♦️چالش های پیش رو در تولید علوم انسانی بومی (چند خطی درباره حال و هوای جلسه امروز) 🔹امروز جلسه ی هفتگی استاد فرحانی در موسسه مفتاح برگزار شد. 🔹 موضوع این جلسات «روشی نو در پاسخگویی دینی به مسائل فرهنگی و اجتماعی» است. چند هفته ای می شود که استاد در این جلسات، مبانی حضرت امام خمینی(ره) برای تولید #علوم_انسانی اسلامی را بیان می کنند. پیش از بیان الگوی تولید، ایشان چند جلسه پیرامون چالش های فکری موجود در این فضا، مطالبی را بیان کردند. 🔹از جمله چالش های مهم در صحبت های امروز استاد، انحرافاتی است که در تبیین علوم انسانی اسلامی رخ می دهد. مقصودم از انحراف، خروج از موضوع اصلی است. شاید یکی از مهمترین دلایل خروج از موضوع، عدم شناخت دقیق علوم انسانی در غرب باشد. 🔹 به عنوان مثال به محض این که اسم از تعلیم و تربیت می آید، غالب دانشمندان اسلامی به تبیین مقام انسان و خلافت الهی او و ... بسنده می کنند، حال آن که آموزه های تربیتی محتاج دستورات جزئی و مشخص است که بتواند نقش علوم انسانی را در تمدن اسلامی ایفا کند. 🔹ظاهرا بسیاری از متفکرین معارف اسلامی هنوز شناختی از معنای علوم انسانی و کاربرد آن در جوامع علمی امروز ندارند. 🔹اگر بخواهیم بهره ای که تمدن غرب از تولیدات علوم انسانی می برد را با تاریخ تمدن اسلامی مقایسه کنیم، این کارایی از میان علوم اسلامی تنها در علم #فقه وجود دارد. 🔹 اگر جریان های اجتماعی در تمدن اسلامی را بررسی کنیم، متوجه می شویم که جوامع اسلامی با "آراء فقهی" مسیر حرکت خود را مشخص می کردند. با مطالعه ی اندیشه و سیره فقها در دوره های مختلف این مدعا واضح تر می شود. 🔹البته نکته ای که بیان کردم به معنای عدم توجه به یکپارچگی معارف اسلامی نیست. قصد ندارم شریعت را از وادی حکمت و معنویت جدا کنم و به این مسئله اذعان دارم که شریعت بدون مبادی تصوری و تصدیقی، سرانجامی ندارد ولی آنچه راه گشای جامعه ی فعلی است، مشخص کردن قوانین جزئی در زندگی مسلمانان است که این امر مستقیماً از فلسفه و عرفان و ... به دست نمی آید. 🔹در این زمینه تقریبا هیچ دستاورد منسجمی در تولید علوم انسانی نداشته ایم. آنچه فعلا در دسترس است، احکامیست که حضرت امام خمینی(ره) در فقه خود با این نگرش بیان کردند ولی این مسیر محتاج امتداد و توسعه علمی است. 🔹در ادامه باز هم نسبت به ابعاد دیگر این جلسات چند خطی می نویسم. ✅ برای دانلود صوت های جلسه اول تا چهارم به لینک زیر مراجعه کنید: https://eitaa.com/almorsalat/2724 🔰دستنوشته های سید مجتبی جواهری 💠 @sm_javaheri

🔅 7 نکته در جمع بندی و یک ارجاع (سرفصل شهید مطهری و علوم انسانی) 🔰سید مجتبی جواهری 🔘 غرض از مباحثی که در توضیح تحولات سیاسی و اجتماعی غرب و جریانات فلسفی آن بیان شد، زمینه سازی برای بررسی نسبت آراء شهید مطهری و مسائل علوم انسانی مدرن بود. در ادامه به نتایج بدست آمده اشاره ای کوتاه خواهیم داشت: 💎 1- علوم انسانی در ذات خود یک پدیده مدرن هستند و ریشه آن به مقوله #اومانیسم بازمی گردد. اصولی مثل سکولاریسم، تجربه گرائی، اصل قدرت و تسخیر ( #استعمار) و نفی جزم گرایی حاصل ذات اومانیستی آن است. 