📚اهمیت مقدمه در مداحی
در خدمت حاج محسن طاهری بودیم و ایشان خاطرات مداحی خود را در یکی از دعوت‌ها به کرمانشاه و در حاشیۀ دعوت، به زندانِ‌شهر تعریف می‌کردند، به این صورت که در مجلسی که با تعداد زیادی از مسئولین و زندانیان در سولۀ ورزشی زندان، برگزار می‌شد، ابتدا با عبارات مناجاتی، شروع به خواندن بعضی فرازهای دعای کمیل کردند و حال شنوندگان که خوب آماده شد، سپس به مرثیه‌خوانی پرداختند و بسیار برای آنان، حال خوشی ایجاد کرد.
♦️از گذشته‌های دور، رسم مداحان و مجالس نیز همین بوده که بلافاصله وارد مرثیه‌خوانی نمی‌شدند؛ زیرا باید ابتدا فضای مناسبی تدارک شود تا توجه حاضرین متمرکز گردد و بدون در نظر گرفتن این مهم، نمی‌توان توقع داشت که نتیجۀ خوبی حاصل شود و اشک و گریه‌‌ای نصیب مشتاقان شود.
🏷 مقدمه‌ها باید متناسب با موضوع مجلس باشد؛ مثلاً در مجلس فوق، چون حال حضار، توأم با پشیمانی از خطا و گناه بوده، لذا از عباراتی متضمن عفو و بخشش به درگاه الهی بهره گرفته شده است.
♦️ در مجالس عمومی و ختم، از پندیات استفاده میشود که جریان هدف از زندگی که قرب الی‌الله است را متذکر می‌گردد.
🌸 در اجتماعی که اعضای آن، بیشتر با محبت اهل‌البیت(علیهم‌السلام) مأنوس هستند، باید از مقدمه‌ای استفاده کرد که این مسئله را اوج و تعالی بخشد و در ضمن، شگفتی‌بخش نیز باشد.
🏷در مقدمه‌ها باید چند عامل را نیز رعایت نمود:
1ـ اشعار و عبارات را بسیار فصیح و واضح خواند.
2ـ به کلمه‌کلمه‌ای که خوانده میشود توجه نمود و بطور سطحی از آنها نگذشت.
3ـ اگر لازم است بعضی از جملات و مصراع‌ها، دوباره تکرار شود.
4ـ گاهی برای تشریح یک موضوع، نیاز است تا داستان و واقعه‌ای تعریف شود که شنونده کاملاً در جریان قرار بگیرد.
5ـ به یک موضوع، باید با حوصله پرداخت و با عجله و با پرش‌های ناگهانی به موضوعات دیگر ورود ننمود.
6ـ بعضی اشعار، جریانِ مقدمه تا حصول نتیجه را بخوبی ترسیم نموده‌اند، لذا برای آنانکه می‌خواهند از انتخاب‌ها و مهندسیِ دیگران در این مهم بهره گیرند اشکالی ندارد که از آن اشعار استفاده نمایند و اجازه دهند مسیرِ شعر، آنها را با خود همراه نماید.
7ـ اگر قرار است از مقدمه‌ها نتیجه گرفته شود، باید نتیجه‌ها بسیار مرتبط با مقدمه باشد؛ مثلاً در این شعر از شاعر اهل‌البیت(علیهم‌السلام) آقای سیدرضا مؤید، مشاهده میشود که نتیجۀ تقریباً مناسبی گرفته شده است:
من خارم و به سایۀ گل جا گرفته‌ام
وین رنگ و بو ز صحبت گلها گرفته‌ام
پروانه‌ام که سوخته‌ام در طواف شمع
شمعم ز اشک دیدۀ خود پا گرفته‌ام
آن ذره‌ام که راه به خورشید برده‌ام
آن قطره‌ام که جای به دریا گرفته‌ام
آن شاهدم که شهد ولایت چشیده‌ام
آن بنده‌ام که دامن مولا گرفته‌ام
سنگم ولی ز برق تبرّا شکفته‌ام
خاکم ولی فروغ تولا گرفته‌ام
یک عمر در عزای عزیزان گداختم
این درس را ز لالۀ صحرا گرفته‌ام
جز آستان عشق دگر نیست درگهی
من هر چه را که دارم از آنجا گرفته‌ام
این عشق چیست وین همه غوغا خدای را
از اهل درد حل معما گرفته ام
منت پذیر لطف حسینم که سالهاست
دامان او به دست تمنا گرفته‌ام
پر میزند دلم به سوی مسجدالحرام
کانجا سراغ مهدی زهرا گرفته‌ام
دیدم که مادر از همه کس مهربانتر است
افکنده دست و دامن زهرا گرفته‌ام
از خرمن محبت محبوبۀ خدای
یک چند توشه خوشۀ عقبا گرفته‌ام
منت خدای را که (مؤید) به روزگار
جا در صف سلالۀ طاها گرفته‌ام
در این مثال مشاهده میشود که ابیات اول، مقدمۀ خوبی برای ابیات پایانی که نتیجه است می‌باشد.
