✅ شرح و تفسیر حکمت ۱۹۳ نهج البلاغه...👇🏻👇🏻👇🏻 🍃إِنَّ لِلْقُلُوبِ شَهْوَةً وَإِقْبَالاً وَإِدْبَاراً، فَأْتُوهَا مِنْ قِبَلِ شَهْوَتِهَا وَإِقْبَالِهَا، فَإِنَّ الْقَلْبَ إِذَا أُکْرِهَ عَمِیَ...🍃 💠 منظور از «قلب» و «قلوب» در این عبارت، #عقل و #فکر انسان است که حالات مختلفى دارد؛ گاهى در حال نشاط و علاقه به انجام دادن کارى و زمانى در حال تنفر و بى‌میلى و بى‌علاقگى است. ✨ هر گاه در حال نشاط؛ مثلاً نشاط بر عبادات، به سراغ عبادت مى‌رویم و مى‌توانیم با حضور قلب عبادت را به نحو کامل احسن به پایان ببریم؛ اما در حالى که تمایلات درونى موافق نیست کار به زحمت انجام مى‌شود و ایجاد خستگى و ناراحتى مى‌کند. 🔺 ازاین رو در حکمت ۳۱۲ این جمله آمده است که مى‌فرماید: «دل‌ها گاهى پرنشاط و زمانى بى.نشاط است؛ آن گاه که نشاط دارند آنها را بر انجام دادن مستحبات (علاوه بر واجبات) بگمارید و هنگامى که بى‌نشاط اند تنها به انجام دادن واجبات قناعت نمایید». 🔹 همین مضمون در کتاب شریف کافى از پیغمبر اکرم (صلى الله علیه وآله) نقل شده و با تعبیر مشروح‌ترى در کلام امام على‌بن‌موسى‌الرضا (علیه السلام) دیده مى‌شود؛ آنجا که فرمود: «دل‌ها اقبال و ادبار و نشاط و سستى دارند. هنگامى که اقبال کند (و پرنشاط باشد) حقایق را به خوبى مى‌بیند و مى‌فهمد و هنگامى که ادبار کند، ناتوان و ملول مى‌گردد، بنابراین در هنگام اقبال و نشاط به سراغ آن بروید و در هنگام ادبار و فتور آن را رها سازید». 🔺 حقیقت این است که #روح آدمى نیز مانند #جسم او حالات مختلف دارد؛ گاه انسان از نظر جسمى خسته و ناتوان است؛ در این هنگام اگر کارى به او واگذارند به یقین به صورت کامل انجام نخواهد گرفت، یا خطا و اشتباه مى‌کند یا ناقص به جا مى‌آورد. اما هنگامى که جسم انسان داراى نشاط و قدرت و نیرو است، هر کارى را به خوبى انجام مى‌دهد. 🔺 روح انسان نیز همین گونه است و به تعبیر بعضى از عرفا گاه در حالت #قبض است و گاه #بسط؛ در حالت قبض باید فشارى به خود نیاورد، اما در حالت بسط انسان باید با شتاب به سراغ اهداف سازنده برود. 🔸 مطالعه در حال نشاط لذت‌بخش و عمیق و پرفایده و در حال ملالت و ادبار خستگى آور و بسیار سطحى و گاه آمیخته با انواع اشتباهات است. 🔺 به همین دلیل در همه جاى دنیا براى بهره‌ورى بیشتر از کار کارگران و کارمندان، سعى مى کنند عوامل نشاط را براى آنها فراهم آورند و مرخصى‌ها، جایزه‌ها و تزیین محل کار و اطراف آن و استفاده از درختان سرسبز و باغچه‌هاى پرگل همه براى ایجاد نشاط است. البته آنها از وسایل نامشروعى مانند انواع موسیقى نیز براى این کار استفاده مى‌کنند. ✨ در شریعت اسلامى نیز براى ایجاد نشاط، مخصوصاً در مورد عبادات، عوامل مختلفى دیده مى شود. 🔺 وضو گرفتن پیش از نماز به یقین نشاط‌آور است. دستور داده شده قرآن و اذان با صداى زیبا و صوت حسن خوانده شود تا نشاط‌آور باشد. جمعه و جماعت ایجاد نشاط در عبادت مى‌کند و از همه مهم‌تر فصاحت و بلاغت قرآن خود عامل مهمى براى نشاط در قرائت قرآن است که تا اعماق قلب انسان نفوذ مى کند. همچنین وعده‌هاى حقیقى براى مطیعان و نیکوکاران و مجاهدان و شهیدان به نعمت‌هاى بسیار لذت‌بخش بهشتى نشاط‌آور است. بسیارى از غذاها که در قرآن مجید به آنها اشاره شده نیز غذاهاى نشاط‌آور است. خواب شب که به آن توصیه شده رفع ملال مى‌کند و نشاط مى‌آورد. 🔹 این موضوع از آیات و روایات به کتب فقهى ما نیز نفوذ کرده و بعضى از فقها تصریح کرده‌اند که نوافل را به هنگام عذر مى‌توان ترک کرد و یکى از عذرها را غم و اندوه شمردند. 🔸 مرحوم نراقى در کتاب مستند مى‌گوید: منظورشان این نیست که در این حال استحباب ندارد، چرا که اگر در آن حال نیز به جا آورده شود اجماع بر صحت و ثواب آن است بلکه منظور این است که در مورد چنین اشخاصى تأکید بر نافله نمى‌شود سپس به روایت بالا که از کتاب کافى نقل کردیم اشاره مى کند. @syed213