💎 2- برای شناخت علوم انسانی باید ظرف فکری و تحولات سیاسی و اجتماعی آن را به خوبی بشناسیم تا در مقام نقد دچار آسیب جزء نگری یا نقد انتزاعی نشویم. ما برای ظرف فکری به نظریه سوبژکتیویته دکارت و در تحولات سیاسی و اجتماعی به مقوله استعمار در معانی مختلف اشاره کردیم و در ادامه ساختار استعماری آن را در نظریه #دولت_ملت شرح دادیم. 💎 3- ما در این جلسات نشان دادیم که شهید مطهری برداشت صحیحی از ذات مسائل علوم انسانی غربی داشته و هیچ وقت آن را از ماهیت#مدرن خود تفکیک نکرده است. 💎 4- ما در این جلسات متوجه شدیم که #علوم_انسانی با توجه به روش تجربه گرای خود چاره ای ندارد مگر این که بعد از تشکیل دولت مدرن تدوین گردد، چون آزمایشگاه علوم انسانی تجربه تمدنی بشر در عصر مدرن است. بنابراین حتی اگر اندیشه را مقدم بر قدرت (یا فعل) بدانیم، مسلم این است که علم به معنای مجموعه از گزاره های تدوین شده، قطعا پس از تجربه تمدنی تولید و تحصیل می شود. 💎 5- مهمترین گام برای تأسیس علوم انسانی #اسلامی و ِ#بومی (معادل کاربردی آنچه امروز در دنیای غرب وجود دارد) تشکیل حکومت اسلامی بود تا دانشمند اسلامی را با مسائل بومی خود در مدیریت انسان و استکمال آن از نزدیک آشنا کند. پیش از تجربه تمدنی مسأله تولید نخواهد شد و بدون مسأله علمی بنا نمی شود. 💎 6- شهید مطهری در مواجه با غرب تنها به یکی از ابعاد آنها مثل مواجه فقهی محدود نشده بلکه مواجه شهید مطهری در همه ابعاد اعم از ابعاد معرفت شناسانه، ابعاد فلسفی و ابعاد انسان شناسانه و ابعاد جامعه شناسانه و ... است. عده ای به غلط تنها راه حل ایجابی شهید مطهری را کتاب اسلام و نیازهای زمان دانستند حال آن که مواجه شهید مطهری با تمدن غرب دامنه بسیار وسیعی دارد. 💎 7- نقد و تولید فکری شهید مطهری مبتنی بر دو امر اساسی است: اول #سنت_فلسفی ایشان که برگرفته از قرائت و ابتکار علامه طباطبایی از ملاصدراست و دوم #سنت_اجتهادی ایشان در استفاده از مبانی و روش های فقهی حضرت امام خمینی (ره) است. 📚 در ادامه برای آگاهی بیشتر از نگاه انتقادی ایشان به مبنای اومانیسم در فلسفه مدرن، بعضی از عبارات ایشان را معرفی می کنیم: 🔸مقدمه ای بر جهان بینی اسلامی ج 1 (انسان و ایمان)/ ص 13 و 14 🔸مقدمه ای بر جهان بینی اسلامی ج 4 (انسان در قرآن)/ ص 64 {خودآگاهی انسانی} 🔸نقدی بر مارکسیسم/ص 71 و 72 {نظریه فوئرباخ و آگوست کنت} 🔸آینده انقلاب اسلامی ایران/ ص 178 و 280 {آیا اومانیسم بدون ایمان به خدا امکان دارد/ اومانیسم ملازم قبول نوعیت انسان و فطرت است} 🔸گریز از ایمان و گریز از عمل/ ص 81 {دین انسانیت} (ادامه دارد....) ⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️ 📲 @mizanmatahar

💫 مروری بر یک اجتهاد به معنای #واقعی ▫️(قسمت اول) 🔰 حجت الاسلام سید مجتبی جواهری @smojtabaamin 🌐🌐🌐🌐🌐 🔹به عبارات ذیل دقت کنید: ▪️ در این درس که اولین درس ماست لازم است دانشجویان عزیز از هم اکنون یک نکته را بدانند و در پی جستجو و تحقیق بیشتر برآیند و خویشتن را کاملًا مجهز سازند، و آن این که فرهنگ اسلامی خود یک فرهنگ ویژه و خاصی است در میان فرهنگهای جهان، با یک روح خاص و یک سلسله مشخصات مخصوص به خود. ... ▪️ اگر فرهنگی از انگیزه‌هایی ویژه برخوردار باشد، جهت و حرکت مخصوص به خود داشته باشد، آهنگ حرکتش با آهنگ حرکت سایر