✅ #یادداشت_رشد
📄 یگانه دوران
✴️ به تعبیر آیت الله جوادی آملی، هم «#مهندس_اسلام» بود و هم «#معمار_اسلام». نه تنها فهمید که دین چه می گوید، بلکه کوشید تا دین را از صفحه کتاب به صحنه جامعه بیاورد. مصلح اجتماعی روزگار ما موجی را در زندگی فردی، سیاسی و اجتماعی شکل داد که بگوییم عصر ما عصر امام خمینی(ره) است.
🔹 عصری که گفتار و نگرش او مبدأ تحول جدی در چندین نسل از مردمان این سرزمین و حتی فراتر از جغرافیای مرسوم دولت-ملت در جبهه مستضعفین عالم شد. او با طرح یک نظام فکری و عملی که نخ تسبیح و مرکز نظام معنایی آن اسلام بود، حیات مجدد را به پیکره بی روح جامعه اسلامی دمید. اسلام به روایت اصیل و ناب آن که همواره در معرض دو تهدید بالقوه تحجر و التقاط بود اما به جهت #جامعیت شخصیت او، جامع و کامل بود. شخصیتی که جمع فقه و فلسفه و عرفان بود.
🔹 به تعبیر رهبر انقلاب در 14 خرداد 1389، اولین و اصلیترین نقطه در مبانی امام و نظرات امام، مسئلهی اسلام ناب محمدی است؛ یعنی اسلام ظلمستیز، اسلام عدالتخواه، اسلام مجاهد، اسلام طرفدار محرومان، اسلام مدافع حقوق پابرهنگان و رنجدیدگان و مستضعفان. ارائه دهنده یک مکتب با ابعاد کامل که در کنار یکدیگر معنادار است.
🔹 اما چرا امام خمینی در روزگار معاصر ما یگانه دوران شد؟ چرا در میان همه خط مشی و مسیرهای بدیل، مشی و مکتب او به عنوان مسیر نجات بخش جامعه امروز ما جلوه کرد؟ چه تمایزهایی میان جریان اصلاحی امام با سایر جریان های اصلاح گر در سده معاصر جامعه ایرانی وجود دارد؟ متأسفانه نپرداختن به این پرسش بنیادین موجب شده است نهضت اسلامی به رهبری امام و جریانی که او را در جامعه معاصر ایرانی رقم زد در تداوم تحرکات پیشین جامعه ایران، همچون نهضت ملی شدن صنعت نفت، یا نهضت مشروطه خواهی تلقی و تفسیر کنند.
🔹 جریان انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی(ره) در بهمن 57، نه صرفاً از حیث حدود تأثیرگذاری کمی و ظاهری، بلکه به لحاظ ماهوی و محتوایی دارای تفاوت جوهری با جریان های پیش از خود است. بخش عمده این تفاوت ها نیز به مشی و سیره رهبر این جریان باز می گردد. خصوصیات و ویژگی های منحصر به فرد شخصیت و سیره او به این جریان نیز وجه تمایز می بخشد و چهره او را به عنوان یک «#موسس» نمایان می کند.
🔹 بخش عمده این تفاوت در امام و به تبع جریان تحت هدایت او و اعطا شأن تأسیسی به او، حاصل نگرش خاص امام به «اسلام ناب» و نسبتی که این الگو با دنیای معاصر داشت، باز می گردد. مکتب امام خمینی(ره) با خصوصیات جامع آن باید مورد مطالعه و بحث قرار گیرد و در این جهت چند ویژگی برجسته و شاید مهم ترین آنها را نباید از نظر دور داشت:
1⃣ باور قلبی و ایمانی به نیروی لایزال الهی در کل مسیری که آن را «#قیام_لله» می دانست. او در همان اولین یادداشتهای سیاسی خود در دهه 20 شمسی، از « قیام لله» به عنوان تنها راه اصلاح دو جهان غیب و شهود یاد می کند.
