رقبا پشت دروازه بغداد 🔰 قسمت اول 🔶 عراق به دلیل نزدیکی مسافت و شباهت فرهنگی، مدت‌هاست که در میان مهم‌ترین مقاصد کالاهای صادراتی ایران قرار دارد. سرمایه‌گذاری مستقیم در عراق و نیز تهیه یک نقشه راه تجاری منسجم، راهکار مناسبی برای افزایش ارتباطات اقتصادی بین دو کشور و فائق آمدن بر مشکلات اقتصادی کشور است. 🔶 تجارت میان ایران و عراق در دو دهه اخیر محیطی مناسب و روندی صعودی داشته است. بنا بر آمار، عراق دومین واردکننده محصولات ایرانی پس از چین است که اهمیت استراتژیک این کشور را برای ایران نشان می‌دهد. با توجه به مذاکرات میان ایران و عراق برای افزایش حجم مبادلات تجاری خود به ۲۰‌ میلیارد دلار، از ۱۴‌ میلیارد دلار کنونی، فعالان اقتصادی در بخش‌خصوصی در حال ارزیابی بازار عراق و ارائه پیشنهادات برای گسترش روابط دو‌جانبه ایران و عراق هستند. 🔶 باید توجه داشته باشیم که حضور رقبای ایران در این بازار، همچون چین، امارات و ترکیه هر روز پررنگ‌تر می‌شود و این، خود زنگ اخطاری است که باید به شدت جدی گرفته شود. تجارت خدمات، یکی از حوزه‌های کمتر پرداخته‌شده در روابط میان ایران و عراق است؛ درحالی‌که در برخی حوزه‌‌‌‌‌ها، مانند توریسم مذهبی فعالیت‌‌‌‌‌هایی از سوی ایران صورت‌گرفته که آن‌ هم کمتر جنبه اقتصادی داشته است. در حوزه‌های دیگر، مانند توریسم درمانی، کشور ایران از پتانسیل‌های بالایی برای ارائه خدمات به اتباع عراقی برخوردار است. فقدان زیرساخت‌ها و شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات، آسیب‌‌‌‌‌های مهمی به این مسئله وارد کرد. این امر می‌تواند از سوی بخش‌خصوصی مورد ‌توجه قرار گیرد. 🔶 بر اساس آمار، صادرات ایران به عراق، طی بازه زمانی ۱۰ ساله روندی کاملاً صعودی داشته است و صادرات غیرنفتی ایران به عراق در سال ۲۰۰۸ حدود 8/2 میلیارد دلار بود که این رقم در سال ۲۰۱۹ به حدود ۹ میلیارد دلار رسیده و ایران در آن سال، بزرگ‌ترین شریک تجاری عراق بوده است؛ اما طی چند سال اخیر، ایران جایگاه خود در عراق را به کشوری، چون ترکیه و بعضاً چین واگذار کرده است. این در حالی است که صادرات ترکیه به عراق در سال گذشته میلادی حدود 12/6 میلیارد دلار بوده است و این رقم برای ایران با احتساب صادرات انرژی به حدود ۱۰ میلیارد دلار رسیده است. رقم تجارت چین و عراق در سال گذشته میلادی حدود ۵۳ میلیارد دلار بوده است که با توجه به قرابت جغرافیایی ایران و عراق، اشتراکات فرهنگی و روابط راهبردی عمیق دو کشور، لزوم دیپلماسی اقتصادی فعال از سوی ایران مورد نیاز است تا بازاری وسیع با پتانسیل بالا برای صادرات، چون عراق را به رقبا واگذار نکند. 🔶 به گفته فعالان اقتصادی، عدم‌ثبات قوانین یکی از عمده دلایل افت صادرات ایران به عراق طی چند سال اخیر به شمار می‌آید. از سوی دیگر، مشکلات در فرایند حمل کالا یکی دیگر از دلایل عدم‌رشد روابط تجاری دو طرف است؛ چراکه اغلب کالاهای صادراتی ایرانی در پایانه‌ها تخلیه و بارگیری مجدد می‌شود که این امر، آسیب بسیاری به کالاهای صادراتی وارد می‌کند. 🔶 اما عراق همچنان برای تأمین گاز خود به ایران وابستگی شدیدی دارد. اسفندماه سال گذشته «علی احمد» مدیر شرکت مرکزی تولید برق عراق، زیرمجموعه وزارت نیروی این کشور، اعلام کرد که عراق واردات گاز از ایران را طی ماه جاری به ۳۰ تا ۴۰ میلیون مترمکعب در روز (افزایش چندبرابری) رسانده است. به گفته وی، رقم واردات گاز عراق پیش‌تر حدود ۱۰ میلیون مترمکعب در روز بوده است؛ اما در پی افزایش دمای هوا در عراق، این کشور برای تولید نیرو به واردات گاز بیشتر از ایران نیاز دارد؛ چراکه عراق بدون واردات برق و گاز از ایران به شدت با بحران کمبود انرژی مواجه خواهد شد. 🔶 در واقع روابط ایران و عراق در حوزه انرژی از جمله انتقال برق، گاز و همچنین تکنولوژی، یکی از رازهای تحکیم روابط میان این دو همسایه است. عراق خود مطلع است که با توجه به بحران‌های اقتصادی حال حاضر در این کشور، بدون تحکیم روابط با ایران در ابعاد گوناگون نمی‌تواند ثبات و دوام خود را تضمین کند؛ زیرا ترکیه، یک کشور ناامن و نامطمئن برای عراق در نظر گرفته می‌شود و با توجه به مداخلات آنکارا در بغداد و کمک به گروه‌های تروریستی در شمال عراق و سوریه، ایران یک همسایه امن برای عراق در نظر گرفته می‌شود. 🆔 @tahlil_shjr