❓پرسش 49: دلالت قاعدۀ «لو کان لبان» را توضیح دهید؟ ✍🏻پاسخ: ✳️ همان طور که در پیام های سابق بیان شد، علیرغم استعمال زیاد قاعدۀ «لو کان لبان» در کتب معاصرین و متأخرین، این قاعده کمتر بررسی شده است. در عبارت «لو کان لبان»، مراد از «کان»، کان تامه به معنای «وجد» و مراد از «بان»، «ظهر» می باشد. بنابر این معنای این قاعده این است که اگر موضوعی در معرض ابتلا باشد و حکم الزامی آن بیان نشده باشد، این قاعده افاده نفی آن حکم را می نماید و مفادش این است که اگر چنین حکمی بود، آشکار میشد و اکنون آشکار نشده است. ✳️ بنابر این، این قاعده، یک #قیاس_استثنایی است، به این بیان که« لو کان هذا الحکم ثابتاً فی الشریعة لظهر و بانَ فی الروایات و الاقوال و الفتاوا و سیرة المتشرعه و لکن لم تظهر و لم تبن. » یعنی این مسئله متناسب با جایگاهی که دارد، اگر در شرع بود و مراد مولا بود، یک انعکاسی در روایات، فتاوا و سیره متناسب با اهمیت خودش بایستی داشته باشد، چون این انعکاس را ندارد، التالی باطلٌ، پس این حکم در شریعت نیست، نفی تالی منتج نفی مقدم است. برای روشن شدن دلالت قاعده، به مثال های زیر توجه کنید: 🌀مثال1: اگر در وجوب تعیینی صلاة جمعه، شک شود ممکن است این طور استدلال شود که اگر نماز جمعه‌ای که هر هفته مورد ابتلای همه است، در زمان حضور واجب تعیینی بود و لازم بود همۀ واجدین شرایط، به نحو تعیینی نماز جمعه را اقامه کنند، ظهور و بروزی داشت و بایستی در تاریخ ثبت و ضبط می‌شد درحالی‌که این‌طور چیزی در تاریخ نیست؛ لو کان لبان. بنابر این نماز جمعه در عصر حضور واجب تعیینی نیست پس به‌طریق‌اولی در عصر غیبت نیز واجب تعیینی نیست. 🌀مثال2:اگر در وجوب گوش کردن و سکوت کردن حین قرائت قرآن، تردید شود، ممکن است این طور استدلال شود که اگر وجوب این حکم در شریعت بود، می‌بایست قوی در اذهان و ارتکازات متشرعه ریشه داشت، مثل نماز صبح می‌بایست در اذهان جاافتاده بود، درحالی‌که کسی این‌طور چیزی به ذهنش نمی‌آید؛ لو کان لبان. 🌀مثال3: اگر احتمال داده شود غیر از مواقیت اربعه، میقات پنجمی وجود دارد، می توان گفت: «لو کان لبان». از آن جا که مردم برای حج هرسال مشرف می‌شوند و شرط حج این است که در میقات محرم بشوند و برای میقات چهار مکان مشخص شده است، اگر جای دیگری بود، بود «لبانَ». #لو_کان_لبان #دلالت_قاعدۀ_لو_کان_لبان #الفائق #اصول_فقه https://eitaa.com/saluni