هدایت شده از تبیین
✨🔹✨🔹✨🔹✨🔹✨
✨
⭕️در روايات چگونه اهميت و فضيلت «ركوع و سجود» بيان شده است؟
🔹#امام_صادق (عليه السلام) فرمود: «عَلَيكُم بِطُولِ الرُّكوُع و السُّجُودِ فَاِنَّ اَحَدَكُم اِذَا اَطَالَ الرُّكُوعَ وَ السُّجُودَ هَتَفَ اِبْلِيسُ مِنْ خَلْفِهِ فَقَالَ يَا وَيلَه اَطَاعَ وَ عَصَيْتُ وَ سَجَدَ وَ اَبَيْتُ» [۱] (بر شما باد به طولانى كردن #ركوع و #سجود، زيرا وقتى كه يكى از شما ركوع و سجده خود را طولانى كند، #ابليس ندا دهد از پشت سر او، واى بر من، #اطاعت كرد و عصيان كردم، #سجده كرد و إبا نمودم). #امام_باقر (عليه السلام) نيز فرمود: «مَن اَتَمَّ رُكُوعَه لَم يَدْخُلْهُ وَحْشَةُ الْقَبْرِ» [۲] (كسى كه #ركوع خود را تماماً به جاى آورد و حق آن را ادا كند، #وحشت_قبر به او راه پيدا نكند).
🔹بيش از همه #شيطان به مسئله #سجده حساس است، زيرا او به وسيله همين #سجده رانده شد؛ و در روايتى از اميرمؤمنان #امام_على (عليه السلام) آمده كه #سجده را طولانى كنيد كه عملى سنگين تر بر #ابليس نيست كه ببيند انسانى در سجده است، زيرا او امر به #سجده شد و عصيان كرد. [۳] چنان كه در روايات آمده طولانى كردن سجده از #آئين_ائمه و #سنّت‌توبه‌كنندگان است و #سجده، گناهان را مى ريزد، چنان كه باد، برگ درختان را؛ #سجده نهايت مرتبه عبادت فرزندان آدم است. [۴]
🔹در روايتى چنين آمده: «اَقْرَبُ مايَكُونُ الْعَبْدُ اِلَى اللّهِ وَ هُوَ سَاجِدٌ» [۵] (نزديكترين حالت بنده به خدا وقتى است كه به #سجده مى رود). خاندانى كه ما را امر به طول #سجده كرده اند، خود به قدرى در #سجده فرو مى رفتند كه پيشانى و زانوهاى آنها پينه مى بست. #امام_باقر (عليه السلام) مى فرمايد: «در #مواضع‌سجده‌پدرم آثار سجده و برآمدگى و تورم نمايان بود و هر سال دو مرتبه آنها را قيچى مى كرد، در هر مرتبه پنج ثَفِنات بود و او صاحب ثفنات ناميده مى شد». [۶]
🔹در جاى ديگر #امام_باقر (عليه السلام) فرمود: «پدرم هرگاه نعمتى ذكر مى شد، یا آيه اى كه در آن سجده بود قرائت مى گرديد، يا خداوند دفع بلا و كيد از او مى كرد، يا از نمازش فارغ مى شد، يا اصلاح بين دو نفر مى كرد، در همه اينها #سجده مى كرد و اثر سجود در تمام مواضع سجده اش نمايان بود؛ و از اين رو او را #سجّاد مى ناميدند». [۷] #امام_سجاد (عليه السلام) گاهى در بيابان به #سجده مى رفت و هزار مرتبه مى فرمود: «لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ حَقّاً حَقّاً لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ تَعَبُّداً وَ رِقّاً لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ إِيمَاناً وَ تَصْدِيقاً وَ صِدْقا». [۸]
🔹اينها در مورد #سجده_جسمانى بود؛ البته سجده كامل، ضميمه شدن «سجده جسمانى» با «سجده نفسانى» است. در روايتى از #امام_على (عليه السلام) آمده: «#سجود_جسمانى قرار دادن #اعضاء_هفتگانه با خشوع قلب و اخلاص بر زمين است، ولى #سجود_نفسانى، فراغت و دورى #قلب از امور فانى و روى آوردن با آخرين همّت به سوى #امور_باقى و كندن لباس كبر و خودپسندى و قطع #علایق_دنيوى و مزّين شدن به #اخلاق_نبوى (صلى الله عليه وآله) است». [۹]
