✅ شرح و تفسیر حکمت ۱۹۳ نهج البلاغه...👇🏻👇🏻👇🏻 🍃إِنَّ لِلْقُلُوبِ شَهْوَةً وَإِقْبَالاً وَإِدْبَاراً، فَأْتُوهَا مِنْ قِبَلِ شَهْوَتِهَا وَإِقْبَالِهَا، فَإِنَّ الْقَلْبَ إِذَا أُکْرِهَ عَمِیَ...🍃 💠 منظور از «قلب» و «قلوب» در این عبارت، #عقل و #فکر انسان است که حالات مختلفى دارد؛ گاهى در حال نشاط و علاقه به انجام دادن کارى و زمانى در حال تنفر و بى‌میلى و بى‌علاقگى است. ✨ هر گاه در حال نشاط؛ مثلاً نشاط بر عبادات، به سراغ عبادت مى‌رویم و مى‌توانیم با حضور قلب عبادت را به نحو کامل احسن به پایان ببریم؛ اما در حالى که تمایلات درونى موافق نیست کار به زحمت انجام مى‌شود و ایجاد خستگى و ناراحتى مى‌کند. 🔺 ازاین رو در حکمت ۳۱۲ این جمله آمده است که مى‌فرماید: «دل‌ها گاهى پرنشاط و زمانى بى.نشاط است؛ آن گاه که نشاط دارند آنها را بر انجام دادن مستحبات (علاوه بر واجبات) بگمارید و هنگامى که بى‌نشاط اند تنها به انجام دادن واجبات قناعت نمایید». 🔹 همین مضمون در کتاب شریف کافى از پیغمبر اکرم (صلى الله علیه وآله) نقل شده و با تعبیر مشروح‌ترى در کلام امام على‌بن‌موسى‌الرضا (علیه السلام) دیده مى‌شود؛ آنجا که فرمود: «دل‌ها اقبال و ادبار و نشاط و سستى دارند. هنگامى که اقبال کند (و پرنشاط باشد) حقایق را به خوبى مى‌بیند و مى‌فهمد و هنگامى که ادبار کند، ناتوان و ملول مى‌گردد، بنابراین در هنگام اقبال و نشاط به سراغ آن بروید و در هنگام ادبار و فتور آن را رها سازید». 🔺 حقیقت این است که #روح آدمى نیز مانند #جسم او حالات مختلف دارد؛ گاه انسان از نظر جسمى خسته و ناتوان است؛ در این هنگام اگر کارى به او واگذارند به یقین به صورت کامل انجام نخواهد گرفت، یا خطا و اشتباه مى‌کند یا ناقص به جا مى‌آورد. اما هنگامى که جسم انسان داراى نشاط و قدرت و نیرو است، هر کارى را به خوبى انجام مى‌دهد. 🔺 روح انسان نیز همین گونه است و به تعبیر بعضى از عرفا گاه در حالت #قبض است و گاه #بسط؛ در حالت قبض باید فشارى به خود نیاورد، اما در حالت بسط انسان باید با شتاب به سراغ اهداف سازنده برود. 🔸 مطالعه در حال نشاط لذت‌بخش و عمیق و پرفایده و در حال ملالت و ادبار خستگى آور و بسیار سطحى و گاه آمیخته با انواع اشتباهات است. 🔺 به همین دلیل در همه جاى دنیا براى بهره‌ورى بیشتر از کار کارگران و کارمندان، سعى مى کنند عوامل نشاط را براى آنها فراهم آورند و مرخصى‌ها، جایزه‌ها و تزیین محل کار و اطراف آن و استفاده از درختان سرسبز و باغچه‌هاى پرگل همه براى ایجاد نشاط است. البته آنها از وسایل نامشروعى مانند انواع موسیقى نیز براى این کار استفاده مى‌کنند. ✨ در شریعت اسلامى نیز براى ایجاد نشاط، مخصوصاً در مورد عبادات، عوامل مختلفى دیده مى شود. 🔺 وضو گرفتن پیش از نماز به یقین نشاط‌آور است. دستور داده شده قرآن و اذان با صداى زیبا و صوت حسن خوانده شود تا نشاط‌آور باشد. جمعه و جماعت ایجاد نشاط در عبادت مى‌کند و از همه مهم‌تر فصاحت و بلاغت قرآن خود عامل مهمى براى نشاط در قرائت قرآن است که تا اعماق قلب انسان نفوذ مى کند. همچنین وعده‌هاى حقیقى براى مطیعان و نیکوکاران و مجاهدان و شهیدان به نعمت‌هاى بسیار لذت‌بخش بهشتى نشاط‌آور است. بسیارى از غذاها که در قرآن مجید به آنها اشاره شده نیز غذاهاى نشاط‌آور است. خواب شب که به آن توصیه شده رفع ملال مى‌کند و نشاط مى‌آورد. 