❇️ یادداشتهایی در تفسیر موضوعی 🔸گمانه زنی
✍ سید رضی مرتضوی
از جمله آفاتی که در بعضی نقاط زمانی و مکانی در جامعه بسیار دیده می شود اظهار نظرهای غیر عالمانه است.
از نظر قرآن کریم این رفتار اثرات بد و مخربی بر خود فرد و همچنین جامعه دارد و عامل ظلالت و گمراهی و سوء عاقبت دانسته شده است و از اینگونه اظهار نظرها و حتی تامل ها بشدت نهی شده است.
بعضی که در مسائل دینی هم اظهار نظر می کنند گمانه زنی های بیجا و جاهلانه آنها با عنوان بحث و مجادله با خداوند متعال معرفی شده است:
* «وَمِنَ النَّاسِ مَن يُجَادِلُ فِي اللَّهِ بِغَيْرِ عِلْمٍ وَلَا هُدًى وَلَا كِتَابٍ مُّنِيرٍ» لقمان : 20. برخی مردم بدون هیچ گونه آگاهی و برهان و استدلالی حتی با خدا نیز به بحث و مجادله می پردازند.
* «فَلِمَ تُحَآجُّونَ فِيمَا لَيْسَ لَكُم بِهِ عِلْمٌ وَاللّهُ يَعْلَمُ وَأَنتُمْ لاَ تَعْلَمُونَ» آل عمران : 66 . چرا با خداوند به مجادله می پردازید در حالیکه جاهلید و هیچ علمی ندارید و تنها خداست که عالم مطلق است.
** آیات فراوانی نیز کسانی را که تنها از گمان بی جای خود تبعیت کرده اند سرزنش کرده و سرانجام شومشان را نتیجه این رفتار آنها دانسته است:
* «وَمَا لَهُم بِذَلِكَ مِنْ عِلْمٍ إِنْ هُمْ إِلَّا يَظُنُّونَ» جاثیه: 24 . جهنمیان نسبت به اعمالشان علم نداشتند بلکه آنها تنها از گمان خود تبعیت کرده بودند.
«إِن يَتَّبِعُونَ إِلاَّ الظَّنَّ وَإِنْ هُمْ إِلاَّ يَخْرُصُونَ» یونس: 66: مشرکین تنها به گمان خود تکیه کرده و گمانه زنی میکنند
* «إِن تَتَّبِعُونَ إِلاَّ الظَّنَّ وَإِنْ أَنتُمْ إَلاَّ تَخْرُصُونَ» انعام: 148. شما مشرکین فقط به گمان خود تکیه کردید...
* «أَكْثَرَ مَن فِي الأَرْضِ ...إِن يَتَّبِعُونَ إِلاَّ الظَّنَّ وَإِنْ هُمْ إِلاَّ يَخْرُصُونَ» انعام: 116. بیشتر مردم زمین فقط به گمان خود تکیه می کنند.
* «وَمَا لَهُم بِهِ مِنْ عِلْمٍ إِن يَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ » نجم: 28: جهنمیان تنها به گمان خود تکیه می کنند
* «إِن يَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ وَمَا تَهْوَى الْأَنفُسُ»: نجم : 23: بت پرستان تنها به گمان خود تکیه و از هوای نفس خود پیروی کردند.
* «وَمَا يَتَّبِعُ أَكْثَرُهُمْ إِلاَّ ظَنًّا» . یونس: 36: بیشتر مشرکین تنها به گمان خود تکیه کردند.
نمونه هایی نیز از گمانه زنی های بی جا و سخن گفتن و نظردادن های جاهلانه در قرآن وجود دارد:
* «...الَّذِينَ قَالُوا اتَّخَذَ اللَّهُ وَلَدًا*مَّا لَهُم بِهِ مِنْ عِلْمٍ وَلَا لِآبَائِهِمْ كَبُرَتْ كَلِمَةً تَخْرُجُ مِنْ أَفْوَاهِهِمْ إِن يَقُولُونَ إِلَّا كَذِبًا» : کهف : 4 و 5 . کسانی که گفتند خدا فرزند دارد تنها از روی گمان خود سخن گفته اند و هیچ برایشان مهم نبود که چه دروغ بزرگی از دهانشان خارج می شود.
