✅ دو #مسعدة یا یک مسعدة؟
📝 عباس مفید
یکی از مباحث قابل اعتنا در جهت تعامل با احادیث توجه به مسئله #توحید_مختلفات در دانش #رجال است. ابن زیاد، محمد ازدی، ابواحمد الازدی، محمدبن زیاد، همه عناوین واحد برای یک راوی سرشناس یعنی محمدبن ابی عمیر است که در اسناد روایات با این عناوین مختلف از او یاد شده است؛ ابن بنت الیاس، الوشاء، الحسن الخزاز نیز همه نام الحسن بن علی الوشاء است. مشکل پراکندگی عناوین یک راوی تا حد فراوانی با مراجعه به نرم افزار درایة النور و نرم افزارهای مشابه قابل رفع است. اما در برخی موارد حتی در این نرم افزار نیز توحید مختلفات صورت نگرفته است. مثلا عبدالله بن القاسم الحضرمی در چند سند از اسناد فقیه به عنوان عبدالله بن ابی القاسم ثبت شده است (ج1 ص127، ج1 ص214، ج1 ص368، ج ص336، ج3 ص36 ج3 ص177) این عنوان تصحیف نام عبدالله بن القاسم الحضرمی که در نرافزار اسناد صدوق این عنوان ناآشنا خوانده شده است.
نمونه دیگر دو عنوان با نام های مسعدة بن صدقه العبدی و مسعدة بن زیاد الربعی است. نجاشی این دو را در شماره 1108 و 1109 فهرست کرده است. اما با تکیه بر شباهت های فراوان این دو راوی به احتمال قریب به یقین، نجاشی درباره مختلف دانستن این دو راوی سهو کرده است. در همین خصوص مقاله ارزشمندی از استاد سیدمحمدجواد شبیری #زنجانی با عنوان «احسن الفوائد فی احوال المساعد» تدوین یافته است. ایشان در این مقاله با بررسی قرائن متعدد به متحد بودن این دو راوی باور دارند. دوستان را به مطالعه این مقاله و الگوگیری از دقت های رجالی ایشان دعوت می کنم.
🔺 @rejal_shobeiri
💢 مسعده رَبَعيّ؟ یا عبديّ؟ آیا نجاشی اشتباه کرده؟
مرحوم نجاشی نوشته است «مسعدة بن زیاد العبدي، مسعدة بن صدقة الربَعي» اما در روایات عکس این است! ربعی در رجال، عبدی در روایات است و عبدی، ربعی است. لذا تستری گفته نجاشی دچار اشتباه شده «وَهَم النجاشي» (قاموس الرجال، ج۱۰ ص۵٤)
🔸در مورد مطلب به این واضحی نمیشود گفت نجاشی روایات را ندیده است. نجاشی واقعاً مرد ملاّیی است، چه در بخشهای رجالی و چه در بخشهای فهرستی. چطور شده است نجاشی چنین اشتباهی را مرتکب شود! یک جای کار گیر دارد. ما اشتباه کردهایم؟ یا نجاشی؟
🔶 جواب:
اولاً فهارس اصحاب بر اساس روایات نوشته نشده است، نجاشی در فهرستی که در اختیارش بوده آنطور بوده است و ایشان همانطور نقل کرده است. بعد هم احتمال دارد در فهرست شیخ و نجاشی هر دو روی نسخۀ عبدالله بن جعفر حمیری رفتهاند شاید منشأ اشکال، آن آقایان باشند نه نجاشی.
ثانیاً در کتاب انساب سمعانی نسبت عبدی را به عبدالقیس مینویسد. شیخ طوسی به جای عبدی نوشته است عبسی. هیچ کس عبسی را ندارد صحیحش این است که اینها هر دو یکی هستند چون عبدی نسبت است به عبدالقیس از عشایر معروف بصره بودند. اهل بصره بوده است. عبدالقیس به ربیعة بن نزار برمیگردد بعضی وقتها به اینها عبدی میگفتند به اعتبار عبدالقیس و گاهی رَبَعی میگفتند به اعتبار ربیعة بن نزار. عبسی هم در کلام شیخ در رجال درست نیست عبقسی باید باشد در اسماء مرکب میشود به یک جزئش نسبت داد یا به هر دو جزئش؛ عبشهی عبدالشمس، عبقسی، منسوب به عبدقیس است. در احادیث ما هر دو آمده است مسعدة بن زیاد و مسعدة بن صدقه هر دو از یک عشیرهاند. نسب هر دو به یکی برمیگردد طبق قواعد هم عبدی میگفتند هم عبقسی هم ربعی
🔗 درس خارج فقه استاد مددی حفظهالله
#مسعده #مسعدة #مسعدة_بن_صدقة
•┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•
https://eitaa.com/rejal_shobeiri
https://t.me/rejal_shobeiri