✅ #یادداشت_رشد 📄چه کسی اول بار گفت: #نفت_ملی ایران؟ ✴️«یک پیرمرد نورانی به خواب من آمد و به من گفت نفت را ملی کن». 🔹این یک خط می توانست سر خط اخبار ایران در سال 1330 باشد. این دو جمله پاسخ #مصدق بود به این پرسش که چه کسی در کمیسیون نفت مجلس شانزدهم اول بار گفت نفت ملی شود؟ بیایید این دو جمله مصدق را با اسناد باقی مانده از آن دوران محک زنیم. ابتدا از کمیسیون نفت شروع می کنیم. حسین مکی در کتاب سیاه می نویسد: «حائری زاده در جلسه چهارم کمیسیون نفت در سوم مهر 1329 گفت: اگر راه حکمت و راه های دیگر نداشته باشیم باید منابع نفت خودمان را ملی کنیم». 🔹می توان گفت #حسین_مکی با دکتر مصدق مخالف بود و استناد به سخنان وی مصداق یک طرفه به قاضی رفتن است. با قبول این مسئله، باید در میان نوشتجات هواداران دکتر مصدق به دنبال اولین نفر بگردیم و چه کسی بهتر از خود مصدق؟ @Rushdisu 🔹دکتر مصدق در خاطراتش فکر ملی کردن نفت را به دکتر حسین فاطمی نسبت می دهد. به این شرح که در سال 1328 جلسه ای در خانه حاج محمود نریمان با حضور آیت الله کاشانی و اعضای جبهه ملی تشکیل می شود و در آن جلسه، #دکتر_فاطمی ملی کردن نفت را پیشنهاد و اعضا پیشنهاد وی را قبول می کنند. نکته ای که جا افتاده این است که دکتر مصدق با امضای ورقه حاوی این پیشنهاد در آن جلسه مخالفت می کند. معلوم می شود که در سال 1329، دو نفر در طیف جبهه ملی هستند که صفت اولین نفر را یدک می کشند: حائری زاده و دکترحسین فاطمی. 🔹به سال 1328 رجوع می کنیم. در تیرماه این سال در مجلس پانزدهم قرارداد نفتی جدید ایران و انگلیس با عنوان گس – گلشاییان بر مبنای قرارداد 1933مطرح می شود. مصدق به مجلس پانزدهم راه نیافته است ولی حسین مکی به دنبال آن است که با به صحنه آوردن مصدق پشتوانه مخالفان قرارداد را افزون کند. مصدق پیشنهاد مکی را نمی پذیرد ولی نامه ای در این باره به مجلس می نویسد. وی در این نامه از اینکه مجلس او را به عنوان مشاور در کمیسیون ها دعوت نکرده گله نموده و سپس در مورد یکی از اصل های قرارداد مبنی بر شیوه پرداخت شش شیلینگ حق الامتیاز توضیح خواسته است. به عبارت بهتر مصدق در این نامه نه با قرارداد مخالفت کرده و نه از ملی کردن نفت سخنی گفته است. 🔹در بهمن ماه این سال، مصدق در مجلس شانزدهم پیام #آیت_الله_کاشانی را که پس از بازگشت از تبعید لبنان نگاشته بود قرائت می کند. آیت الله در این پیام عنوان می دارد که: «نفت ایران متعلق به ملت ایران است». در این سال نیز نام آقایان حائری زاده، عبدالقدیر آزاد، مظفر بقایی، حسین مکی، معظمی، امیرتیمور و نیز آیت الله کاشانی به عنوان مخالفان قرارداد نفتی جدید با انگلیس و نیز ملی کردن نفت (از سوی آیت الله کاشانی) ثبت می شود ولی سخنی از مخالفت مصدق با قرارداد نفتی جدید نیست چه رسد به ملی کردن نفت. 🔹به سال 1327 می رویم. در مرداد ماه این سال آیت الله کاشانی در خطبه نماز عید فطر سخن از استیفای حقوق ملت ایران از شرکت نفت ایران و انگلیس می راند و در بهمن آن سال علیه شرکت نفت بیانیه ای صادر کرده و در آن خواهان لغو امتیاز می شود. این بیانیه موجب تبعید آیت الله کاشانی به لبنان می شود. 🔹باز به عقب برمی گردیم. به سال 1326. در این سال قوام، قرارداد نفتی ایران – شوروی را که به قرارداد نفتی قوام-سادچیکف معروف بود تقدیم مجلس پانزدهم می کند. مجلس با هماهنگی قوام این قرارداد را رد می کند و به جای آن طرحی به سرپرستی #دکتر_رضازاده_شفق تهیه و تصویب می شود که می توان آن را شروع مبارزه پارلمانی با استعمار شرکت نفت جنوب دانست. بند ه این قرارداد بیان می داشت: «دولت موظف است درباره امتیازهای موجود، به خصوص شرکت نفت جنوب برای احقاق حق ایران، اقدامات لازمه را به عمل آورد و مجلس را از نتیجه مذاکرات مطلع کند». 🔹در این سال نیز نامی از مصدق در میان نیست. پس مصدق کجا وارد جریانات ملی شدن نفت می شود؟ @Rushdisu 🔹به مجلس چهاردهم و سال 1323رجوع می کنیم. پس از تمایل شرکت های آمریکایی به اخذ امتیاز نفتی و مخالفت انگلیس و شوروی از خارج و نمایندگان توده ای از داخل، شوروی تلاش کرد امتیاز نفت شمال ایران را از آن خود کند. مصدق در نطقی در این باره واکنش نشان داد: «دولت اتحاد جماهیر شوروی به نفت احتیاج دارد و دولت ایران هم در عالم مجاورت نباید نفت خود را با دیگران معامله کند. من تصور می کنم که در این مجلس چنین پیشنهادی بگذرد؛ یعنی دولت ایران متعهد شود که در مدت معلوم در قرارداد، مازاد نفت معادن شمال را به نرخ متوسط بین المللی که در هر سال معین می شود به دولت شوروی بفروشد». 👇👇 #ادامه_مطلب 👇👇