ایه روز🌸 #سوره_نساء ــ #آیه ۱۱ يُوصِيكُمُ اللَّهُ فِيٓ أَوْلَادِكُمْ ۖ لِلذَّكَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنْثَيَيْنِ ۚ فَإِنْ كُنَّ نِسَآءً فَوْقَ اثْنَتَيْنِ فَلَهُنَّ ثُلُثَا مَا تَرَكَ ۖ وَإِنْ كَانَتْ وَاحِدَةً فَلَهَا النِّصْفُ ۚ وَلِأَبَوَيْهِ لِكُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا السُّدُسُ مِمَّا تَرَكَ إِنْ كَانَ لَهُ وَلَدٌ ۚ فَإِنْ لَمْ يَكُنْ لَهُ وَلَدٌ وَوَرِثَهُٓ أَبَوَاهُ فَلِأُمِّهِ الثُّلُثُ ۚ فَإِنْ كَانَ لَهُٓ إِخْوَةٌ فَلِأُمِّهِ السُّدُسُ ۚ مِنْ بَعْدِ وَصِيَّةٍ يُوصِي بِهَآ أَوْ دَيْنٍ ۗ آبَآؤُكُمْ وَأَبْنَآؤُكُمْ لَا تَدْرُونَ أَيُّهُمْ أَقْرَبُ لَكُمْ نَفْعًا ۚ فَرِيضَةً مِنَ اللَّهِ ۗ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلِيمًا حَكِيمًا خدا شما را درباره [ارث‌] فرزندانتان سفارش می‌كند كه سهم پسر مانند سهم دو دختر است. و اگر [میراث‌برانِ میّت‌] دخترند و بیش از دو دختر باشند، سهم آنان دو سوم میراث است؛ و اگر یك دختر باشد، نصف میراث میّت سهم اوست. و برای هر یك از پدر و مادر میّت چنانچه میّت فرزندی داشته باشد، یك ششم میراث است؛ و اگر فرزندی نداشته باشد، و [تنها] پدر و مادرش ارث می‌برند، برای مادرش یك سوّم است [و باقی‌مانده میراثْ سهم پدر اوست‌] و اگر میّت‌ برادرانی داشته باشد، سهم مادرش یك ششم است. [همه این سهام‌] پس از وصیّتی است كه [نسبت به مال خود] می‌كند، یا [پس از] قرضی است [كه باید از اصل مال پرداخت شود.] شما نمی‌دانید پدران و فرزندانتان كدام یك برای شما سودمندترند [بنابراین اختلاف سهم‌ها، شما را نگران نكند و موجب اعتراض نشود]. [این تقسیم بندی‌] فریضه‌ای از سوی خداست؛ زیرا خدا همواره دانا و حكیم است. 🌀(آيه ١١) #شأن نزول: 🌀در مورد نزول اين آيه و آيۀ بعد، از «جابر بن عبد اللّه» نقل شده كه مى‌گويد: بيمار شده بودم، پيامبر «صلّى اللّه عليه و آله» از من #عيادت كرد، من بى‌هوش بودم، پيامبر «صلّى اللّه عليه و آله» آبى خواست و با مقدارى از آن #وضو گرفت، و بقيّه را بر من پاشيد، من به هوش آمدم، عرض كردم اى رسولخدا! تكليف اموال من بعد از من چه خواهد شد؟ پيامبر «صلّى اللّه عليه و آله» خاموش گشت، چيزى نگذشت كه آيه نازل گرديد و سهم #ورّاث در آن تعيين شد. #تفسير: #سهام_ارث : 🌀در اين آيه حكم طبقه اوّل وارثان (فرزندان و پدران و مادران) بيان شده است. در جملۀ نخست مى‌گويد: «خداوند به شما دربارۀ فرزندانتان سفارش مى‌كند كه براى پسران دو برابر سهم دختران قائل شويد» (يُوصِيكُمُ اللّهُ فِي أَوْلادِكُمْ لِلذَّكَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنْثَيَيْنِ) . و اين يك نوع تأكيد روى ارث بردن دختران و مبارزه با سنّتهاى جاهلى است كه آنها را به كلّى محروم مى‌كردند. 🌀 سپس مى‌فرمايد: «اگر فرزندان ميّت، منحصراً دو دختر يا بيشتر باشند دو ثلث مال از آن آنهاست» (فَإِنْ كُنَّ نِساءً فَوْقَ اثْنَتَيْنِ فَلَهُنَّ ثُلُثا ما تَرَكَ) . «ولى اگر تنها يك دختر بوده باشد نصف مجموع مال از آن اوست» (وَ إِنْ كانَتْ واحِدَةً فَلَهَا النِّصْفُ) . 🌀امّا ميراث پدران و مادران كه آنها نيز جزء طبقۀ اول و هم رديف فرزندان مى‌باشند، سه حالت دارد: ✔️حالت اوّل: «شخص متوفّى، فرزند يا فرزندانى داشته باشد كه در اين صورت براى پدر و مادر او هر كدام يك ششم ميراث است» (وَ لِأَبَوَيْهِ لِكُلِّ واحِدٍ مِنْهُمَا السُّدُسُ مِمّا تَرَكَ إِنْ كانَ لَهُ وَلَدٌ) . ✔️حالت دوّم: «فرزندى در ميان نباشد و وارث، تنها پدر و مادر او باشند در اين صورت سهم مادر يك سوّم مجموع مال و بقيّه از آن پدر است» (فَإِنْ لَمْ يَكُنْ لَهُ وَلَدٌ وَ وَرِثَهُ أَبَواهُ فَلِأُمِّهِ الثُّلُثُ) . ✔️ حالت سوّم: اين است كه وارث تنها پدر و مادر باشند و فرزندى در كار نباشد، «ولى شخص متوفّى برادرانى (از طرف پدر و مادر، يا تنها از طرف پدر) داشته باشد، در اين صورت سهم مادر از يك سوّم به يك ششم تنزّل مى‌يابد و پنج ششم باقيمانده براى پدر است» (فَإِنْ كانَ لَهُ إِخْوَةٌ فَلِأُمِّهِ السُّدُسُ) . در واقع برادران با اين كه ارث نمى‌برند، مانع مقدار اضافى ارث مادر مى‌شوند و به همين جهت آنها را « #حاجب» مى‌نامند. 🌀سپس قرآن مى‌گويد: «همۀ اينها بعد از انجام وصيّتى است كه او (ميّت) كرده است و بعد از اداى دِين است» بنابراين، اگر وصيّتى كرده يا ديونى دارد بايد نخست به آنها عمل كرد (مِنْ بَعْدِ وَصِيَّةٍ يُوصِي بِها أَوْ دَيْنٍ) . 🌀 البتّه انسان فقط مى‌تواند دربارۀ يك سوّم از مال خود وصيّت كند و اگر بيش از آن وصيّت كند صحيح نيست مگر اين كه ورثه اجازه دهند. 🌀 و در جملۀ بعد مى‌فرمايد: «شما نمى‌دانيد پدران و فرزندانتان كداميك بيشتر به نفع شما هستند» (آباؤُكُمْ وَ أَبْناؤُكُمْ لا تَدْرُونَ أَيُّهُمْ أَقْرَبُ لَكُمْ نَفْعاً). https://eitaa.com/shshbaharestan