@soltannasir { جغرافیای علوم غریبه در ایران 54} { زوهر و زاهاو3} { نگاهی مجدد به واژه زوهر } نکته جالبی در باب واژه زوهر وجود دارد . و آن اینکه این واژه با کمی تغییر در تلفظ در ایران باستان نیز رایج بوده است . واژه «زوهر » از آن در اوستا زَاُثرَzaothra و در پهلویzavrو زوهر zohr است. امروزه زردشتیان آن را آب «آب زور» می نامند که معنی دهش و نذر آشامیدنی و مایع را می دهد. زوهر پیشکش یا نثاری است که به منظور تقدیس و برکت بخشی به👈« آتش» 👉 یا 👈«آب» 👉می دهند . در آیین زرتشتی به دو نوع زوهر , یعنی 👈« آتش زوهر»👉 و 👈«آب زوهر»👉 بر می خوریم . «آتش زوهر » نثار و پیشکشی به آتش است . که پیه یا چربی و روغن برای سوختن آن می نهند . رسم نهادن چربی حیوانی بر آتش به عنوان زوهر از 50 سال پیش در ایران منسوخ شده است . معمولا هنگام نشاندن آتش بهرام , زوهر نثار می شود . آتش زوهر را می توان به آتش های دیگر نیز داد . آتش واسطه رسانیدن قربانی به خدایان تمدن آریایی (هند و ایران) است . که بقایای آن به شکل دادن زوهر به آتش تا امروز پابرجا است . (نکته : در آیین یهودیت نیز قربانی حیوانی را طی مراسم خاصی می سوزانند . و همچنین در آیین های باستانی خدایان میان رودانی نیز چنین عملی انجام می شود) زوهر گوسپند و بز و گاو و خر و خوک نیز جایز است . در قرن های بعد از اسلام بتدریج زوهر خوک و گاو ترک شد . زوهر همچنین در مورد گوشت قربانی که به ایزدان اهدا می شده به کار رفته است . این رسم در میان زرتشتیان ایران بسیار رایج است . و در میان پارسیان هند نیز اثری از آن را می یابیم : گوسفندی را می کشند . و سرخ می کنند و قطعه کوچکی از آن موبد در هنگام اجرای مراسم یزش خاص می خورد . بخشی از آن را به فقرا می دهند و بقیه به موبد می رسد . آب زوهر , آب تقدیس شده است . که در مراسم مذهبی مانند یسنا , ویسپرد و وندیداد از آن استفاده می شود . تهیه آب زوهر مراسم خاصی دارد و معمولا ترکیب آب با هوم , شیر و یا انار است که با دعا خوانده شده و گیاه دیگری آمیخته می شود . در کتاب مینوی خرد یکی از تاثیرات آب زوهر نابودی حیوانات موذی دریایی ذکر شده است . نکته : مقدس بودن آب و آتش و آیین های مربوط به آن در نزد ایرانیان سابقه ای بسیار طولانی دارد . آیین پیشکشی زوهر آب مربوط به ایزد «اردوی سورا آناهیتا» است . . زیرا ایزد آناهیتا ایزد آب است که با کوکب زهره مرتبط است به همین دلیل این کوکب در ایران ناهید نامیده می شود .و عنصر کوکب زهره در نجوم آب است . و زوهر آتش پیشکشی به ایزد مهر است . که ایزد کوکب خورشید است و عنصر کوکب خورشید آتش است . آنچه اینجا برای ما اهمیت دارد این است که چرا به پیشکشی قربانی زوهر گفته می شود . ما در روایت شفاهی داریم که مردمان تمدن باستانی ساکن در اطراف دریاچه ارومیه برای الهه «زوهر» و اله «زاهاو» قربانی می نمودند . و الهه «زوهر» نیز الهه کوکب زهره است و با عنصر آب مرتبط است . و اله «زاهاو » نیز اله کوکب شمس است و با عنصر آتش مرتبط است . آیا ممکن است قربانی هایی که در دریاچه ارومیه به این دو خدای باستانی پیشکشی می شده است . باعث این شده باشد که در دیانت زرتشتی به پیشکشی به درگاه ایزدان و علی الخصوص پیشکشی آب و آتش , زوهر بگویند . اگر تاریخ زندگانی زرتشت در حدود سه الی چهار هزار سال پیش بوده باشد. این احتمال وجود دارد . نکته دیگر آنکه واژه زوهر به صورت زور در می آید و امروزه زرتشتیان به آب زوهر «آب زور» می گویند . و واژه «زاهاو» در پارسی به صورت «زر» در می آید . بنابراین دو واژه آشنا در ادبیات عامیانه مردمان ایران یعنی دو کلمه «زر» و «زور» که همواره در کنار هم بکار می رود , شاید ریشه در داستان الهه «زوهر »و اله «زهاو» داشته باشد . {ادامه روایت شفاهی 2} 👇👇👇 { ادامه روایت شفاهی ..... طراحی ستاره شش پر و طلسمات آن برای اولین بار توسط این دو خدای کیمیاگر { «زوهر » و «زاهاو»} انجام شد . این دو خدای کیمیاگر در دوران سلطنت شاه فریدون افسانه ای از خدمت گزاران وی بودند . و در دانش کیمیاگری و طلسمات و افسونگری بسیار به وی کمک نمودند . ... ادامه دارد } نکته :حکیم نظامی گنجوی در کتاب شرفنامه در بخش رفتن اسکندر به کوه البرز بدنبال گنج فریدون آورده :👇👇 باید ساقی آن شیر شنگرف گون که عکسش در آید به سیماب خون به من ده که سیماب خون گشته ام به سیماب خون ناخنی رشته ام بر آنم من ای همت صبح خیز که موج سخن را کنم ریز ریز به زرین سخن گوهر آرم به چنگ سر زیر دستان در آرم به سنگ 👈زر 👉آن👈 زور👉 و زهره کی آرد به دست که دارای دین را کند زیر دست در ادامه به داستان فریدون می پردازیم #زوهر #زاهاو #زر #زور #زرتشت #جغرافیا #علوم_غریبه @soltannasir ☃☃☃☃☃☃☃☃☃☃☃☃☃☃