✍دکترمجیدطاهری
9بهمن1399
🔻امام كاظم عليه‌السلام:
رَجُلٌ مِن أهلِ قُم يَدعُو النّاسَ إلَي الحَقِّ يَجتَمِعُ مَعَهُ قَومٌ كَزُبَرِ الحَديِدِ
🔅 مردي از قم مردم را به حق فرا مي‌خواند و گروهي استوار چون پاره‌هاي آهن پيرامون او گرد مي‌آيند.
📚 بحارالأنوار، ج ۶۰، ص ۲۱۶
•┈┈••✾••┈┈•
🔺دهه مبارک فجر، ایام به ثمر رسیدن مجاهدت‌ها و جان‌فشانی‌های مردان وزنان آزاده ایران سرافراز و کلید گشاینده درهای فتح و پیروزی به روی ملت بزرگ ایران است که با رهبری پیامبرگونه امام خمینی (ره) «استقلال»، «آزادی» و «جمهوری اسلامی» را به ارمغان آورد.
🔶دهه فجر انقلاب اسلامی و چهل و دومین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ایران گرامی باد.
کانون فرهنگی آموزشی ولایت
بخشی از بیانات مهم رهبرمعظم انقلاب در دیدار مداحان
۱۵بهمن۱۳۹۹
مدّاحی؛ یک پدیده‌ی هنری ویژه و منحصر به فرد
بپردازیم به مسئله‌ی مدّاحی؛ مدّاحی یک پدیده‌ی هنری ویژه و منحصربه‌فرد است که ما هیچ جا شبیه این نداریم. البتّه در کشورهای غربی و غیرغربی، کنسرت و جلسات مانند آن دارند امّا با مدّاحی زمین تا آسمان فرق دارد. اداره کردن هیئت، اداره کردن مدّاحی، یک چیز فوق‌العاده است؛ خوشبختانه بهترین و بیشترین نمونه‌اش هم در کشور ما است؛ البتّه در بعضی از جاهای دیگر هم اندکی کمتر از اینجا وجود دارد لکن خوشبختانه نمونه‌ی عالی آن در کشور ما است. این جامعیّت، این نفوذ رسانه‌ای، این رواج اجتماعی و مردمی که این هنر ویژه دارد، در هیچ جای دیگر به این شکل وجود ندارد.
اوّلاً مدّاحی ترکیبی است از چند هنر: هنر شعر، هنر نغمه‌پردازی، هنر مدیریّت جلسه و جلسه را اداره کردن، سخن را به اعماق جان مستمع با سلیقه‌ها و ابتکارهای شخصی رساندن، صدای خوش؛ این یک بخش از کار است که جنبه‌ی هنری مدّاحی است. جنبه‌ی دیگر، جنبه‌ی محتوایی است؛ ترکیبی است از اندیشه، عاطفه و احساسات، اطّلاعات معارفی، اطّلاعات تاریخی، آگاهی‌های اجتماعی و آشنایی با نیاز مخاطبان. شما ملاحظه کردید در همین چند موردِ برجسته‌ی امروز که خوشبختانه مدّاحی‌های بسیار خوبی بود، نگاه به مسائل جهان، نگاه به مسائل کشور، آمیخته‌ی با مفاهیم دینی و اسلامی، برای مدّاح مثل آب روان، آن چنان آسان و در اختیار است که این، برجستگی این کار را در این زمینه هم نشان میدهد.
موضوع کار مدّاح، عالی‌ترین موضوعات یا یکی از عالی‌ترینِ موضوعات است؛ چون موضوع کار مدّاح، ستایشگری نمونه‌های برجسته‌ی عالَم وجود است، یعنی محمّد و آل محمّد (صلوات الله علیهم)، و تکرار درس آنها، تکرار یاد آنها؛ یعنی شما در کاری که انجام میدهید یاد این بزرگواران را مرتّباً تکرار میکنید، نمیگذارید از یادها برود؛ احساسات را به درس آنها، سخن آنها، شیوه‌ی زندگی آنها متوجّه میکنید؛ چه در مورد ولادتشان، چه در مورد شهادتشان؛ بنابراین موضوع کار مدّاح یکی از برجسته‌ترین موضوعات است.