2⃣ باور به ظرفیت مردمی و برگرداندن عزت به معنای واقعی به عموم افراد جامعه که توامان آگاهی بخشی عمومی و #تکیه_بر_مردم در کل جریان مبارزات و اداره کشور را به دنبال خود دارد. او تنها شخصیتی در تاریخ معاصر ما بود که پایگاه مشی مبارزاتی خود را عامه مردم از هر قشر قرار داد و در این مسیر تکیه اصلی خود را بر طبقه مستضعفین به معنای کلان خود(نه لزوما با فهم اقتصادی) قرار داد.
3⃣ تغییر نسبت افراد جامعه با #دینداری و تلقی فهمی فراتر از تکالیف فردی در مورد دین و دینداری به یک #نیروی_اجتماعی اثرگذار برای تغییر. حرکت مبارزاتی امام بر اساس باورها و اعتقادات دینی مردم سامان مییافت و مردم، حرکت امام را ادامه طبیعی باورهایی میدانستند که نسلها با آنها زندگی کرده بودند.
4⃣ حفظ #اصالت جریان اصلاحی با پافشاری بر نظریه «نه شرقی، نه غربی» در مقام نظام سازی و تدقیق طرح و نسخه خود
🔹 حرکتی که او در عصر ما رهبری کرد، برآمده از اصلی بود که امیرالمومنین علی(ع) در خطبه شقشقیه بیان کردند که خداوند از عالمان دین و دانشوران آیین خود تعهد گرفته است که در برابر شکمبارگی ستمگران و گرسنگی ستمدیدگان آرام نگیرند و آن بی عدالتی را با سکوت و قعود خود آرام نگذاشته و امضا نکنند. این مشی و مسیر است که موجب می شود به تبع از مولای خود که سفر به حیات حقیقی را فوز و رستگاری دانست، او نیز با قلبی آرام و ضمیری مطمئن راهی دیدار معشوق شود.
✍ #حسین_سرآبادانی پژوهشگر مرکز رشد
➖➖➖➖➖
✔️ مرکز رشد دانشگاه امام صادق (علیه السلام)
🌐سروش ↙️
✅ sapp.ir/Rushdisu
🌐ایتا ↙️
✅ eitaa.com/Rushdisu
🌐بله ↙️
✅ ble.im/Rushdisu
✅ #یادداشت_رشد
📄 نقدی کوتاه بر فیلم «تختی» ساخته بهرام توکلی
🔶چگونه زیستن یا چگونه مُردن؟ مسئله این است
✴️ آخرین اثر #بهرام_توکلی، فیلمی #قهرمان_محور است؛ می خواهد به یکی از مهم ترین چهره های #ملی نیم قرن اخیر ایران بپردازد؛ با مسامحه می خواهد زندگی یک سلبریتی دهه ۳۰ و ۴۰ شمسی که نه در فضای مجازی که در متن زندگی مردم تبدیل به یک #اسطوره شده است را روایت کند. می خواهد بعد از دو دهه، کار نیمه تمام مرحوم «علی حاتمی» را تمام کند.
« #تختی » متعلق به سینمایی است که می خواهد در جستجوی قهرمان باشد؛ می خواهد زندگی یک قهرمان ملی را از کودکی تا آخرین لحظات زندگی اش تعریف کند. ساختن قهرمان برای مخاطبی که خود با این اسطوره به شکل واقعی و ذهنی زندگی کرده است؛ کار دشواری است. خطر اسطوره زدایی در کمین فیلمساز است؛ اما فیلمساز مهم این سال های ما، این #ریسک را پذیرفته تا از زندگی پر ماجرای او یک #درام سینمایی خلق کند.
🔹فیلم از ۱۵ دی ماه ۱۳۴۶؛ دو روز قبل از مرگ تختی در اتاق ۲۳ هتل #آتلانتیک آغاز می شود؛ از دفترخانه رسمی که تختی برای تنظیم وصیت نامه اش رفته است و بعد از لحظه مرگ تختی، به دوران کودکی او فلش بک می خورد. مرگ تختی یک #راز است؛ کاش راز هم باقی می ماند اما برای فیلمساز ما گویی آن چنان که بارها تأکید کرده است؛ #مسیر_زندگی تختی #الگو است نه انتهای آن و چگونه #زیستنش از چگونه مُردنش دارای اهمیت بیشتری است. بدین جهت به شکل کامل در ابتدا و انتهای فیلم صحنه #خودکشی تختی را با صراحت نمایش می دهد تا از انتهای تراژیک زندگی بزرگترین چهره ورزشی و پهلوانی #ایران سخن بگوید. از یکی از تلخ ترین فیلمسازان سینمای ایران که در کارهای قبلی نیز نوعی پوچی و تلخی را می توان ردیابی کرد؛ قابل انتظار است که در میان سناریوهای مختلف پیرامون مرگ تختی، خودکشی او را برگزیند.
