🌍📢فلسفه وجود «امام» چیست؟ (بخش اول) 🔸به طور كلى بسيارى از امور كه به عنوان اهداف بعثت پيامبران يا فلسفه وجودى آنان گفته مى شود، در مورد «وجود امام» نيز صادق است. خواجه نصير الدين طوسى (ره) در فصل نبوت از كتاب «تجريد الاعتقاد» به بيان فلسفه هاى بعثت انبياء پرداخته و علامه حلى در شرح آن كلام، مجموعاً به نُه فلسفه اشاره كرده است كه فهرست وار اشاره مي‌كنيم، و چنان كه خواهيم ديد بسيارى از آنها در مورد نصب امامان معصوم نيز صادق است: 1⃣تقويت شناخت عقلى به وسيله بيان نقلى، به اين ترتيب كه انسان با نيروى عقل، بسيارى از حقايق را چه در اصول و چه در فروع دين درك مى كند، ولى گاه در اعماق دلش وسوسه هايى وجود دارد، و همين تزلزل مانع از اعتماد بر آن و انجام آن مى گردد؛ اما هنگامى كه اين احكام عقلى با بيان پيشوايان معصوم الهى تأييد و تقويت شود، هرگونه ابهام و تزلزل زدوده خواهد شد، و انسان با قوت قلب به سراغ انجام آن مى رود. 2⃣گاه انسان از انجام كارهايى بيم دارد، چرا كه مى ترسد بر خلاف رضاى خدا تصرف در قلمرو حاكميت او كرده باشد، بيان پيشوايان الهى اين بيم و ترس را زايل مى كند. 3⃣تمام اعمال انسان در محدوده حسن و قبح عقلى جمع نمى شوند، و چه بسيار هستند امورى كه عقل انسان حسن و قبح آن را درك نمى كند، در اينجا انسان بايد دست به دامان پيشوايان الهى شود، و خوبى و بدى آنها را درك كند. 4⃣بعضى از اشياء مفيد و بعضى زيانبخش هستند، و انسان تنها با فكر خود و بدون راهنمايى پيشوايان الهى قادر به درك سود و زيان همه آنها نيست، اينجاست كه احساس نياز به آنها مى كند. 5⃣انسان يك موجود اجتماعى است، يعنى بدون همكارى و تعاون با ديگران قادر بر حل مشكلات زندگى خود نمى باشد، اين نكته نيز مسلم است كه اجتماع، بدون داشتن قوانينى كه حقوق همه افراد را حفظ كند و آنها را در مسير صحيح پيش ببرد، سامان نخواهد يافت و به كمال مطلوب نخواهد رسيد. تشخيص اين قوانين به طور صحيح و سپس اجراى آنها جز به وسيله رهبران آگاه و پاك و معصوم الهى صورت نخواهد گرفت. 6⃣انسانها در درك كمالات و تحصيل علوم و معارف و كسب فضايل متفاوت هستند. بعضى توانايى حركت در اين مسير را دارند، و بعضى عاجز و ناتوانند. رهبران الهى گروه اول را تقويت مى كنند، و گروه دوم را مدد مى دهند تا هر دو گروه به كمال ممكن برسند. 7⃣نوع انسان نيازمند به وسايل و صنايع و علوم است؛ رهبران الهى مى توانند بنيانگذار و محرك انسانها در وصول به اين هدف گردند. 8⃣مراتب اخلاق در انسانها متفاوت است، و براى پرورش اين فضايل تنها راه، رهبران پاك و معصوم الهى هستند. 9⃣پيشوايان الهى از ثواب و عقاب و پاداش و كيفر الهى در برابر طاعت و گناه، آگاهى كامل دارند، و هنگامى كه ديگران را از اين امور آگاه كنند، انگيزه نيرومندى براى انجام وظايف در آنان پيدا مى شود. [۱] 🔹با توجه به اينكه #امامت چيزى جز استمرار خط نبوت نيست، غالب اين فلسفه ها در مورد امامان معصوم (عليهم السلام) نيز ثابت است. در قرآن مجيد تمام اين امور و حتى فراتر از آن در سه عنوان خلاصه شده است. تعليم و تربيت و قيام به قسط كه در آيات متعددى به آن اشاره شده است. در يكجا درباره فلسفه قيام پيامبر اسلام (صلى الله عليه و آله) مى فرمايد: «هُوَ الَّذى بَعَثَ فِى الاُمِّيينَ رَسُولا مِنْهُمْ يَتْلُوا عَلَيْهِمْ آياتِهِ يُزَكّيهِمْ وَ يُعَلِّمُهُم الْكِتابَ وَ الْحِكْمَةَ وَ اِنْ كانُوا مِنْ قَبْلُ لَفى ضلال مُبين؛ [جمعه، ۲] او كسى است كه در ميان جمعيت درس نخوانده، رسولى از خودشان برانگيخت كه آياتش را بر آنان مى خواند و آنها را تزكيه مى كند و به آنان كتاب [قرآن] و حكمت مى آموزد و مسلّماً پيش از آن در گمراهى آشكار بودند». 🔹در اينجا به مسأله تعليم و تربيت كه اهم مقاصد انبياء و امامان معصوم است اشاره شده و در جاى ديگر می‌فرمايد: «لَقَدْ اَرْسَلْنا رُسُلَنا بِالْبَيِّناتِ وَ اَنْزَلْنا مَعَهُمُ الْكِتابَ وَ الْميزانَ لَيَقُومَ النّاسُ بِالْقِسْطِ؛ [حدید، ۲۵] ما رسولان خود را با دلايل روشن فرستاديم و به آنها كتاب [آسمانى] و ميزان [شناسايى حق از باطل و قوانين عادلانه] نازل كرديم تا مردم قيام به عدالت كنند». در اينجا به مسأله عدالت اجتماعى و قيام به قسط كه زمينه ساز تعليم و تربيت صحيح است اشاره شده است. #ادامه_دارد... پی نوشت؛ [۱] كشف المراد، علامه حلى‏، تصحيح و تحقيق و تعليقات از آيت الله حسن زاده آملى‏، مؤسسة النشر الاسلامى‏،‏ چ ۴، ص ۳۴۶ (المسألة الأولى فی حسن البعثة - با كمى تلخيص و اقتباس). 📕پیام قرآن، مکارم شیرازی، ناصر، با همکاری جمعی از فضلا و دانشمندان، دارالکتب الاسلامیه، چ ۶، ج ۹، ص ۳۴ منبع: وبسایت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (بخش آئین رحمت) #امام #امام_شناسی