یک کار مهمّ دیگر، فرهنگ‌سازی‌ای است که شما انجام میدهید؛ یعنی همین زنده کردن یاد و نام ائمّه (علیهم السّلام) و پیامبر اعظم (صلّی الله علیه و آله و سلّم)؛ خود این، یک فرهنگ‌سازی در جامعه و ترویج اندیشه‌های بلند این بزرگواران است که این بسیار خوب است؛ این یعنی گسترش دادن الگوی زیست نبوی و علوی و فاطمی؛ این الگوی زیست آنها را شما با کار خودتان [گسترش میدهید]. بنابراین مسئله‌ی مدّاحی مسئله‌ی بسیار مهمّی است و پدیده‌ی برجسته و باارزشی است و خوشبختانه رو به رشد هم هست؛ یعنی همین طور روزبه‌روز این پدیده در کشور ما رو به گسترش است.
چند توصیه به مدّاحان عزیز: ۱) جدّیّت در فرهنگ‌سازی، ترویج و گستردن مبانی فکری و فرهنگی اسلام
من چند توصیه به شما مدّاحان عزیز دارم که این آخرین عرایض من است. توصیه‌ی اوّل این است که این وظیفه‌ی بزرگ و سنگینی را که عرض کردیم، جدّی بگیرید؛ وظیفه‌ی فرهنگ‌سازی، وظیفه‌ی ترویج، وظیفه‌ی گستردن مبانی فکری و فرهنگی اسلام را جدّی بگیرید؛ این بسیار مهم است؛ اساس کار شما این است؛ محور کار را این قرار بدهید. این توصیه‌ی اوّل که فکر و پند و معرفت و بصیرت را با همین ابزارِ هنریِ برجسته منتشر کنید، با مهارتهایی که هر کسی بالاخره ابتکاراتی دارد و مهارتهایی دارد که به کار میزند.
۲) حفظِ قالب مدّاحی و شکل هیئت
توصیه‌ی دوّم این است که قالب مدّاحی و آن شکل مدّاحی حفظ بشود. مدّاحی و مدیریّت هیئت را با بعضی از کارهای مشابهی که اینجا و آنجا انجام میگیرد اشتباه نباید گرفت. قالب مدّاحی باید حفظ بشود؛ از همه‌ی ابزارهای هنری مذکور که عرض کردیم -صدای خوش، نغمه‌سازی خوش، نغمه‌پردازی خوب- باید در اینها استفاده بشود، لکن از چیزهایی که بیرون از این قالب مدّاحی است مطلقاً نخواهید استفاده کنید و اجتناب بشود. نگذارید هیئت تبدیل بشود به محیط‌های دیگر؛ هیئت، باید هیئت بماند. این هم نکته‌ی دوّم که ان‌شاءالله عمق این مطلب را مورد توجّه قرار خواهید داد.
۳) اتقان در سخن و گسترش مطالعات معارفی و تاریخی
توصیه‌ی بعدی اتقان است؛ سعی کنید سخنِ متقن گفته بشود. آنچه باید گفته بشود، چه سیره، چه تاریخ، چه مطالعات معارفی و توحید و امثال اینها، چه ذکر مصیبت، با اتقان گفته بشود؛ یعنی سخن متقن و محکم و متین گفته بشود. این البتّه در مورد شعرایی که برای مجالس مدّاحی شعر میسرایند بیشتر صدق میکند؛ آنها هم بایستی مطالعات معارفی‌شان و تاریخی‌شان بسیار گسترده باشد و سیره و تاریخ و معارف را درست بشناسند.
۴) گسترش ادب اسلامی در جامعه و پرهیز از بدگویی و بدزبانی
توصیه‌ی آخر این است که ادب اسلامی را در جامعه بگسترانید. عزیزان من! یکی از چیزهای بسیار مهم، حفظ ادب اسلامی در سخن گفتن است که متأسّفانه امروز با گسترش فضای مجازی بتدریج این ادب اسلامی دارد کم‌رنگ میشود.