پی نوشت‌ها؛
[۱] مستدرك سفينه البحار، نمازى شاهرودى، جامعه مدرسين، چ ۱، ج ۴، ص ۱۸۹. [۲] همان. [۳] بحارالأنوار، دار إحياء التراث العربى، چ ۲، ج ۶۵، ص ۲۶۵. [۴] مستدرك سفينه البحار، همان، ص ۴۷۴. [۵] همان. [۶] بحارالأنوار، همان، ج ۴۶، ص ۶، باب ۱. [۷] همان. [۸] بحارالأنوار، همان، ج ۸۲، ص ۱۶۶، باب ۲۹. [۹] غررالحكم و دررالكلم، تميمى آمدى، دار الكتاب الإسلامی، چ ۲، ص ۱۲۸ و ۱۲۹، شماره ۲۲۳۴ و ۲۲۳۵
📕اخلاق اسلامى در نهج البلاغه، مكارم شيرازى، ناصر، تهيه و تنظيم: اكبر خادم الذاكرين، نسل جوان، قم، ۱۳۸۵ش، چ اول، ج ۲، ص ۱۲
منبع: وبسایت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (بخش آئین رحمت)
@tabyinchannel
#انتشاربدون‌لینک‌جایزنمیباشد
هدایت شده از تبیین
✨🔹✨🔹✨🔹✨🔹✨
✨
⭕️آثار تربیتی «نماز» (بخش هجدهم و پایانی)
🔸#نماز، یکی از «فروع دین اسلام» بوده و عبادتی است که پنج بار در روز با شرایط خاص بر مسلمانان واجب شده است. این #فریضه_الهی باعث رهایی از خودمحوری و خودشیفتگی می‌شود، و روحیه مردم‌گرایی را در انسان زنده می‌کند. #نماز موجب تنزیه وجدان اخلاقی می‌شود، به این صورت که یکی از مظاهر وجدان اخلاقی احساس گناه است و نماز باعث آمرزش گناهان می‌گردد.
💠شکل ظاهری و باطنی انسان
🔹در اینجا سؤال یا سؤال هایی مطرح می‌شود که اگر خداوند #انسان را برای سعادت و کمال آفریده چگونه در طبیعت او شر و بدی قرار داده است، وانگهی آیا ممکن است خداوند چیزی را با صفتی بیافریند و سپس آفرینش خود را مذمت کند؟ و از همه اینها گذشته قرآن کریم در آیه ۴ سوره تین صریحاً می‌فرماید: «لقد خلقنا الانسان فی احسن تقویم». (ما #انسان را با بهترین صورت و ساختمان آفریدیم)؛ مسلماً منظور این نیست که ظاهر #انسان خوب و باطنش زشت و بد است، بلکه کل #خلقت_انسان به صورت #احسن_تقویم است، و همچنین آیات دیگری که مقام والای انسان را می‌ستایند این آیات با آیه مورد بحث چگونه سازگار است.
🔹پاسخ همه این سؤالات با توجه به یک نکته روشن می‌شود و آن این است که خداوند نیروها و غرایز و صفاتی در #انسان آفریده است که اینها بالقوه وسیله تکامل و ترقی و سعادت او محسوب می‌شوند، بنابراین صفات و غرایز مزبور ذاتاً بد نیست، بلکه وسیله‌ای است، امّا هنگامی که همین صفات در مسیر انحرافی قرار گیرد و از آن سوء استفاده شود مایه نکبت و بدبختی و شر و فساد خواهد بود.
🔹فی المثل، همین حرص نیرویی است که به انسان اجازه نمی‌دهد به زودی از تلاش و کوشش باز ایستد، و با رسیدن به نعمتی سیر شود، این یک عطش سوزان است که بر وجود انسان مسلّط است. اگر حرص در مسیر تحصیل علم و دانش به کار افتد و انسان حریص در علم و یا به تعبیر دیگر تشنه و عاشق بی‌قرار علم باشد مسلماً مایه کمال او است، اما اگر آن در مسیر مادیات به کار افتد مایه شر و بدبختی و بخل می‌گردد.
