🚦اقتصاد ناپیدای تلویزیون
🎲 سیاستِ ارتباطی یا بختآزمایی عمومی؟
🔸از مدتها قبل، شکلی از قرعهکشی و #لاتاری به "شیوهای رایج" برای جلب مشارکت عمومی تبدیل شدهاست. این قرعهکشیها در قالب تبلیغات تلویزیونی هم عرضه شدهاست. پیشقراول این نوع جلب مشارکت، نهادهای اقتصادی و بخصوص بانکها بودهاند.
🔸 این موضوع حاکی از رسمیت یافتن و رواج «فرهنگ شانس» در قالب یک #راهبرد_ارتباطی در جامعه ماست.
🔸 #فرهنگ_شانس بنیان این قبیل نمایشهای تبلیغاتی است. تکیه بر عنصر شانس یا معادلهای دیرآشنای بومی آن یعنی اقبال، بخت، دولت و ... پیشران این نوع از سیاستهای ارتباطاتی بوده است که صد البته تلاش شده زیر پوششهایی مانند «خیر عمومی» مغفول بماند.
🔸از جمله تاثیرات کوتاه مدت این تبلیغات لجام گسیخته، سمج، مکرر و ملالآور که صورتی از تکدی پیدا کردهاست، خستگی از هجوم مزاحم و بیپروای رسانه، خشمی فروخورده، احساس ناکامی، و زدگی از #رسانه است و از زمره تاثیرات درازمدت نامحسوس این نوع تبلیغات تقویت فرهنگ اعتقاد به شانس است.
🔸اعتقاد به شانس یعنی هیچ چیز سر جای خودش نبوده، قاعدهای جز تصادف در جهان در کار نیست. معتقدان به شانس قاعدتا با این انگاره ذهنی به عالم خواهند نگریست که قواعد آن را نبینند. این گروه لاجرم آمادگی بیشتری برای شکستن و گریز از آنها خواهند داشت. در این فرهنگ خطا، مجازاتی، و نیکی هم ثوابی در پی نخواهد داشت.
🔸روی دیگر سکه اعتقاد به اقبال و بخت، باور به شوربختی و #بداقبالی و متضمن افسردگی تعمیم یافتهای است که هر رخدادی را جلوهای از بداقبالی معرفی میکند.
🔸یکی از این جوایزی که در بسیاری از این لاتاریها وعده داده میشود، #خودرو است. فحوای تشویق جوانان به شرکت در یک مسابقه #بخت_آزمایی که احتمالا به برنده شدن یک دستگاه خودرو میانجامد چیست؟ آیا کسی به این فکر کردهاست که در متنهای رسانهای که این بختآزماییها تولید میکنند، معرفی خودرو به مثابه غایت قُصوایی برای جوانان جامعه چه معنایی دارد؟ زندگی، یک ماشین، و دیگر هیچ؟!
🔸وضعیت اجتماعی میتواند منجر به تقویت فرهنگ شانس و باور به اقبال و بخت شود. زمانی که چیزی سر جای خود نباشد، زمانی که تصادف، قدرتی قاهره داشته باشد و بر ضوابط و هنجارهای #عقلانی حکم براند؛ یا زمانی که مردم راهی برای دستیابی به خواسته خود نداشته باشند اما ذوق موفقیت را در جان داشته باشند و در این هوا و هوس نفس بکشند، دست به دامن شانس و اقبال خواهند شد.
📍پخش مسابقههای پیامکی از تلویزیون در قالب تبلیغات سمج، ممکن است منافع کوتاه مدتی داشته باشد و مثلا، موجب تقویت برخی اپلیکیشنها، کدهای دستوری موبایلی، یا شبکههای اجتماعی داخلی شود، اما در درازمدت با تضعیف مبانیِ #عقلانیت، موجب تخریبِ فرهنگیِ عظیمی خواهد شد.
✍دکتر عبدالله گیویان
📲 @savaderesanei