بدزبانی، بدگویی و مانند اینها بایستی در جامعه جمع بشود. امروز بعضی سعی میکنند یا بی‌توجّهی میکنند و این در جامعه، بخصوص در بعضی از رسانه‌ها -چه رسانه‌های صوتی، چه رسانه‌های تصویری- و بخصوص در فضای مجازی رو به گسترش است. شما بایستی در بیان خودتان، در شیوه‌ی کار خودتان، به نحوی عمل بکنید که گسترش این [بدزبانی و بدگویی] وجود نداشته باشد. مکتب ائمّه (علیهم السّلام) و مکتب علوی و فاطمی از این چیزها مبرّا است. شما نگاه کنید فاطمه‌ی زهرا (سلام الله علیها) دو خطبه‌ی طوفانی ایراد کرده؛ دو خطبه‌ی به معنای واقعی کلمه طوفانی: یکی در مسجد در میان انبوه متراکم مردان، یکی هم خطاب به زنان مدینه که پُر [است] از مطالب بسیار مهم و اعتراضی -اعتراض- و تنبیه نسبت به مفاهیم برجسته‌ی اسلامی که فاطمه‌ی زهرا (سلام الله علیها) در مورد آنها خطر را احساس میکرد، لکن در این دو خطبه‌ی مهم و بزرگ و پُرشور، یک کلمه‌ی هتک و زشت و توهین‌آمیز وجود ندارد؛ [و همه‌ی کلمات،] کلماتِ محکم و مستحکم، بیاناتِ متین و متقن. باید این جوری عمل کنید؛ در اظهارات، در صحبتها، قول به غیر علم نباید باشد، غیبت نباید باشد، تهمت نباید باشد و بدگویی و بدزبانی نباید باشد. اینها را به مردم یاد بدهید، تعلیم بدهید؛ هم در زبان تعلیم بدهید، هم در عمل تعلیم بدهید و ببینید که چقدر اینها مهم است. امیرالمؤمنین فرمود «اِنّی اَکرَهُ لَکُم اَن تَکونوا سَبّابین»؛(۱۰) وقتی که در لشکر امیرالمؤمنین خطاب به لشکریان معاویه بعضی‌ها یک مقداری بدزبانی کردند، حضرت فرمود نه، بدزبانی نکنید، بدگویی نکنید، «اِنّی اَکرَهُ لَکُم»، من دوست ندارم شما این جوری باشید. این اخلاقِ فاطمی و علوی است.
خوشبختانه امروز دستگاه‌های تبلیغی کشور به سمت تکامل و تعالی دارند حرکت میکنند؛ این را من به شما عرض بکنم. هم در حوزه‌های عمیق و فکری و علمی در حوزه‌های علمیّه، هم در میدانهای دیگر، کارهای خوبی دارد انجام میگیرد در این زمینه و خوشبختانه ما انعکاس این را در بخشهای مدّاحی هم مشاهده کردیم و می‌بینیم؛ در محرّم گذشته که محرّم کرونایی بود و در ماه رمضان که ماه رمضان کرونایی بود، دیدیم که چه جور شما خوب حرکت کردید، با ابتکار حرکت کردید و کارهای زیبایی از شماها سر زد.
افزایش قوّت و اقتدار جمهوری اسلامی در مقابله‌ی با دشمنان
امیدواریم که ان‌شاءالله همین جور پیش بروید و کار کنید و معارف را توسعه بدهید و روزبه‌روز ان‌شاءالله موفّق‌تر و مؤیّدتر باشید. بدانید دشمنان در مقابله‌ی با جمهوری اسلامی هیچ غلطی نمیتوانند بکنند؛ همین طور که بعضی از برادرانمان در این صحبتهایشان اشاره کردند، روزبه‌روز بحمدالله اسلام و جمهوری اسلامی رو به قوّت و اقتدارِ بیشتر است و خواهد بود، هم از لحاظ معنوی و هم از لحاظ مادّی. البتّه مشکلاتی وجود دارد؛ این مشکلات فرازونشیب‌هایی است که در زندگی اجتماعی همواره وجود خواهد داشت. افرادی خدمت میکنند، افرادی هم ظرفیّتها را از دست میدهند؛ اینها هستند، لکن جمع‌بندی و سرجمع همه‌ی اینها ان‌شاءالله حرکت به جلو است.
توفیقات شما را از خداوند متعال مسئلت میکنم، شما را دعا میکنم و دعای حضرت بقیّةالله (ارواحنا فداه) را که دعای مستجاب قطعی است، درباره‌ی شما از آن بزرگوار مسئلت میکنم و امیدوارم که شما هم ما را دعا کنید و خدای متعال روح مطهّر امام بزرگوار و شهدای بزرگوار را از ما راضی و خشنود کند.
کلاس های آموزش مداحی استاد مجیدطاهری، یکشنبه ها۱۸تا۲۰ در کانون فرهنگی آموزشی ولایت
امیرالمومنین(علیه السلام):
إنَّ الْعَدُوَّ رُبَّما قارَبَ لِیَتَغَفَّلَ، فَخُذْ بِالْحَزْمِ
گاهی دشمن نزدیک می شود تا غافلگیر کند، پس دوراندیش باش! (نهج البلاغه، نامه۵۳)
*قابل توجه خواهران گرامی*
کلاسهای آموزشی خواهران، ان شاء الله روز دوشنبه۲۰بهمن از ساعت۹صبح با رعایت اصول بهداشتی آغاز خواهد شد.
ثبت نام، بطور حضوری توسط واحدخواهران انجام می شود.
(معاونت آموزش خانه مداحان)