🔹به تعبیر دیگر این صفت شاخه‌ای از حبّ ذات است و می‌دانیم حبّ ذات چیزی است که انسان را به سوی کمال می‌فرستد، اما اگر در مسیر انحرافی واقع شود به سوی انحصارطلبی و بخل و حسد و مانند آن پیش میرود. [۱] حرص در اصل یک مایه فطری و یک سرمایه الهی در وجود تمام انسانهاست. اگر وجود انسان خالی از حرص بود، بدون تردید دنبال هیچ برنامه‌ای نمی‌رفت و برای جلب هیچ خیری و دفع هیچ شری قدم برنمی‌داشت. امام خمینی (ره) برای نماز آثار فردی و اجتماعی ذکر کرده است:
1⃣«آثار فردی»
🔹امام خمینی #نماز را از جهت فردی #وسیله_معراج می‌داند. [۲] به اعتقاد امام خمینی (ره) #نماز وسیله انسان‌سازی است، و نمازی که انسان را از فحشا نهی نکند و نگهدار قلب نباشد، و سبب تکبر و عجب به عبادت که بزرگتر از فحشا و منکر است، باشد، در حقیقت نماز نخواهد بود. به اعتقاد ایشان، اصولاً فساد در جامعه و دعاوی آن مربوط به افرادی است که اهل نماز نیستند. [۳][۴] ایشان، معتقد است از فوائد مطلق عبادات از جمله #نماز این است که اراده نفس قوی و نفس بر طبیعت و قوای آن چیره می‌شود و اراده نفس در مملکت بدن نافذ می‌گردد،
🔹به گونه‌ای که این قوا از اراده نفس تخلف نمی‌کنند، بلکه ممکن است شخص از این مرتبه بالاتر رفته، ظاهر و باطنش تحت اراده خداوند قرار گیرد و قوای ملکوتی و ملکی نفس، جنود الهی شوند و این یکی از مراتب پایین فنای قوا و اراده عبد در اراده حق است. [۵] امام خمینی (ره) تاکید دارد غیر از آثار مجموع #نماز، هر کدام از اعمال و ارکان آن به طور مستقل، آثار مختلف معنوی دارد که در این میان، #سجده کامل‌ترین نقش را در نورانیت و فنای الهی انسان دارد. [۶]
2⃣«آثار اجتماعی»
🔹امام خمینی (ره) معتقد است از جهت اجتماعی، برپایی #نماز سبب طهارت و #سلامت_جامعه از فساد و فحشا و هدایت جامعه به صراط مستقیم می شود. [۷] افزون بر اینکه برپایی #نماز به صورت #جماعت دارای مصالح عمومی و اجتماعی است و فواید روحی و معنوی دارد که کمتر در عملی اتفاق می‌افتد. [۸] از نگاه ایشان، جمع شدن مسلمانان در #نماز سبب تزکیه و تربیت عمومی جامعه، حفظ وحدت کلمه میان آنها و تقویت عواطف برادری و همکاری می‌باشد. [۹]
پی نوشت‌ها:
[۱] تفسیر نمونه، ج۲۵ص۳۷. [۲] سرّالصلاة، ص۱۳، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام، ۱۳۸۸. [۳] صحیفه امام، ج۱۲ص۳۹۲، همان ناشر، ۱۳۸۹. [۴] شرح چهل حدیث، ص۸۴، همان ناشر، ۱۳۸۸. [۵] آداب الصلاة، ص۳۲، همان ناشر، ۱۳۸۸. [۶] سرّ الصلاة، ص۹۹-۱۰۷، همان ناشر، ۱۳۸۸. [۷] صحیفه امام، ج۱۳ص۴۳۲، همان ناشر، ۱۳۸۹. [۸] سرّ الصلاة، ص۳۲، همان ناشر، ۱۳۸۸. [۹] دانشنامه امام خمینی، ج۱۰ص۹۶، همان ناشر، ۱۴۰۰
منبع: ویکی فقه
#نماز
@tabyinchannel
#انتشاربدون‌لینک‌موردرضایت‌نمیباشد