پرگويى مايه قساوت و سنگدلى است.
امام صادق(عليه السلام):
حضرت عیسی مسيح(عليه السلام) مى فرمود؛ جز به ذكر خدا سخن زياد مگوييد، زيرا كسانى كه در غير ذكر خدا سخن بسيار مى گويند دلهايى پر قساوت دارند ولى نمى دانند!.
كانَ الْمَسيحُ(عليه السلام) يَقُولُ لا تَكْثِر الْكَلامَ فى غَيْرِ ذِكْرِ اللّهِ فَاِنَّ الَّذينَ يَكْثِرُونَ الْكَلامَ فى غَيْرِ ذِكْرِ اللّهِ قاسِيَةٌ قُلُوبُهُم وَلكِنْ لا يَعْلَمُونَ.
امیرالمؤمنین(ع) فرمود:
خاموشی که بزرگواری را در تو پوشد بهتر از سخنی است که پشیمانی برای تو بار آورد
صَمْتُ یکسُوک الکرامَةَ خَیرٌ من قولٍ یکسِبُک النَّدامَةَ
همچنین امیرالمؤمنین فرمود:
خاموشی که پایانش پسندیده باشد خوشتر از سخنی است که بازگفتنش نکوهیده باشد.
صَمْتٌ تَحْمَدُ عاقِبَتُهُ خَیرٌ من کلامٍ تَدَمُّ مَغَبَّتُهُ
چنان که رسول اکرم(ص) هم فرمود:
خاموشی مایة زینت برای دانشمند و پوشش برای نادان است.
اَلصُّمْتُ زینٌ للعالمِ و سَتْرٌ للجاهِلِ
🔸انسان دل مرده، چگونه دلش زنده شود؟🔸
بهطور طبیعی ابتدا موتور ماشین کار میکند، بعد چرخهایش؛ اما گاهی ماجرا بهعکس میشود؛ یعنی باید ابتدا چرخها را بهکار انداخت تا موتور بهکار بیفتد.
زبان انسان مثل چرخ ماشین، و قلب او مثل موتور آن است. باید خواست قلب بر زبان جاری شود؛ اما گاهی که قلب زنده نیست، باید زبان و دست کار کند تا کمکم قلب زنده شود؛ مثل چرخهای ماشین که کار میکند و یکدفعه موتور روشن میشود. یعنی وقتی فرد مدتی کارهایی را انجام دهد که دلزندهها انجام میدهند، دلش زنده خواهد شد. باید از زندهها تقلید کند و ادای زندهها را دربیاورد؛ همانطور که وقتی ماشینی را هُل میدهی، ادای ماشین روشن را درمیآورد و به سبب ربطی که هست، موتور را به حرکت درمیآورد و روشن میکند. جسم و قلب روی هم تأثیر متقابل دارند و نمیتوانند از هم جدا باشند.
🔸کنترل زبان در حال خشم🔸
انسان وقتیکه غضبناک و خشمگین است، بر خودش مسلط نیست.
این زبان، بلندگوی دل است. میکروفونِ مسجد را دست دیوانه نمیدهند که هرچه خواست بگوید!
انسان در حال غضب و شهوت، دیوانه میشود. بهتر است در آن حالت، صحبت نکند.
آیت الله حائری شیرازی
پیامبر:
زبان مؤمن در پس دل اوست، هرگاه بخواهد سخن بگويد درباره آن مى انديشد و سپس آن را مى گويد اما زبان منافق جلوى دل اوست هرگاه قصد سخن كند آن را به زبان مى آورد و درباره آن نمى انديشد.
إِنَّ لِسَانَ الْمُؤْمِنِ وَرَاءَ قَلْبِهِ فَإِذَا أَرَادَ أَنْ يَتَكَلَّمَ بِشَيْءٍ يُدَبِّرُهُ بِقَلْبِهِ ثُمَّ أَمْضَاهُ بِلِسَانِهِ وَ إِنَّ لِسَانَ الْمُنَافِقِ أَمَامَ قَلْبِهِ فَإِذَا هَمَّ بِالشَّيْءِ أَمْضَاهُ بِلِسَانِهِ وَ لَمْ يَتَدَبَّرْهُ بِقَلْبِه
تنبيه الخواطر ج 1 ، ص 106
«پیامبر گرامی اسلام صلیالله علیه و آله و سلم»:
کسی که زبانش را مهار کند گویا به (تمام دستورات) قرآن عمل کرده است!