🔹 این موضوع از آیات و روایات به کتب فقهى ما نیز نفوذ کرده و بعضى از فقها تصریح کرده‌اند که نوافل را به هنگام عذر مى‌توان ترک کرد و یکى از عذرها را غم و اندوه شمردند. 🔸 مرحوم نراقى در کتاب مستند مى‌گوید: منظورشان این نیست که در این حال استحباب ندارد، چرا که اگر در آن حال نیز به جا آورده شود اجماع بر صحت و ثواب آن است بلکه منظور این است که در مورد چنین اشخاصى تأکید بر نافله نمى‌شود سپس به روایت بالا که از کتاب کافى نقل کردیم اشاره مى کند. @syed213

✅شرح و تفسیر حکمت ۲۱۱ نهج‌البلاغه...👇🏻👇🏻👇🏻 #قسمت_سوم 9⃣ نهمین نکته همان چیزى است که در حکمت ۳۴ آمده، مى‌فرماید: «برترین بى‌نیازى ترک آرزوهاست» 🔺به یقین کسانى که آرزوهاى دور و دراز دارند و غالباً به تنهایى به آن نمى‌رسند #دست_حاجت به سوى این و آن دراز مى‌کنند و با این که ممکن است سرمایه‌دار بزرگى باشند همیشه #نیازمند و #محتاجند، چرا که دامنه آرزوها بسیار گسترده است، حال اگر انسان خط باطل بر این آرزوهاى دور و دراز بکشد ثروتمند و سرمایه دار معتبرى خواهد شد، زیرا به هیچ کس محتاج نخواهد بود. 🔸در حدیثى از امام صادق(علیه السلام) مى‌خوانیم: «از آرزوهاى دور و دراز بپرهیزید که شادابى و نشاط نعمت‌هایى را که به شما داده از بین مى‌برد و به سبب آن مواهب الهى در نزد شما کوچک مى‌شود و حسرت فراوانى به سبب اوهام باطله‌اى که داشته‌اید به شما دست مى‌دهد». 0⃣1⃣آن گاه در دهمین نکته به سراغ غلبه هواپرستى بر بسیارى از انسان‌ها رفته مى‌فرماید: «چه بسا عقل‌ها که در چنگالِ هوا و هوس‌هاى حاکم بر آنها اسیرند» 🔺مى‌دانیم خداوند دو نیرو به انسان بخشیده است: یکى نیروى #عقل که خوب و بد را با آن تشخیص مى‌دهد و راه و چاه را مى‌شناسد و دیگرى #انگیزه‌هاى_مختلف_نفسانى است که آن هم در حد #اعتدال براى بقاى انسان ضرورى است؛ خواه علائق جنسى باشد یا علاقه به مال و ثروت و مقام و قدرت. اما هنگامى که این انگیزه‌ها طغیان کنند و به صورت هوا و هوس سرکش درآیند، عقل را در چنگال اسارت خود مىت که در حکمت ۳۴ آمده، مى‌فرماید: «برترین بى نیازى ترک آرزوهاست مسائل باز مى‌ماند و گاه دست به کارهایى مى‌زند که یک عمر باید جریمه و کفاره آن را بپردازد. 🔸در حدیثى از امیرمؤمنان(علیه السلام) در غررالحکم مى‌خوانیم: «غلبه هواى نفس هم #دین انسان را فاسد مى‌کند و هم #عقل او را». 🔹نیز در حدیث دیگرى در همان کتاب از همان بزرگوار نقل شده است که فرمود: «بر تمام عقل‌هایى که در چنگال شهوت اسیرند حرام است که از علم و دانش بهره‌مند شوند». ✅به یقین عقل‌ها متفاوت‌اند؛ بعضى به اندازه‌اى #نیرومندند که هیچ انگیزه‌اى از هواى نفس نمى‌تواند بر آن چیره شود و گاه چنان #ضعیف است که با مختصر طغیان شهوت از کار مى‌افتد، همان گونه که هواى نفس نیز درجات و مراتب مختلفى دارد و بدترین چیز آن است که حاکمان یک جامعه عقلشان در اسارت هواى نفسشان قرار گیرد و جامعه را به سوى بدبختى پیش برند و دین و دنیاى مردم را ملعبه هواى نفس سازند. 