* «وَإِنَّ الَّذِينَ اخْتَلَفُواْ فِيهِ لَفِي شَكٍّ مِّنْهُ مَا لَهُم بِهِ مِنْ عِلْمٍ إِلاَّ اتِّبَاعَ الظَّنِّ» : نساء : 157 : آنانکه گمان می کنند مسیح کشته شده است تنها به گمان خود تکیه کرده اند والا همچنان در شک هستند و جاهلانه حرف میزنند.
از نظر قرآن کریم ظن و گمان برای سخن گفتن کافی نیست و به همین جهت از پیروی ظن نهی می کند:
* «اجْتَنِبُوا كَثِيرًا مِّنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ» حجرات: 12. از گمان دور کنید که بسیاری از گمانها گناه است.
* «إَنَّ الظَّنَّ لاَ يُغْنِي مِنَ الْحَقِّ شَيْئًا» : یونس: 36. گمان هرگز کسی را حتی ذره ای به حق نمی رساند.
* «وَإِنَّ الظَّنَّ لَا يُغْنِي مِنَ الْحَقِّ شَيْئًا» : نجم : 28 : گمان هرگز کسی را حتی ذره ای به حق نمی رساند.
عصاره تمام آیات مذکور همین جمله است که می فرماید:
* «وَلاَ تَقْفُ مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ إِنَّ السَّمْعَ وَالْبَصَرَ وَالْفُؤَادَ كُلُّ أُولئِكَ كَانَ عَنْهُ مَسْؤُولًا» اسراء : 36. در مورد مسائل ندانسته حتی تامل هم جایز نیست چه رسد به سخن گفتن، چرا که حتی گوش و چشم و حتی قلب از آنچه در آنها می گذرد بازخواست خواهند شد.
شاید در روزهای فعلی، نیاز ما به حرف نزدن در مورد مسائلی که بیشترمان از آنها و مسائل پشت پرده آن آگاهی نداریم، بیشتر از همیشه باشد. ... و ما اوتیتم من العلم الا قلیلا.
✅یادداشتهایی در تفسیر موضوعی
🔸فقط خدا
✍سید رضی مرتضوی
❇️فرمود: عزت از آن خدا و پیامبر و مومنین است«لله العزه و لرسوله و للمومنین» منافقون/۸
❇️لکن فرمود:
- خدای تو خدای عزت است «ربک رب العزه» صافات /۱۸۰
- تمام عزت ها تنها از آن خداست : «ان العزه لله جمیعا» یونس /۶۵
- پس تمام عزتها فقط مال خداست : «فلله العزه جمیعا» فاطر /۱۰
پس عزتها فقط و تنها مال خداست : «فان العزه لله جمیعا» نساء /۱۳۹
❇️فرمود:
- ای یحیی کتاب را با قوت بگیر« یا یحیی خذ الکتاب بقوه» مریم/۱۳
- ای مومنین بر علیه کفار تمام قوت خود را آماده کنید« و اعدوا لهم مااستطعتم من قوه» انفال/۶۰
❇️لکن فرمود:
- تمام قوت ها و قدرت ها تنها و تنها از آن خداست : «ان القوه لله جمیعا» بقره /۱۶۵
- هیچ قدرت و قدرتی جز قدرت خدا نیست : «لا قوه الا بالله» کهف /۳۹
❇️فرمود:
- خداوند از بین روزی دهندگان بهترین است : «والله خیر الرازقین» جمعه /۱۱ ، مائده /۱۱۴ ، مومنون /۷۲ ، حج/۵۸
