❓پرسش 4: مقصود از «صیغ الآحاد العربیة» چیست؟ ✍🏻پاسخ: 🔰مقدمه: این اصطلاح، در کتاب «التصریح علی التوضیح» و «شرح اشمونی» و برخی کتب دیگر ذکر شده است اما توضیحی برای آن در این منابع موجود نیست. برای توضیح این مطلب، توجه به این نکات به عنوان مقدمه ضروری است: یکی از اصطلاحات علم صرف، اصطلاح «صيغ الجمع الأقصى» یا «منتهی الجموع» است که وجه تسمیه آن، این است که از نظر جمع بسته شدن، به اقصی و نهایت رسیده و دیگر قابل جمع بسته شدن نیست. از اوزان صیغ منتهی الجموع، «مفاعل» و «مفاعیل» است. در مورد علت منتهی الجموع بودن آن در کتاب «التصریح علی التوضیح» آمده است که دلیل منتهی الجموع بودن این دو وزن، خروجش از «صیغ آحاد» است. به عبارت دیگر، هر جمعی باید مفردش طبق یکی از اوزان صیغ آحاد باشد و از آن جا که وزن مفاعل و مفاعیل در صیغ آحاد وجود ندارد، نمیتواند جمع بسته شود و لذا منتهی الجموع است. 🔸نشانی⬅ التصریح علی التوضیح، صفحۀ57: «فإن الجمع متى كان بهذه الصفة كان فيه فرعية في اللفظ، بخروجه عن صيغ الآحاد العربية، وفرعية المعنى بالدلالة على الجمعية، فاستحق المنع من الصرف.» 🔰ذی المقدمه: در مقدمه روشن شد که این اصطلاح در چه منابعی و در چه مبحثی استعمال شده لکن توضیحی برای آن ذکر نشده است. «صیغ الآحاد العربیة» اوزانی هستند که کلمات مفرد در زبان عربی، بر یکی از این اوزان می آید. 🔅نکتۀ1: اوزان معروف جمع مکسر نیز عین یا مثل اوزان صیغ آحاد است. برای مثال کلمۀ (كُتُبٌ) جمع مکسر بر وزن (فُعُل) است که کلمات مفردی مانند ( كُفُؤٌ) نیز بر این وزن استعمال شده اند یا مثلاً (أحرُف) جمع مکسر بر وزن (افعُل) است که کلمات مفردی مانند (أحمَر) وزنش مشابه آن است. 🔅نکتۀ2: برخی اوزان جمع مکسر مانند «مفاعل» و «مفاعيل»، مخصوص جمع( یا منقول از جمع) می باشد و مفرد بر وزن آن وجود ندارد. #منتهی_الجموع #الفیه_ابن_مالک #اشمونی #التصریح_علی_التوضیح #صرف #ادبیات_عرب https://eitaa.com/saluni