فرهنگها متفاوت باشد، عناصر ویژه‏ای وارد کند و آن عناصر برجستگی خاصی داشته باشد، دلیل بر این است که آن فرهنگ اصالت و شخصیت دارد. (کلیات علوم اسلامی/منطق و فلسفه/ص 18) 🔹شهید مطهری معتقد است فرهنگ اسلامی یک فرهنگ خاص، اصیل و مستقل است. ایشان رابطه این فرهنگ با فرهنگ های پیرامونی خود را به خوبی تبیین می کنند و می فرمایند: ▪️بدیهی است که برای اثبات اصالت یک فرهنگ و یک تمدن، ضرورتی ندارد که آن فرهنگ از فرهنگها و تمدنهای دیگر بهره نگرفته باشد، بلکه چنین چیزی ممکن نیست. هیچ فرهنگی در جهان نداریم که از فرهنگها و تمدنهای دیگر بهره نگرفته باشد، ولی سخن در کیفیت بهره‏گیری و استفاده است. ▪️یک نوع بهره‏گیری آن است که فرهنگ و تمدن دیگر را بدون هیچ تصرفی در قلمرو خودش قرار دهد. اما نوع دیگر این است که از فرهنگ و تمدن دیگر تغذی کند؛ یعنی مانند یک موجود زنده آنها را در خود جذب و هضم کند و موجودی تازه به وجود آورد. @almorsalat ▪️فرهنگ اسلامی از نوع دوم است، مانند یک سلّول #زنده رشد کرد و فرهنگهای دیگر را از یونانی و هندی و ایرانی و غیره در خود جذب کرد و به صورت موجودی جدید با چهره و سیمایی مخصوص به خود ظهور و بروز کرد و به اعتراف محققان تاریخ فرهنگ و تمدن، تمدن اسلامی در ردیف بزرگ‏ترین فرهنگها و تمدنهای بشری است. این سلّول حیاتی فرهنگی در چه محلی و به دست چه کسی و از چه نقطه‌ای رشد خود را آغاز کرد؟ این سلول مانند هر سلول دیگر که در آغاز کوچک و نامحسوس است، در شهر مدینه به وسیله شخص پیامبر گرامی پایه گذاری شد و از علوم اسلامی نوع اول آغاز به کار کرد. برای آگاهی بیشتر باید به کتب مربوطه مراجعه کنید» (کلیات علوم اسلامی/منطق و فلسفه/ص 19) 🔹توضیح استاد مطهری یک کلید واژه مهم دارد و آن #تغذی یا #هضم است. بهترین نمونه ای که می توان آن را به عنوان الگو معرفی کرد مواجهه ائمه اطهار (ع) با اندیشه های یونان باستان است. پیش از این مواجهه، فضا برای بازگو کردن بسیاری از حقایق فراهم نبود و یا آمادگی عمومی وجود نداشت ولی با برپایی مناظرات متعدد، مجموعه ای از میراث روایی ائمه اطهار (ع) در تاریخ باقی ماند تا منشأ الهام یکی از مهمترین مکاتب فلسفی تاریخ بشر باشد و قرن ها بعد در عصر رنسانس با ترجمه آثار #بوعلی_سینا (ره) به جهانیان معرفی گردد. 🔹این نقطه آغازی بود تا در حافظه تاریخ، مکتب #شیعه نه به عنوان یک گرایش کلامی غیر از معتزله و اشاعره، بلکه به عنوان خوانشی برخواسته از اسلام به تفسیر انسان و هستی بپردازد. 🔹معنای واقعی اجتهاد همین است از این رو تقلید از میت جایز نیست. اجتهاد یعنی پاسداری از مرزهای فرهنگی تمدن اسلامی نه تهاجم و نه انفعال، بلکه #تغذیه و #هضم آن ها در فرهنگ اصیل خود. پاسداری نیاز به #حیات دارد و حیات به معنای آگاهی از لحظه به لحظه خط مقدم جبهه هاست. بنابراین شاید شرط حیات برای مرجع تقلید را همان تسلط و اشراف او بر شرایط و اقتضائات زمانه بدانیم. 🔹پس از پیروزی بر جریان ماتریالیسم با پاسداری بزرگانی همچون #علامه_طباطبایی ، امروز نوبتِ جهاد دیگری است. سالهاست رهبری به تعابیر مختلف اولویت اصلی حوزه های علمیه و دانشگاه ها را تولید #علوم_انسانی اسلامی خوانده اند. این امر همچون موارد پیشین نیاز به اجتهاد دارد. اجتهادی که با مفهوم «هضم» و «تغذیه» در ارتباط است. 