی رضایی اصفهانی، مقاله «سبکهای مختلف درس خارج»، رهنامه، ش 7 #پژوهش #طلبه_محوری 👉@rahnameh

پیشنهاد #موضوع_پژوهش 📚عنوان: «ویژگی های شهرِ دوستدار کودک از منظر اسلامی» 🔻توضیحات: یکی از موضوعات جالب در دو سه دهه اخیر «شهر دوستدار کودک» (CFC) است. تحقيق در حوزه شهرهاي دوستدار کودک، از سال هاي 1980م به بعد مورد توجه قرار گرفت. عمده اين تحقيقات در راستاي تخصيص حق شهروندي به بچه ها و رسيدگي به خواسته ها و نيازهاي آنها بود. امروزه «شهر دوستدار کودک» مورد توجه برنامه ريزان و دست اندرکاران امور شهري قرار گرفته است، چرا که تعداد جمعيت کودکان مناطق شهري جهان (شهرهاي کشورهاي در حال توسعه) در حال افزايش هستند اما معمولا به نیازها و اقتضائات این بخش سرنوشت ساز جامعه کمتر توجه می شود و عمدتا سیاستها واقدامات شهری معطوف به شهروندان بالغ است. به دیگر بیان با گسترش موج شهرنشینی در دنیا از سویی و افزونی جمعیت از سوی دیگر، کودکان در تحولات مدرن شهری نادیده گرفته می‌شوند و لزوم توجه به آنها در شهرها بیش از پیش احساس می‌شود. نظریه «شهر دوستدار کودک» برای اولین بار توسط یونیسف یا همان صندوق حمایت از کودکان ارائه شده است. 💠با این همه هنوز این موضوع از زاویه حقوق کودک در اسلام و اهداف، آرمانها و ویژگی های فرهنگی و نظام تربیتی اسلام مورد کاوش کافی قرار نگرفته است و به عنوان نمونه با استناد به آیه «ارسله معنا غدا یرتع و یلعب» (یوسف: 12) می توان دو مولفۀ طبیعت گردی و بازی در فضای طبیعی را مورد تاکید و دقت نظر قرار داد و راهبرد توسعه طبیعت‌گرایی را در راستای افزایش توجه به نیاز شهرهای کودک_دوست پیشنهاد داد. طبیعی است که مجموع این راهبردهای اسلامی، شهر را به سوی بستری برای برآوردن نیازهای مختلف کودک و رشد و پرورش همه جانبه او سوق می‌دهد. ♨️گفتنی است درباره شهر دوستدار کودک مقالات متعددی نوشته شده اما چنانکه گذشت با رویکرد اسلامی و در نظر گرفتن فرهنگ و آرمانهای اسلامی چندان مورد توجه نبوده است. کتاب حکمت نامه کودک (از منشورات دار الحدیث قم) و مباحث حقوق کودک در اسلام و اشارات آیاتی که درباره کودکی حضرت یوسف، کودکی حضرت اسماعیل، فرزند لقمان، دوران کودکی حضرت موسی و ... است می تواند رهگشا باشد. #سطح_چهار #کاربردی 👉@rahnameh

🌿معرفی چند منبع برای موضوع «ویژگی های شهرِ دوستدار کودک از منظر اسلامی» 🔻کتاب «شهر اسلامی دوستدار کودک»؛ 1398ش؛ آستان قدس رضوی 🔻مقاله «بررسی تطبیقی تعامل کودک با محیط شهری از منظر اندیشۀ اسلامی و غربی»؛ 1397ش ـ مرتضی میرغلامی و همکاران 🔻مقاله «شهر مربی کودک، بازتولید الگوی شهر دوستدار کودک در بستری ایرانی اسلامی»؛ 1398 ـ مرتضی میرغلامی و همکاران #معرفی_اثر_پژوهشی #موضوع_پژوهش 👉@rahnameh

✅رهبر معظم انقلاب در دیدار جمعی از فضلای حوزه علمیه: ♦️شما آقایان چرا #پایان‌نامه نمی نویسید؟! یک نفر دانشجو، چهار سال، پنج سال دوره‌یی را می بیند؛ بعد موضوعی را به او میدهند؛ استاد او را راهنمایی میکند و یک رساله به وجود میآورد؛ خیلی هم خوب است. ♦️الان اگر همین آقایان طلاب ما، بعد از آن‌که پنج سال، شش سال، ده سال درس خارج رفتند، یک استاد راهنما بگیرند و یک موضوع فقهی به آنها بدهند و بگویند کار کنید، ببینید از همین طریق چه‌قدر موضوع حل خواهد شد! ۱۳۷۰/۱۱/۳۰ #کلام_رهبری 👉@rahnameh

🔷♦️🔸 توانایی حوزه برای تحول در علوم انسانی 🔹آیت الله سید احمد مددی: ✳️ این علوم انسانی چیزی نیستند که ما در مقابل آن ها کمر خم کنیم. چرا بعد از سی سال، با وجود این همه امکانات که در اختیار ما بود نتوانستیم دانشگاه ها را در بخش علوم انسانی، متأثر از تفکر اسلامی کنیم؟ ✳️ ما در علوم انسانی می توانیم نظریات جهانی ارائه دهیم. نسبت به آن زوایایی که ما در فقه کنکاش کردیم این علوم ناچیز هستند. ✔️گفتگو با رهنامه پژوهش ش 8 #خودباوری 👉@rahnameh