مَن حَفِظَ لِسانَهُ فَكأَنّما عَمِلَ بِالقُرآن!
(جامعالاخبار، ص ٢١٠)
از امام سجاد(علیه السلام) پرسیدند: سکوت بهتر است یا سخن؟
فرمود: هر یک از اینها آفاتی دارد. اگر سخن و سکوت، هر دو از آفات سالم باشند، سخن بهتر از سکوت است.
پرسیدند: چگونه ای پسر پیامبر؟
فرمود: برای این که خداوند، پیامبران و اوصیای آنان را به سکوت مبعوث نکرده، بلکه به کلام مبعوث کرده است و هرگز کسی با سکوت، مستحق بهشت نمی شود...
وَ سُئِلَ عَلَيْهِ السَّلاَمُ عَنِ اَلْكَلاَمِ وَ اَلسُّكُوتِ أَيُّهُمَا أَفْضَلُ فَقَالَ عَلَيْهِ السَّلاَمُ لِكُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا آفَاتٌ فَإِذَا سَلِمَا مِنَ اَلْآفَاتِ فَالْكَلاَمُ أَفْضَلُ مِنَ اَلسُّكُوتِ قِيلَ وَ كَيْفَ ذَاكَ؟ يَا اِبْنَ رَسُولِ اَللَّهِ قَالَ لِأَنَّ اَللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ مَا بَعَثَ اَلْأَنْبِيَاءَ وَ اَلْأَوْصِيَاءَ بِالسُّكُوتِ إِنَّمَا يَبْعَثُهُمْ بِالْكَلاَمِ وَ لاَ اُسْتُحِقَّتِ اَلْجَنَّةُ بِالسُّكُوتِ وَ لاَ اُسْتُوْجِبَ وَلاَيَةُ اَللَّهِ بِالسُّكُوتِ وَ لاَ تُوُقِّيَتِ اَلنَّارُ بِالسُّكُوتِ وَ لاَ تُجُنِّبَ سَخَطُ اَللَّهِ بِالسُّكُوتِ إِنَّمَا ذَلِكَ كُلُّهُ بِالْكَلاَمِ وَ مَا كُنْتُ لِأَعْدِلَ اَلْقَمَرَ بِالشَّمْسِ إِنَّكَ تَصِفُ فَضْلَ اَلسُّكُوتِ بِالْكَلاَمِ وَ لَسْتَ تَصِفُ فَضْلَ اَلْكَلاَمِ بِالسُّكُوتِ .
(میزان الحکمه، حدیث 17912)
امام سجاد: حق زبان این است که سکوت کند در همه حال، مگر در مواقع نیاز: «إِجْمَامُهُ إِلّا لِمَوْضِعِ الْحَاجَةِ وَ الْمَنْفَعَةِ لِلدّينِ وَ الدّنْيَا» یعنی اصل با سکوت است؛ مگر در مواقعی که نیاز به سخنگفتن وجود داشته باشد و منفعت دینی یا دنیایی در بین باشد
امام سجّاد عليه السلام :مؤمن سكوت مى كند تا سالم ماند و سخن مى گويد تا سود برد .
امام سجّاد عليه السلام : المُؤمِنُ يَصمُتُ لِيَسلَمَ و يَنطِقُ لِيَغنَمَ ؛ [ . الكافى ، ج 2 ، ص 231 .]
امیرالمؤمنین ( عليه السلام ) :
آنچه نمى دانى مگو، بلكه همه آنچه را كه مى دانى نيز مگو، زيرا خداوند بزرگ بر اعضاء بدنت چيزهايى را واجب كرده كه از آنها در روز قيامت بر تو حجّت آورد.
لَا تَقُلْ مَا لَا تَعْلَمُ بَلْ لَا تَقُلْ كُلَّ مَا تَعْلَمُ فَإِنَّ اللَّهَ فَرَضَ عَلَى جَوَارِحِكَ كُلِّهَا فَرَائِضَ يَحْتَجُّ بِهَا عَلَيْكَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ .
نهج البلاغه