1⃣1⃣سپس در یازدهمین نکته به مسئله مهم دیگرى اشاره کرده مى‌فرماید: «حفظ تجربه ها بخشى از موفقیت است» 🔺منظور از تجربه در اینجا مفهوم عام آن است و تجربه‌هاى شخصى و تجارب دیگران را شامل مى‌شود. انسان قسمت مهمى از موفقیت خود را در کارها، از تجربه‌هاى پیشین خود و تجارب دیگران استفاده مى‌کند و در واقع #انباشته‌شدن_تجربه‌ها بر یکدیگر سبب موفقیت در تمام زمینه‌هاى علمى و سیاسى و اجتماعى و اخلاقى است و آن کس که خود را از تجربه‌هاى دیگران بى‌نیاز بداند و به تجربه‌هاى پیشین خود اعتنا نکند به یقین گرفتار #شکست‌هاى_پى‌درپى خواهد شد. 🔺قرآن مجید بخش عظیمى از تاریخ اقوام پیشین را براى مسلمانان شرح داده است که فلسفه آن همان استفاده‌کردن از تجربه زندگى پیشینیان است. گاه مى‌فرماید: بروید آثار آنها را در نقاط مختلف زمین ببینید، و عبرت بگیرید. 🔸در حدیثى از امام امیرمؤمنان(علیه السلام) مى‌خوانیم: «عقل همان حفظ تجربه‌هاست». 🔹و در جاى دیگر: «عقل غریزه‌اى (الهى) است که با علم و دانش و تجربه افزایش مى‌یابد» استفاده کردن از تجارب پیشینیان مخصوصاً براى زمامداران و سیاست‌مداران از #اهم_امور است تا آنجا که امام صادق(علیه السلام) مى‌فرماید: «افراد کم‌تجربه که تنها به آراى خود تکیه مى‌کنند هرگز در ریاست موفق نخواهند شد». ✨ ادامه دارد... @syed213

✅شرح و تفسیر حکمت ۲۲۴ نهج‌البلاغه...👇🏻👇🏻👇🏻 #قسمت_اول ✨در این گفتار نورانى به #هفت نکته مهم از #فضایل_اخلاقى و اثر مثبت آنها اشاره مى‌کند. 1⃣نخست مى‌فرماید: «کثرت سکوت، سبب ابهت و بزرگى است» 🔺مرحوم ابن میثم در شرح نهج‌البلاغه خود در اینجا نکته جالبى آورده مى‌گوید: "دلیل کلام مولا این است که سکوت، غالباً نشانه #عقل است و ابهت صاحبان عقل آشکار است و اگر به یقین دانسته شود که کثرت سکوت ناشى از عقل اوست، ابهت او بیشتر مى‌شود و اگر حال او شناخته نشود و این احتمال وجود داشته باشد که سکوتش ناشى از عقل است باز سبب ابهت اوست و گاه ممکن است سکوت، ناشى از ضعف و ناتوانى در کلام باشد و باز هم این امر سبب احترام شخص مى‌شود، زیرا از #پریشان‌گویى پرهیز مى‌کند." 💠اضافه بر اینها، سکوت، سبب نجات از بسیارى از گناهان است، زیرا غالب گناهان کبیره به وسیله #زبان انجام مى‌شود. بدیهى است هنگامى که انسان از این گناهان پرهیز کند ابهت و هیبت و شخصیت او بیشتر خواهد بود. 🍃اضافه بر این، سکوت سبب #نورانیت_فکر و #عمق_اندیشه است، همان گونه که در حدیثى از امیرمؤمنان (علیه السلام) مى‌خوانیم: «ساکت باش تا فکرت نورانى شود». 🔺در حدیث دیگرى از همان حضرت آمده است: «بسیار سکوت کن که فکرت فراوان و قلبت نورانى مى‌شود و مردم از تو در امان خواهند بود». ✅البته همه اینها مربوط به سخنانى است که به اصطلاح #فضول_الکلام یا #آلوده_به_گناه است؛ ولى سخن حق و تعلیم دانش و امر به معروف و نهى از منکر و امثال آن به یقین از آن مستثناست. ❇️ اگر کلام از آفات خالى باشد به یقین از سکوت برتر است، زیرا انبیا دعوت به #کلام شدند نه به سکوت. حتى اگر ما در فضیلت سکوت سخن مى‌گوییم از کلام کمک مى‌گیریم. 