❇️لکن فرمود:
- تنها و تنها خداوند متعال روزی دهنده است : «ان الله هو الرزاق» ذاریات /۵۸
❇️فرمود:
- شفاعت شفاعت گران هیچ سودی به حال برخی ندارد: «فما تنفعهم شفاعه الشافعین» مدثر/۴۸
لکن فرمود:
- شفاعت تنها و تنها مختص به خداست « قل لله الشفاعه جمیعا» زمر/۴۴
❇️اینگونه که پیداست فقط خدا حق است و دیگران چیزی جز باطل نیستند:
« ذلک بان الله هو الحق و ان ما یدعون من دونه الباطل» لقمان/۳۰
فقط خدا باقیست و بقیه فانی اند
« کل من علیها فان یبقی وجه ربک » ؛ «کل شیء هالک الا وجهه »
خداوندا بهتر بگویم . تنها تو وجود داری و غیر از تو؟ ما؟
آیا ما قسمتهایی از وجود توئیم؟
❇️سبحان الله عما یصفون
هدایت شده از سیدرضی مرتضوی
3.73M
#درس ضبط شده اصول
روز سه شنبه ۹۸/۱۲/۱۳
🌼معنی اسمیه و معانی حرفیه
🌼هیئت جمله
🌼جمله تامه و جمله ناقصه
هدایت شده از سیدرضی مرتضوی
5.11M
#درس ضبط شده اصول
روز چهار شنبه ۹۸/۱۲/۱۴
🌼 دلالت تصوری و دلالت تصدیقی
🌼 اراده استعمالیه و اراده الجدیه
هدایت شده از سیدرضی مرتضوی
3.78M
🌼#درس ضبط شده اصول
🌼روز دوشنبه ۹۸/۱۲/۱۹
🌼جمله خبریه و جمله انشائیه 🌼
هدایت شده از سیدرضی مرتضوی
5.56M
#درس ضبط شده اصول
سه شنبه ۹۸/۱۲/۲۰
🌼عناصر خاصه
🌼عناصر مشترکه
🌼صیغه امر
🌼نسبت ارسالیه
هدایت شده از سیدرضی مرتضوی
recording-20200314-080545.mp3
6.59M
#درس ضبط شده اصول
روز شنبه ۹۸/۱۲/۲۴
🌼اطلاق و مطلق
🌼تقیید و قید و مقید
🌼قرینه حکمت
هدایت شده از سیدرضی مرتضوی
recording-20200315-080414.mp3
5.39M
#درس ضبط شده
روز یکشنبه ۹۸/۱۲/۲۵
🌼شمولیت
🌼ادوات عموم
🌼جمع معرف باللام
هدایت شده از سیدرضی مرتضوی
recording-20200316-080129.mp3
11.21M
#درس ضبط شده اصول
روز دوشنبه ۹۸/۱۲/۲۶
🌼اداة شرط
🌼قاعده عمومی جملات مُحدَّد
🌼 مفهوم
🌼مفهوم شرط
🌼مفهوم غایة
🌼مفهوم وصف
هدایت شده از سیدرضی مرتضوی
recording-20200317-080326.mp3
6.45M
#درس ضبط شده اصول
روز سه شنبه ۹۸/۱۲/۲۷
🌼ظهور
🌼حجیت ظهور
🌼دلیل بر حجیت ظهور
🌼 تطبیقات حجیت ظهور
🌼لفظ نص و صریح در معنی
🌼لفظ مجمل
هدایت شده از سیدرضی مرتضوی
recording-20200318-080216.mp3
12.88M
#درس ضبط شده اصول
روز دوشنبه ۹۸/۱۲/۲۸
🌼اصالة ظهور
🌼قرینه و ذی القرینه
🌼 قرینه متصله و قرینه منفصله
هدایت شده از سیدرضی مرتضوی
recording-20200324-080833.mp3
10.9M
#درس ضبط شده اصول
روز سه شنبه ۹۹/۱/۵
🌼اثبات صدور
🌼تواتر
🌼اجماع
🌼شهرت
🌼سیره متشرعه
🌼سیره عقلاء
🌼خبر واحد