🔹 ما چگونه می توانیم از علوم انسانی ایجاد شده در تمدن غرب استفاده کنیم و معارف خود را بازتولید کنیم؟ قطعا از جمله برجسته ترین شخصیت های معاصری که گام های قابل ملاحظه ای در آغاز این حرکت برداشته است کسی غیر از استاد شهید مطهری نیست. ایشان در توصیه به #حوزه_های_علمیه می فرمایند: ▪️«حوزه‌های علمیه ما اگر از محدودیتهای مصنوعی که خود برای خود به وجود آورده‌اند خارج گردند و با استفاده از پیشرفت علوم انسانی جدید به #احیای فرهنگ کهن خود و آراستن و پیراستن آن بپردازند و آن را #تکمیل نمایند و به پیش سوق دهند (که آمادگی تکامل و پیشروی دارد) می‌توانند از این انزوای حقارت‏آمیز علمی خارج شوند و کالاهای فرهنگی خود را در زمینه‌های مختلف معنوی، فلسفی، اخلاقی، حقوقی، روانی، اجتماعی، تاریخی با کمال افتخار و سربلندی به جهان دانش عرضه نمایند.» (آینده انقلاب اسلامی ایران/رسالت های حوزه و روحانیت) 🔹در ادامه این مجموعه نوشته ها قصد داریم یکی از نمونه های اجتهاد شهید استاد #مطهری در برابر یکی ازمسائل علوم انسانی را رمزگشایی کنیم تا روش ایشان را در این پیکار بیاموزیم. 💠 ادامه دارد.... #یادداشت #اندیشه_مطهر @almorsalat

💫 در درس فقه فرهنگ فیضیه چه می گذرد؟ ▪️بخش اول: این یک تقریر عادی نیست ✍🏻 سید مجتبی امین جواهری استاد علی فرحانی سالهاست که در مراکز مختلف حوزوی عناوین فقه معاصر مثل؛ فقه فرهنگ، فقه روابط اجتماعی و دوراهی های اجتماعی را تدریس می کنند. از #موسسه_مفتاح تا #مجتمع_عالی_ولی_امر و #فقه_نظام امروز هم درمدرسه فیضیه این موضوع همچنان ادامه دارد. به موازات این دروس، دوره هایی نیز با محتوای نظام استنباطی امام یا اصول فقه فرهنگ و... برای تبیین دستگاه استنباطی مناسب با فقه معاصر برگزار شده است. در کانال #المرسلات می توانید بخش عمده ای از این دروس را بیابید. در این مجموعه یادداشت های کوتاه قرار است یک تقریر #غیر_عادی از درس های امروز فقه فرهنگ در فیضیه، برای شما مخاطبین محترم کانال المرسلات داشته باشیم. ☘️☘️☘️☘️☘️☘️🍀 🍀🍀🍀🍀🍀🍀 🍀🍀🍀🍀🍀 🍀🍀🍀🍀 🍀🍀🍀 🍀🍀 🍀 ☘️چرا این تقریر #غیر_عادی است؟ از قدیم رسم بوده؛ در دروس خارج طلاب شرکت کننده مشغول #تقریرنویسی می شدند و سعی می کردند محتوای کلاس را با همان دقت و ساختار و چیدمان ذهنی که از استاد آموختند در تقریر منعکس کنند ولی این جلسات با درس های مرسوم متفاوت است و علاوه بر تقریر عادی نیاز به شرح یا گزارشی از فضای کلاس دارد چون استاد در این درس تنها یک مدرس نیستند بلکه مربی و هدایتگر جمع برای رسیدن به نقطه مطلوب محسوب می شوند. نقطه مطلوب این کلاس گم شده نسل متفکران ایران اسلامی است. جایی است که هنوز جز امام خمینی (ره) رد پای کسی بر آن نقش نبسته است. ☘️ بگذارید ابتدا کمی از قالب جلسه بگویم: محتوای درس با جمع بندی و ارائه پژوهشی طلاب پیش می رود و استاد محترم با توجه به دارایی های موجود از فعالیت های پژوهشی، حرکت علمی درس را رهبری می کنند. از قدیم درس خارج ها جنبه کارگاهی برای کسب ملکه اجتهاد داشته به صورتی که در کتاب #کفایه_الاصول مرحوم #آخوند ردپای اشکالات شاگردان را می توان در انقلت و قلت های کتاب یافت یا