2⃣سپس در دومین نکته مى‌فرماید: «انصاف مایه فزونى دوستان است» 🔹حقیقت انصاف آن است که انسان، نه حق کسى را غصب کند و نه سبب محرومیت کسى از حقش شود، نه سخنى به نفع خود و زیان دیگران بگوید و نه گامى در این راه بردارد، بلکه همه جا حقوق را رعایت کند حتى در مورد افراد ضعیف که قادر به دفاع از حق خویش نیستند. بدیهى است کسى که این امور را رعایت کند دوستان فراوانى پیدا مى کند و جاذبه انصاف بر کسى پوشیده نیست. ✨در حدیثی از امیرمؤمنان على(علیه السلام) آمده است که مى‌فرماید: «برترین فضیلت ها انصاف است». 🍃گاه بعضى تصور مى‌کنند که اگر در بعضى از موارد انصاف را درباره دیگران رعایت کنند و به خطا و اشتباه اعتراف نمایند مقامشان در نظر مردم پایین مى‌آید در حالى که قضیه عکس است. 🔺امام باقر (علیه السلام) در حدیثى از امیرمؤمنان (علیه السلام) نقل مى‌کند که فرمود: «کسى که انصاف را در برابر مردم نسبت به خویش رعایت کند خدا بر #عزت او مى‌افزاید». 3⃣در سومین نکته مى‌فرماید: «با بذل و بخشش قدر انسان‌ها بالا مى‌رود» 🔸در خطبه معروف امیرمؤمنان (علیه السلام) که به خطبه «وسیله» مشهور شده است مى‌خوانیم: «کسى که در احسان کوتاهى کند ذلیل مى‌شود و کسى که جود و بخشش پیشه کند بزرگ مى‌شود». ✅شک نیست که هرقدر انسان، به دیگران بیشتر بذل و بخشش کند دل‌ها مجذوب او مى‌شوند و سیل محبت مردم به سوى او سرازیر مى‌گردد و همین امر باعث #عظمت و #شخصیت انسان مى‌شود. ✨همان گونه که در حدیثى در غررالحکم مى‌خوانیم: «به وسیله بذل و بخشش مردم تسلیم انسان مى‌شوند». ❇️حتى اگر چنین شخصى داراى #عیوبى باشد، احسان و بخشش مى‌تواند پرده بر عیب او بیفکند. #ادامه_دارد... @syed213

امان و صد امان از کوفی‌جماعت لعنت بر آن مردنمایان نامرد ما که اهل #کوفه نیستیم، علی تنها بماند! مگر می‌شود این‌همه بی‌غیرت بود؟ این‌همه دنیاپرست و نادان! با آن‌همه اشتیاق و انتظار نامهٔ «فدایت شوم» بنویسی که #امام بیاید و بعد با فرستادهٔ امام #بیعت کنی و بعد پشت سرش #نماز بخوانی و بعد... بعد فریب #تزویر و دروغ‌های خواص را بخوری یا بترسی از جان همسر و فرزندت یا بیم کنی که خانه‌ات بدون نان‌آور شود یا برق مال و #مقام دنیا چشمت را پر کند و بعد بروی تا بمانی و امامت تنها بماند! شاید هم از تمام این‌ها گذشته باشی اما به بهانهٔ اینکه منتظر امامی، در مقابل #ظلم سکوت کنی یا به حرف #عقل، عقب بنشینی تا شکست نخوری و برای پیروزی در زمان مناسب‌تر آماده شوی یا دنبال یکی از خواص که گذاشت و رفت، تو هم میدان را رها کنی. خلاصه آن‌قدر امام در قلبت تو را بخواند و تو آن‌قدر #بهانه و برهان بیاوری تا راه به سوی او بسته شود و دست و پای تو در بند؛ تا دیگر نتوانی بروی و امامت تنها بماند! آری؛ از نزدیک که ببینی سخت است کربلایی بودن سخت است #حرّ و #زهیر شدن سخت است #میثم و #هانی ماندن و چه آسان است چه دم‌دست است چه آشناست کوفی شدن... چه راحت می‌شود #سلیمان‌بن‌صُرد شد و به امام نرسید! چه راحت می‌شود #مختار شد و با همهٔ توانایی‌ها از قافله جا ماند! #عاشورا نزدیک است اینک این تو و این امام ببین اهل کدام قبیله‌ای #من_مال_توام #محرم 📱@Lotfiiazar 🌐 hamgaman-institute.ir