🌀 کلاف سر در گم زنجيره علم و فناوری در لابه لاي سامانه درمانی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری 💯 اگر چه علل نحیف و ضعیف بودن زنجیره علم تا فناوری و مأموریت گرایی در تولید علم و فناوری به کرات مورد مطالعه قرار گرفته اند؛ لیکن به نظر می رسد عزم جدی برای رسیدگی اساسی و حل این معضلات وجود ندارد. 🔄 در این میان تکرار برداشت های ناصحیح از رابطه بین تولید علم و مرجعیت علمی، تولید علم و مسئولیت اجتماعی و تقسیم کار رشته های مختلف برای تامین و تولید علم از یک سو و تبدیل علم به فناوری از سویی دیگر، نوعی بلاتکلیفی و تردید در ذهن هدایتگران نهاد علم کشور به ویژه وزارت علوم را در اذهان متبادر می کند. ▫️ هدف این یادداشت صرفا نقد منصفانه و کمک به سیاستگذاری علم و فناوری در وزارت علوم است. بدین منظور به چند فراز از سخنان اخیر وزیر محترم علوم اشاره و نکات و نقدهای سازنده ای ارائه می گردد: ⚜️ وزیر محترم علوم، تحقیقات و فناوری در نشست تخصصی جشنواره شهید رجایی در ۲۳ مرداد ۱۴۰۲ از سامانه نان به عنوان " گزینه حل المشاکل زنجیره علم- نیاز و علم- فناوری" نام بردند. هر چند در این نشست از ضرورت تدوین سند ملی نوآوری کشور سخن به میان آمد و وزیر محترم علوم در این خصوص مطالب امیدوار کننده ای را ارائه نمودند؛ لیکن همچنان اذعان کردند که درب وزارت علوم در خصوص تولید علم و مرجعیت علمی بر همان پاشنه سابق می چرخد. ‼️ از میان مباحث مطرح شده در این نشست، تلاش وزیر محترم علوم برای پاسخگویی به سوالاتی مطرح نشده در خصوص علم و فناوری جالب توجه بود. برای مثال، سخن ایشان در جلسه ياد شده در خصوص این که "هم علم خوب است و هم فناوری" قاعدتا باید در پاسخ به یکی از این سه جمله/ادعاي نامعقولانه باشد که "نه علم خوب است و نه فناوری؛ علم خوب است و فناوري خوب نيست؛ علم خوب نيست و فناوري خوب است". در حالی که اساسا چنین ادعاهايي مطرح نيست و معلوم نيست وزیر محترم علوم،‌ تحقيقات و فناوري به سخنان و ادعاهاي چه كساني پاسخ مي دهد! 👈 آنچه مورد پرسش جدی جامعه علمی کشور قرار دارد این است که راهكارهاي عملیاتی تقویت زنجیره نحیف و ضعیف علم تا فناوری چیست؟ ظاهرا شاه كليد وزیر محترم علوم براي درمان اين مشکل سامانه نان است!! سامانه نان به مثابه یک سامانه ایزوله و نقطه ای و منقطع از آموزش عالی چندپاره کشور در صورتی که ارتباطات شبکه ای با سایر سامانه های نهاد علم کشور و سامانه های بخشهای مرتبط با علم و فناوری در جامعه داشته باشد؛ می تواند تا حدی موثر باشد در غیر این صورت و به حالت جاري، اتکا به سامانه درمانی وزارت علوم چندان راهگشا نخواهد بود؛ زيرا: ▫️ در گام نخست ضرورت دارد كه علل گسست يا ضعف زنجيره علم تا فناوري شناسايي شوند. براي مثال،‌ از علل ضعیف بودن و نحيف بودن زنجيره علم تا فناوری در نهاد علم کشور مي توان به 1) عدم ارزیابی جامع، هدفمند و مستقل از نهاد علم کشور 2) عدم تبیین مرز پژوهش های بنیادین و کاربردی 3) عدم تقسیم کار و عدم تعیین متولیان تامین و تولید علم و تبدیل علم به فناوری و محصول 4) عدم تدوین برنامه جامع پیشرفت در کشور، اشاره نمود. ❌ صرفنظر از این موارد، برداشت نادرست سکانداران نهاد علم کشور از ارتباط بین تولید علم و مرجعیت علمی می تواند برای کشور پیامدهای جبران ناپذیر داشته باشد. مرجعیت علمی عمدتا مفهومی کیفیتی است و چندان ناظر به کمّیت نیست و پافشاری وزارت علوم برای کمّیتی جلوه دادن مرجعیت علمی، دورنمای روشنی از تشکیل و تقویت زنجیره پیچیده علم تا فناوری در ذهن متبادر نمی کند. لذا بازبيني و تجديد نظر در اين شيوه نگرش اجتناب ناپذير است. #دانشگاه #فناوری 🇮🇷 کانال حکمرانی مسوولانه در ایتا @hokmrani_masoulaneh