🔹فیلم، دوران کودکی تختی در منطقه «خانی آباد» تهران در سال های منتهی به ۱۳۲۰ را در جامعه ای سرتاسر نکبت آلود و فقیر ترسیم می کند و در این چهره پردازی مسیر #افراط را طی می کند. از کودکی که می خواهد از خانواده خود #دفاع کند ولی #توان ندارد و به شدت #کتک می خورد. در کشتی محله ای با کودکان شکست می خورد و وقتی به سمت جوانی در سال ۱۳۲۷ می رسد، در تست های اولیه کشی #مردود می شود. اما تلاش و کوشش را ادامه می دهد تا در نهایت در فاصله کمتر از سه سال #دوبنده تیم ملی را برتن کند و این نقطه آغاز قهرمانی های اوست. مرد پرافتخار کشتی ایران در دهه ۵۰ میلادی (۳۰ شمسی) که یک طلا و دو نقره المپیک و چندین مدال جهانی را #درو می کند.
نقطه #قوت فیلم، بدون تردید #بازسازی فوق العاده #توکلی در خلق فضاهای مختلف فیلم است. اوج این بازسازی در تصویرپردازی سکانس فینال #المپیک ۱۹۵۶ #ملبورن است؛ این تنها #صحنه_کشتی فیلم است که به خوبی توسط فیلمساز بازسازی شده است. در سایر بازسازی ها و چهره پردازی نیز فیلم، #فراتر از سطح سینمای ایران است. گاه میان حالت #مستندگونه و #درام در تعلیق افتاده اما کوشش توکلی در این تصویرسازی، مخاطب را درگیر می کند.
🔹«تختی» توکلی در یک کلمه خلاصه می شود: « #مردم ». در اینکه تختی قهرمان، پهلوان و #ماندگار شد چون نسبت به مردم #متواضع و #خاکی بود و خود را نسبت به آنها #مسئول می دانست تردیدی نیست. اما #اغراق فیلمساز در کمک های گوناگون تختی به مردم که تقریبا در بیش از ۱۰ تا ۱۵ #سکانس به شکل های مختلف دیده می شود، باعث پس زدن مخاطب می شود. تختی #مردمی و مردم دار بود و در میان مردم بود و مسئله مردم، مسئله او بود، ولی در یک درام حدود ۱۰۰ دقیقه ای پرداخت تا این حد اغراق آمیز به این مسئله، از گیرایی مطلب می کاهد. تختی توکلی از این جهت علاقه مند دکتر #مصدق است و در بیش از ۵ مورد آن را مورد تأکید قرار می دهد؛ تختی توکلی دلبسته آیت الله #طالقانی و عضو #حزب_ملی است اما کنش اجتماعی فعال ندارد.
🔹«تختی» در فیلم شخصیتی است که دچار تطور و #تحول می شود؛ اما مخاطب این تطور و تحول را به صورت ملموس نمی بیند و اساسا این تحول را فهم نمی کند. سیر این تطور و تحول در فردی که تصور می شد استعداد کشتی ندارد و بعد اولین مدال طلای تاریخ ایران در کشتی را کسب می کند و بعد تبدیل به یک قهرمان #افسرده می شود، چندان مشخص نیست. برای خلق قهرمان، فهم تطور شخصیت او در دل درام ضرورت دارد و نریشن های فیلم هم کمکی به این ماجرا نمی کند. برای خلق سینما #تصویر است که #اصالت دارد و فیلم با ذکر برخی مطالب از سوی #راوی (مانند برخی فعالیت های سیاسی تختی) عملا مجموعه اطلاعات #ویکی_پدیایی در اختیار مخاطب قرار می دهد. تصویری کلان و کلی از یک قهرمان تاریخی.
👆👆 #ادامه_مطلب 👆👆