روش مکتب سامرا و مرحوم میرزای شیرازی، ولی امروز این جنبه هم به تنهایی کفایت نمی کند علاوه بر تربیت ذهن شاگردان، اقتضای محتوای دروس فقه معاصر این است که فعالیت علمی به صورت جمعی انجام شود. طلاب درس بعدازظهر فیضیه تخصص های مختلفی دارند. از فقه سنتی تا فقه معاصر از #علوم_انسانی تا فلسفه غرب هر یک جنبه ای از نیاز محتوایی درس را فراهم می کنند. #استاد_علی_فرحانی بارها در کلاس بابت تنوع و تخصص حاضرین خدا را شکر کردند چون دارایی های افراد به سرمایه کلاس اضافه می شود و طلاب شرکت کننده صرفاً مستمع نیستند. چرا مدعی هستم امروز بدون تیم پژوهشی مسائل فقه معاصر حل نمی شود؟ چون موضوعات #فقه_معاصر چند ویژگی منحصر به فرد دارند: 👈🏻اولا جدید و بی سابقه است 👈🏻ثانیاً در مغرب زمین متولد شده 👈🏻ثالثاً بسیار درهم تنیده است 👈🏻رابعاً ارتباط تنگاتنگ با حوزه های مختلف فکری و اجتماعی دارد 👈🏻خامساً مسأله محور یا میدانی است 👈🏻سادساً در حال تغییر و تحول است 👈🏻سابعاً در ظرف حکومت است 👈🏻ثامناً تحت تأثیر مفاهیم بنیادین الحادی است همین هشت ویژگی در موضوعات فقه معاصر باعث می شود مدل قدیمی ارائه محتوا از سمت استاد و تقریر مطالب به تنهایی کفایت نکند. ضروری است پژوهش جنبه های مختلف موضوع بر عهده هر یک از حاضرین درس باشد. https://eitaa.com/joinchat/912326691Cd7b7696c9b ☘️و اما محتوای کلاس: از چند سال پیش تر که بحث #فقه_فرهنگ آغاز شد مسیر منطقی علم برای شناخت فرهنگ، روابط اجتماعی و دوراهی های اجتماعی آغاز شد. طلاب شرکت کننده زیر نظر استاد، مبادی اصلی تصوری و تصدیقی که این مسأله را مطالعه و آنالیز کرده و نتیجه تحقیقات خود را در درس ارائه کردند. در ادامه این موضوع ذیل چند مسأله به صورت جزئی بررسی شد: 🔸اول: حضور زنان در ورزشگاه ها 🔸دوم: تفکیک جنسیتی در محیط های آموزشی 🔸سوم: سن ازدواج دختران این سه مسأله در قالب بررسی دوراهی های اجتماعی، مصلحت فرد و جامعه و عوامل تأثیرگذار در تصمیم گیری تبیین شد. پژوهشگران با توجه به مزیت های نسبی خود، هر یک با رویکردهای مختلف آن را مطالعه کردند و ده ها پایان نامه، مقاله، کتاب و ... در هر یک از مسائل بررسی شد و رفرنس ها در گروه مشترکی که استاد و طلاب در آن عضو بودند، منتشر شد. مجموع پژوهش ها در درس به این نقطه رسید که از منظر جنسیت، ضروری است؛ الگوی فقه المرأه یا #کلان_نظریه اسلام درباره #زن طراحی شده و ابواب فقهی با توجه به آن بازبینی گردد چرا که درصد زیادی از گزاره ها و همینطور رویکرد ما به مسأله را تحت تأثیر قرار می دهد. ☘️ یک سوال اساسی ... سوالی که همیشه در پیش روی ما قرار داشت این است که؛ آیا فحص و یأس ما از موضوع زنان و جامعه مدرن امروز با زیرساخت های جدید و مناسبات انسانی_غربی کافی بوده است؟ آیا نیاز است که ما همه مبانی فلسفی، معرفت شناسی، انسان شناسی و ارزش شناسی غربی را از ابتدا با همان عمق یک فیلسوف مغرب زمین بیاموزیم سپس نظریه های علوم انسانی را در رشته های مختلف با دقت های یک نظریه پرداز مطالعه و آموزش دهیم؟ ادامه دارد با ما همراه باشید...✋ ✍️سید مجتبی امین جواهری #المرسلات #استاد_علی_فرحانی 🌐المرسلات، از مقدمات تا اجتهاد https://eitaa.com/joinchat/912326691Cd7b7696c9b